Монголын төр засгийг 44 жил тэргүүлэн ажиллаж, эх орныхоо тусгаар тогтнол, бүрэн эрхт байдал, ард иргэдийнхээ сайн сайхан амьдралын төлөө амь амьдралаа зориулсан төр, нийгмийн нэрт зүтгэлтэн, маршал Ю.Цэдэнбалын мэндэлсний 103 жилийн ой өнөөдөр тохиож байна. Ойг тохиолдуулан “Эрдэнэт үйлдвэр” ТӨҮГ-ын удирдлагууд, “Ю.Цэдэнбал академи”-ийн Орхон аймаг дахь салбарын гишүүд морин цагт түүний хөшөөнд цэцэг өргөж, хүндэтгэл үзүүллээ. Эрдэнэт үйлдвэр, Эрдэнэт хотыг бүтээн байгуулах их үйл хэргийг эхлүүлсэн их удирдагчийг хүндэтгэн дурсах үйл ажиллагаанд Эрдэнэт үйлдвэр ихээхэн ач холбогдол өгч ирсэн бөгөөд Монгол Улсын Засгийн газрын шийдвэрээр Уулын баяжуулах Эрдэнэт үйлдвэрийг 2016 оны 9 дүгээр сарын 21-ний өдөр Ю.Цэдэнбалын нэрэмжит болгосон түүхтэй. Одоогийн Увс аймгийн Давст сумын нутаг Хандгайтын цагаан бураа хэмээх газарт мэндэлсэн Ю.Цэдэнбалд Монголын тусгаар тогтнолыг бэхжүүлэх, олон улсын нэр хүндийг өндөржүүлэхийн тулд явуулсан бодлогыг нь үнэлж 1961 онд БНМАУ-ын Хөдөлмөрийн баатар, 1966 онд БНМАУ-ын баатар, 1979 онд БНМАУ-ын цэргийн дээд цол буюу Маршал цолыг олгосон байдаг. Түүнийг 1984 оны 8 дугаар сард өвчний учир МАХН-ын Төв хорооны Ерөнхий нарийн бичгийн даргын үүрэгт ажил, Улс төрийн товчооны гишүүн, БНМАУ-ын АИХ-ын Тэргүүлэгчдийн даргын албанаас тус тус чөлөөлж, 1990 онд намаас хөөж, өмнө авсан гавьяа шагналыг нь хураажээ. 1991 оны 4 дүгээр сарын 21-нд Москва хотноо таалал төгссөн түүний цол хэргэм, одон медаль, шагналыг буцаан тухай Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Н.Багабандийн зарлиг 1997 онд гарч, 2003 онд МАХН-ын XXII их хурлаас түүний намын гишүүнчлэлийг сэргээсэн байна.
Цэцэг өргөх ёслолын үеэр “Ю.Цэдэнбал академи”-ийн Орхон аймаг дахь салбарын тэргүүн, түүхийн ухааны доктор, Аж үйлдвэрийн гавьяат ажилтан Б.Мянганбаяр гуайтай уулзаж ярилцлаа. Б.МЯНГАНБАЯР: “Ю.Цэдэнбал дарга ба Эрдэнэт хот” товхимол бүтээнэ
-Та манай уншигчдад “Ю.Цэдэнбал академи”-ийн орон нутаг дахь салбарын талаар мэдээлэл өгөхгүй юу?
-Академийн Орхон аймаг дахь салбар зөвлөлийг 2014 онд байгуулсан. Өнөөдрийн байдлаар үйлдвэр аж ахуйн газар, Эрдэнэт хотын нийт иргэдийн 20-30 хувь нь академийн гишүүнчлэлтэй. Бид орон нутагтаа “Ю.Цэдэнбалын нэрэмжит гудамж бий болгоё” гэсэн санаачилга өрнүүлээд байгаа. Салбар зөвлөлийг санаачилга өрнүүлдэг сайн дурын байгууллага гэж ойлгож болно.
-Эрдэнэт хот, Эрдэнэт үйлдвэрийг бүтээн байгуулах нь Ю.Цэдэнбал даргын алсын хараа байсан тухай та хэлсэн. Энэ талаар тодруулбал?
-Ю.Цэдэнбал даргын төрсөн өдрийг Эрдэнэт хот, Эрдэнэт үйлдвэр өндөр түвшинд тэмдэглэн өнгөрүүлэх учиртай. Монголын төрийг 44 жил удирдахдаа алс хэтийг харсан эдийн засаг, улс төр, нийгэм, хүмүүнлэгийн дорвитой бодлого явуулсны нэг илрэл нь ЗХУ-ын дээд удирдлагатай удаа дараа уулзаж, Монголын газар нутаг дээр байгаа баялаг ордыг ард түмэнд өгч, эзэмших талаар өөрийн бодол санаагаа хэлж, олон удаа уулзаж, баталж нотолсны үр дүнд энэ сайхан хот, үйлдвэр төрсөн түүхтэй. Ю.Цэдэнбал дарга Эрдэнэт үйлдвэрийг байгуулах асуудлыг анхаарлынхаа төвд байлгаж, Эрдэнэт хоттой холбоотой асуудлыг “ногоон” гэрлээр шийдвэрлэдэг байсан.
-Та бүхэн ойрын үед ямар ажил хийхээр зорьж байна вэ?
-Ю.Цэдэнбал дарга амьд ахуй цагтаа Эрдэнэтэд дөрвөн удаа ирсэн. Түүний явуулж байсан бодлого, хөдөлмөрчидтэй уулзаж, санал сэтгэгдлийг нь сонссон түүхэн үйл явдлыг бид судалж, “Ю.Цэдэнбал дарга ба Эрдэнэт хот” гэсэн товхимол ном гаргахаар төлөвлөн ажиллаж байна. Энэ том хот, үйлдвэрийг барьж байгуулахад ямар их хүч хөдөлмөр, ухаан, мэргэжил зарсныг ахмад үеийнхэн сайн мэднэ. Гэвч залуучууд маань хараахан мэдэхгүй байна уу даа гэж санагдах үе бий. Энэ бүхнийг мэдэх нь Ю.Цэдэнбалыг тахин шүтэхдээ бус тухайн үеийн намын бодлого, хоёр улсын найрамдалт харилцааны талаарх мэдлэгээ тэлэхэд ач холбогдолтой. Энэ хүрээнд хийхээр төлөвлөсөн ажлуудаа олон нийтэд хүргэнэ.
-Танд нэмж хэлэх зүйл бий юу? -Энэ дашрамд их удирдагчийн 103 жилийн ойг тохиолдуулан найрамдлын билэгдэлт Эрдэнэт хот, иргэд хөдөлмөрчид, үйлдвэрийн газрын нийт ажилтны нэрийн өмнөөс Ю.Цэдэнбал даргын үйл хэрэгт баярлаж талархаж явдгаа үр хүүхэд, төрөл төрөгсдөд нь илэрхийлье.
