“БҮТЭЭЛЧ ЭЭЖ” цувралдаа багаасаа дизайнер болох мөрөөдөлтэй, зурж, будах авьяастай Г.Батсувдыг урьж, “Хос ур” урлангаар зочиллоо. Хийсэн бүтээлээ хүнд харагдахуйц өлгөж, өнгө өнгийн утсыг эмх цэгцтэй өржээ. Түүний өрөө нь тохилог, цэгцтэйгээс гадна хувцсаа хэрхэн нямбай урладгийг харж болохоор. Хувцас бүтээх урлалд суралцаж яваа тэрбээр хоёрдугаар ангиасаа өөрийн барбиндаа даашинз хийж эхэлжээ. “Би бага байхдаа зураг зурах их сонирхолтой байсан. Барбиндаа төрөл бүрийн даашинз хийж өмсүүлнэ. Ээж минь миний оёж, зурах сонирхлыг их дэмжинэ. 10 настайд маань Хүүхдийн урлан бүтээх төвийн хувцас загварын сургалтад суулгаж, дизайнер болох хүслийн минь замыг нээж билээ. Зээгт наамал, гар урлалын ангид бас хичээллэдэг байсан санагдаж байна. Ээжийнхээ гараас хөтлөөд хүргүүлдэг байсан үе миний амьдралын хамгийн сайхан дурсамжийн нэг. Зураг зурна, хувцас оёно. Цагийг үр бүтээлтэй өнгөрүүлэхийг чухалчилдаг байлаа. Дугуйлангийнхаа хамгийн бага нь би. Ингэж л ирээдүйнхээ мэргэжлийн чигийг гаргасан даа” гэв.
Г.Батсувд 10 жилийн сургуулийнхаа урлагийн үзлэгийн хувцсыг ангийнхандаа зориулж урладаг байжээ. Түүний сэтгэлд тодхон үлдсэн бүтээл нь гарын доорх материалаар ангийнхандаа зориулж сонины цаасаар /шуумлын аргаар/ баг хийсэн байна. Сургуулийнхаа багт наадмаар “Цасан гуа ба Долоон одой” хүүхэлдэйн киноны отгон одойгийн дүрийг бүтээх үүрэг авч ээжтэйгээ хамт, гар машинаар хувцсаа оёж байсан нь багаасаа гарын уртайг илтгэнэ. Хөдөлмөрийн хичээлдээ илүү сонирхолтой байсан Г.Батсувд хувцасны загварыг өөрчилж өмсдөг байсан талаараа ийн ярилаа.
Тэрбээр “Хөдөлмөрийн хичээлээр дүүрэг болон улсад олимпиадад амжилттай оролцож, мөнгө, хүрэл медалийн эзэн болж байлаа. Хажуугаар нь спортоор хичээллэнэ. Ер нь идэвхтэй сурагч байлаа. Хүүхэд насныхаа хүслийг биелүүлж яваа л гэж боддог доо” хэмээв. Түүний эмээ монгол дээлийг нямбай гэгч нь оёдог байсан нь ээжийг утас зүү шаглахад хүргэжээ. Нөгөөтэйгүүр, Г.Батсувдын ээж олон өнчин дүүгээ өсгөхийн тулд багаас нь хувцас оёж өгч өмсүүлдэг байжээ.
“Яг л Гарын таван хуруу киноны Шагдарын том охин шиг л зүтгэдэг байсан” хэмээн Г.Батсувд ярилаа. Харамсалтай нь, түүний ээж тэнгэрт дэвшээд хэдэн жил болжээ. Бага охиноо гарыг нь ганзганд хүргэж, хүсэл мөрөөдлийг нь биелүүлэхийн тулд сонирхсон мэргэжлээр хүссэн сургуульд нь суралцуулж, хэнээс ч дутахааргүй хайрлаж өсгөсөн ээжээр нь бахархмаар.
“Эмээ минь их уран хүн байсан. Ээж “Ээжийнхээ дээлийг их нандигнаад баадагначихсан. Надад хаа нэг гаргаж үзүүлдэг байсан. Өөрөө ч оёхдоо их сайн. Нэхмэл хувцас хийх дуртай. Хөдөлмөрч, мундаг хүн байсан. Намайг их дэмжинэ. Гол нь зөв хүмүүжүүлж, бүтээлч байх сэтгэлгээг багаас минь зааж, зөвлөсний хүчинд өнөөдөр хүний дайтай амьдарч явна” гэсэн юм.
Түүний нагац ах нь Польшоос байнга загварын сэтгүүл явуулдаг байсан нь дизайнер мэргэжилтэй болоход нөлөөлсөн байж ч мэдэх юм. Арван жилийн сурагч байхдаа сургуульдаа төдийгүй хороондоо өөрийн бүтээлээр үзэсгэлэн гаргаж, өрхийн орлогодоо нэмэр болдог байсан гэнэ. Улмаар Урлах эрдэмийн дээд сургуулийн дизайнерын ангийг төгсч, ажлын байранд гарсан нь түүний амьдралын чухал үе.
“Хүний биед таарсан хувцсыг хийж өгөхөд их ажиллагаа, мэдрэмж шаарддаг. Нямцэцэг багшаасаа маш олон зүйлийг сурч авсан. Дадлага хийгээд илүү ихийг сурч, мэдэж авдаг. Гуравдугаар курстээ загварын долоо хоног шоунд оролцсон. Манай багш бүтээлч сэтгэлгээг хөгжүүлэх, бүтээл урлах талд анхаарал их хандуулдаг гэж боддог. Чөлөөтэй сэтгэж чөлөөтэй хий гээд л оюутнуудаа их дэмждэг байсан нь ажлын байранд гараад амжилттай ажиллах эхлэлийг тавьж өгсөн” гэлээ. Дипломын ажлынхаа хувцсыг орчин үеийн хэв загварыг шингээж, урлагийн болгож урласан нь сургуулийн фонтод хадгалагдан үлджээ.
Оюутан цагаасаа ажлын амтанд орсон Г.Батсувд хувцасны үүх түүхийг судалж Төв номын сангийн загварын талаарх бүхий л мэдээллийг уншиж, мэдлэгээ тэлсэн гэдэг. Эртнээс уламжилж ирсэн Монголын овог аймгуудын хувцас өөр өөр түүхийг агуулсан өвөрмөц хийц загвартай байдаг. Тэр бүгдийг судалж, монгол ахуй, үндэсний өв соёлыг шингээсэн хувцас урлахыг зорьдог аж. Ажлынхаа гарааг “Силк капитал” хувцас загварын салоноос эхэлжээ. Тухайн үед оюутан байсан түүний хувьд “Анхны минь ажлын газар миний амьдралын замыг зааж өгсөн. Зэмлүүлж, шүүмжлүүлэхийг их сонссон. Хүүхдийн дээл оёдог байсан. Эхэндээ ур дүйгүй оёно, буцааж ханзлана, дахиад л оёно. Шаардлага өндөртэй газарт ажилд орсон нь одоо бодоход шагнал шиг санагддаг. Шантрах үе байсан ч хань, хоёр сайхан үрийнхээ төлөө тэвчээд гардаг байлаа. Оёдол эсгүүр, хувцсыг уйгагүй хийдэг хүний ажил. Мэргэжилдээ дуртай, хайртай болоод ч тэрүү аз жаргалыг урласан хувцаснаасаа мэдэрдэг” гэлээ.
Ажилд ороод удаагүй байхдаа дизайнертаа загнуулаад уйлаад гарсан үе түүнд цөөнгүй. Сургамж болон үлдсэн энэ үе нь сэтгэлээс нь хэзээ ч гардаггүй нь илт. Уйлж гарч яваад маргааш нь инээгээд орж ирдэг тухайгаа “Амьдралд сайн, муу олон зүйл тохиолдоно. Шантарч л болдоггүй юм шүү” хэмээн учирлаж хэлдэг байсан ээжийнх нь үг хурцалж байсан гэдгийг онцоллоо.
Хувцас бурхан бие чөтгөр гэж үг бий. Бүгдийг нь өөрөө хийж, хүний биед таарч, сэтгэлд нийцтэл хийнэ гэдэг амар ажил биш. Үйлчлүүлэгчдийнхээ сэтгэлд нийцтэл урлахыг зорьдог Г.Батсувд шүүмжлэлээс өөрийгөө хурцалж, илүү сайн бүтээл гаргахыг хичээдэг. Олон хүнтэй харилцаж, хүссэн загварыг нь урлаж өгөхөд алдаа, дутагдал гарах нь мэдээж. Тэр бүхэнд тэвчиж, алдаагаа засч залруулж ажиллах үүрэгтэй гэдгээ онцолж байв. Хувцас хэрэглээнээс гадна бүтээл гэж хэлэх дуртай бүсгүй хоёр хүүхдийн ээж, ханийхаа халамжит гэргий. Хүүхдээ хараад гэртээ суухдаа ч тэрбээр үйлээ урласаар байжээ. Хүүхдүүдэд зориулсан загварлаг, малгай, өмд, цамц, даашинз зэрэг төрөл бүрийн хувцас урлаж, хямд үнээр заржээ. Энэ үед хань нь хүргэлт хийх арын албыг хариуцаж аль болох хамтдаа зүтгэсэн байна. Түүнчлэн тэрбээр өөрийгөө хөгжүүлээд зогсоогүй өрөөл бусдад сургалт явуулж, оёж эсгэх сарын сургалтыг боломжийн үнээр заадаг гэнэ. Одоогоор 16-60 насны 10 гаруй эмэгтэйг амжилттай сургаж, өөрийн сурсан мэдлэгээ хуваалцсан байна. Тус ганцаарчилсан сургалт нь сарын турш 12 удаагийн хичээллээр дөрвөн төрлийн хувцсыг бүрэн эсгэж оёж сурдгаараа давуу талтай аж.
Г.Батсувдын хувьд хамгийн үнэ цэнэтэй зэвсэг нь өөрийн хүч хөдөлмөр, хөлсөө дуслуулж байж авсан оёдлын машинууд. Уран гартай бүсгүйд урлан байгуулаад ажиллахад хамгийн хэрэгтэй зүйл бол яахын аргагүй төрөл бүрийн зүйлс оёх дөрвөн машин байв. Анхныхаа машиныг эх орны хувь хишгээр олгож байсан 21 мянган төгрөгийн хуримтлал. Дараа дараагийнхаа оёдлын машиныг декритнийхээ мөнгөөр авчээ.
Дизайнер хүн урлаг, гоо зүй, сэтгэн бодох зэрэг олон төрлийн мэдрэмж, мэдлэгийг хослуулж байж хувцас урлана, бусдаас өөр загвар гаргана. Захиалагчийнхаа дотоод ертөнцөөр аялж, сэтгэл зүй болон өөрт зохих загварыг л санал болгох хэрэгтэй.
“Үнэхээр сайхан болжээ. Баярлалаа” гэсэн үгнээс аз жаргал, амжилттай ажиллах эрч хүчийг авдаг бүсгүй монгол дээлийг дан болон хосоор нь, хүүхдийн хувцсыг зонхилж хийх төлөвлөгөөтэй ажиллаж байгаа гэнэ.
Учир нь дизайнерууд монгол үндэсний хувцсаараа үндэсний ёс заншлыг илэрхийлдэг. Харин хос хувцас манай улсад импортоор орж ирдэг учир үнийн хувьд үнэтэй. Тиймээс иргэдийн хэрэглээг хангаж, боломжийн үнэтэй хос хувцсыг төрөл бүрээр хийж, “Хос-Ур” брэндээ өргөжүүлэх нь Г.Батсувдын туйлын хүсэл.
С.Ичинхорлоо
