Эдийн засаг
Монголбанк ипотекийн зээлийн журмыг ингэж өөрчлөв

Улаанбаатар хотын утааг бууруулах, иргэдээ урт хугацаатай хямд хүүтэй зээлээр орон сууцжуулах төслийг анх Ардчилсан нам эхлүүлж байсан билээ. 2012-2016 оны үед нийтдээ 100 мянган айл ипотекийн зээлээр орон сууцанд орсон.
Харин 2016 оноос хөтөлбөр удааширсан нь нэгд, Монголбанкнаас олгож буй санхүүжилт багассан. Хоёрт, найман хувийн хүүтэй, 30 хувийн урьдчилгаатай ипотекийн шаардлагад тэнцэх иргэд цөөрсөнтэй холбоотой. Тиймээс ипотекийн зээлийн хүүг зургаан хувь болгохоор УИХ, Засгийн газар хамтран ажиллаж байгааг намрын чуулганы нээлтээр хэлсэн үгэндээ спикер Г.Занданшатар онцолсон.
Өнгөрөгч Баасан гаригийн чуулганы хуралдаанд Барилга хот байгуулалтын сайд Б.Мөнхбаатар ипотекийн хөтөлбөрт хамрагдах хүсэлтэй иргэдэд хандаж, сайн мэдээ дуулгасан нь аравдугаар сарын 16-наас арилжааны банкуудаар ипотекийн зургаан хувийн зээл өгч эхэлсэн тухай.
Өмнө нь 1.5 сая төгрөгийн цалинтай хүнд ипотекийн найман хувийн зээлд хамрагдах эрх үүсдэг байсан бол хүүг хоёр хувиар бууруулснаар өрхийн орлого нь нэг сая мянган төгрөг байхад зээл авах нөхцөл бүрдэх аж.
- Үндсэн зээлдэгч нь хөнгөлттэй хүүтэй орон сууцны ипотекийн зээлийн хөтөлбөр болон түрээслээд өмчлөх орон сууцны хөтөлбөрт хамрагдаагүй байх.
- Амины орон сууцын ангилалд нийслэлд байрших амины орон сууцыг нэмж журамд өөрчлөлт оруулсан.
- Монголбанкны эх үүсвэрээр олгох нийт санхүүжилтийн 25 хувиас доошгүй хувийг орон нутагт орон сууц худалдан авч байгаа иргэдэд олгох.
- Монголбанкны эх үүсвэрээр олгох нийт санхүүжилтийн 15 хувиас доошгүй хувийг төрийн албан хаагчид олгох.
- Монголбанкны эх үүсвэрээр нэг зээлдэгчид олгох ипотекийн зээлийн хэмжээ 100 сая төгрөгөөс дээшгүй байх гэсэн заалтуудыг тусгаж өгсөн байна.
Өмнө нь 80 метр квадрат хүртэлх талбайтай орон сууцанд найман хувийн зээл олгож байсан юм. Шинэ журамд 30 хувийн урьчилгаанд өөрчлөлт оруулаагүй байна. Орон сууцанд орох иргэдийн хувьд 30 хувийн урьдчилгаа бүрдүүлэх нь хамгийн хүнд шалгуур байдаг. Тиймээс 30 хувийн урьдчилгааг 10-20 болгох саналыг ч иргэдийн зүгээс гаргаж байсан. Гэвч, иргэдийн хариуцлагатай болгохын тулд урьдчилгааг бууруулах шаардлагагүй гэж мэргэжлийн байгууллагууд үзсэн билээ.
2020 оны аравдугаар сарын 1-нээс өмнө 8 хувийн зээлээр орон сууц худалдан авсан хүмүүст уг журам үйлчлэхгүй аж. Гэхдээ өмнө нь авсан найман хувийн хүүтэй зээл авсан хүмүүс зээлээ төлсний дараа зургаан хувийн хүүтэй зээл авах боломжтойг Б.Мөнхбаатар сайд тодотгосон. Өөрөөр хэлбэл, найман хувийн хүүтэй зээл авсан иргэдийн зээлийг зургаан хувь руу шилжүүлэхэд 360 тэрбум шаардлагатай болж байгаа аж. Тиймээс найман хувийн хүүтэй зээлийг зургаан хувь руу шилжүүлснээс шинээр зах зээл дээрээс зургаан мянган айлын орон сууцыг эдийн засгийн эргэлтэд оруулах нь барилгын компаниуд болон иргэддээ хүртээмжтэй, ашигтай хувилбар гэж салбарын яам үзэж байгаа аж.
Түүнчлэн, Засгийн газар, Монголбанк хамтран анцгой нөхцөлд ажиллаж буй төрийн албан хаагчдад түрээслээд өмчлөх хэлбэрийн орон сууц олгохоор төслийг хэрэгжүүлж байгаа. Уг хөтөлбөртийг санхүүжүүлэхээр Монголбанкнаас 100 тэрбумын үнэт цаас гаргасан билээ. Түрээслээд өмчлөх хэлбэрийн орон сууцны төсөлд энэ жил 1300-1500 хүнийг хамруулахаар шийдвэрлэсэн.
Хөтөлбөрт хамрагдахаар 40 мянган төрийн албан хаагч хүсэлтээ тавьжээ. Орон сууцны нийлүүлэлт эрэлтээсээ давж, барилгын салбар зогсонги байдалд орсон тул зээлийг хүүг бууруулснаар эрэлтийг эрчимжүүлнэ гэж салбарын яам тооцсон байна.

Эдийн засаг
Үхрийн цул махны үнэ өсөж 22947 төгрөг болжээ

Нийслэлийн статистикийн газраас махны үнийн мэдээллийг танилцууллаа. Тодруулбал, 2025 оны 04 дүгээр сарын 14-ны өдрийн байдлаар хонины ястай мах нэг килограмм нь дунджаар 17498 төгрөг, үхрийн ястай мах нэг килограмм нь дунджаар 19990 төгрөгийн үнэтэй тус тус худалдаалагдаж байна.
Өмнөх долоо хоногтой харьцуулахад үхрийн ястай махны үнэ 0.4 хувиар өсөж 19990 төгрөг, үхрийн цул махны үнэ 1.4 хувиар өсөж 22947 төгрөгийн дундаж үнэтэй байна.
Эдийн засаг
Уул уурхай олборлолт 857.6 тэрбум төгрөгөөр өсжээ

Аж үйлдвэрийн салбарын нийт үйлдвэрлэл 2025 оны эхний улирлын урьдчилсан гүйцэтгэлээр 7.9 их наяд төгрөг болж, өмнөх оны мөн үеэс 1.1(17.0%) их наяд төгрөгөөр өсчээ. Үүнд уул уурхай олборлолт 857.6 (18.6%) тэрбум төгрөг, цахилгаан хий, уур, агааржуулалтын салбар 169.5(27.2%) тэрбум төгрөгөөр тус тус өссөн нь голлон нөлөөлжээ.
Уул уурхай, олборлох аж үйлдвэрийн салбарын нийт үйлдвэрлэл 2025 оны эхний улирлын урьдчилсан гүйцэтгэлээр 5.5 их наяд төгрөг болж, өмнөх оны мөн үеэс 857.6 (18.6%) тэрбум төгрөгөөр өсөхөд металлын хүдэр олборлолт 614.0(27.2%) тэрбум төгрөг, чулуун болон хүрэн нүүрс олборлолт 234.4(11.8%) тэрбум төгрөгөөр тус тус өссөн нь голлон нөлөөлсөн байна.
Уул уурхай, олборлох аж үйлдвэрийн салбарт хүрэн нүүрс, цайрын баяжмал, төмрийн хүдэр, зэсийн баяжмал металл агуулгаараа, хайлуур жонш, хайлуур жоншны баяжмалын биет хэмжээ өмнөх оны мөн үеэс 3.2-38.8 хувиар өсөж, харин цэвэршүүлээгүй алт, газрын тос, мөнгөний баяжмал, чулуун нүүрс, баяжуулсан нүүрс, төмрийн хүдрийн баяжмал 8.5-32.0 хувиар буурчээ.
Боловсруулах аж үйлдвэрийн салбарт ус, ундаа жүүс,шингэн сүү, янжуур тамхи зэрэг гол нэр төрлийн бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлийн биет хэмжээ 6.4-56.0 хувиар өсөж, харин металл бэлдэц, самнасан ноолуур, шохой, нүүрсэн шахмал түлш, цэвэр спирт, цагаан архи, катодын зэс,гурил, цемент, ноолууран сүлжмэл эдлэл, малын мах зэрэг гол нэр төрлийн бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэл 2.3 -28.9 хувиар буурсан байна.
Эдийн засаг
Нүүрсний экспортын биет хэмжээ багасжээ

Нүүрсний экспортын биет хэмжээ энэ оны эхний 3 сарын байдлаар 15.8 сая тоннд хүрч, өмнөх оны мөн үеийнхээс 1.9 сая тонноор багасжээ.
Дэлхийн зах зээлд нүүрсний үнэ буурснаас экспортын орлого өмнөх жилийн мөн үеийнхээс 934 сая ам.доллароор багассан байна. Энэ оны эхний 3 сарын нүүрсний экспортын орлогыг өмнөх оныхтой харьцуулахад үнийн нөлөөгөөр 715 сая, биет хэмжээний нөлөөгөөр 220 сая ам.доллараар багассаныг Гаалийн Ерөнхий газар мэдээлсэн.
Дээрх хүчин зүйлсийн нөлөөгөөр гадаад валютын эрэлт ч нэмэгджээ. Банкуудаас гадаад валютын дуудлага худалдаанд өнгөрсөн оны 4 дүгээр улиралд 7 хоногт дунджаар 165 сая ам.доллар худалдан авах санал ирж байсан бол тус хэмжээ нь энэ оны эхний улиралд 192.0 сая ам.доллар болж, 27 сая ам.доллароор өсөв. Монголбанк энэ оны эхний улиралд эрэлт, нийлүүлэлтийн богино хугацааны зөрүү, түүнээс үүдэлтэй ханшийн огцом хэлбэлзлийг багасгах, стратегийн ач холбогдолтой бараа бүтээгдэхүүний төлбөрийг саадгүй хийхээр валютын дуудлага худалдааг долоо хоногт 2 удаа зохион байгууллаа. Улирлын шинжтэй валютын урсгалын богино хугацааны зөрүүнээс үүдэлтэй төгрөгийн ам.доллартой харьцах ханш энэ оны эхний улиралд оны эхнээс хойш 2.5 хувиар суларсан байна.
Түүнчлэн, манай улсын гадаад валютын улсын нөөц 5 тэрбум ам.доллар байна. Монголбанкны төсөөллөөр энэ он дуустал улирлын онцлогоо дагаад уул уурхайн салбарын идэвхжил, ноос, ноолуур, аялал жуулчлалын үйлчилгээнээс орох валютын урсгал нэмэгдэх, ирэх оны 4 дүгээр сар хүртэл төлөхөөр хүлээлгэж буй томоохон гадаад өр төлбөр байхгүй учир цаашид төлбөрийн тэнцлийн алдагдал буурах хүлээлттэй байгааг төв банк мэдээлжээ.