УИХ-ын гишүүн Амгалангийн Адъяасүрэнгийн санаачилгаар Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн ивээл дор явагдах “Нийгмийн хөгжилд эрэгтэйчүүдийн оролцоо, манлайлал  үндэсний чуулган”  өнөөдөр эхэлж байна. Энэ чуулганыг санаачлагч УИХ-ын гишүүн А.Адъяасүрэнтэй уулзаж ярилцлаа.

-“Нийгмийн хөгжилд эрэгтэйчүүдийн оролцоо, манлайлал  үндэсний чуулган”-ыг санаачлах болсон тухайгаас хоёулаа ярилцлагаа эхэлье.

-УИХ-ын гишүүнийхээ хувиар эрэгтэйчүүдийн асуудлаар үндэсний хөтөлбөр санаачлан боловсруулсан. Энэхүү хөтөлбөрт санал авах зорилгоор Үндэсний чуулган зохион байгуулах ажлыг ивээлдээ авч дэмжиж ажиллахыг хүссэн хүсэлтээ У.Хүрэлсүх Ерөнхийлөгчид хүргүүлсэн. Ерөнхийлөгч энэ хүсэлтийг минь хүлээн авч ажлын хэсэг байгуулан зохион байгуулахаар болсон.

Өнөөдөр дэлхий дахинд жендэрийн эрх тэгш байдлыг хангах чиглэлээр улс орнууд  хамтран ажиллаж, олон сайн туршлагуудыг хуримтлуулсаар байна.

Үүний нэг тод жишээ бол Монгол Улсын Засгийн газар, Жендэрийн үндэсний хорооноос 2018 оны зургадугаар сард Улаанбаатар хотод Азийн Хөгжлийн Банкны дэмжлэгтэйгээр “Тогтвортой хөгжлийн зорилго: Жендэр ба хөгжил” олон улсын бага хурал зохион байгуулсан.

Энэхүү бага хурлаас жендэрийн эрх тэгш байдлыг хангах нь шударга, эрх тэгш, нээлттэй, нийгмийн оролцоог хангасан, хамгийн эмзэг бүлгийн хэрэгцээг харгалзсан тийм дэлхий ертөнцийг бий болгох, хөгжлийн явцад хэнийг ч орхигдуулахгүй байх гол арга зам мөн гэдгийг хамтаар хүлээн зөвшөөрч, цаашид жендэрийн тэгш байдлыг хангах бодлого, үйл ажиллагаандаа “Жендэр ба хөгжил” хандлагыг баримталж, эмэгтэйчүүд, эрэгтэйчүүд болон нийгмийн бүлгүүдийн ялгаа бүхий хэрэгцээг бодлого шийдвэртээ тусгах, төсөв хөрөнгө хуваарилах замаар тэдэнд хөгжлийн үйл явцад тэгш оролцох, үр ашгийг нь адил тэгш хүртэх боломж олгох чиглэлээр тууштай тэмцэн ажиллахаа илэрхийлсэн тунхаглал гаргасан.

-Манай улсад жендэрийн тэгш байдлыг хангах орчин эрх зүйн тал дээр хэр ахиц дэвшил гарч байна. Нэг үеэ бодвол энэ асуудалд нэлээд сайн анхаардаг болсон байх шүү?

-Монгол Улсад жендэрийн эрх тэгш байдлыг хангах эрх зүй, бодлогын орчныг сайжруулах, үндэсний тогтолцоог чадавхжуулах чиглэлээр тодорхой ахиц дэвшил гарч байна. 2011 онд Жендэрийн эрх тэгш байдлыг хангах тухай хууль батлагдаж, Засгийн газрын 2013-2015 оны дунд хугацааны стратеги, Жендэрийн тэгш байдлыг хангах 2002-2015 он, 2017-2021 оныг хамарсан үндэсний хөтөлбөрүүдийг батлан хэрэгжүүлж ирлээ. Жендэрийн эрх тэгш байдлыг хангах хууль батлагдахаас өмнөх үе буюу 2011 он хүртэлх хугацаанд Монгол Улсын жендэрийн бодлого төлөвлөлтөд эмэгтэйчүүдийн талаарх тулгамдсан асуудлыг шийдэхэд чиглэгдсэн “Эмэгтэйчүүд ба хөгжил” хандлага давамгайлж, багагүй ололт амжилт, тодорхой үр дүнд хүрсэн. Ялангуяа, Монголын эмэгтэйчүүдийн хөдөлгөөн хүчирхэгжиж, эмэгтэйчүүдийн эрхийг сахин хамгаалах,  эмэгтэйчүүдийн эсрэг аливаа хүчирхийлэл, түүний дотор гэр бүлийн хүчирхийлэлтэй тэмцэх, хүн худалдаалах гэмт хэргийг таслан зогсоох, улс төрийн шийдвэр гаргах түвшин дэх эмэгтэйчүүдийн оролцоог хангах үйл явцад тлүү анхааарч, үнэхээр ахиц дэвшил гарсан.

-Жендэрийн эрх тэгш байдал гээд ярихаар эмэгтэйчүүдэд давуу эрх олгох, эрх мэдэл албан тушаалын хувьд эрчүүдээс дутуугүй байлгах хэмээн ойлгох нь түгээмэл байсан нь нууц биш. Энэ ойлголтын буруугаас эрэгтэйчүүдийн асуудлыг нэлээд орхигдуулсан тал байна уу?

-Үнэхээр хөгжлийн явцад жендэрийн эрх тэгш байдлын талаарх ойлголт мэдлэг бүх түвшинд “эмэгтэйчүүд”-ийн асуудалд түлхүү төвлөрч, “эрэгтэйчүүд” зарим талаар орхигдож ирснийг бид эргэн харах шаардлагатай болсон. Жендэр болон эрэгтэйчүүдийн асуудлаар ажилладаг төрийн бус байгууллагууд жендэрийн талаарх үндэсний бодлого төлөвлөлтийг дэмжихүйц хэмжээнд төдийлөн хүрээгүй байна. Ерөнхийдөө 2015 оноос л жендэрийн асуудалд эрэгтэйчүүдийн хөгжлийг анхаарах, хүчирхийллийн эсрэг тэдний оролцоог нэмэгдүүлэх чиглэлээр зарим байгууллагууд байгуулагдан, тодорхой асуудлаар мэргэшин ажиллах эхлэл тавигдав.

Монгол Улсын жендэрийн эрх тэгш байдлыг хангах бодлого төлөвлөлтөд баримталж ирсэн “Эмэгтэйчүүд ба хөгжил” гэсэн өмнөх үеийн хандлагаас эмэгтэй, эрэгтэй хүмүүст хөгжлийн тэгш боломж, сонголт олгоход чиглэсэн “Жендэр ба хөгжил” гэсэн манай орны хувьд шинэлэг чиглэл, хандлага руу шилжих шилжилтийг хурдасгах хэрэгтэй байна.

Монгол Улсын Үндсэн хуулийн Арван зургадугаар зүйлд улс төр, эдийн засаг, нийгэм, соёлын амьдрал, гэр бүлийн харилцаанд эрэгтэй, эмэгтэй тэгш эрхтэй байх талаар заасны дагуу хүн амын хүйсийн тэгш эрхийн асуудалд шинэлэг байдлаар хандах, бүр тодруулж хэлбэл дан ганц эмэгтэйчүүдийн хүрээ хязгаарт баригдахгүй, бас эрэгтэйчүүдийн хөгжлийн асуудлыг орхигдуулахгүй байх тийм чиглэл, хандлага руу эрчимтэй төвлөрөх нийгмийн хэрэгцээ нэгэнт бий болоод байна.

-Тэгэхээр манай улсад эрэгтэйчүүдийн асуудал орхигдож, түүнээс улбаалаад тэд эрүүл мэндийн хувьд ихэд хохирсон дүр зураг судалгаанаас харагдаж байна. Энэ талаар Таны бодол?

-Монгол Улсын эдийн засаг, нийгмийн хүрээнд эрэгтэйчүүдийн хөгжлийн тулгамдсан асуудлууд хуримтлагдаж, улмаар тодорхой судалгаа дүгнэлт, ухаалаг гарц шийдэл, эрчимтэй дэмжлэг туслалцааг хүлээсээр байна.

Манай улсын хувьд өнөөдөр эрэгтэйчүүдийн эрүүл мэнд нэн тулгамдсан асуудал болоод байгаа нь үнэн.

Улсын хэмжээнд хүн амын дундаж наслалт 1992 оноос 2018 оны хооронд буюу 26 жилийн хугацаанд 7,4 жилээр нэмэгдсэн бол эрэгтэйчүүдийн дундаж наслалт энэ хугацаанд 5,4 жилээр, эмэгтэйчүүдийнх 10,9 жилээр нэмэгдсэн тооцоог Үндэсний статистикийн хороо, Жендэрийн үндэсний хорооноос хийсэн судалгаанаас харж болно. Дээр дурдсан эрэгтэй, эмэгтэй хүмүүсийн дундаж наслалтын зөрүү дэлхийн дунджаас 2,2 дахин их байгаа бөгөөд 2020 оны байдлаар 9.5 жил болж Монгол Улс дундаж наслалтын зөрүү хамгийн их 13 орноос зургадугаарт орсон байна.

Үндэсний Статистикийн Хороо, Эрүүл мэндийн яамны тооцоолсноор улсын хэмжээнд жилд дунджаар 17000 орчим хүн нас бардгаас 60 гаруй хувь нь эрэгтэй хүмүүс байна. 2020 оны байдлаар 10 нас баралт тутмын зургаа нь эрэгтэйчүүд байна.

2018 оны судалгаагаар эрэгтэйчүүдийн хүний гарт амь алдах, зам тээврийн осолд орж нас барах тохиолдол нь эмэгтэйчүүдийнхээс 6.9 дахин, эрэгтэйчүүдийн дунд амиа хорлох үзэгдэл эмэгтэйчүүдээс 5.8 дахин их байсан бол үйлдвэрлэлийн ослоор нас барагсад бүгд эрэгтэй хүмүүс байжээ. 2020 оны байдлаар улсын хэмжээний нийт хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн 56.5 хувь нь эрэгтэйчүүд байна.

2018 онд амбулаторийн үзлэгийн бүртгэлд орсон эрэгтэйчүүд, эмэгтэйчүүдээс 1,5 дахин бага байсныг Үндэсний статистикийн хороо, Жендерийн үндэсний хорооны 2019 оны судалгааны дүн харуулж байна.

Жендэрийн үндэсний хорооноос 2020 онд гаргасан эрэгтэй, эмэгтэй хүмүүсийн дундаж наслалтын зөрүү, түүнд нөлөөлж буй хүчин зүйлийн талаарх судалгааны тайланд дурдсанаар асуулгад хамрагдсан эрэгтэйчүүдийн 35,2 хувь нь эрүүл мэндийн урьдчилан сэргийлэх үзлэгт огт хамрагдаж байгаагүй гэжээ. Гэрлээгүй эрэгтэйчүүдийн хувьд эрүүл мэндийн урьдчилан сэргийлэх үзлэгт хамрагдаагүй хувь 36,4 байгаа бол найз эмэгтэйтэй эрэгтэйчүүдийн 33,1 хувь, батлуулаагүй гэр бүлтэй эрэгтэйчүүдийн 31,0 хувь, батлуулсан гэр бүлтэй эрэгтэйчүүдийн 29,3 хувь нь эрүүл мэндийн урьдчилан сэргийлэх үзлэгт хамрагдаж байгаагүй байна.

Нөхөн үржихүйн эрүүл мэндийн асуудал зөвхөн эхчүүд, эмэгтэйчүүдийн хүрээнд хязгаарлагдаж, эрэгтэйчүүдийн нөхөн үржихүйн эрүүл мэндийн тусламж, үйлчилгээний чанар, хүртээмжийн өнөөгийн байдал хангалтгүй түвшинд байна.

-Бас нэг таатай биш мэдээ сонсч байсан юм байна. Эрэгтэйчүүд амиа хорлох нь ихсээд байгаа тухай?

-Манай улсад жилд дунджаар 450 орчим хүн амиа хорлодог гэсэн судалгаа байдаг. Дэлхийн эрүүл мэндийн байгууллагын амиа хорлолтын 2016 оны статистикт үзүүлснээр манай улс 100,000 хүнд ногдох амиа хорлолт 23.3 буюу дэлхийд гуравт орсон бөгөөд нийт амиа хорлосон тохиолдлын 85 хувь нь эрэгтэйчүүд байна.

–Эмэгтэйчүүдийн эмнэлэг олон байдаг. Эрэгтэйчүүдийн төрөлжсөн эмнэлгийн тоо үзүүлэлтээрээ бас тэдний нийгмийн асуудлыг шийдэлтээр манай улс ямархуу дүр зурагтай явдаг юм бол?

-Эрэгтэйчүүдийн ялгаа бүхий хэрэгцээнд нийцсэн эрүүл мэндийн үйлчилгээ хөгжөөгүй байна. Одоогийн байдлаар улсын хэмжээнд андрологийн эмч зургаа, урологийн эмч 40 гаруйхан байгаа бөгөөд ердөө дөрвөн аймаг, дүүргийн нэгдсэн эмнэлэгт л эрэгтэйчүүдийн (урологийн) кабинет байгуулагдаад байна.

Одоогоор Монгол Улсын хэмжээнд дундаж наслалтыг уртасгах чиглэлээр үндэсний хэмжээний дөрвөн бодлого, арав шахам хөтөлбөр хэрэгжиж байгаа боловч эрэгтэй, эмэгтэй хүмүүсийн дундаж наслалтын зөрүүг бууруулах, арилгах чиглэлээр тодорхой бодлого, үйл ажиллагаа байхгүй байгааг жендэрийн эрх тэгш байдлыг хангах тухай хуулийн хэрэгжилтийн тайланд дурдсан байна.

Нийгэм, соёлын амьдрал, гэр бүлийн харилцааны хүрээн дэх эрэгтэйчүүдийн хөгжлийн асуудал нь өнөөгийн нийгмийн томоохон тулгамдсан асуудлын нэг болж байна.

Энд юуны өмнө эрэгтэйчүүдийн архи, тамхины хорт зуршил, гэр бүлийн хүчирхийлэл, ажлын байран дахь бэлгийн дарамт зэрэг нийгмийн сөрөг үзэгдлийн эсрэг нийтийн тэмцлийг тууштай өрнүүлэх нь чухал юм.

Үндэсний статистикийн хорооноос 2018 онд хийгдсэн судалгаанд хамрагдсан өрхүүдийн насанд хүрсэн 10 эрэгтэй тутмын зургаа нь тамхи татдаг, мөн хорооноос 2019 онд гаргасан тайланд насанд хүрсэн нэг хүний согтууруулах ундааны жилийн дундаж хэрэглээ сүүлийн 11 жилийн хугацаанд 28,8 литрээс 52,5 литр болж 1,9 дахин өссөнийг дурдсан байна.

-Гэмт хэрэгт холбогдох талаасаа ч эрэгтэйчүүд давамгайлаад байгаа нь жендэрийн эрх тэгш байдал алдагдсаныг харуулж байгаа гэж ойлгож болох уу?

-2017 онд үйлдэгдсэн гэмт хэргийн 12,4 хувь нь согтуугаар үйлдэгдсэн, 2018 онд албадан эрүүлжүүлэгдсэн 81,2 мянган хүний 92,5 хувь буюу 75,1 мянга нь эрэгтэйчүүд бөгөөд тэдний 80,8 хувь нь эрхэлсэн ажилгүй, 92,1 хувь нь дунд болон түүнээс доош боловсролтой байсан гэжээ.

Монгол эмэгтэйчүүдийн 57,9 хувь нь бие махбодын, бэлгийн, сэтгэл санааны, эдийн засгийн хүчирхийлэл болон хянах зан үйл гэсэн хүчирхийллийн таван хэлбэрээс аль нэгд эсвэл хэд хэдэн хэлбэрийн хүчирхийлэлд өртөж байгааг зарим Олон улсын байгууллагаас хийсэн судалгаа харуулж байна.

Цагдаад хандан бүртгэгдсэн гэмт хэргээс үзэхэд 2017 оны байдлаар хохирсон иргэдийн 93,0 хувь нь эмэгтэйчүүд, долоон хувь нь 18 хүртэлх насны хүүхдүүд байна. Эдгээрийн 53,5 хувийг хүчирхийлэл үйлдэгчдийн эхнэр нь, 17,1 хувийг хамтран амьдрагч нь, 3,4 хувийг төрсөн хүүхэд нь эзэлж байна.

Эдийн засаг, бизнесийн хүрээн дэх эрэгтэйчүүдийн манлайлал, оролцооны чиглэлд цаашид бодож боловсруулах асуудал цөөнгүй байна. Сүүлийн үед бизнес эрхлэлтийн хүрээнд ялангуяа орон нутгийн түвшинд тулгамдсан асуудал бол эрэгтэйчүүдийн оролцооны асуудал юм.

Эрэгтэйчүүд олноор ажилладаг болон ажилчид нь удаан хугацаагаар оршин суудаг газраасаа алс хол ээлжээр ажилладаг салбарт албан ажил, ар гэрийн амьдралын тэнцвэрт байдлыг анхаарах шинэ шаардлага, хэрэгцээ ч тавигдах боллоо. Орон нутагт газар тариалан, аялал жуулчлал зэрэг улирлын чанартай салбаруудад эрэгтэйчүүдийн хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих шаардлагатай байна.

Гадаадад ажиллагчдын ихэнх нь залуу эрэгтэйчүүд, хотод ирж суралцагчдын дийлэнх нь залуу эмэгтэйчүүд байна. Дунд боловсролын түвшинд анги дэвших тусам хөвгүүдийн тоо буурдаг байдал хадгалагдсан хэвээр байна. Дээд сургуульд суралцагчдын дунд эмэгтэйчүүд тооны хувьд давамгайлсаар байна. 50-иас дээш насны эрэгтэйчүүдийн ажилгүйдлийн түвшин өндөр байна. Эрэгтэй төрийн албан хаагчдын тооны өсөлт эмэгтэй төрийн албан хаагчдын тооны өсөлтөөс хоцорч байгаа одоогийн хандлага цаашид хэвээр үргэлжилбэл нийт төрийн албан хаагчдын дунд эмэгтэйчүүдийн эзлэх хувь давамгайлахаар байна.

Малчдын гэр бүлийн байдал анхаарал татсан асуудал болж байна. Хөдөө аж ахуйн салбарын 2011 оны нэгдсэн бүртгэлийн тайланд мал аж ахуйн салбарын нийт ажиллагчдын 46217 буюу 13,6 хувь нь гэрлээгүй байгаа ба тэдний 32675 буюу 70,6 хувь нь эрэгтэйчүүд байна гэжээ. Гэтэл 2017 оны мэдээгээр гэрлээгүй малчдын хүйсийн харилцаа улам дордож, 78 хувь нь эрэгтэйчүүд, 22 хувь нь эмэгтэйчүүд болсон байна. 2020 оны байдлаар улсын хэмжээнд нийт 108 мянга гаруй хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэд байгаагийн 25.5 мянга нь малчин өрхөд амьдарч байна. Малчин гэр бүлийн хувьд эмэгтэйчүүд нь бага насны хүүхдээ сургахаар сум, суурин газарт амьдарч, эрчүүд нь хөдөө малаа хариулах хандлага давамгайлж байгаа нь тэдний эрүүл мэнд, гэр бүлийн харилцаанд сөргөөр нөлөөлж байна.

-Энэ бүх тулгамдсан асуудлуудыг шийдэхтэй холбогдуулан эн тэргүүнд пу хийж, ямар асуудал шийдэх ёстой вэ?

-Үндэсний хэмжээнд жендэрийн мэдрэмжтэй бодлого төлөвлөлт, жэндерийн мэдрэмж бүхий төсөв болон хяналт-шинжилгээний тогтолцоог бий болгох хүрээнд эрэгтэй хүмүүсийн онцлог ялгаа бүхий хэрэгцээг иж бүрэн сайтар судалж, төр, засгийн урт, дунд хугацааны бодлого, төлөвлөлтөд тусгайлан тусгах, шаардагдах төсөв хөрөнгийг хуваарилах замаар нийгэм дэх эрэгтэйчүүдийн тулгамдсан асуудлуудыг үе шаттайгаар шуурхай шийдвэрлэх шаардлага байна.

Монгол Улсын Их Хурал, Засгийн газраас жендэрийн асуудлаар урьд өмнөх жилүүдэд батлан гаргаж байсан дунд хугацааны баримт бичгүүд болон үндэсний төсөл хөтөлбөрүүдийн хэрэгжих хугацаа нь дуусаж байгаа бөгөөд эдгээр үндэсний хэмжээний баримт бичгүүд, хөтөлбөр төслүүдийн орон зайг юугаар, хэрхэн яаж нөхөх асуудал бүрхэг хэвээр байгааг бодууштай байна. Өнөөдрийн байдлаар улсын хэмжээнд дөрөвхөн салбарт л жендэрийн бодлогоо тодорхойлсныг Хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын яам, Жендэрийн үндэсний хорооноос судалгааны тайландаа дурдсан байна.

Эрэгтэй, эмэгтэй хүний эрх тэгш байдлыг хангах төрийн бодлогын хүрээнд дэвшүүлсэн зорилт, үр дүнгийн хэрэгжилтийг бүрэн хангахуйц төсөв хөрөнгө баталж байх талаарх хуулийн заалтын хэрэгжилт ч хангалтгүй байсаар л байна. Жендэрийн үндэсний хорооны Улсын Их Хуралд ирүүлсэн хуулийн хэрэгжилтийн талаарх тайланд Жендэрийн эрх тэгш байдлыг хангах тухай хууль батлагдсанаас хойш 2011-2019 онуудад улсын хэмжээнд жендэрийн асуудлаарх санхүүжилтийн 96,4 хувийг Олон улсын байгууллагын төсөл хөтөлбөрийн санхүүжилт эзэлж байгаа талаар дурджээ.

Төрийн бодлогын чанар, үр дүнгийн шалгуур болсон хүйсээр ангилсан статистик мэдээлэл хангалтгүй байгаа нь төрийн хариуцлагын болон жендэрийн мэдрэмжтэй бодлогын зарчим алдагдахад хүргэж байгаа талаарх Жендэрийн үндэсний хороо болон судалгааны байгууллагуудын дүгнэлт, саналуудад анхаарах шаардлага ч бас байгаа болно.

-Жендэрийн тэгш байдал тэр тусмаа эрэгтэйчүүдийн хөгжлийн асуудалд төрийн зүгээс яг юу хийх ёстой гэж төрийн түшээ хүний хувьд бодож байна?

-Нийгэмд нэгэнт хуримтлагдаад байгаа эрэгтэйчүүдийн хөгжлийн тулгамдсан асуудлуудыг ухаалгаар шийдвэрлэхэд төрийн зүгээс эрх зүйн таатай орчныг бүрдүүлэх нь чухал байна. Энэ асуудлыг зөвхөн жендэрийн эрх тэгш байдлыг хангах тухай хуультай болсноор хязгаарлаж болохгүй.

Хууль, тогтоомжуудыг жендэрийн мэдрэмжтэй болгох чиглэлээр хийгдэж эхлээд буй зарим эхлэл санаачилгуудыг хэрхэн эрчимжүүлж бэхжүүлэх вэ, шинээр болон шинэчлэн боловсруулж байгаа хууль тогтоомжуудыг хэрхэн яаж жендэрийн мэдрэмжтэй болгох вэ гээд эрх зүйн хүрээнд шийдвэл зохих цөөнгүй асуудал байгаа. Тухайлбал, хүн ам зүйн тухай, эрэгтэй, эмэгтэй хүмүүст сэтгэл зүйн үйлчилгээ үзүүлэх тухай зэрэг асуудлаар анхдагч хуулийн төслүүдийг батлан гаргах, гэр бүлийн хүчирхийлэл, архи, тамхины асуудлаарх эрх зүйн зохицуулалтад зохих нэмэлт, өөрчлөлтүүдийг оруулах, шинэчлэн боловсруулах, Хөгжлийн бодлого, төлөвлөлт, түүний удирдлагын тухай, Хууль тогтоомжийн тухай, Төрийн албаны тухай хуулиудад ч зохих өөрчлөлт хийх шаардлагатай байна.

Монголын нийгэм дэх эрэгтэйчүүдийн хөгжлийн тулгамдсан асуудлуудаас хамгийн гол гогцоо бөгөөд суурь асуудал нь болж байгаа эмэгтэй, эрэгтэй хүмүүсийн дундаж наслалтын хэт өндөр зөрүүг багасгах замаар чанартай урт наслалтыг дэмжих төрийн тусгайлсан чамбай бодлого үгүйлэгдэж байгааг хэлэх ёстой гэж бодож байна. Энэ бодлогыг дан ганц Ерөнхий сайдын захирамжаар баталсан арга хэмжээний төлөвлөгөөгөөр эсхүл аль нэг хөтөлбөр доторх бүлэг, хэсэг төдийхнөөр биш, харин үндэсний хэмжээний стратегийн баримт бичигт цогцоор тусгаж, салбар дундын удирдлага, зохицуулалтаар хангах хэмжээнд авч үзэх хэрэгтэй байна.

Эрэгтэйчүүдийн эрүүл мэндийн онцлог хэрэгцээнд зориулсан эрүүл мэндийн тусламж, үйлчилгээ үзүүлэх тасаг, кабинетыг бүх аймаг, дүүргийн Эрүүл мэндийн төвд ажиллуулж, хүний нөөц, техник тоног төхөөрөмжөөр хангах, эрэгтэй хүмүүсийн эрүүл мэндийн онцлог хэрэгцээний талаарх мэдээлэл, судалгааг өргөжүүлж, энэ чиглэлээрх мэдээлэл сурталчилгааны ажил, ялангуяа эрэгтэйчүүдэд эрүүл мэндээ анхаарах мэдлэг, хандлага, дадал болон эрүүл амьдралын зан үйлийг бий болгох ажлыг өргөнөөр зохион байгуулах, эрэгтэйчүүдийн эмч бэлтгэх асуудлыг бодлогоор дэмжих, эрэгтэйчүүдийг эрүүл мэндийн урьдчилан сэргийлэх үзлэгт эрчимтэй, тогтмол хамруулж байх шат дараалсан бодлого хэрэгжүүлэх зэрэг асуудлаар Жендэрийн үндэсний хороо, судалгаа шинжилгээний болон иргэний нийгмийн байгууллагуудаас удаа дараа санал болгож дэвшүүлж ирсэн санал санаачилга, зөвлөмжүүдийг бодит үйл ажиллагаа болгоход шууд чиглэсэн богино болон дунд хугацааны цогц арга хэмжээг бүх шатанд авч хэрэгжүүлэх шаардлагатай байна.

Эцэст нь хэлэхэд жендэрийн тэгш эрхийг хангаж, эрэгтэйчүүдийн энэ олон асуудлыг шийдсэнээр эмэгтэйчүүдийн нийгэмд үүрч байгаа энэ их ачаанаас хөнгөлөх юм.

-Цаг зав гарган ярилцсан Танд баярлалаа.