Бусад
Мөөгнүүд өөрсдийн хэлээр ярьдаг

Эрдэмтэд мөөг аюулд орсон үедээ өөр хоорондоо цахилгаан соронзон импульс ашиглан 50 гаруй үгээр харилцдаг болохыг олж тогтоожээ. Дөрвөн төрлийн мөөгөнд ажиглалт хийсэн судалгаагаа эрдэмтэд “Royal Society Open Science” сэтгүүлд хэвлүүлжээ. Судалгааны багийн гишүүн, Баруун Английн их сургуулийн уламжлалт бус тооцооллын лабораторийн судлаач Эндрю Адамацки мөөгийг тодорхой нөхцөлд өөр хоорондоо цахилгаан соронзон дохио дамжуулдаг хэмээгээд мицели гэж нэрлэгдэх олон эст бүтцээр дамжуулан уг дохиог гаргаж байгаа нь ажиглагдсан гэжээ. Мицели бол хүний мэдрэлийн эс мэт үйлдлийг үзүүлдэг үндэслэг хэлбэртэй бүтэц юм. Мөн тэрбээр эл гайхалтай нээлтийнхээ тухай “Мөөгнөөс гарч буй цахилгаан соронзон долгионы үелзлийг авч үзвэл тэдний хэрэглэж буй үгс хүний хэрэглэх үгтэй ижил хэмжээтэй байсан ба одоогийн байдлаар нийт 50 гаруй үгийг олж тогтоосон. Үүнээс 15-20 үг нь нийтлэг хэрэглээтэй. Үгийн уртын хувьд англи хэлний үгстэй тун төстэй урттай хэрэглэгдэж буй нь ажиглагдсан. Хүн болон мөөгний харилцааны хэрэгсэлд шууд харьцуулалт хийх нь утгагүй хэрэг боловч өөр төрөл зүйлийн амьд биетүүдийн харилцааны хэлбэрт ижил төстэй зүйлс нийтлэг байдгийг дурдах хэрэгтэй” хэмээжээ. Англи хэлний нэг үг дунджаар 4.8 үсэгтэй байдаг бол мөөгний хэрэглэж буй дохио 5.97 үсэг бүхий үгтэй тэнцэж байгааг тогтоосон юм.
Судлаачид эноки мөөг, салбант мөөг, омфалотус мөөг, кордисепс мөөг гэсэн 4 төрлийн мөөгийг онцгойлон судалгаагаа хийжээ. Мөөгний дохио ялгаруулж буй өргөслөг хэсэг нь мөөгний тодорхой хэсэгт шигүү урган байрладаг аж. Тэд байгальд ургаж буй мөөгнүүдэд электрод суулгах замаар цахилгаан соронзон долгионыг хэмжсэн бөгөөд The Guardian хэвлэлийн мэдээлж буйгаар салбант мөөг бусдаасаа илүү их долгион дамжуулж байсан аж.
Эндрю Адамацкигийн үзэж буйгаар мөөг хооронд дамжиж буй эдгээр дохио нь чоно улихтай ижил замаар ялгардаг гэжээ. National Geographic сэтгүүлд бичсэнээр чоно нь дууны өнгөө өөрчлөх замаар ан амьтдын байршил эсвэл араатнаас ирж буй аюул заналыг дамжуулдаг аж. Гэхдээ тэрбээр мөөгнөөс ялгарч буй цахилгаан соронзон долгион нь ямар нэгэн харилцааны хэлбэр бус цахилгаан цэнэг авсан мицелийн үзүүр хэсэг бусад электродтой харилцан үйлчлэлд орж, үелзэл дамжих үед өөр хоорондоо адилгүй дохио гарч байсан байх магадлал байгааг ч нэмж дурджээ. Тэгвэл уг судалгааны талаар эрдэмтэд өөр өөрсдийн байр суурийг хэдийн илэрхийлж эхэлжээ. Тухайлбал Эксетерийн их сургуулийн мөөг судлаач Дэн Беббер “Хэдийгээр сонирхол татам судалгаа боловч хүн төрөлхтөн эдгээр организмын харилцааны хэлбэрийг олж мэдэж, орчуулах хэмжээнд хүрэх хүртэл асар хол байна” хэмээжээ.

Бусад
Энэ жилээс нийслэлийн өдөр, даншиг наадмыг хамт зохион байгуулна

Монголчууд жилд албан ёсны болон өргөн дэлгэр 15-20 баяр тэмдэглэдэг. Тухайлбал, жил бүр аравдугаар сарын 29-нд нийслэлийн өдрийг тэмдэглэж ирсэн.
Мөн жил бүрийн наймдугаар сарын эхний долоо хоногийн амралтын өдрүүдэд Даншиг наадам зохион байгуулдаг байсан. Тэгвэл энэ жилээс нийслэлийн өдөр, даншиг наадмыг хамтад нь зургаадугаар сарын 28-29-ний өдрүүдэд Хүй долоон худагт зохион байгуулна.
Цаашид наймдугаар сард даншиг наадам, аравдугаар сард нийслэлийн өдрийг тэмдэглэхгүй. Нийслэлийн өдөр буюу нийслэлийн иргэдийн баярыг жил бүрийн зургаадугаар сарын сүүлийн долоо хоногийн амралтын өдөр тэмдэглэх Засгийн газрын тогтоол ч гарсан. Нийслэлийн иргэдийн баяр, даншиг наадмыг нэгтгэснээр цар хүрээ нь өргөжин тэлж, жуулчдыг татахад чухал ач холбогдолтой.
Энэ үеэр жуулчид болон иргэдэд зориулсан олон арга хэмжээг зохион байгуулна. Хүчит бөхийн барилдаан, хурдан морь болон жороо морины уралдаан, шагай, сур харвааны наадам, сээр цохих тэмцээн, жижиг, дунд бизнес эрхлэгчдийн үзэсгэлэн, Улаанбаатар хотын түүхэн гэрэл зургийн үзэсгэлэн, монгол хувцасны үзүүлбэр, есөн дүүргийн Ардын авьяастнуудын тоглолт, Улаанбаатар театрын “Монгол туургатан” уран бүтээлээ толилуулна.
Түүнчлэн цам харайх, лам нарын дунд ном хаялцах, мэтгэлцэх, балин тосон урлалын тэмцээн, сор залах, соёмбот туг залах, шашны сүлд дуулал эгшиглүүлэх зэрэг шашин, соёлын арга хэмжээг үзэж сонирхох боломжтой. Тухайлбал, энэ жил цам харайх үзүүлбэрт 120 гаруй цамчин оролцож өргөн хүрээг хамарч байна.
Зургаадугаар сарын 27-ны өдөр Улаанбаатар хотын тахилга шүтлэгт дөрвөн уул болох Богдхан, Сонгинохайрхан, Чингэлтэй хайрхан, Баянзүрх хайрханыг тахих ёслолоор нийслэлийн иргэдийн баяр “Хүрээ цам-Даншиг наадам 2025”-ын үйл ажиллагаа эхэлнэ. Энэ үеэр нийслэлийн хэмжээнд үйл ажиллагаа явуулдаг сүм хийдүүд цан хэнгэргээ дуугарган, ард иргэдийн сайн сайхны төлөөх хурал ном хурж, буян үйлдэн, сайн үйлсийн ажил зохион байгуулна.
Бусад
Ерөнхийлөгчийн ивээл дор Нөмрөгийн дархан цаазат газарт тахь нутагшуулах төсөл хэрэгжүүлнэ

Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ухнаагийн Хүрэлсүх Бүгд Найрамдах Чех Улсын Прага хотын амьтны хүрээлэнгийн захирал Мирослав Бобек болон Карлын их сургуулийн Монгол судлалын төвийн багш, монголч эрдэмтэн Вероника Каписовска нарыг хүлээн авч уулзлаа.
Уулзалтын үеэр Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх Прага хотын амьтны хүрээлэн Монгол Улсад 30 гаруй жилийн турш зэрлэг амьтдыг хамгаалах, тэр дундаа тахийг сэргээн нутагшуулах, Говийн их дархан цаазат газрын хамгаалалтын захиргааны материаллаг баазыг бэхжүүлэх, боловсон хүчнийг чадавхжуулах, судалгаа шинжилгээний ажлыг эрчимжүүлэх чиглэлээр үнэтэй хувь нэмэр оруулж ирснийг онцлон тэмдэглэлээ.
Цаашид Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн ивээл дор Дорнод аймгийн Халх гол сумын нутагт орших Нөмрөгийн дархан цаазат газарт тахийг шинээр нутагшуулах төсөл хэрэгжүүлэхээр ярилцаж, говь, хуурай хээрийн бүсийн экосистемийн үнэлгээ хийх, экологийн хувьд онцгой ач холбогдолтой газар нутгийг тогтоож, тусгай хамгаалалтад авах, үүнд шаардлагатай мэргэжлийн зөвлөгөө, туслалцаа үзүүлэх чиглэлээр хамтран ажиллахаар болсонд Ерөнхийлөгч талархал илэрхийллээ.
Энэхүү уулзалт нь Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн 2025 оны гуравдугаар сард Бүгд Найрамдах Чех Улсад хийсэн төрийн айлчлалын мөрөөр хэрэгжүүлж буй ажлын нэг бөгөөд айлчлалын үеэр ярилцсан санал, санаачилгууд ийнхүү бодит ажил хэрэг болон хэрэгжиж байгаагийн илрэл юм.
Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх төрийн айлчлалынхаа үеэр Прага хотын амьтны хүрээлэнд зочилж, шинээр төрсөн тахийн унаганд “Дагина” хэмээх нэр хайрлаж байсан юм.
Прага хотын амьтны хүрээлэн 2024 оны гуравдугаар сард “Монголын говь”-ийн байнгын үзмэр байгуулж, монгол гэр барин, тахь нутагшуулах төслийн үйл явц, үр дүнг харуулсан гэрэл зургийн үзэсгэлэнг олон нийтэд тогтмол толилуулж байна.
Мөн Бүгд Найрамдах Чех Улсын Ерөнхийлөгч Петр Павел Зэвсэгт хүчний Жанжин штабын даргаар ажиллаж байх хугацаандаа тахь нутагшуулах ажлын хүрээнд тахийг цэргийн онгоцоор тээвэрлэн Монгол Улсад авчрах шийдвэр гаргасан нь уг төслийн амжилтад чухал хувь нэмэр оруулсан юм. Үүний үр дүнд Хустайн нуруу, Хомын тал зэрэг бүс нутагт тахийн тоо толгой 1,000 гаруйд хүрээд байна.
Бусад
Баталгаатай гүүр, гарам гарцаар автомашинтай зорчихыг зөвлөж байна

Налайх дүүргийн Онцгой байдлын хэлтсийн Эрэн хайх, аврах бүлгийн алба хаагчид дуудлагын дагуу аврах ажиллагааг зохион байгуулжээ.
Усанд автомашинтайгаа боогдсон байсан 4 иргэнийг уснаас гаргаж, аюулгүй байдлыг хангасан байна.
Баталгаатай гүүр, гарам гарцаар автомашинтай зорчиж, гол гатлахгүй байхыг анхааруулж байна.
-
Нийгэм16 цаг өмнө
“Алтан хайч-2025” хонь ноослогчдын улсын анхдугаар тэмцээн болно
-
Нийгэм18 цаг өмнө
Б.Ганхайч ДАШТ-ээс хүрэл медаль хүртлээ
-
Нийгэм18 цаг өмнө
Зуны саруудын цаг агаарын ерөнхий төлөв
-
Нийгэм18 цаг өмнө
Гадаадын иргэний виз олголт 2.8 дахин өсжээ
-
Улс төр17 цаг өмнө
Мэргэжлээ чөлөөтэй сонгох эрхийг хангасан парламентын шийдвэр
-
Улс төр18 цаг өмнө
Ерөнхий сайд Г.Занданшатарт Азийн Шатрын холбооны ерөнхийлөгч баяр хүргэж, захидал илгээжээ
-
Нийгэм18 цаг өмнө
Энэ оноос эхлэн 105,627 өрхийг шатдаг хийн түлшинд үе шаттайгаар холбохоор төлөвлөж байна
-
Нийгэм18 цаг өмнө
Ази, Номхон далайн бүсийн “ASPAC” чуулган боллоо