Баялгийн төлөөх зогсошгүй шунал нь авлигыг хорт хавдар мэт тархаах болж, Үндсэн хуулийн шүүх нь авлигыг үл тэвчих, гэмт хэрэг үйлдсэн этгээдүүдэд хатуу хариуцлага тооцох үүргийг ард түмний өмнө хүлээсэн гэж Энэтхэг улсын Дээд шүүх мэдэгдлээ. Баялгийн тэгш хуваарилалтыг хангах замаар нийгэмд шударга ёсыг бэхжүүлэхээр Энэтхэгийн ард түмэнд амласан Үндсэн хуульд “амлалт”-ыг биелүүлэхэд авлига ихээхэн саад болж байна гэж Дээд шүүх мэдээлсэн.

Чхаттисгарх мужийн ерөнхий нарийн бичгийн дарга асан Аман Сингх болон түүний эхнэрийг хэт их хөрөнгө хуримтлуулсан гэх үндэслэлээр цагдаагийн тайланд бүртгэсэн хэргийг тус мужийн Дээд шүүхийн тогтоолоор хүчингүй болгосны дараа Шүүгч С Равиндра Бхат, Дипанкар Датта нар дээрх дүгнэлтийг хийжээ.

Манай Үндсэн хуулийг үндэслэгчдийн зорьж ирсэн эрхэм дээд үзэл санааг хэрэгжүүлэх үйл ажиллагаа алсарч, нийгэмд ёс суртахууны үнэлэмжийн доройтол улам бүр газар авч байгаа нь нийт ард иргэдийн хувьд гутамшигтай асуудал болж байна гэж Дээд шүүх үзэв.

“Авлигын шалтгааныг илрүүлэхийн тулд нэг их мэтгэлцээн хийх шаардлагагүй. Хинду шашинд долоон нүглийн нэг гэж үздэг “шунал”-ыг хэнд ч дийлддэггүй. Үнэн хэрэгтээ баялгийн төлөө ханаж цаддаггүй шуналын улмаас авлига хорт хавдар шиг тархаж байна.

Авлигачид хууль сахиулагчдыг хууран мэхэлж, улмаар хууль тогтоомж зөрчихөөс ч айдаггүй. Иймд тэднийг мөрдөн шалгах ажиллагаа ихээхэн бэрхшээлтэй байдаг.

“Ард түмэн бид Үндсэн хуулиа дагаж мөрдөн, Үндсэн хуулийн ёс зүй, үнэт зүйлд нийцсэн итгэл, хариуцлагатай албан тушаал хашиж байгаа хүмүүсээс маш ихийг хүлээж байсан. Харамсалтай нь, төрийн албанд ажиллаж буй хүмүүсийн цөөн хэсэг нь хувийн ашиг сонирхлоо дээгүүрт тавьж, мэдэгдэж буй орлогын эх үүсвэртэйгээ үл нийцэх хөрөнгө хуримтлуулсан харагдлаа.

Авлигын хорт хавдар өсөн хөгжиж, тархахаас урьдчилан сэргийлэх зорилготой бөгөөд арван жил хүртэлх хугацааны хорих ялаар шийтгэх ногдуулах хууль тогтоомж үйлчилж байгаа хэдий ч авлигыг зохих хэмжээгээр хязгаарлах л бололцоотой ба харин үүнийг бүрэн устгана гэж өнөө цаг үед төсөөлөхийн аргагүй юм.

Шуналыг нэгэнт үлгэрт гардаг шидэт саваагаар дохиод  алга болгож чадахгүй тул авлигыг үл тэвчих, гэмт хэрэг үйлдэгчидтэй хатуу тэмцэх үүргийг Үндсэн хуулийн шүүх хүлээж ажиллана. Үүний зэрэгцээ уг шүүх нь далд санаа зорилготой, нууц үйл ажиллагааны оролцсон гэм зэмгүй төрийн албан хаагчдыг хамгаалах ёстой.

Төрийн албан хаагч албан тушаал хашиж байх хугацаандаа санаатайгаар хууль бусаар хөрөнгөжихийг газрын тухай хуулиар хориглосон.

Төрийн албан хаагчийн хөрөнгийг нэмэгдүүлэхийг Үндсэн хуулиар зөвшөөрөөгүй байдаг бөгөөд ийм үйлдлийг Авлигаас урьдчилан сэргийлэх тухай хуулийн дагуу шалгах ёстой.

Чхаттисгархын дээд шүүх өмнө нь Сингх болон түүний эхнэрийн эсрэг бүртгэгдсэн FIR-ийг хэргийг бүртгэх нь хуулийн үйл явцыг “урвуулан ашигласан” гэж үзэн, магадлалд үндэслэсэн гэж үзэн, хэт их хөрөнгө хуримтлуулсан гэх үндэслэлээр хүчингүй болгосон.

Дээр дурдсан Сингх болон түүний эхнэр хэт их хөрөнгө хуримтлуулсан гэх үндэслэлээр цагдаагийн тайланд бүртгэсэн хэргийг тус мужийн Дээд шүүхийн зүгээс хуулийн процессыг “урвуулан ашигласан” байж магадлалтай гэж үзээд хүчингүй болгосон.

Цагдаагийн байгууллагад мэдээлэл өгдөг Учит Шарма хэмээх иргэний гаргасан гомдлын дагуу 2020 оны 2-р сард Энэтхэгийн Эрүүгийн хуулийн заалтууд, Авлигаас урьдчилан сэргийлэх тухай хуулийн 120 (Б) болон 120 (Б) (гэмт хэргийн хуйвалдаан) хэсэгт зааснаар Сингхсийн эсрэг хэрэг үүсгэсэн.