Эдийн засаг
М.К.Гүшетти: Монгол иргэдийн амьжиргааг дээшлүүлэх төсөл хөтөлбөр хэрэгжүүлэх зэрэгт хамтран ажиллах сонирхолтой байна

Монгол Улсын Их Хурлын дарга Г.Занданшатар Швейцарын Холбооны Улсын Үндэсний Зөвлөлийн (парламент) дарга, хатагтай Марина Кароббио Гүшеттигийн урилгаар тус улсад албан ёсны айлчлал хийж байна.
Айлчлалын бүрэлдэхүүнд УИХ-ын гишүүн, Төрийн байгуулалтын байнгын хорооны дарга Д.Лүндээжанцан, УИХ-ын гишүүн, Өргөдлийн байнгын хорооны дарга М.Оюунчимэг, УИХ-ын гишүүн, УИХ дахь Монгол-Швейцарын парламентын бүлгийн дарга Ц.Гарамжав нарын зэрэг төлөөлөгчид багтан ажиллаж байна.
Айлчлалын үеэр хоёр орны хууль тогтоох байгууллагын тэргүүн нар албан ёсны хэлэлцээ хийж, манай төлөөлөгчид Швейцарын парламентын хуралдааны дэгийн туршлагатай танилцахаас гадна УИХ-ын дарга Г.Занданшатар Швейцарын Холбооны Улсын Төрийн зөвлөлийн Тэргүүн дэд ерөнхийлөгч Ханс Штөкли болон Гадаад хэрэг, Сангийн яамны өндөр албан тушаалтнуудтай уулзаж, хамтын ажиллагааны асуудлаар ярилцах юм.
УИХ-ын дарга Г.Занданшатар айлчлалын эхний өдрөө Монгол-Швейцарын хооронд дипломат харилцаа тогтоосны 55 жилийн ойн арга хэмжээнд оролцлоо.
Энэхүү арга хэмжээг Монгол Улсаас Швейцарын Холбооны Улсад суугаа Онц бөгөөд Бүрэн эрхт Элчин сайд Л.Пүрэвсүрэн нээж, хоёр улсын парламентын тэргүүн нар харилцан үг хэлэв.
Швейцарын Холбооны Улсын Үндэсний Зөвлөлийн дарга, хатагтай Марина Кароббио Гүшетти хэлсэн үгэндээ дипломат харилцааны 55 жилийн ойн арга хэмжээнд оролцож байгаагаа нэр төрийн хэрэг хэмээн тэмдэглээд, Монгол Улсын Их Хурлын дарга Г.Занданшатар анхны гадаад айлчлалаа Швейцарын Холбооны Улсаас эхэлж буйд баяртай байна гэв.

Тэрбээр 7,000 гаруй км алс зайд, хоёр өөр тивд оршдог, түүх соёл, ёс заншлын хувьд өөрийн гэсэн онцлогтой манай хоёр үндэстнийг өнгөц харахад нэлээд ялгаатай мэт харагдах ч нийт газар нутгийн гуравны нэг нь уулархаг, үзэсгэлэнт байгальтай, ард түмэн нь эх болсон нутаг газраа чин сэтгэлээсээ хайрладаг, өв соёлоо дээдэлдэг гээд олон зүйлээр бид ижил төстэй билээ.
Миний хувьд ирэх 6 дугаар сард Монгол Улсад албан ёсны айлчлал хийх болно. Энэ үеэр сэтгэлийг минь татсаар байгаа Монгол оронтой илүү ойр танилцах боломж бүрдэнэ гэдэгт итгэлтэй байна. Түүнчлэн харилцаагаа илүү өндөр түвшинд хөгжүүлэхэд айлчлал маань чухал түлхэц болно гэдэгт итгэлтэй байна хэмээн онцоллоо.
Хатагтай Марина Кароббио Гүшетти хоёр орны парламент хоорондын хамтын ажиллагааны хүрээнд бидний зүгээс техникийн туслалцаа үзүүлэх, арга зүйн зөвлөгөө өгөхөөс гадна туршлага мэдлэгээ харилцан хуваалцах нь ойрын үеийн чухал зорилт байх болно.
Тэрбээр аялал жуулчлал бидний хувьд ихээхэн ирээдүйтэй салбар гэдгийг Монголд айлчилж буй швейцар жуулчдын тоо жилээс жилд нэмэгдэж буйгаас харж болно гэдгийг тэмдэглэлээ.
“Бид тавин таван жилийн турш найрсаг харилцаатай явж иржээ. Өнөөдөр бид ойг нь тэмдэглэж байна. Энэ бол эцсийн цэг биш. Үүнээс цааш цоо шинэ шатанд гарах ёстой. Энэ нь хоёр ард түмний эрх ашигт бүрнээ нийцнэ” гэж тэрбээр онцолсон юм.
УИХ-ын дарга Г.Занданшатар үгийнхээ эхэнд ойн арга хэмжээнд оролцож буй бүх хүмүүст баярын мэнд дэвшүүлж, Монгол Улсын парламентын төлөөлөгчдийг элэгсэг дотноор хүлээн авч буйд нь хатагтай Марина Кароббио Гүшетти болон Швейцарын Засгийн газарт талархал илэрхийлэв.

“Зуун жилийн өмнө манай өвөг дээдэс эх орныхоо бүрэн тусгаар тогтнолын төлөөх тэмцлийг эхлүүлж байх үедээ Монгол Улс Швейцар лугаа хөгжих замыг сонгох нь зүйтэй гэж үзэж байсан түүх бий. Энэ нь дэлхийн хүчирхэг гүрнүүдийн дунд оршдог, далайд гарцгүй, харьцангуй цөөн хүн амтай зэрэг Монгол, Швейцарийн ижил төстэй зүйлийг анзаарч байсан төдийгүй улс гүрнүүдтэй эрх тэгш зэрэгцэн орших замаар улсынхаа хөгжлийг тэтгэж ирсэн Швейцар Улсын загварыг бидэнд тохирно гэж бодож байсны илрэл болов уу” гэлээ.
Тэрбээр өнгөрсөн 55 жилд хоёр орон ардчилал, хүний эрх, эрх чөлөөг дээдлэх, дэлхий дахинд энх тайвныг бэхжүүлэх нийтлэг үнэт зүйлсэд тулгуурласан итгэмжит харилцааг хөгжүүлж, олон улсын хамтын нийгэмлэгийн хүрээнд ч үр бүтээлтэй хамтран ажиллаж ирснийг онцолсон юм.
УИХ-ын дарга Г.Занданшатар Монгол Улс Швейцарын Холбооны Улстай тогтоосон харилцаагаа боломжтой бүхий л салбарт хөгжүүлж, худалдаа эдийн засгийн хамтын ажиллагаагаа өргөжүүлэх, тухайлбал, хөдөө аж ахуй, аялал жуулчлалын салбарын харилцааг шинэ түвшинд хүргэж, Швейцарын дэвшилт технологийг нэвтрүүлэх нь чухал гэж үзэж байна хэмээн тэмдэглэлээ.
Тэрбээр үгийнхээ төгсгөлд “Зовох цагт нөхрийн чанар танигдана гэж монголчууд хэлэлцдэг. Монгол Улс нэг намын тогтолцоо, төвлөрсөн төлөвлөгөөт эдийн засгийг халж, ардчилал, хүний эрх, хууль ёсыг дээдэлсэн нийгэм байгуулах, зах зээлийн харилцаанд шилжих томоохон өөрчлөлт хийхэд Швейцарын Холбооны Улс эхнээс нь тууштай дэмжиж ирсэнд бид талархдаг. Тиймээс энэхүү тэмдэглэлт ойг тохиолдуулан Монгол Улсын Их Хурлын нэрийн өмнөөс Швейцарын Холбооны Улсын парламент, Засгийн газар, ард түмэнд чин сэтгэлийн талархал илэрхийлье” гэлээ.

УИХ-ын дарга Г.Занданшатар ойн арга хэмжээнд оролцсон, гадаад улс орнуудаас Швейцарт суугаа дипломат төлөөлөгчийн газрын тэргүүн нартай уулзан санал солилцож, хамтын ажиллагааны сэдвээр яриа хөөрөө өрнүүллээ.
Швейцарын Холбооны Улс. Берн хот. 2019.03.12
Эх сурвалж: УИХ-ын Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах хэлтэс

Эдийн засаг
Үхрийн цул махны үнэ өсөж 22947 төгрөг болжээ

Нийслэлийн статистикийн газраас махны үнийн мэдээллийг танилцууллаа. Тодруулбал, 2025 оны 04 дүгээр сарын 14-ны өдрийн байдлаар хонины ястай мах нэг килограмм нь дунджаар 17498 төгрөг, үхрийн ястай мах нэг килограмм нь дунджаар 19990 төгрөгийн үнэтэй тус тус худалдаалагдаж байна.
Өмнөх долоо хоногтой харьцуулахад үхрийн ястай махны үнэ 0.4 хувиар өсөж 19990 төгрөг, үхрийн цул махны үнэ 1.4 хувиар өсөж 22947 төгрөгийн дундаж үнэтэй байна.
Эдийн засаг
Уул уурхай олборлолт 857.6 тэрбум төгрөгөөр өсжээ

Аж үйлдвэрийн салбарын нийт үйлдвэрлэл 2025 оны эхний улирлын урьдчилсан гүйцэтгэлээр 7.9 их наяд төгрөг болж, өмнөх оны мөн үеэс 1.1(17.0%) их наяд төгрөгөөр өсчээ. Үүнд уул уурхай олборлолт 857.6 (18.6%) тэрбум төгрөг, цахилгаан хий, уур, агааржуулалтын салбар 169.5(27.2%) тэрбум төгрөгөөр тус тус өссөн нь голлон нөлөөлжээ.
Уул уурхай, олборлох аж үйлдвэрийн салбарын нийт үйлдвэрлэл 2025 оны эхний улирлын урьдчилсан гүйцэтгэлээр 5.5 их наяд төгрөг болж, өмнөх оны мөн үеэс 857.6 (18.6%) тэрбум төгрөгөөр өсөхөд металлын хүдэр олборлолт 614.0(27.2%) тэрбум төгрөг, чулуун болон хүрэн нүүрс олборлолт 234.4(11.8%) тэрбум төгрөгөөр тус тус өссөн нь голлон нөлөөлсөн байна.
Уул уурхай, олборлох аж үйлдвэрийн салбарт хүрэн нүүрс, цайрын баяжмал, төмрийн хүдэр, зэсийн баяжмал металл агуулгаараа, хайлуур жонш, хайлуур жоншны баяжмалын биет хэмжээ өмнөх оны мөн үеэс 3.2-38.8 хувиар өсөж, харин цэвэршүүлээгүй алт, газрын тос, мөнгөний баяжмал, чулуун нүүрс, баяжуулсан нүүрс, төмрийн хүдрийн баяжмал 8.5-32.0 хувиар буурчээ.
Боловсруулах аж үйлдвэрийн салбарт ус, ундаа жүүс,шингэн сүү, янжуур тамхи зэрэг гол нэр төрлийн бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлийн биет хэмжээ 6.4-56.0 хувиар өсөж, харин металл бэлдэц, самнасан ноолуур, шохой, нүүрсэн шахмал түлш, цэвэр спирт, цагаан архи, катодын зэс,гурил, цемент, ноолууран сүлжмэл эдлэл, малын мах зэрэг гол нэр төрлийн бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэл 2.3 -28.9 хувиар буурсан байна.
Эдийн засаг
Нүүрсний экспортын биет хэмжээ багасжээ

Нүүрсний экспортын биет хэмжээ энэ оны эхний 3 сарын байдлаар 15.8 сая тоннд хүрч, өмнөх оны мөн үеийнхээс 1.9 сая тонноор багасжээ.
Дэлхийн зах зээлд нүүрсний үнэ буурснаас экспортын орлого өмнөх жилийн мөн үеийнхээс 934 сая ам.доллароор багассан байна. Энэ оны эхний 3 сарын нүүрсний экспортын орлогыг өмнөх оныхтой харьцуулахад үнийн нөлөөгөөр 715 сая, биет хэмжээний нөлөөгөөр 220 сая ам.доллараар багассаныг Гаалийн Ерөнхий газар мэдээлсэн.
Дээрх хүчин зүйлсийн нөлөөгөөр гадаад валютын эрэлт ч нэмэгджээ. Банкуудаас гадаад валютын дуудлага худалдаанд өнгөрсөн оны 4 дүгээр улиралд 7 хоногт дунджаар 165 сая ам.доллар худалдан авах санал ирж байсан бол тус хэмжээ нь энэ оны эхний улиралд 192.0 сая ам.доллар болж, 27 сая ам.доллароор өсөв. Монголбанк энэ оны эхний улиралд эрэлт, нийлүүлэлтийн богино хугацааны зөрүү, түүнээс үүдэлтэй ханшийн огцом хэлбэлзлийг багасгах, стратегийн ач холбогдолтой бараа бүтээгдэхүүний төлбөрийг саадгүй хийхээр валютын дуудлага худалдааг долоо хоногт 2 удаа зохион байгууллаа. Улирлын шинжтэй валютын урсгалын богино хугацааны зөрүүнээс үүдэлтэй төгрөгийн ам.доллартой харьцах ханш энэ оны эхний улиралд оны эхнээс хойш 2.5 хувиар суларсан байна.
Түүнчлэн, манай улсын гадаад валютын улсын нөөц 5 тэрбум ам.доллар байна. Монголбанкны төсөөллөөр энэ он дуустал улирлын онцлогоо дагаад уул уурхайн салбарын идэвхжил, ноос, ноолуур, аялал жуулчлалын үйлчилгээнээс орох валютын урсгал нэмэгдэх, ирэх оны 4 дүгээр сар хүртэл төлөхөөр хүлээлгэж буй томоохон гадаад өр төлбөр байхгүй учир цаашид төлбөрийн тэнцлийн алдагдал буурах хүлээлттэй байгааг төв банк мэдээлжээ.