Найман наснаасаа эхлэн уран нугаралтаар хичээллэж, 14 наснаасаа мэргэжлээрээ ажиллаж эхэлсэн хүсэл мөрөөдлийнхөө төлөө шаргуу хөдөлмөрлөгч нэгэн болох уран нугараач, дасгалжуулагч Б.Одгэрэлийг “Залуу дуу хоолой” ярилцлагын булангийнхаа ээлжит зочноороо урьж ярилцлаа.

– Сайн уу. Юуны өмнө манай уншигчдад өөрийгөө танилцуулаач?

– Сайн байна уу. Намайг Одгэрэл гэдэг 22 настай. Би 14 наснаасаа Нарны Цирк буюу Cirque Du Soleil-д ажиллаж байна. Ажиллахынхаа хажуугаар Канадын Монтреал хотын “L’école Nationale de Cirque” сургуулийг төгссөн. Харин одоо бол жүжигчин, дасгалжуулагч мэргэжлээр ажиллаж байгаа. Нарны циркийн тухайд гэвэл  34 жилийн түүхтэй Канадын компани бөгөөд одоогийн байдлаар дэлхий дээр 20 шоу аялан болон суурин тоглолтын хэлбэрээр үзүүлдэг. Мөн 50 гаруй улсын 5000 гаруй ажилчидтай ба эдгээрээс 1300 орчим нь жүжигчид ажилладаг юм.

– Мэргэжлээсээ шалтгаалаад олон газруудаар аялдаг байх тийм үү?

– Тийм ээ. Анх энэ компанид ажиллаж эхэлснээсээ хойш хорь гаруй улсын дөчөөд хотоор аялаад байна.

– Уран нугаралтаар хичээллээд хэдэн жил болж байна вэ. Яагаад энэ урлагаар хичээллэх болсон бэ?

– Анх найман настай байхад өвөө, эмээ маань намайг дагуулж яваад уран нугаралтаар хичээллүүлж эхэлж байсан юм. Тухайн үедээ багшдаа шалгуулахад би ердөө ч уян хатан байгаагүй л дээ.  Харин бэлтгэл хийгээд явах тусам хурдан уян болчихдог юм байна лээ.

Заавал байгалиасаа буюу төрөлхийн  уян хүүхдүүд л нугараач болдог гэсэн ойлголт нь худал зүйл

Би нугарч эхэлснээсээ хойш хоёр жилийн дараа олон улсын уралдаан тэмцээнүүдэд орж амжилт үзүүлж эхэлсэн бөгөөд тухайлбал, Хятадын ВуХан хотод зохиогдсон олон улсын циркчдын тэмцээн, Маноко улсын Монте Карло хотод зохиогддог олон улсын циркийн фестиваль болох дэлхийн хоёр том тэмцээнд мөнгө, хүрэл медаль авсан.   Дээрээс нь би Оросын төв циркд нь зуны амралтаараа ажилладаг байсан.

– Тэгэхээр энэ урлагийн юу нь өөрийг чинь тэгж их  татсан бол?

– Багадаа зурагтаар уран нугараачдыг хараад их сонирхож, дагаж дуурайдаг байсан. Харин  яг өөрөө хичээллэж эхлээд явах тусам илүү их дуртай болсон.  Миний хувьд спорт, урлаг хоёрыг хослуулсан болохоор их таалагддаг юм. Дээрээс нь адилхан сонирхолтой, дотно найзуудтай болсон нь гоё санагдсан.

– Уран нугаралтаар хичээллэх нь ямар ач холбогдолтой вэ? 

– Бага наснаасаа эхлээд уран нугаралтаар  хичээллэж эхэлснээр яснууд нь хатуужихаас өмнө нурууны уян байдлыг олж авдаг юм.  Тэгээд байнгын бэлтгэлээр тэрийгээ хадгалж үлддэг. Түүнээс биш янз бүрийн онцгой ясны бүтэц гэх ч юм уу тийм зүйл байдаггүй. Уян болохын хажуугаар хүч чадал ихтэй болдог болохоор биеийн хөгжилд сайнаар нөлөөлдөг. Мөн тухайн хүүхэд өөрөө асар их тэвчээрийг сурдаг гэж хэлмээр байна.

– Чиний хувьд өөрийгөө хэр зэрэг тэсвэр, хатуужилтай гэж боддог вэ?

– Хатуужилтай өссөн гэж боддог. Тодорхой хэмжээний хатуужилтай байж нугаралтаар амжилт гаргана.  Дундаас нь шантраад болимоор үе гардаг байсан ч, хичээгээд байвал чаддагийг ойлгосон.

– Монгол нугараачдын чадварын хувьд олон улсад хэрхэн үнэлэгдэж байна вэ?

– Монгол улсад уран нугаралт нь дөчөөд оны үеэс дэлгэрч, 60-90 оны үед Монголын жүжигчид дэлхийд танигдаж, том тоглолт тэмцээнүүдэд орж эхэлсэн байдаг. Монгол нугараачид дэлхийн өнцөг булан бүрд л ажиллаж, өндрөөр үнэлэгддэг нь Монголд байдаг мундаг багш нар, тэдний заах арга зүй, дээрээс нь Монгол хүний биеийн онцлогоос шалтгаалдаг гэж боддог. Сүүлийн үед бас гадаадаас уран нугаралтыг сонирхдог хүмүүс Монголыг зорин ирж нугаралт заалгадаг болсон. Энэ нь өөрөө Монгол нугараачдын чадвар ямар байдгийг харуулж буй хэрэг.

– Уран нугаралтын хувьд ямар асуудал дээр анхаарвал зохино гэж боддог вэ?

– Хангалттай мэдлэггүй, мэргэжлийн бус багш нар нугаралт заах нь аюултай санагддаг. Анхнаас нь зөв техниктэй зааж, зөв сунгалт хийлгэх нь хамгийн чухал болохоор, хүүхдээ нугаралтаар хичээллүүлэхдээ багшийг нь зөв сонгоосой гэж зөвлөмөөр байна.

– Нугаралтаас өөр хичээллэдэг сонирхдог зүйл бий юу?

– Багадаа нугаралтынхаа хичээлийг дуусчихаад гэрээрээ хөгжмийн хичээл заалгадаг байсан. Мөн балетаар бага зэрэг хичээллэдэг байлаа. Яг одоо бол нугараачаас гадна, дасгалжуулагчаар ажиллаж эхэлсэн. Мөн боломж олдвол чөлөөт цагаараа сонирхсон хүмүүст нь уян хатан нэмэгдүүлэх хичээл, дасгал зааж өгдөг.

–  Харин одоо хувь хүний хөгжилдөө хэрхэн анхаардаг вэ?

– Төрөл бүрийн номнууд их уншихыг хичээдэг. Тэр дундаа хүний сэтгэл зүй, сэтгэл хөдлөл зэргийг судалсан номуудад их дуртай. Мөн янз бүрийн мэдээлэлтэй подкастууд их сонсдог бөгөөд очсон газруудынхаа музейд нь байнга зорьж очдог юм.

– Өөрийн чинь хувьд өнөөдрийг хүртэл өөртөө хийсэн хамгийн том хөрөнгө оруулалт чинь юу байсан гэж бодож байна?

– Юм сурсан байхад хүн чамаас булаагаад авч чадахгүй тийм болохоор сайн сур гэж манай өвөө, эмээ их хэлдэг байсан. Миний хувьд нугаралтаар хичээллэж, хичээлдээ шамдаж, янз бүрийн тэмцээн уралдаануудад их орж явдаг байсан. Энэ нь тухайн үедээ  үнэхээр ядармаар хэцүү санагддаг байсан ч одоо эргээд бодоход хамгийн том хөрөнгө оруулалт байсан юм байна гэж бодогддог шүү.

– Англи хэлэндээ их сайн юм билээ.  Анх хэрхэн сурч байсан бэ. Туршлага, зөвлөгөөнөөсөө хуваалцахгүй юу?

– Монголд арван жилд байхдаа сурдаг байсан ч, анх Канад яваад хэлний бэлтгэл хийх хугацаандаа л сайн сурч чадсан. Багштайгаа болон бусад жүжигчидтэй харьцъя гэвэл англиар ярих шаардлага гарч болохоор илүү сайн сурсан байх л даа. Зөвлөгөөний хувьд гэвэл англи дуу сонсож, үгийг нь цээжилж, хадмал орчуулгатай кино үзэж, хэцүү биш хөнгөн сонирхсон номоо англи дээр уншиж, мэдэхгүй үгээ тэмдэглэж толиноос орчуулаад явах нь сайн байх. Тэгээд гадаадад очсон бол  ичихгүйгээр англиар яриад байх хэрэгтэй, зөв буруу ярьж байна гэж гаднынхан бол нэг их тоодоггүй юм гэж хэлэх байна.

– Боломжтой бол ойрын болон хэтийн зорилгынхоо талаар хуваалцаач?

– Тэгэлгүй яахав. Яг одоогоор зорьж ажиллаж буй зүйл бол хийж байгаа үзүүлбэрээ өшөө сайжруулахаар илүү бэлтгэлүүд төлөвлөж байна. Мөн цаашдаа өөртөө  тавьсан жижиг, том зорилгууд ч  байна.  Хамгийн том зорилгын хувьд Монголын урлагийн салбарт чадахаараа хувь нэмрээ оруулдаг хүн болохын төлөө хичээнэ.

– Манай Монголын залуу үеийнхэн ямар байгаасай гэж боддог вэ?

– Бие биенийгээ дэмждэг, шинийг хийх эрмэлзэлтэй залуус зөндөө болж байгаад их баяртай байгаа. Хийдэг зүйлдээ хамгийн сайн нь байхыг хичээж, сэтгэлээсээ, эерэг хандлагатайгаар үргэлж хийж байгаасай. Ажилдаа дуртай байвал илүү их амжилт гаргах болохоор, дургүй зүйлээ хүчээр битгий сонгож хийгээрэй гэж хэлмээр байна.

– Төгсгөлд нь өөрт чинь хамгийн их ямар асуултууд ирдэг вэ?

– Дэглэм барьдаг уу? Яаж жингээ барьдаг вэ? гэж их асуудаг. Би дэглэм барих гэж үзэж байсан. Гэхдээ хэд хоног дэглэм барьж, янз бүрийн юмыг идэхийг хориглосноороо хүн эрүүлээр жин хасаж,  тэгээд тэр жингээ хадгалж чадахгүй юм байна гэдгийг ойлгосон. Гол нь  өөрийнхөө биеийг сайн ойлгож, өөртөө тохируулж хооллох ёстой гэж боддог. Нэг хүнд тохирсон хоол хүнс, өөр хүнд тохирохгүй байж болно. Би бол өөртөө янз бүрийн хоол хүнсний төрлийг хориглодоггүй, харин хэтэрхий их идээд хөдөлж, чадахгүй болтлоо цадахаас татгалздаг. Их хэмжээний хоол идэж, их цадахгүйгээр, бага хэмжээний амттай сэтгэлд хүрсэн хоол идэж байх хэрэгтэй гэж боддог болсон. Тэгээд дээрээс нь дуртай дасгал хөдөлгөөнөө хийгээд байхад жингээ хадгалах амархан болно гэж хэлэх байна.

– Ярилцсанд баярлалаа. Амжилт хүсье.

 Баярлалаа.