Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Х.Баттулга Бүгд найрамдах Киргиз улсын Ерөнхийлөгч С.Ш.Жээнбековын урилгаар тус улсад албан ёсны айлчлал хийлээ. Мөн тус улсад энэ зургаадугаар сарын 13-нд болсон Шанхайн хамтын ажиллагааны байгууллагын гишүүн орнуудын дээд хэмжээний уулзалтад оролцсон юм.

Тус улсын төрийн ёслол хүндэтгэлийн Ала-Арча цогцолборын Конгресс төвийн Их танхимд ШХАБ-ын дээд хэмжээний уулзалт болсон бөгөөд уулзалтад ШХАБ-ын албан ёсны гишүүн Орос, Хятад, Казахстан, Тажикистан, Узбекистан, Пакистан, Энэтхэг болон ажиглагчийн статустай улс орнуудын төрийн тэргүүн нар оролцов. Монгол Улсын хувьд тус байгууллагад 2004 ажиглагчийн статустай болсон.

Х.БАТТУЛГА: ШХАБ-Д ЭЛСҮҮЛЭХ АСУУДЛААР МАНАЙ УЛСЫН ДОТООДОД ОЛОН НИЙТИЙН САНАЛ БОДОЛ ХУВААГДМАЛ БАЙДАЛТАЙ БАЙНА

ШХАБ-ын үйл ажиллагаа анх аюулгүй байдлын салбарт чиглэж байсан бол үйл ажиллагааны цар хүрээ нь аажмаар тэлж, эдүгээ худалдаа, эдийн засаг, соёл, боловсрол, хүмүүнлэгийн зэрэг олон салбарыг хамрах болсон нь манай сонирхолд илүү нийцэж байна. Монгол  Улс ШХАБ-ын хүрээнд өрнөж буй эдийн засгийн үйл ажиллагаа, ялангуяа дэд бүтэц, эрчим хүч, дамжин өнгөрөх тээвэр, хөдөө аж ахуйн салбарын хамтын ажиллагаанд тэргүүлэх ач холбогдол өгч, Монголоор дамжуулан байгалийн хий, газрын тосны хоолой, авто зам тавих, Монголд төмөр зам барих төслүүдийг хэрэгжүүлэх чиглэлээр хамтран ажиллах сонирхолтой байгаа гэсэн мэдээллийг Гадаад харилцааны яамны Бодлого төлөвлөлтийн газраас өгсөн юм.

Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Х.Баттулга ШХАБ-ын гишүүн, оролцогч орнууд болон олон улсын байгууллагуудын төлөөлөгчдийн тэргүүн нарын өргөтгөсөн хуралдаанд оролцож үг хэллээ.

Ерөнхийлөгч Х.Баттулга хэлсэн үгэндээ, Монгол Улс ШХАБ-д шат ахиулан оролцох боломжийг нарийвчлан судалж байгаа бөгөөд зохих хэлэлцүүлгийг улс төр, нийгмийн хүрээнд явуулж байгаа билээ. Монгол Улсыг ШХАБ-д элсүүлэх асуудлаар манай улсын дотоодод олон нийтийн санал бодол хуваагдмал байдалтай байна.

ШХАБ-ын ажиглагч болон яриа хэлэлцээний түнш орнууд ба Нарийн бичгийн дарга нарын газрын хамтын ажиллагааг дунд хугацаанд хөгжүүлэх замын зургийн төслийг боловсруулж, ШХАБ-ын ажиглагчийн статусын журамд өөрчлөлт оруулах, ШХАБ-ын гишүүн болон ажиглагч орнуудтай хамтын ажиллагааг идэвхжүүлэн өргөжүүлэхээр төлөвлөж буйг талархан хүлээж авч байна.

Монгол Улс ШХАБ-ын хүрээнд эрчим хүч, дэд бүтэц, дамжин өнгөрөх тээвэр, уул уурхай, хүнд үйлдвэр, хөдөө аж ахуй, соёл, боловсрол, эрүүл мэнд, байгаль орчин, байгалийн гамшгаас урьдчилан сэргийлэх, гамшгийн хохирлыг бууруулах, терроризмтой тэмцэх зэрэг олон салбарт Та бүхэнтэй хамтран ажиллах сонирхолтой байна. Түүнчлэн бүс нутгийн энх тайван, аюулгүй байдал, улс орнуудын хөгжил дэвшил, ард түмнүүдийн сайн сайхны төлөөх ШХАБ-ын үйл хэрэгт нэмэр хандиваа оруулж, хүчин чармайлтаа нэгтгэх  болно” хэмээн онцлов.

Ажиглагчийн статустай 10 гаруй явж ирсэн Монгол Улсыг статусаа нэг шат ахиулж, албан ёсны гишүүнээр элсүүлэх саналыг тус байгууллагаас тавьж буй бөгөөд энэ нь манай улсын хувьд нийгмийг талцуулсан ээдрээтэй асуудал болоод байна. Тиймээс Ерөнхийлөгч Х.Баттулга ШХАБ-ын ажиглагчийн статусын журамд өөрчлөлт оруулах буюу ажиглагч, гишүүн орон гэсэн статусын дунд нэг шат нэмэх тухай асуудлыг хэлэлцүүлэх саналаа нээлттэй үлдэв.

ШХАБ-ын дээд түвшний уулзалтад Монгол Улсын төрийн тэргүүн нар тогтмол оролцож ирсэн Ерөнхийлөгч Х.Баттулга хоёр дахь удаагаа оролцож буй юм.

ХӨРШ 3 УЛСЫН ТӨРИЙН ТЭРГҮҮНИЙ УУЛЗАЛТ БОЛЛОО

ШХАБ-ын дээд хэмжээний уулзалтын хоёр дахь өдөр Монгол Улсын Ерөнхийлөгч, ОХУ-ын Ерөнхийлөгч, БНХАУ-ын дарга нарын гурван талт дээд түвшний ээлжит тавдугаар уулзалт болж, гурван талын хамтын ажиллагааны цаашдын чиг хандлагын талаар ярилцлаа.

Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн санаачилгаар ОХУ, БНХАУ-ын төрийн тэргүүн нарын анхдугаар уулзалтыг 2014 оны есдүгээр сарын  11-ний өдөр Тажикстаны Душанбе хотноо ШХАБ-ын гишүүн орнуудын төрийн тэргүүн нарын хуралдааны үеэр зохион байгуулсан бол дөрөв дэх уулзалт 2018 оны зургаадугаар сард БНХАУ-ын Чиндао хотод болж байв.

Уулзалтыг нээж Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Х.Баттулга үг хэлсэн юм. Тэрбээр,  “Манай улсын мөнхийн хөрш ОХУ, БНХАУ-ын хамтын ажиллагаа өндөр түвшинд, тогтвортой хөгжиж буй нь гурван талын хамтын ажиллагааг хөгжүүлэх таатай боломжийг бүрдүүлж буй билээ. Талуудын хамтын хүчин чармайлтын дүнд сүүлийн жилүүдэд гурван талын хамтын ажиллагааны механизм бүрдэж, эрх зүйн үндэс бэхжиж, хамтын ажиллагааны салбар өргөжиж,  зарим салбарт тодорхой ахиц гарч байна. Дамжин өнгөрөх тээврийн тухайд онцгой ахиц гарч, Хятадаас Орос болон Европын чиглэлд Монгол Улсын нутаг дэвсгэрээр дамжин өнгөрсөн чингэлгийн галт тэрэгний тоо 2016 оноос 2018 оны хооронд 500% гаруй хувиар нэмэгдсэн нь гурван талын зохицуулалтыг сайжруулснаас гарах хамтын ажиллагааны үр өгөөжийн тодорхой жишээ юм.

Гэхдээ гурван талын хамтын ажиллагааны ахиц, өрнөл бидний хүссэн хэмжээнд хүрэхгүй байна гэдэгтэй та бүхэн санал нийлэх болов уу. Эдийн засгийн коридор байгуулах хөтөлбөр байгуулснаас хойшхи 3 жилийн хугацаанд ард иргэдийн ахуй амьдрал, гурван улсын эдийн засгийн хөгжилд хувь нэмэр оруулахуйц тодорхой төсөл хэрэгжиж эхлээгүй байгаа нь үнэхээр чамлалттай юм. Гурван талын аль аль нь хүлээн зөвшөөрөхүйц техник, эдийн засгийн үндэслэлийн судалгаа нь бэлэн болсон төсөл ч байхгүй байна.

Тиймээс энэ удаагийн уулзалтаас гурван талын хамтын ажиллагааг идэвхжүүлэхэд чиглэсэн тодорхой, хариуцах эзэн, биелэлтийн хугацаатай чиглэлийг гурван улсын холбогдох байгууллагуудад өгөх шаардлагатай байгаа юм. Тухайлбал, Эдийн засгийн коридор байгуулах хөтөлбөрийн хүрээнд нэн тэргүүнд хэрэгжүүлэхээр тохирсон төслүүдийн хэрэгжилтийг хэрхэн түргэтгэх талаар Та бүхэнтэй бүтээлч санал солилцох хүсэлтэй байна. Мөн олон жил яригдаж ирсэн байгалийн хий дамжуулах хоолой барих төслийн ТЭЗҮ-ийг судлах хамтарсан ажлын хэсэг байгуулж ажиллан тодорхой санал дүгнэлт гаргуулах чиглэл өгөх саналтай байна. Зүүн хойд Азийн нэгдсэн эрчим хүчний сүлжээний олон талт байгууллага байгуулах саналыг манай тал мөн дэвшүүлж байна” гэв.

В.ПУТИН: БНХАУ, МОНГОЛ ХОЁР УЛСТАЙ ЭРЧИМ ХҮЧНИЙ САЛБАРТ ИДЭВХТЭЙ ХАМТРАН АЖИЛЛАХАД БЭЛЭН

Дараа нь ОХУ-ын Ерөнхийлөгч Владимир Путин үг хэллээ.
В.Путин, Бидний харж буйгаар хийх ёстой хамгийн чухал ажил бол Улаанбаатар төмөр замын бүтэц дээр суурилан тээврийн төв коридорыг шинэчлэх төлөвлөгөө бий. Хятад болон Монгол түншүүдтэй хамтран ажиллаж тээювврийн шинэ шугамын тээх хүчин чадлыг хэд дахин нэмэгдүүлэхийг зорьж байна. Ингэснээр энэхүү тээврийн коридороор Европын зах зээлд гарах ачааны хэмжээг үлэмж нэмэгдүүлж болно. Дэд бүтцийн чухал төсөл гэвэл Зүүнбаян-Ханги чиглэлийн салаа төмөр зам тавих ажлыг онцолж байна. Орос, Монгол хоёр улсад үйлчилдэг стандартын дагуу энэхүү замыг 15, 20 мм-ийн өргөн царигтай баривал ачаа тээвэрлэлтийн шугамыг эргэн хуваарилж, Зам-Үүд, Эрээн хилийн боомтын ачааллыг бууруулах боломжтой.

Манай гурван улсын дамжин өнгөрөлтийн нөөц тээвэрлэлтийн бололцоог улам үр ашигтай ашиглахад олон улсын автозамын ачаа тээвэрлэлтийн гурван талт хэлэлцээрийн хэрэгжилт мөн чухал ач холбогдолтой. ОХУ нь БНХАУ, Монгол хоёр улстай эрчим хүчний салбарт илүү идэвхтэй хамтран ажиллахад бэлэн байна. Энэ салбарт хэрэгжиж болох тодорхой төслийн саналыг Хятад, Монголын түншүүдээс сонсох хүсэлтэй байна. Цахилгаан эрчим хүчний дутагдалтай бүс нутгуудад ОХУ тасралтгүй цахилгаан эрчим хүч нийлүүлэхийг санал болгож байна. Дэлхийн эдийн засаг тогтворгүй болохын хэрээр үндэсний мөнгөн тэмдэгтээр тооцоо хийх нь чухал боллоо. Та бүхэн сонирхлоо илэрхийлбэл Росбанкны санхүүгийн мэдээлэл дамжуулах системд холбож өгөх асуудлыг авч хэлэлцэх болно.

ШИ ЖИНЬПИН: ЕРӨНХИЙЛӨГЧ Х.БАТТУЛГЫН ДЭВШҮҮЛСЭН ЗҮҮН ХОЙД АЗИЙН ЭРЧИМ ХҮЧНИЙ СУПЕР СҮЛЖЭЭ БАЙГУУЛАХ САНААЧИЛГЫГ ДЭМЖИЖ БАЙНА

Ши Жиньпин, Хятад, Монгол, Орос гурван улс бол уул усаар холбогдсон сайн хөршүүд юм. Гурван улсын хамтын ажиллагааг өргөжүүлэх нь газар зүй, геополитикийн давуу тал, гүн гүнзгнй уламжлалтай. 2014 оны есдүгээр сард Душанбе хотод төрийн тэргүүн нарын анхны уулзалтыг хийсэн. Үүний дараа гурван тал тэргүүлэх салбарын хамтын ажиллагаанд илүү анхаарал тавьснаар хамтын ажиллагаа гүнзгийрч байна.

“Гурван улсын хамтын ажиллагааг хөгжүүлэх замын зураглал” нь хамтын ажиллагааг чиглүүлэгч үндсэн баримт бичиг юм. Мөн бид Хятад, Монгол, Оросын хамтарсан эдийн засгийн коридор байгуулах тухай хөтөлбөрт гарын үсэн зурснаар тус коридор болон гурван улсын ажил хэрэгч хамтын ажиллагааны тэргүүлэх салбарт хэрэгжих төслүүдийг тодруулсан.

Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Х.Баттулгын дэвшүүлсэн Зүүн хойд Азийн эрчим хүчний супер сүлжээ байгуулах санаачилгыг зарчмын хувьд дэмжиж байна. Цаашид хамтран судалгааны ажил хийнэ. Мөн Монголын нутгаар дайран өнгөрөх байгалийн хийн хоолой тавих талаар нааштайгаар судлах болно. ШХАБ-ын хүрээнд гурван улсын зохицуулалт, уялдаа холбоог эрчимжүүлнэ. ШХАБ анх удаа гишүүнчлэлээ өргөтгөсний дараа бүс нутгийн аюулгүй байдал, тогтвортой хөгжилд чухал хувь нэмэр оруулах болно. ОУБ-ууд үүнийг өндрөөр үнэлж, ШХАБ-тай хамтын ажиллагаагаа хөгжүүлэх хүсэлтэй байна. Цаашид Монгол Улс ШХАБ-ын гишүүнээр элсэн орвол өөрийн давуу талыг улам сайн ашиглаж, бүс нутгийн хамтын ажиллагаанд гүн оролцож улам бодитой үр ашиг хүртэнэ. Монголын талыг ШХАБ-д гишүүнээр элсэх шийдвэрээ аль болох эрт гаргах тусам бүс нутгийн хамтын ажиллагааны олон нөөц боломжийг хуваалцах болно гэлээ.

ШХАБ-ын хүрээнд хийсэн Ерөнхийлөгч Х.Баттулгын сүүлчийн уулзалт энэ байв. Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Х.Баттулга Монгол, Орос, Хятадын гурван талын хамтын ажиллагааг өргөжүүлэн хөгжүүлэх талаар санал бодлоо хуваалцсанд талархал илэрхийлж,  уулзалтыг ажил хэрэгч, бүтээлч боллоо хэмээн дүгнэв.