Хятадын санаачилгаар эхлүүлсэн эдийн засгийн “Нэг бүс, нэг зам” төсөл энд оролцогч 24 улс оронд нийтдээ 240 орчим мянган ажлын байр бий болгоно гэж China Daily сонин даваа гарагийнхаа дугаарт нийтэлжээ.

“Өнөөдөр хятадын компаниуд энэ төсөлд оролцогч 24 улс оронд эдийн засаг худалдааны хамтын ажиллагааны 82 бүс бий болгож эндээ хамтран ажиллах 240 мянган ажлын байр бий болгохоор ярьж тохироод байна” гэсэн  ХКН-ын Төв хорооны Улс төрийн товчооны гишүүн, ХКН-ын ТХ-ны Гадаад хэргийн комиссын тэргүүн Ян Зечигийн хэлснийг хэвлэл иш татжээ. “Энэ онд таван жилийн ой нь болж байгаа “Нэг бүс, нэг зам төсөл” –д хамрагдаж хамтран ажиллахаар 140 гаруй улс орон, олон улсын байгууллага гэрээнд гарын үсэг зураад байна“ гэж ням гарагт Бээжинд болсон энэ төслийн олон улсын хамтын ажиллагааны хоёр дахь форумд бэлтгэх зөвлөлдөх уулзалт дээр Янг Зечи онцолсон байна.

Түүнийхээр бол “Нэг бүс, нэг зам” төслийн хоёр дахь форум өнгөрсөн таван жилд олсон ололтоо нэгтгэн дүгнээд, энэ санаачлагын хүрээнд цаашид хэрхэн хамтран ажиллах төлөвөлөгөөгөө боловсруулах  юм байна. “Хоёрдугаар форум даяарчилсан нээлттэй эдийн засаг бий болгох болон чөлөөт худалдааг эсэргүүцэгчдэд хүчтэй дохио өгөхийг зорилгоо болгож байна” гэж тэр тэмдэглэсэн байна.

“Нэг бүс, нэг зам” төслийн анхны форум 2017 оны тавдугаар сард мөн Бээжинд болж 29 орны төр, засгийн тэргүүн, олон улсын томоохон байгууллагуудын тэргүүн оролцсон юм. Харин хоёрдахь форум 2019 оны дөрөвдүгээр сарын сүүлээр хятадын нийслэлд болно. Арваннэгдүгээр сарын сүүлээр Аргентинд болсон “Их-20”-ийн улсуудын удирдагч нарын дээд хэмжээний уулзалтын үеэр БНХАУ-ын дарга Си Зиньпин гадаад орнуудын тэргүүн нартай уулзахдаа энэ форумд хүрэлцэн ирэхийг урьсан байна.

Хятадын удирдлагуудын “Нэг бүс, нэг зам” санаачилга нь 2013 онд дэвшүүлсэн  “Торгоны замын эдийн засгийн бүс”, мөн “XXI  зууны далайн торгоны зам”  төслүүдийг нэгтгэсөн хөтөлбөр  юм. Энэ төсөл, санаачилгын хүрээнд евроазийн тээврийн зам дагуух улс орнуудтай хоёр талын хамтын ажиллагааны санамж бичиг байгуулан улмаар “эдийн засгийн хөгжлийн хонгил” байгуулах юм.

“Торгоны замын эдийн засгийн бүс”

Энэ төсөл нь МЭӨ II зуунаас   XV зууны хүртэл Хятадыг төв Азиар дамжуулан Европтой холбож байсан худалдааны замаар орших, дэлхийн хүн амын 63 хувь амьдардаг 67 улсыг хамруулан 30 жилийн хугацаанд хэрэгжүүлэх эдийн засаг, худалдааны хамтын ажиллагааны төсөл. Хятадын удирдагчдын үзэж байгаагаар өнөөдөр хятадаас Европыг чиглэсэн ачаа далайгаар 45-60 хонож хүрдэг бол “Торгоны замын эдийн засгийн бүс”-ээр бол 10 хоногт л хүрэх боломжтой болох юм гэнэ. Үүний тулд тээврийн нэгдсэн дэд бүтэц, гаалийн хамтын ажиллагаа, улс орнуудын хоорондох санхүүгийн гүйлгээг түргэсгэх, санхүүгийн төрөл бүрийн бүтэц байгуулах ажлууд хийнэ гэж байна.

“XXI  зууны далайн торгоны зам” төсөл

Хуурай замын тээврийн энэ хонгилоос гадна хятадын тал далайн худалдааны зам хөгжүүлэх “XXI зууны далайн торгоны зам” нэртэй төсөл санаачилсан юм. Энэ санааг анх БНХАУ-ын дарга Си Зиньпин 2013 онд Индонезид айлчилж байхдаа дэвшүүлжээ. Энэ зам нь хятадын Фузянь мужийн Фужоу боомтоос гарч Хятадын Гуанжоу, Хайнань арлаар дамжин Малаккийн хоолойгоор явж Малайз, Индонезоор дайраад Энэтхэгийн далайгаар  Африкийн эвэр дэх Кени улсад хүрч улмаар Улаан болон Газар дундын тэнгисийг чиглэх зам юм байна. “XXI  зууны далайн торгоны зам”-ын өөр нэг чиглэл нь хятадын өмнөд боомтуудаас Номхон далайгаар гарах юм.

Хөрөнгө оруулалт

2014 оны арваннэгдүгээр сард  болсон Ази Номхон далайн эдийн засгийн хамтын ажиллагааны орнуудын дээд хэмжээний уулзалтын үеэр “Торгоны зам сан” гэж байгуулан Хятад өөрөө 40 тэрбум ам.доллар төвлөрүүлсэн байна. Энэ хөрөнгөөр дэд бүтэц барих, санхүүгийн хамтын ажиллагааг хөгжүүлэх зэрэг ажлууд хийхээр төлөвлөж байгаа юм байна. 2017 оны тавдугаар сард БНХАУ-ын дарга Си Зиньпин энэ сангийн хөрөнгийг 100 тэрбум юань болгон өсгөнө гэж мэдэгдсэн юм.

Өөр бас Азийн хөгжлийн банк дэд бүтцийг хөгжүүлэхэд Хятадын засгийн газарт дэмжлэг үзүүлэхээ амлаад байгаа юм байна.

2015 он гэхэд энэ хоёр төсөлд оролцогч орнуудад хятадын хөрөнгө оруулалт 15 тэрбум ам.долларт хүрч өсчээ. Үүний таван тэрбум орчим ам.долларыг төсөлд оролцогч орнуудын тээврийн дэд бүтцийг сайжруулахад зориулж хятадын тээврийн Cosco Pacific, China Merchants, China Road and Bridge болон бусад компаниуд хөрөнгө оруулсан гэж Reuters агентлаг мэдээлсэн байна.

Си Зиньпин даргынхаар бол энэ хоёр төслийн үр дүнд Хятадын худалдааны хэмжээ 2014-2016 онд гурван их наяд ам.долларт хүрчээ.