АРД ТҮМНЭЭ, ТЭД МИНЬ НАМАЙГ МЯЛААЛАА
“Мялаалга” тоглолтын эзэн ийнхүү сэтгэл дүүрэн өгүүлж сууна. Ийм хэмжээний том тоглолт, нөр их хөдөлмөрийн ард гарсан хүн сэтгэл тайвшран нам унтдаг, эсвэл гэнэт ядарснаа гэнэт мэдэж, сульддаг. Харин тэр шөнө Б.Магсаржав ах маань урмаар хөглөгдөн, бүжгийн хөгжим бичээд онгодоо бадраан жаргаж суусан гэнэ. Ансамблийн, бас Армийн Маагаа ийм л хүн…
Хуарангийн шөнө халуун тангараг өргөж, хилийн заставын хар нүдэн бүсгүйд дурлаж явахдаа тэр ууж явсан уу гэхээс уянга ухаарлыг орхиогүй юм. Хүний орчлонгийн эрээн бараанд бэдэрч, харийн нутгийн хайлган тэнгэр дор жиндэж явахдаа тэр уйлж явсан уу гэхээс уянга яруугаа гээгээгүй ажээ. Тиймдээ ч Офицеруудын ордон нь армийн хүүгээ 30 жилийн дараа уухайлан угтжээ. Ард түмэн нь хайртай хөгжмийн зохиолчоо зуун дамжсан бүтээлүүдийг нь дууланхан тосжээ. Энэ бүхний тайлал “Мялаалга” тоглолтын тайзан дээр өрнөсөн юм. Хоёр Ардын жүжигчин, хорин Гавьяат хийгээд бие нь суудалд тухлавч сэтгэл нь тайзан дээр эргэлдэх үзэгч түмэн бултаараа нийлж энэ хэдэн цагийг дуулж хуурдаж, догдолж уярч, цангасан сэтгэлээ дэвтээж, царай зүсээ гэгээртэл баясан өнгөрөөв. Гавьяат маань өөрөө ч төгөлдөр хууртай ихэмсэг оршиж, баян хуураар дүрсгүйтэн доргиж, хамтдаа хөгжиж байлаа. Гавьяат гэснээс, “Морин хуур” наадмын Тэргүүн болон Үзэгчдийн шагналыг хэдэнтээ хүртсэн, ард олны сонсох дуртай, дуулах бүр ч дуртай “Зүүдэн бороо”, “Насны намар”, “Зүрхний уяа”, “Ээжийн чанасан цай” зэрэг хэдэн зуугаар тоологдох бүтээлийн эзэн тэр бээр яг арван жилийн өмнө “Хайранд мансуурсан аялгуу” хэмээх анхны тоглолтоо өргөн барихад УГЖ дуучин С.Жавхлан төрийн өмнөөс, түмэн олны зүгээс түүнд очих ёстой алдар хүндийг сануулж, өөрийн гавьяатын тэмдгээ энгэрт нь зүүж өгч байлаа. Харин өнөөдөр түүний энгэрт Монгол Улсын Урлагийн гавьяат зүтгэлтэн хэмээх эрхэм алдар гялалзан байна. Шагнал нүдээ олсон төдийгүй түүнд урлан бүтээхийн их онгод хийморь оршоожээ. Басхүү тэр бээр саяхнаас ЦДБЭЧ-ын хөгжмийн зохиолч хэмээх албанд очсон төдийгүй ордны хаалгаар ороход түүнийг тосох уран бүтээлчдийн харц түүнээс улам шинийг, уянга төгөлдрийг шаардаж байна хэмээн өөрийгөө хурцлах, бас ташуурдах… Чуулгын удирдлага ч түүнийг ажилд урихдаа “Цаг бүртгэхгүй, цалин хасахгүй. Гагцхүү бүтээл…” гэсэн шаардлага тавьсан нь түүнийг улам бүр цаг хоромтой өрсөхөд хүргэнэ. Тэгээд ч цэргийн хүү “Мэдлээ, гүйцэтгэе” хэмээх ажил, амьдралын эрч хүч, цог жавхаа, золбоо хийморийг бадраах амин чанартай энэхүү үгээ дэндүү ихээр санажээ. Одоо тэр бээр дайнд оролцсон ганц чуулгынхаа түүхт 90 жилийн ойн тоглолтоо сэтгэлдээ хэдий нь зурчхаад, алдарт Д.Мяасүрэн багшийнхаа захиасыг биелүүлж, магтуу хэмээх утга уянгын дээдийг эгшиглүүлэхээр, Ардын уран зохиолч Д.Пүрэвдоржийн “Хөх даалимбан тэрлэг” найраглалыг бүжгэн жүжгээр амилуулахаар онгодын гэгээн ертөнцдөө аяланхан явна.
ХАЛУУН ЗҮРХ НЬ МОНГОЛОО ГЭЖ ОМОГШСОН “MILITARY BAND”
Жагсаалын хэдэн дуундаа дориун эзэн болж амжсан шинэ цэргүүд хамтлагийн залуустай хамт “Бүрээн дуудлага”-аар сэргэж, “Монгол тандаа зүтгэе” хэмээн омогшиж, “Мартах учиргүй”-г ухаарч, алдарт Любэ хамтлагийн “А зори здесь тихие” дуунд уярч, хамтдаа найгаж, басхүү “Будлиу цэрэг”-тэй өөрийгөө жишин хөгжөөд авна. “Амин тангарагтай эх орон” тоглолтоос ёстой л сэтгэлийн таашаал, аархал омгорхол, уянга ухаарал бүхнийг тэрүүхэн цаг хугацаанд мэдрээд гарна билээ. Ганц нэг цэргийн ангийн урлагийн заал сэрүү татан угтаж, царцсан микрофон гар, уруулыг хайрч жиндүүлнэ үү гэхээс хаана ч очсон үзэгчдийн халуун алга ташилт, уухайн түрлэг, шүгэл исгэрээний төгс хоршилтой, Цэргийн хамтлагийн тоглолт үзэж суугаа тэдэнд нэг тийм шинэлэг, доргио, дотно мэдрэмж өөрийн эрхгүй төрнө.
Ялангуяа, хамтлагийн ахлагч дуучин Н.Түвшинжаргал
“Харвасан сум дүүгүүрийн чулуу шиг дэндүү омголон
Хатан болд сэлэмний ир шиг дэндүү эрэмгий
Халуун зүрх нь Монголоо гэж омогшсон
Бидний тэнгэрлэг залуу нас …
Монголын залуусын зүрхэнд… судсанд… тархинд…
Маргаашийн хувь заяа зураастай” хэмээн мэндчилэхэд танхим тэр чигтээ нүргэлнэ.
Түүхт 90 жилийнхээ ойтой золгож буй ЦДБЭЧ хэмээх их айлын авьяаслаг, адтай, авхаалжтай гурван хүү бол “Military band” хамтлагийг үүсгэн байгуулагчид болох Монгол Улсын Соёлын тэргүүний ажилтан дуучин Д.Алтанхүү, Н.Түвшинжаргал, Г.Дөлбадрах нар билээ. Тэдний нэг Д.Алтанхүү нь Дорнод аймгийн ХЖТ-ын дуучин МУГЖ Н.Дугарын хүү, Г.Дөлбадрах нь “Морины” хэмээх дуучин МУГЖ Г.Батбаярын хүргэн, дуучин бүсгүйн нөхөр юм. Харин Н.Түвшинжаргал удам дамжсан офицерын гэр бүл, өнөр бүлийн өрхийн тэргүүн юм.
Тэд Цэргийн чуулгын найрал дуунаас өнгө хэмнэлээрээ хоршиж, үеийн залуусын дундаас зан ааль, хүн чанараараа ижилсэж хамтлаг байгуулан анхны уран бүтээлээ сэтгэл догдлон өлгийдөн авсан нь саяхан авч, энэ богинохон хугацаанд хэдий нь хамтлагийн өнгө төрхийг олж, шил дараалан шинэ уран бүтээл төрүүлж, өнөө аялан тоглолт хийж, үзэгчдийн уухайгаар мялаалгахаар хэмжээнд чөмөг суужээ.
Түүнчлэн тэд Монгол цэрэг НҮБ-ын Энхийг сахиулах ажиллагаанд оролцож эхэлсний 20 жилийн ойг тохиолдуулан 5 дугаар сарын 28-ны өдөр нийт энхийг сахиулагч нартаа зориулан дуулалт жүжиг буюу мюзикл тайзнаа тавихаар бэлтгэж байгаа бөгөөд энэхүү “Амин тангарагтай эх орон” тоглолтын үеэр цугласан Улаанбаатар цэргийн хүрээний анги, ЗХЖШ-ын Үлгэр жишээ үлээвэр найрал хөгжим, Дотоодын цэргийн анги, байгууллагын бие бүрэлдэхүүн, ажилтан алба хаагчдын сэтгэлийн бэлгээр удахгүй мэндлэх шинэ уран бүтээлээ санхүүжүүлэх ажээ. Гурван өөр өнгө төрх, онцлог гурван дуу хоолой, гурвантаа шинээр сэрж мэдрэх тэдний шинэ уран бүтээл мюзиклийг Улсын драмын эрдмийн театрын жүжигчин, найруулагч “өндөр” хэмээх МУСТА М.Түвшинхүү найруулж, дэд хурандаа МУСТА Р.Өнөржаргал цомнолыг бичиж, МУСТА Ш.Өлзийбаяр аяыг нь зохиосон байна.
Анхны аялан тоглолтоороо Цэргийн дуу бүжгийн Эрдмийн чуулгын залуу уран бүтээлч дуучин Ч.Ану, М.Мөнх-Эрдэнэ, Г.Дөлгөөн, Б.Нарантунгалаг болон хөтлөгч МУСТА Б.Од нартай аяны дөрөө нийлсэн тэдний амжилтын ганзага ч бас чамлахааргүй билээ. Тухайлбал, ОХУ-ын Хабаровск хотноо зохиогдсон “Амурын долгио” Олон улсын цэргийн хөгжмийн фестивалиас тэд хамтлагаараа “Гранпри” хүртэж байсан бол Москва хотноо зохиогдсон “Армий игры” уралдаанаас дуучин Н.Түвшинжаргал “Гранпри” гардаж байсан удаатай.
Хэдэн бор цэргүүдтэйгээ хөц будаатай шөлөө идэж, хар цайгаа хувааж уунгаа тэдэнд урлагаар дамжуулан эх оронч үзлийг өртөөлөн хүргэж буй “Military band” хамтлагийн залуусын цаашдын уран бүтээл өрнүүн байж, “Атгасан гар шиг эвтэй, ассан гал шиг өөдөө” байхын ерөөл өргөн, аяны дөрөөг нь мялаая.
Д.ГҮНЖИЛМАА
“СОЁМБО” СОНИН