Сайжруулсан шахмал түлшний 25 килограммын шуудай өнгөрсөн оны арваннэгдүгээр сард Хятадын хил дээр гацсан. Үүнээс үүдэн “Тавантолгой түлш” компани сайжруулсан түлшний савлагаанд түр өөрчлөлт оруулж 100 килограммаар савлахад хүрсэн. Ингэснээр гэр хорооллын иргэд түлшээ усны тэргээр байтугай машинтай иргэд авч явахад хүндрэлтэй болсон.
Тухайн үед албаныхан хоёр сая шуудайг импортоор, хоёр сая шуудайг нь иргэдээс авах зарчмаар ажиллана гэсэн. Энэ дагуу сав баглаа, боодол, даацын шуудай үйлдвэрлэгч “Гранд Лаки” компаниас нэг сая шуудай туршилтын журмаар худалдаж авчээ.
Өглөөний 11:00 цагт бидний хэлж заншсанаар 32-ын тойргийн дэргэдэх сайжруулсан түлш борлуулах цэгт түлш авч буй иргэд харагдсангүй. Тус цэгийн борлуулагч өглөөхөн буусан сайжруулсан түлш, ногоон шуудайтай моднуудаа цэгцэлж харагдана.
Тэрбээр хажуугаар зөрсөн хүмүүсээс “Нүүрс авах уу” гэж асууна. “Өвлийн саруудад өглөөхөн буусан нүүрсийг иргэд булаацалдах нь холгүй авч байсан. Одоо хаврын урь орж, дулаарч байгаа болохоор наймаа муу байгааг борлуулагч хэлж байв.
“Өдөрт 80 шуудай түлш арайхийн зарж байна. Амралтын өдрүүдээр л түлш авах иргэд нэмэгддэг. Манай цэг дээр шинэ савлагаатай сайжруулсан түлш ирээгүй. Хуучин улаан шуудайтай нүүрсийг борлуулж байгаа. Гэхдээ ойр байрлах цэгүүдэд ирсэн сурагтай байсан” гэж сайжруулсан шахмал түлш борлуулах 380-р цэгийн борлуулагч Н.Мягмарсүрэн хэлэв.
Бид тус цэгээс ойролцоо байрлах сайжруулсан шахмал түлш борлуулах цэг рүү очлоо. Мөн адил сайжруулсан шахмал түлш авах иргэд харагдсангүй. Борлуулах цэг өглөөний татан авалтаа хийж байлаа. Буулгаж буй 80 тонн нүүрсний ихэнх нь шинэ савлагаатай нүүрс байв.
017-р Сайжруулсан шахмал түлш борлуулах цэгийн борлуулагч: Н. Оюунчимэг
-Түлшний тортог татахаас бусдаар чанарын хувьд сайн шуудай шиг санагдсан. Одоо хэрэглэж буй улаан шуудай гялгар материалтай учир тортог болохгүй амар байдаг. Мөн өргөж буулгахад барьцгүй санагдсан. Материалаас болоод тэр үү мөрлөөд зөөхөд хонхойгоод төвөгтэй юм билээ гэв.
“Тавантолгой Түлш” компанийн Хэвлэлийн төлөөлөгч Г.Даваабаатар:
-Манай компани өнгөрсөн онд дотоодын шуудай үйлдвэрлэгч компаниудад 25 килограммын шуудай худалдаж авах урилга хүргүүлсэн. Урилгын дагуу “Гранд Лаки” компани үнийн санал болон холбогдох матеиаруулаадаа илгээсэн. Тус компаниас нэг сая шуудай худалдаж авсан. Хятадаас худалдаж авч буй улаан шуудайтай ижил үнээр буюу нэг шуудайг 600 төгрөгөөр худалдаж авсан. Одоогоор туршилтын хугацаанд явж байгаа учир иргэд буцааж тушаах боломжгүй. Тухайн шуудайны эдэлгээ болон савлагаа гэх мэт шаардлагууд нийцэх эсэхийг нь судалсны эцэст иргэд хэрэглэсэн шуудайгаа тушаах боломжтой эсэхийг шийдвэрлэнэ. Ямар ч байсан туршилтын шугамаар нэг сая шуудай худалдаж авсан, түлшээ савлаад борлуулалтад оруулсан байна гэв.
Мөн 21-р цэгийн сайжруулсан түлш борлуулагч “Нүүрс авах иргэд багассан ч цөөхөн авч буй иргэд шуудайг сүрхий анхаарахгүй байгаа. Иргэд хэрэглэсэн шахмал түлшний шуудайдаа үнс, бусад хог хаягдал хийдэг. Одоо ашиглаж буй улаан шуудайнд үнс хийгээд ачихад түлш чийгтэхээс сэргийлсэн жижиг нүхээр үнс нь гоожоод байдаг. Харин энэ цагаан шуудай эдэлгээ сайтай санагдсан гэв.
Гэр хорооллын гудамжны үзүүрт овоолсон улаан шуудайтай хог харагдана. Иргэд шуудайны утсыг цэвэрхэн хөврөөж авсан байх бөгөөд ихэнх нь үнстэй шуудай аж. Одоо ашиглаж буй улаан шуудай нь будагч бодис болон гялгар материалаар хийсэн тул байгальд шингэх боломжгүй аж. Энэ талаар “Гранд Лаки” компанийн захирал О.Энхбаяраас тодрууллаа.
“Манай компани сайжруулсан түлш савлаж буй 25 килограммын шуудайг хангах бүрэн боломжтой. Бидний үйлдвэрлэж буй цагаан шуудай хаягдал болсон ч дахин боловсруулаад төмс ногоо хийх зориулалттай шуудай юм. Одоо ашиглаж буй улаан шуудай нь дахин боловсруулах боломжгүй материалтай юм шүү дээ. Монголд даацын болон жижиг шуудай үйлдвэрлэх бүрэн боломжтой. Хамгийн гол эрсдэл нь манайд шуудай үйлдвэрлэгдэхэд хамгийн чухал болох полимер материал байдаггүй.
Хэрэв хил хаагдвал түүхийн эдийн гачигдалд орох эрсдэлтэй. “Тавантолгой түлш” компани удахгүй ахиад тендер зарлана гэсэн. Хэрэв манай компани ялбал үйлдвэрээ өргөжүүлэх, тоног төхөөрөмжөө нэмнэ. Одоогоор туршилтын хийж байгаа тул үйлдвэрийн хүчин чадлаа нэмэгдүүл гэх мэт ажлыг харзнаж байна. Жилдээ 2000 тонн шуудай хаягддаг. Үүнээс бид 1000 тонн ахин боловсруулахад гадаадаас шуудай авах шаардлагагүй болно” гэв.
