Цөмийн зэвсэг хориглох тухай НҮБ-ын гэрээг Гондурас улс соёрхон баталснаар энэ гэрээг дэлхийн 50 орон хүлээн зөвшөөрлөө гэж Цөмийн зэвсгийг хориглох олон улсын кампани /ICAN/ мэдээлжээ. Ингэснээр энэ гэрээ 2021 оны нэгдүгээр сарын 22-нд хүчин төгөлдөр үйлчилж эхлэх юм. Цөмийн зэвсэг бүхий АНУ, ОХУ, Их Британи, Франц гэсэн таван орон одоогоор энэ гэрээнд нэгдээгүй байгаа юм.
Нью-Йорк дахь НҮБ-ын албан байранд 2017 онд анх гарын үсэг зурж эхэлсэн Олон улсын энэ гэрээгээр цөмийн зэвсэг үйлдвэрлэх, эзэмших, турших, хадгалах, тээвэрлэх, ашиглахыг хориглох юм. Гэрээг анх үзэглэхдээ “50 дахь улс хүлээн зөвшөөрснөөс 90 хоногийн дараа гэрээ хүчин төгөлдөр болж үйлчилж эхэлнэ” гэж заасан юм байна.
“Гондурас улс энэ гэрээг хүлээн зөвшөөрч гарын үсэг зурсан 50 дахь орон боллоо. Ингэснээр гэрээ хүчин төгөлдөр болж, түүхэнд орлоо. Энэ гэрээг хүлээн зөвшөөрч, хүчин зүтгэл гаргасан дэлхийн улс орнуудын засгийн газар, олон улсын байгууллагуудад талархал илэрхийлье” гэж ICAN байгууллагын мэдээлэлд дурдсан байна.
Зөвхөн өнгөрсөн 10 хоногт гэхэд л 10 улс энэ гэрээг хүлээн зөвшөөрч гарын үсэг зуржээ. Аравдугаар сарын 24-ний байдлаар Антигуа ба Барбуда, Австри, Бангладеш, Белиз, Болив, Ботсван, Вануату, Венесуэл, Вьетнам, Доминик, Гамби, Гайана, Ватикан, Ирланд, Казахстан, Кирибати, Коста Рика, Куба, Лесото, Малайз, Мальдив, Мальт, Мексик, Намиби, Науру, Шинэ Зеланд, Никарагуа, Нигери, Кука арал, Палау, Палестин, Панам, Парагвай, Сальвадор, Самоа, Сан-Марино, Сент-Винсент ба Гренадин, Сент-Китс ба Невис, Сент-Люсия, Тайланд, Тринидад Тобаго, Тувалу, Уругвай, Фижи, Эквадор, Өмнөд Африк, Ямайк улсууд энэ гэрээг хүлээн зөвшөөрөөд байгаа юм байна.
ОХУ-ын Гадаад хэргийн сайд Сергей Лавров “Орос улс Цөмийн зэвсгийг хориглох тухай гэрээнд нэгдэх бодолгүй байна” гэж 2019 оны арваннэгдүгээр сард мэдэгдсэн юм. АНУ ч бас энэ гэрээнд гарын үсэг зурсан улс орнуудыг энэ баримт бичгийг дэмжихээ зогсоохыг энэ аравдугаар сард уриалсан байна.

Х.ӨЛЗИЙ