Дэлхий дахинд
Хөх цэнхэр далайн эрэг орчимд амьдран суугчдийн тухай

Евразийн хамгийн баруун цэг болох Португалийн Роко хошуу хүрэх шиг амархан аян үгүй. Харин “бусад хөвөө хязгаарын” цэг хүрэхэд хүндхэн, хатуу ширүүн уур амьсгалтай, амьдрахад бэрхтэй талдаа.
Евроазийн хойд хязгаарын Челюскины хошуу
Челюскины хошуу нь Оросын хамгийн хойд цэг төдийгүй Евразийн хувьд ч мөн ялгаагүй. Сэтгэлийн тэнхээтэй хүмүүс л тийшээ зүглэх байх. Тэнд цаг уур үнэхээр хүнд, өвөл хэзээ ч дуусдаггүй. Зуны гэх долдугаар сард агаарын хэм нь +1°С градусаас дээш гарах нь ховор.
Хошуунд одон орны обсерватортай туйлын станц байх бөгөөд тэнд 10 хүн байнга ажилладаг. Тэндээс эх газар хүртэл зөвхөн нисдэг тэргээр л хүрэх ба цаг уурын өөрчлөлт ихтэй учир нислэг тодорхойгүй хугацаагаар хойшлогдоно.



Оростдоо хамгийн хойд болох Диксон сууринд 500 гаруй хүн амьдардаг ба тэр нь станцад хамгийн ойр суурин юм. Суурин мөнхийн цэвдгийн хязгаарт орших учир байр байшинг нь тулгуур шонгууд дээр босгодог ба тээврийн үндсэн хэрэгсэл нь цас туулагч, газар сайгүй явагч, гинжит намаг туулагч зэрэг болдог. Диксон Зөвлөлтийн үед цэцэглэж байхаас зарим нь үлджээ. Одоо тэндээс хүмүүс ихээр шилжиж байгаа.
Диксон суурин нь арлын ба эх газрын гэсэн хоёр хэсгээс бүрэлддэг. Тэд нэгэн хоолойгоор тусгаарлагддаг. Өвөл бол мөсөн замаар холбогдоно. Зун моторт завиар, улирал солигдох цагаар зөвхөн нисдэг тэргээр л тээвэр хийнэ.
Өмнөд Америкийн өмнөд цэг Фроуард ба Горн
Фроуард заримдаа Фроуэд гэдэг хошуу нь Өмнөд Америкийн тивийн хамгийн захын цэг бөгөөд Чилид хамаардаг. Испани хэлтэй орны харъяаных ч түүний нэр нь англи хэлний “froward” (дураараа, зөрдөг, тааламжгүй) гэсэн утгатай. Магадгүй энэ нь орон нутгийн цаг уурыг хэлсэн байх.
Тивийн хамгийн өмнөд арлын цэг нь Диего-Рамирес гэх жижиг арлуудын групп болдог. Галт газар гэх ольтригт байдаг Гроны хошуу нь Өмнөд Америкийн арлын хамгийн өмнөд цэг нь юм. Түүнийг ерөнхийд нь ертөнцийн төгсгөл гэдэг ба олон уран зохиолд тухайлбал Жюль Верны “Жонатан хөлгийн сүйрэл” романд дүрсэлсэн байдаг.


Горн нь дэлхийг тойрсон хөлөг онгоцны уралдааны чухал цэг бөгөөд тэнд ургадаг бүх мод нь элдэв дүрсээр муруйсан байдаг. Учир нь тэнд баруунаас дорно зүгийн хүчтэй салхитай. Мөн тэнд ажиллагаатай гэрэлт цамхаг, гүдэн ба орон сууцтай. Тэнд жилээр ажиллах гэр бүлийн байнгын эрэлт бий. Эрэгтэй нь гэрэлт цамхгийг ажиллуулж эмэгтэй нь түүгээр өнгөрөх хөлөг онгоцуудыг бүртгэх үүрэгтэй. Сургуулийн насанд хүрээгүй гэр бүлийг хөлслөхийг илүүд үзнэ. Хэрэв та яаж ийгээд тэнд очсон бол тэр харуул таны паспортад хорвоогийн хязгаарт байсан гэх тамга дараад өгнө.
Түүнд хамгийн ойр хот нь Ушуайя. Хот хорвоогийн хязгаар гэсэн нэртэй болохоор жуулчид ихээр тийшээ зорин очдог.
Евразийн өмнөд цэгийн Пиай хошуу
Евразийн эх газрын хамгийн өмнөд цэг Малайзид байдаг гэхэд эргэлзээ нэг их төрүүлэхгүй биз дээ. Тэр хошууг Пиай гэж нэрлэдэг. Хошуунаас хоёр км-ын цаана адилхан нэртэй жижиг тосгон байдаг ба жуулчид хүлээн авах хэмжээнийх биш. Тэндээс Сингапур хүртэл 30-аадхан км.

Сингапурчууд Малайзтай өмнөд цэгийн талаар маргаан гаргаагүй нь гайхмаар. Учир нь Пиай хошуунаас арай өмнөд цэг болох Сентоза арал байгаа ба тэр нь эх газартай толгой эргэм өндрийн канатан замаар холбогдсон байгаа ба жилдээ тийшээ хэдэн сая орчим жуулчид очдог.
Австралийн цэгийн Байрон хошуу
Хошууг Британийн алдарт яруу найрагчийн нэрээр биш, харин түүний авга Жорж Байроны нэрээр нэрлэсэн гэх яриа бий. Тэр хүн дэлхийг тойрсон аян хийсэн вице адмирал байжээ. Хошууг анхлан Жеймс Кук нээсэн гэдэг.
Австраличууд өөрсдөө тивийнхээ төгсгөл гээд сүйд болоод байдаггүй. Гэхдээ тэнд жуучлалын дэд бүтцийн зарим байгууламжуудыг бий болгосон байна. Ойр хавьд нь байгалийн сонирхолтой газрууд бас бий. Үүнд Миньяны хүрхрээг нэрлэж болно. Хошуунд хамгийн ойр хот Байрон-Бейд гучаад мянган хүн амьдардаг. Жуулчид ихээхэн очдог. Бясалгал, шавар эмчилгээ голчлон хийлгэнэ. Дайванг бас хийдэг. Агаарын хэм нь жилийн турш +25 °C орчим.
Африкийн дорно зүгийн цэг Рас-Хафун хошуу
Газар зүйн энэ цэг Сомалид байгаа учраас тийшээ очих нь аюултай. Хошуу бараг дөчөөд км-аар Энэтхэгийн далайд орсон байгаа Хафун нэртэй ойрын сууринд нь загасчин голдуу 2000 хүнтэй.
Нутгийн суурин 2004 онд цунамид арчигдсан байв. Хүчтэй салхитай далайгаар хүрээлэгдсэн, хүчтэй урсгалтай нутагт цунами байнга болно. Гэхдээ тэр жилийнх шиг хүчтэй биш. Ногоо бараг ургадаггүй, тариалан эрхлэх аргагүй. Загас агнуур л амьдрах ганц боломж нь. Барьсан бүгдээ худалдахгүй, гол нь хүнсэндээ ашиглана.
М.Цогт

Дэлхий дахинд
Ромын пап Францисыг оршуулах ёслол бямба гарагт болно

Ромын католик сүм хийдийн кардиналууд өчигдөр хуралдаж, пап Францисын оршуулах ёслолыг энэ бямба гарагт Гэгээн Петрийн талбайд гадаа үйлдэхээр тогтжээ. Харин ард иргэд, сүсэгтнүүдийг Ромын Папд хүндэтгэлээ илэрхийлэх боломжийг олгох үүднээс лхагва гарагт шарилыг нь Гэгээн Петрийн сүмд байрлуулж юм байна.
88 настай Пап лам Францис тархинд нь цус харвасны улмаас зүрхний дутагдалд орж нас нөгчсөн болохыг Ватиканы албаныхан үүний өмнө мэдээлсэн. Он гарснаас хойш хоёр уушгиндаа хатгалгаа туссаны улмаас эмчлүүлж эмнэлгээс гараад удаагүй байсан Ромын пап хамгийн сүүлд өнгөрсөн амралтын өдөр Улаан өндөгний баярыг тохиолдуулж Гэгээн Петрийн талбайд сүсэгтэн олонтой мэндчилж байсан юм. Францис ламтан мөн тогтсон заншлаас гажиж, Гэгээн Петрийн сүмд бус, Гэгээн Мариагийн сүмд өөрийг нь оршуулахыг гэрээсэлжээ. Өмнөх бүх Ромын папуудаас анх удаа Европын бус орны гаралтай Францис ламтны дурсгалыг хүндэтгэж төрөлх Аргентин улсад нь болон хөрш Бразил улсад 7 хоногийн гашуудал зарласан байна.Мөн дэлхийн католик шашинтнуудын тэргүүнийг оршуулах ёслолд оролцож, Пап Францистай салах ёс гүйцэтгэх бодолтой байгаагаа дэлхийн олон орны удирдагчид илэрхийлж байгаа юм байна.
АНУ-ын Ерөнхийлөгч Д.Трамп тухайлбал гэргийн хамтаар Ром хотноо энэ ёслолд оролцохоо мэдэгдсэнээр албандаа орсноосоо хойш анх удаа хилийн дээс алхах гэж байгааг хэвлэлүүд дурьдаж байна. Францын Ерөнхийлөгч Э.Макрон, Бразилийн ерөнхийлөгч Лула да Сильва, Пап ламтны төрөлх Аргентин улсын ерөнхийлөгч Хавьер Милей нар мөн оршуулгад оролцохоо мэдэгджээ. Украины ерөнхийлөгч Зеленский очихоор төлөвлөж байгаа талаар дотоодын хэвлэлүүд нь мэдээлжээ.
Дэлхийн 1,4 тэрбум католик шашинтнуудын тэргүүн, дараагийн Пап ламыг сонгох сонгуулийн тухайд, түүнийг таалал төгссөнөөс 15-20 хоногийн дараа эхэлдэг жаягтай. Энэ үүднээсээ тавдугаар сарын 6-наас хойш болох юм байна. Маш чанд хатуу дэг ёсны дагуу, нууц байдалд явагддаг энэ сонгуульд дэлхийн өнцөг булан бүрийн 135 кардинал оролцох эрхтэй байна.
Дэлхий дахинд
The U.S. tariff tantrum: A self-defeating trade war

Editor’s note: Xin Ping is a commentator on international affairs, writing regularly for Xinhua News Agency, CGTN, Global Times, China Daily, etc. The article reflects the author’s views and not necessarily those of CGTN.
Washington’s latest tariff blitzkrieg – slapping “universal” levies on over 180 nations and regions – is setting things on fire at home.
The moment the executive order was signed, U.S. markets went into freefall: the Dow plunged nearly 4 percent, Apple and Nike stocks nosedived, and $6.4 trillion vanished from Wall Street in two days.
This isn’t economic policy. It’s economic arson.
The art of self-sabotage
Will tariffs bring manufacturing home? Despite years of arm-twisting, American tech giant Apple still works with 94.5 percent of its suppliers being overseas.
Apple isn’t an outlier. The semiconductor industry is facing obstacles in reshoring back to the U.S. as well. Intel has paused its Arizona factory. TSMC is delaying U.S. production. The problems hindering “made in America” are systemic and may only be addressed through a broad and profound economic restructuring. Tariffs won’t magically resurrect dead industries; they only inflate prices for already-struggling consumers.
The U.S. tariff spree, unleashed in the name of “America First,” is in fact a masterclass in shooting oneself in the foot. U.S. farmers will be hard hit. In the aftermath of the 2018 China tariff, while U.S. soybean exports eventually rebounded, the farming community suffered irreparable damages: Midwest farm bankruptcies spiked 30 percent, wiping out generations of family farms. Today’s “Tariff 2.0” risks repeating history – but with higher stakes.
China’s counterpunch
Beijing has been defending itself with precise actions, hitting back with matching levies. But its market remains open to others. Germany’s automakers, for instance, now sell more cars in China than at home. ASEAN’s durians and lobsters enter Chinese markets tariff-free under RCEP – a stark contrast to America’s “walled garden” approach.
As China’s commerce ministry stated: “Bullying tactics won’t work. We defend rules, not whims.” Similar tactics have failed before. When the U.S. tried weaponizing small-parcel exemptions to target Chinese goods, U.S. retailers revolted, as 60 percent of affected imports are everyday essentials for low-income households.
Allies: from partners to prey
American allies are not spared either, and their response has also been strong. The EU is poised to approve retaliatory measures. France is warning against “suicidal trade wars.” German industries are lobbying Brussels to hit back harder. Japan is calling the moves “deeply regrettable.”
In Southeast Asia, the irony is thicker than durian pulp as countries like Vietnam face 46 percent tariffs but remain trapped supplying components to U.S. tech giants. An economist in Hanoi reveals the reality: “Trump wants us to be his factory, but not his competitor. That math doesn’t add up.”
The U.S. tariff crusade isn’t just failing – it’s uniting the Global South against Washington. The U.S. only accounts for around 15 percent of global trade. The remaining 85 percent is made up by the rest of the world – including China – and it will not stand idly by and watch the international trade system, the very thing that fostered global prosperity for decades, destroyed by self-serving political motivations.

A woman looks at an electronic stockboard on her computer at a trading company in Hanoi, Vietnam on April 8, 2025. /CFP
The ghost of Smoot-Hawley
History has long given its verdict on tariffs. The 1930 Smoot-Hawley tariffs turned a recession into the Great Depression. The déjà vu is uncanny: U.S. steel tariffs briefly boosted producers but killed 75,000 downstream jobs. American icon motorcycle manufacturer Harley-Davidson was forced to shift production overseas to avoid costs. “Made in America” has become “priced out of America.”
Those in Washington are preaching “short-term pain for long-term gain.” Tell that to the 27 U.S. textile mills shut down in the past 20 months, or the single mom paying 17 percent more for Walmart clothes. Some on Reddit have put it quite well: “Tariffs are taxes on the poor.”
Epilogue: The unlearned lesson
The White House insists this is “historic” – and they’re right. Not since the 1930s has the U.S. so recklessly weaponized trade. But the world has changed: China is deeply integrated into global supply chains, the EU makes its own decisions, and ASEAN won’t ditch prosperity for geopolitics.
The clock is ticking. Every tariff tweet coming from Washington is shredding U.S. credibility. Every market plunge erodes the White House’s “strong economy” narrative. And America’s isolation deepens with every trade deal other countries make on lowered tariffs, such as those between China and ASEAN and European countries.
In the end, it’s not just about the economy. America is turning its back on the world. The path it has chosen is a solitary one.
(If you want to contribute and have specific expertise, please contact us at opinions@cgtn.com. Follow @thouse_opinions on X, formerly Twitter, to discover the latest commentaries in the CGTN Opinion Section.)
Дэлхий дахинд
БНСУ даяар галын нөхцөл байдал ноцтой түвшинд хүрснийг зарлалаа

-
Энтертайнмент21 цаг өмнө
Монголын шатарчид багийн дэлхийн аварга боллоо
-
Нийгэм24 цаг өмнө
Ж.Хунан: Хууль хоорондын зөрчилдөөнд хүүхэд хохирох ёсгүй
-
Нийгэм22 цаг өмнө
Яндангаа буулгаж, нарны эрчим хүч рүү шилжсэн айл өрхүүдийн нөхцөл байдалтай танилцлаа
-
Нийгэм21 цаг өмнө
АТГ: Эрүүгийн 894 хэрэгт мөрдөн байцаалтын ажиллагаа явуулав
-
Нийгэм22 цаг өмнө
Элсэлтийн шалгалт зургаадугаар сарын 18-нд эхэлнэ
-
Нийгэм22 цаг өмнө
Цэрэгт татагдсан залуус жолооны сургалтад хамрагдаж, үнэмлэхээ гардлаа