Дэлхий дахинд
ДЭЛХИЙГ “ХЭРСЭН” АЗИУДЫН ГАДУУРХАЛТ

АНУ-ын Атланта хотод өнгөрсөн долоо хоногт гурван массажны газарт дараалсан зэвсэгт халдлага гарч, найман хүн амь үрэгдсэний зургаа нь ази эмэгтэй байв. Уг хэрэгт сэжиглэн 21 настай цагаан арьст эрэгтэйг баривчилсан ба түүнд одоо хүн амины хэрэг үүсгэн шалгаж байна. Энэхүү хэрэг тус улсад төдийгүй дэлхий дахинаа азиудыг гадуурхах үзлийн эсрэг тэмцэх ёстойг сануулсан маш том сануулга болов. Хохирогчдын дөрөв нь Солонгос хүмүүс байсныг Өмнөд Солонгосын Гадаад хэргийг яам мэдээлжээ. Атлантад халдлага болсонтой холбоотойгоор АНУ-ын Ерөнхийлөгч болон дэд Ерөнхийлөгч нар тус хотод очиж, хэрэг явдалтай танилцан, тус улсад амьдарч буй азиудаас уучлалт гуйв.
Дээрх хэргийн өмнөхөн мөн л АНУ-д зам хөндлөн гарах гээд зогсож байсан 76 настай хятад эмэгтэй нүүрэн тус газартаа хүчтэй цохиулж халдлагад өртсөн. Хэргийг үйлдсэн хүн бас л залуухан цагаан арьст эр байсан. Харин настай эмэгтэй овсгоо гаргаж, замын хажууд байсан модоор өөр рүү нь довтолсон эрийг цохиж, биеэ хамгаалж чадсан юм. Хятад эмээгийн зүүн нүд маш ноцтой гэмтсэн учир ач хүү нь цахим сүлжээд хандив цуглуулах аян өрнүүлж, бараг 800 мянган ам.доллар цугларчээ.
Атлантад болсон халдлага болон настай эмэгтэй гудамжинд халдлагад өртсөний дараа АНУ даяар азиудыг ялгаварлан гадуурхах, үзэн ядахын эсрэг тайван жагсаал өрнөж, цахим сүлжээнд ч хүмүүс #StopAsianHate буюу “Азиудын эсрэг үзэн ядалтаа зогсоо” уриан дор нэгдэж байна. Энэ хөдөлгөөнд олны танил урлаг соёлынхон ч нэгдэж, дуу хоолойгоо өргөж, хэн нэгнийг гарал үүсэл, арьс өнгөөр нь ялгаварлахгүй байхыг уриалж байгаа юм.
Covid-19 цар тахал анх албан ёсоор Хятад улсад бүртгэгдсэнээс хойш дэлхий даяар азиудыг гадуурхах үзэл хүчтэй илэрч эхэлсэн. Тэр дундаа АНУ-д энэ байдал улам гаарсан. Цар тахал эхлэх үед АНУ-ын Ерөнхийлөгч асан Дональд Трамп Covid-19-ийг “хятад вирус” гэж хэлсэн нь тус улсад амьдардаг олон мянган ази хүмүүсийн амь амьдралыг эрсдэлд оруулсан гэж болно.
Үүнээс өмнө ч тэр хэд хэдэн удаа ийм арьс өнгөөр ялгаварласан байдал гаргаж байв. Covid-19 цар тахал эхэлснээс хойш тус улсад азиудын эсрэг гэмт хэрэг хэд дахин өсч, мянга мянган Азиуд зүгээр гудамжинд явж байгаад чичлүүлэх, хараалгах, цаашлаад бие махбодийн халдлагад өртөх болов. Тэд олон нийтийн дунд эх хэлээрээ ярихаас эмээж, нүүрээ хүртэл нууж явах болжээ.
Энэ бол зөвхөн АНУ-ын асуудал биш Их Британи, Шинэ Зеланд, Австрали бусад барууны орнуудад Азиудыг гадуурхах хандлага огцом өссөн юм. Тухайлбал, Их Британийн цагдаагийн газрын мэдээллээс харахад 2020 оны нэгдүгээр улиралд Хятад, Зүүн, Зүүн Өмнөд азиудыг үзэн ядах гэмт хэрэг 2018, 2019 оны мөн үетэй харьцуулбал 300 хувиар өссөн байна.
Мөн энэ бол зөвхөн цар тахлын үеийн асуудал биш байлаа. Үүнээс ч өмнө барууны орнуудад тэр дундаа АНУ-ын нийгэмд бугшсан асуудал юм.
Австраличууд XIX зууны үед Хятадын цагаачдыг эх орон руугаа нэвтрэхээс сэргийлэх зорилготой цурвал хуулиудыг баталж, XX зууны эхэн үеэс дээрх хуулийн хүрээнд “Цагаан Австрали” бодлогыг хэрэгжүүлж эхэлсэн нь одоогийн азиудыг ялгаварлах үзлийг үндэс суурь болжээ. Үүнтэй төстэй түүх Шинэ Зеландад ч бий.
АНУ-ын хувьд 1850-иад оноос анх Зүүн Азийн цагаачид буюу хятадууд Америк руу нэвтрэх болсон юм. Үүнээс л ерөнхийдөө тус улсад азиудыг үзэн ядах үзэл эхэлсэн гэж хэлж болно. Энэ үеэр хятадуудын амьдардаг суурингуудад халдлага их гардаг байсан ба хятад сууринг тэр чигт нь галдан шатаасан явдал ч гарч байв. Гэмт хэрэгтнүүд бараг тодорхой байдаг байсан ч тэднийг баричвлан шалгасан дүр үзүүлээд удалгүй цагаатгачихдаг байжээ. 1854 онд Калифорнийн шүүх энэ байдлыг улам өөхжүүлж ази хүмүүс цагаан арьстнуудын эсрэг мэдүүлэг өгөх эрхгүй болгосон юм. Дараа нь 1882 оны хавар тухайн үеийн АНУ-ын эрх баригчид анх удаа Хятад цагаачдын тоог хязгаарлах хуулийг баталжээ. Тухайн үед салхин цэцэг, уяман өвчин, хумхаа зэрэг халдварт өвчнүүдийг хятад цагаачид тарааж байна гэж ойлголт газар авсан учир ийм хууль баталж байсан гэдэг. Гэсэн ч хил дамнасан төмөр зам барих зэрэг хамаг л хүнд хэцүү ажлыг тэд хийж байсан бөгөөд америк ажилчдаас гурав дахин бага цалин авдаг байжээ.
Ингээд удалгүй 1900-аад оны эхээр хар тахал буюу тарваган тахлын халдвар барууны орнуудад гарч, АНУ-ын Сан Францискод гурван хятад цагаач энэ өвчнөөр нас барсан нь байдлыг улам дордуулж, хятадуудыг үзэн ядах, жигших байдал газар авсан юм. Үүнээс хойш өнөөг хүртэл энэ үзэл америкчуудын сэтгэл зүйд оршсоор ирсэн бөгөөд өнгөрсөн жил Covid-19 цар тахлын анхны тохиолдол Хятадад бүртгэгдсэн нь өнөөх үзлийг нь сэрээсэн байна.
Эх сурвалж: BBC, ATLANTIC, THE TIMES

Дэлхий дахинд
Ромын пап Францисыг оршуулах ёслол бямба гарагт болно

Ромын католик сүм хийдийн кардиналууд өчигдөр хуралдаж, пап Францисын оршуулах ёслолыг энэ бямба гарагт Гэгээн Петрийн талбайд гадаа үйлдэхээр тогтжээ. Харин ард иргэд, сүсэгтнүүдийг Ромын Папд хүндэтгэлээ илэрхийлэх боломжийг олгох үүднээс лхагва гарагт шарилыг нь Гэгээн Петрийн сүмд байрлуулж юм байна.
88 настай Пап лам Францис тархинд нь цус харвасны улмаас зүрхний дутагдалд орж нас нөгчсөн болохыг Ватиканы албаныхан үүний өмнө мэдээлсэн. Он гарснаас хойш хоёр уушгиндаа хатгалгаа туссаны улмаас эмчлүүлж эмнэлгээс гараад удаагүй байсан Ромын пап хамгийн сүүлд өнгөрсөн амралтын өдөр Улаан өндөгний баярыг тохиолдуулж Гэгээн Петрийн талбайд сүсэгтэн олонтой мэндчилж байсан юм. Францис ламтан мөн тогтсон заншлаас гажиж, Гэгээн Петрийн сүмд бус, Гэгээн Мариагийн сүмд өөрийг нь оршуулахыг гэрээсэлжээ. Өмнөх бүх Ромын папуудаас анх удаа Европын бус орны гаралтай Францис ламтны дурсгалыг хүндэтгэж төрөлх Аргентин улсад нь болон хөрш Бразил улсад 7 хоногийн гашуудал зарласан байна.Мөн дэлхийн католик шашинтнуудын тэргүүнийг оршуулах ёслолд оролцож, Пап Францистай салах ёс гүйцэтгэх бодолтой байгаагаа дэлхийн олон орны удирдагчид илэрхийлж байгаа юм байна.
АНУ-ын Ерөнхийлөгч Д.Трамп тухайлбал гэргийн хамтаар Ром хотноо энэ ёслолд оролцохоо мэдэгдсэнээр албандаа орсноосоо хойш анх удаа хилийн дээс алхах гэж байгааг хэвлэлүүд дурьдаж байна. Францын Ерөнхийлөгч Э.Макрон, Бразилийн ерөнхийлөгч Лула да Сильва, Пап ламтны төрөлх Аргентин улсын ерөнхийлөгч Хавьер Милей нар мөн оршуулгад оролцохоо мэдэгджээ. Украины ерөнхийлөгч Зеленский очихоор төлөвлөж байгаа талаар дотоодын хэвлэлүүд нь мэдээлжээ.
Дэлхийн 1,4 тэрбум католик шашинтнуудын тэргүүн, дараагийн Пап ламыг сонгох сонгуулийн тухайд, түүнийг таалал төгссөнөөс 15-20 хоногийн дараа эхэлдэг жаягтай. Энэ үүднээсээ тавдугаар сарын 6-наас хойш болох юм байна. Маш чанд хатуу дэг ёсны дагуу, нууц байдалд явагддаг энэ сонгуульд дэлхийн өнцөг булан бүрийн 135 кардинал оролцох эрхтэй байна.
Дэлхий дахинд
The U.S. tariff tantrum: A self-defeating trade war

Editor’s note: Xin Ping is a commentator on international affairs, writing regularly for Xinhua News Agency, CGTN, Global Times, China Daily, etc. The article reflects the author’s views and not necessarily those of CGTN.
Washington’s latest tariff blitzkrieg – slapping “universal” levies on over 180 nations and regions – is setting things on fire at home.
The moment the executive order was signed, U.S. markets went into freefall: the Dow plunged nearly 4 percent, Apple and Nike stocks nosedived, and $6.4 trillion vanished from Wall Street in two days.
This isn’t economic policy. It’s economic arson.
The art of self-sabotage
Will tariffs bring manufacturing home? Despite years of arm-twisting, American tech giant Apple still works with 94.5 percent of its suppliers being overseas.
Apple isn’t an outlier. The semiconductor industry is facing obstacles in reshoring back to the U.S. as well. Intel has paused its Arizona factory. TSMC is delaying U.S. production. The problems hindering “made in America” are systemic and may only be addressed through a broad and profound economic restructuring. Tariffs won’t magically resurrect dead industries; they only inflate prices for already-struggling consumers.
The U.S. tariff spree, unleashed in the name of “America First,” is in fact a masterclass in shooting oneself in the foot. U.S. farmers will be hard hit. In the aftermath of the 2018 China tariff, while U.S. soybean exports eventually rebounded, the farming community suffered irreparable damages: Midwest farm bankruptcies spiked 30 percent, wiping out generations of family farms. Today’s “Tariff 2.0” risks repeating history – but with higher stakes.
China’s counterpunch
Beijing has been defending itself with precise actions, hitting back with matching levies. But its market remains open to others. Germany’s automakers, for instance, now sell more cars in China than at home. ASEAN’s durians and lobsters enter Chinese markets tariff-free under RCEP – a stark contrast to America’s “walled garden” approach.
As China’s commerce ministry stated: “Bullying tactics won’t work. We defend rules, not whims.” Similar tactics have failed before. When the U.S. tried weaponizing small-parcel exemptions to target Chinese goods, U.S. retailers revolted, as 60 percent of affected imports are everyday essentials for low-income households.
Allies: from partners to prey
American allies are not spared either, and their response has also been strong. The EU is poised to approve retaliatory measures. France is warning against “suicidal trade wars.” German industries are lobbying Brussels to hit back harder. Japan is calling the moves “deeply regrettable.”
In Southeast Asia, the irony is thicker than durian pulp as countries like Vietnam face 46 percent tariffs but remain trapped supplying components to U.S. tech giants. An economist in Hanoi reveals the reality: “Trump wants us to be his factory, but not his competitor. That math doesn’t add up.”
The U.S. tariff crusade isn’t just failing – it’s uniting the Global South against Washington. The U.S. only accounts for around 15 percent of global trade. The remaining 85 percent is made up by the rest of the world – including China – and it will not stand idly by and watch the international trade system, the very thing that fostered global prosperity for decades, destroyed by self-serving political motivations.

A woman looks at an electronic stockboard on her computer at a trading company in Hanoi, Vietnam on April 8, 2025. /CFP
The ghost of Smoot-Hawley
History has long given its verdict on tariffs. The 1930 Smoot-Hawley tariffs turned a recession into the Great Depression. The déjà vu is uncanny: U.S. steel tariffs briefly boosted producers but killed 75,000 downstream jobs. American icon motorcycle manufacturer Harley-Davidson was forced to shift production overseas to avoid costs. “Made in America” has become “priced out of America.”
Those in Washington are preaching “short-term pain for long-term gain.” Tell that to the 27 U.S. textile mills shut down in the past 20 months, or the single mom paying 17 percent more for Walmart clothes. Some on Reddit have put it quite well: “Tariffs are taxes on the poor.”
Epilogue: The unlearned lesson
The White House insists this is “historic” – and they’re right. Not since the 1930s has the U.S. so recklessly weaponized trade. But the world has changed: China is deeply integrated into global supply chains, the EU makes its own decisions, and ASEAN won’t ditch prosperity for geopolitics.
The clock is ticking. Every tariff tweet coming from Washington is shredding U.S. credibility. Every market plunge erodes the White House’s “strong economy” narrative. And America’s isolation deepens with every trade deal other countries make on lowered tariffs, such as those between China and ASEAN and European countries.
In the end, it’s not just about the economy. America is turning its back on the world. The path it has chosen is a solitary one.
(If you want to contribute and have specific expertise, please contact us at opinions@cgtn.com. Follow @thouse_opinions on X, formerly Twitter, to discover the latest commentaries in the CGTN Opinion Section.)
Дэлхий дахинд
БНСУ даяар галын нөхцөл байдал ноцтой түвшинд хүрснийг зарлалаа

-
Улс төр10 цаг өмнө
Худалдааны түр хэлэлцээрийн төслийг зөвшилцөх асуудлын хэлэлцүүлгийг хийлээ
-
Нийгэм13 цаг өмнө
Соёлын гавьяат зүтгэлтэн Б.Долгион таалал төгсжээ
-
Нийгэм12 цаг өмнө
Хардалтын улмаас хүний амь насыг хохироосон гэх хэргийг шүүхэд шилжүүллээ
-
Улс төр11 цаг өмнө
Ганцмод-Гашуунсухайтын төмөр замын бүтээн байгуулалт ирэх сарын 14-нд эхэлнэ
-
Нийгэм13 цаг өмнө
Улаанбурхан өвчний 688 тохиолдол бүртгэгджээ
-
Нийгэм11 цаг өмнө
Хомын талд тахь унагалжээ
-
Нийгэм11 цаг өмнө
Улаанбурхан өвчний дэгдэлтийн хариу арга хэмжээ авч ажиллахыг үүрэг болголоо
-
Улс төр10 цаг өмнө
Ж.Чинбүрэн: Хүнс, эмийн аюулгүй байдлын бодлогын агентлаг байх шаардлагатай