Дэлхий дахинд
Бээжинд заавал үзэх 10 газар

Тив, дэлхийг тойрон аялах нь өдрөөст өдөрт энгийн зүйл мэт болсоор байна. Тэр тусмаа хил залгаа орших Хятадын нутгаар аялах монголчуудын тоо нэмэгдсээр буй юм. Та Бээжин хотоор аялах хүсэлтэй ч хаагуур, хэрхэн аялахаа мэдэхгүй, эсвэл юу үзэхээ шийдээгүй байна уу? Тэгвэл дэлхийн нийслэл гэгдэх Бээжин хотоос заавал үзэх 10 газрыг танилцуулж байна.
Цагаан хэрэм
Дэлхийн долоон гайхамшгийн нэгээр нэрлэгддэг түмэн газрын Цагаан хэрэм бол таны зайлшгүй очих ёстой газрын нэг. Дүүлэн нисэх аварга луу мэт харагддаг тус хэрэм саран дээрээс харагддаг дэлхийн хамгийн урт байгууламж. Цагаан хэрмийг НЭӨ V зуунаас НЭ XVI зууны хооронд барьжээ. Ингэхдээ Хятадын хаант улсууд умард зүгийн морьтон нүүдэлчдийн халдлагаас хамгаалах зорилгоор шавар, чулуугаар барьсан гэдэг. Хэрмийг барих явцад 2-3 сая хүн нас барсан гэж үздэг бөгөөд дэлхийн хамгийн том оршуулгын газар гэгдэх нь бий.
Википедиад хэрмийн урт нь 8851.8 км, үүнээс 6259.6 км нь жинхэнэ хэрэм, 359.7 км нь гуу жалга, 2232.5 км нь уул, гол гэж тэмдэглэсэн байдаг. Харин хятадын хайлтын “Байду” сайтад нийт уртыг 21196.18 км урт гэж тэмдэглэжээ. Хэрэв та Цагаан хэрмийн эхлэлийн цэгийг үзье гэвэл Бээжингийн ойролцоо байх Бэйдайхэ хэмээх газрыг зорих хэрэгтэй. Бээжин хотын ойролцоо Цагаан хэрэм рүү гарах хэд хэдэн гарц бий. Үнийн хувьд 35-45 юань бөгөөд харагдах орчин болон түүхийн талаасаа харилцан адилгүй. Тухайлбал, Жюй Юун Гуань гарц нь өөр хоёр хаалганы дунд, мушгирсан Цагаан хэрэм давхацдаг хэсэгт байрладаг. Энэ нь Монгол, Хятадын хил, соёлын томоохон гарц байсан төдийгүй худалдаа наймаа, дайн тулаан зэрэг олон үйл явдал энд өрнөдөг байжээ. Энд долоон зууны тэртээ Тогоонтөмөр хааны байгуулсан хаалга, тэнд бичигдсэн дөрвөлжин бичгийн хамгийн том дурсгал бий. Мөн усан сан бүхий Цагаан хэрэм ч бий. Ойролцоогоор Бээжин хотоос 60-80 км-ийн зайтай бөгөөд автоусаар явбал илүү хямд тусна.
Тяньанмэний талбай
Аль ч улсын төв талбай заавал очих газрын нэгд зүй ч ёсоор нэрлэгддэг. Тэгвэл Хятадын төв талбай нь Бээжин хотын төв хэсэгт байрлах Тяньаньмэнь юм. Тус талбайн өмнө талд нь Хааны ордны музей, Мао тэргүүлэгчийн дурсгалын танхим, Ардын их хурлын танхим, Үндэсний музей байрладаг. БНХАУ байгуулагдсаны дараа уг талбайг 440 мянган квадрат метр буюу зүүнээс баруун тийшээ 500 метр өргөн, урдаасаа хойшоо 880 метр урт болгон өргөтгөжээ. Талбайн шалийг тусгай технологоор хийгдсэн цайвар өнгийн боржин чулуугаар дэвссэн аж. Гадаад пасспортоо үзүүлэн нэвтэрч, үнэгүй үзнэ. Архи, согтууруулах ундааны зүйлс авч орох хориотой.
Хориотой хот
Хориотой хот буюу хааны ордон нь Хятад улс социалист дэглэмтэй болсноор музей болжээ. Бээжин хотын төвд, Тяньанмэний талбайн эсрэг талд байрладаг. 1420–1912 онуудын хооронд буюу 500-гаад жилийн турш эзэн хаад болон тэдний гэр бүлийнхний хувьд гэр орон болохоос гадна төрийн хэрэг явуулах төв нь байв. 1406-1420 оны хооронд баригдсан энэхүү цогцолбор нь үүдний өрөөнүүдийг тооцохгүйгээр 8886 залгаа өрөөнүүдтэй, нийт 980 барилгаас бүрддэг, 961 метр урт, 753 метр өргөн юм. Хэрвээ үүдний өрөөнүүдийг оролцуулбал 9999 өрөөтэй болно гэж нутгийн иргэд ярьдаг ч энэ нь судалгаагаар батлагдаагүй аж. Хориотой хот нь Хятадын уламжлалт архитектурын хамгийн том жишээ болсон бөгөөд Зүүн Азийн болон бусад орнуудын архитетурын хөгжилд маш том нөлөө үзүүлсэн юм. 1984 онд уг хотыг Дэлхийн өвийн санд дэлхий дээр хадгалагдан үлдсэн хамгийн том модон барилга хэмээн бүртгэж авсан байна. Дөрөвдүгээр сарын 1-нээс аравдугаар сарын сүүлч хүртэл жуулчдын оргил үе бөгөөд орох тасалбар 60 юань, бусад үед 40 юанийн үнэтэй.
Шувууны үүр
Шувууны үүр мэт харагдах цэнгэлдэх хүрээлэнг 2008 оны Бээжингийн зуны олимп болон паралимпийн наадамд зориулан бүтээсэн. Архитектураа онцгой болгохын тулд уран барилгачид Хятадын керамик үйлдвэрлэлийн уламжлалыг судалж, шувууны үүр мэт загвараар барих санааг олсон гэдэг. Тус цэнгэлдэх хүрээлэн нь хоёр гол байгууламжаас бүрдэх бөгөөд 20.4 га талбайтай, 91 мянган хүний суудалтай. Гадна талаас нь үзэхэд үнэ төлбөргүй. Дотор талд гэрлийн үзүүлбэр гэх мэт жуулчдад зориулсан тоглолт байнга зохиогддог. Тоглолтын төрөл болон суудлаасхамаараад харилцан адилгүй үнэтэй.
Амьтны хүрээлэн
1906 онд байгуулагдсан Хятадын хамгийн анхны, хамгийн олон амьтантай зоо парк. Өдгөө хуурай газрын 500 гаруй төрлийн 5000 амьтан, далайн 500 төрлийн 10.000 гаруй амьтантай аж. Баавгайн уул, Зааны ордон, Панданы ордон, Усан ордон, Анаашны ордон, Догшин араатны ордон гэх мэт олон ордонтой. Мөн Хятадын ховор амьтад болох панда, шар сармагчин, зүүн хойд нутгийн бар, цагаан хоншоорт буга, цаа буга, одой адуу, тогоруу зэрэг амьтад байхаас гадна дэлхийн олон ховор амьтад амьдардаг. Жилд дотоод, гадаадынн 6 сая гаруй жуулчид хүлээн авдаг. Хуурай газарт оршдог дэлхийн хамгийн том аквариумтай. Бүх амьтад болон далайн амьтдын үзүүлбэрийг үзэхэд 170 юань. Өндөр настан бол пасспортоо, бакалаврын оюутнууд үнэмлэхээ үзүүлэн 50 хувь хөнгөлөлттэй үзэх боломжтой.
Урлагийн гудамж 798
Урлагийн бүс 798 буюу монголчууд “Урлагийн гудамж” гэж нэрлэдэг энэ газар нийт 600 мянган ам метр талбайг хамардаг. Олон арван уран бүтээлчид үзэсгэлэнгээ дэлгэсэн байхаас гадна жирийн нэг гудамжийг хэрхэн урлаг болгон тохижуулсаныг та харах боломжтой. Сар, заримдаа долоо хоног бүр үзэсгэлэнгийн бүтээл, тэр байтугай гудамжны заслыг ч өөрчилсөн байх нь бий. 1990-ээд оны үеэс төрийн өмчит үйлдвэр байсан газрыг уран бүтээлчид өөрсдийн сэтгэлгээ илэрхийлэх бай болгосон нь энэ.
Лааны тосон музей
Мадам Тюссогийн музей нь дэлхийд алдартай лааны тосон баримлын музей юм. Ийм музей дэлхийд 15 байдаг. Бээжингийн Мадам Тюссогийн музей нь Шанхай, Хонконг, Үханий дараа орох Хятадын дөрөв дэх музей. Бээжингийн жуулчдад зориулсан гудамж болох Чяньмэньд байрладаг. Мадам Тюссогийн сонгодог үзмэрүүдээс гадна Хятадын улс төр, нийгэм соёлын салбарын алдартай хүмүүсийг ч урлан бүтээсэн үзмэрүүдтэй. Том хүн 170 юанийн үнэтэй.
Сувдан театр
Дэлхийн гайхамшигт театруудын жагсаалтад зүй ёсоор ордог өмнөд хөршийн “Үндэсний их театр” буюу “Сувдан театр” урлагийн ертөнцөд алдартай. Энэхүү тайзнаа тив тивийн шилдгүүд уран бүтээлээ толилуулдаг. Тус театр нь Тяньаньмэний талбайн баруун талд нэг км хүрэхгүй газарт байрладаг, эргэн тойрондоо усаар хүрээлэгдсэн. Шөнөд өнгө өнгөөр гэрэлтэн харагддаг. Сувд шиг хэлбэртэй тул ийн нэрлэжээ. 50 гаруй жилийн түүхтэй бөгөөд гурван удаагийн тендер, хоёр удаагийн засварын үр дүнд өнөөгийн дүр төрхөө олж, 2007 оны есдүгээр сард засвар нь дуусаж, арванхоёрдугаар сард хөшгөө нээжээ. Манай язгуур урлагийн хамтлагуудын нэгдсэн тоглолт “Сувдан театр”-ын тайзнаа зохион байгуулагдаж байсан.
Хятадын үндэсний музей
Хятадын үндэсний музей Тяньанмэний талбайн зүүн хэсэгт байрладаг бөгөөд 1912 оны долдугаар сард байгуулагджээ. 2007 оны гуравдугаар сараас тус музейд өргөтгөл хийж, 2011 онд нээлтээ хийсэн байна. Ингэснээр тус музей 200 мянган ам метр талбайтай болж, урьдынхаасаа дөрөв дахин томосч, дэлхийн хамгийн том талбайтай музей болжээ. Үзэсгэлэнгийн 48 танхимтай тус музейд нэг сая гаруй соёлын өв хадгалагдаж буй аж. Музейг үнэгүй үзэх боломжтой бөгөөд даваа гаригт амардаг. Өнөөг хүртэл тус музейд айлчилсан хүний тоо 30 саяыг давжээ.
Хаппи Валлей
2006 онд ашиглалтад орсон Хаппи Валлей цэцэрлэгт хүрээлэн нь Чаоян дүүрэгт байрладаг бөгөөд 1.000.000 ам метр талбайг хамардаг. Нийт 120 гаруй үзмэртэй. Үүнээс 40 гаруй нь тоглоом, 50 гаруй нь хүний экологийн үзмэрүүд. Мөн 10 гаруй нэр төрлийн урлагийн тоглолт болж байдаг. Хүүхэд, залуучууд, настайчууд гээд бүх насныханд зориулагдсанаараа онцлогтой.

Дэлхий дахинд
Ромын пап Францисыг оршуулах ёслол бямба гарагт болно

Ромын католик сүм хийдийн кардиналууд өчигдөр хуралдаж, пап Францисын оршуулах ёслолыг энэ бямба гарагт Гэгээн Петрийн талбайд гадаа үйлдэхээр тогтжээ. Харин ард иргэд, сүсэгтнүүдийг Ромын Папд хүндэтгэлээ илэрхийлэх боломжийг олгох үүднээс лхагва гарагт шарилыг нь Гэгээн Петрийн сүмд байрлуулж юм байна.
88 настай Пап лам Францис тархинд нь цус харвасны улмаас зүрхний дутагдалд орж нас нөгчсөн болохыг Ватиканы албаныхан үүний өмнө мэдээлсэн. Он гарснаас хойш хоёр уушгиндаа хатгалгаа туссаны улмаас эмчлүүлж эмнэлгээс гараад удаагүй байсан Ромын пап хамгийн сүүлд өнгөрсөн амралтын өдөр Улаан өндөгний баярыг тохиолдуулж Гэгээн Петрийн талбайд сүсэгтэн олонтой мэндчилж байсан юм. Францис ламтан мөн тогтсон заншлаас гажиж, Гэгээн Петрийн сүмд бус, Гэгээн Мариагийн сүмд өөрийг нь оршуулахыг гэрээсэлжээ. Өмнөх бүх Ромын папуудаас анх удаа Европын бус орны гаралтай Францис ламтны дурсгалыг хүндэтгэж төрөлх Аргентин улсад нь болон хөрш Бразил улсад 7 хоногийн гашуудал зарласан байна.Мөн дэлхийн католик шашинтнуудын тэргүүнийг оршуулах ёслолд оролцож, Пап Францистай салах ёс гүйцэтгэх бодолтой байгаагаа дэлхийн олон орны удирдагчид илэрхийлж байгаа юм байна.
АНУ-ын Ерөнхийлөгч Д.Трамп тухайлбал гэргийн хамтаар Ром хотноо энэ ёслолд оролцохоо мэдэгдсэнээр албандаа орсноосоо хойш анх удаа хилийн дээс алхах гэж байгааг хэвлэлүүд дурьдаж байна. Францын Ерөнхийлөгч Э.Макрон, Бразилийн ерөнхийлөгч Лула да Сильва, Пап ламтны төрөлх Аргентин улсын ерөнхийлөгч Хавьер Милей нар мөн оршуулгад оролцохоо мэдэгджээ. Украины ерөнхийлөгч Зеленский очихоор төлөвлөж байгаа талаар дотоодын хэвлэлүүд нь мэдээлжээ.
Дэлхийн 1,4 тэрбум католик шашинтнуудын тэргүүн, дараагийн Пап ламыг сонгох сонгуулийн тухайд, түүнийг таалал төгссөнөөс 15-20 хоногийн дараа эхэлдэг жаягтай. Энэ үүднээсээ тавдугаар сарын 6-наас хойш болох юм байна. Маш чанд хатуу дэг ёсны дагуу, нууц байдалд явагддаг энэ сонгуульд дэлхийн өнцөг булан бүрийн 135 кардинал оролцох эрхтэй байна.
Дэлхий дахинд
The U.S. tariff tantrum: A self-defeating trade war

Editor’s note: Xin Ping is a commentator on international affairs, writing regularly for Xinhua News Agency, CGTN, Global Times, China Daily, etc. The article reflects the author’s views and not necessarily those of CGTN.
Washington’s latest tariff blitzkrieg – slapping “universal” levies on over 180 nations and regions – is setting things on fire at home.
The moment the executive order was signed, U.S. markets went into freefall: the Dow plunged nearly 4 percent, Apple and Nike stocks nosedived, and $6.4 trillion vanished from Wall Street in two days.
This isn’t economic policy. It’s economic arson.
The art of self-sabotage
Will tariffs bring manufacturing home? Despite years of arm-twisting, American tech giant Apple still works with 94.5 percent of its suppliers being overseas.
Apple isn’t an outlier. The semiconductor industry is facing obstacles in reshoring back to the U.S. as well. Intel has paused its Arizona factory. TSMC is delaying U.S. production. The problems hindering “made in America” are systemic and may only be addressed through a broad and profound economic restructuring. Tariffs won’t magically resurrect dead industries; they only inflate prices for already-struggling consumers.
The U.S. tariff spree, unleashed in the name of “America First,” is in fact a masterclass in shooting oneself in the foot. U.S. farmers will be hard hit. In the aftermath of the 2018 China tariff, while U.S. soybean exports eventually rebounded, the farming community suffered irreparable damages: Midwest farm bankruptcies spiked 30 percent, wiping out generations of family farms. Today’s “Tariff 2.0” risks repeating history – but with higher stakes.
China’s counterpunch
Beijing has been defending itself with precise actions, hitting back with matching levies. But its market remains open to others. Germany’s automakers, for instance, now sell more cars in China than at home. ASEAN’s durians and lobsters enter Chinese markets tariff-free under RCEP – a stark contrast to America’s “walled garden” approach.
As China’s commerce ministry stated: “Bullying tactics won’t work. We defend rules, not whims.” Similar tactics have failed before. When the U.S. tried weaponizing small-parcel exemptions to target Chinese goods, U.S. retailers revolted, as 60 percent of affected imports are everyday essentials for low-income households.
Allies: from partners to prey
American allies are not spared either, and their response has also been strong. The EU is poised to approve retaliatory measures. France is warning against “suicidal trade wars.” German industries are lobbying Brussels to hit back harder. Japan is calling the moves “deeply regrettable.”
In Southeast Asia, the irony is thicker than durian pulp as countries like Vietnam face 46 percent tariffs but remain trapped supplying components to U.S. tech giants. An economist in Hanoi reveals the reality: “Trump wants us to be his factory, but not his competitor. That math doesn’t add up.”
The U.S. tariff crusade isn’t just failing – it’s uniting the Global South against Washington. The U.S. only accounts for around 15 percent of global trade. The remaining 85 percent is made up by the rest of the world – including China – and it will not stand idly by and watch the international trade system, the very thing that fostered global prosperity for decades, destroyed by self-serving political motivations.

A woman looks at an electronic stockboard on her computer at a trading company in Hanoi, Vietnam on April 8, 2025. /CFP
The ghost of Smoot-Hawley
History has long given its verdict on tariffs. The 1930 Smoot-Hawley tariffs turned a recession into the Great Depression. The déjà vu is uncanny: U.S. steel tariffs briefly boosted producers but killed 75,000 downstream jobs. American icon motorcycle manufacturer Harley-Davidson was forced to shift production overseas to avoid costs. “Made in America” has become “priced out of America.”
Those in Washington are preaching “short-term pain for long-term gain.” Tell that to the 27 U.S. textile mills shut down in the past 20 months, or the single mom paying 17 percent more for Walmart clothes. Some on Reddit have put it quite well: “Tariffs are taxes on the poor.”
Epilogue: The unlearned lesson
The White House insists this is “historic” – and they’re right. Not since the 1930s has the U.S. so recklessly weaponized trade. But the world has changed: China is deeply integrated into global supply chains, the EU makes its own decisions, and ASEAN won’t ditch prosperity for geopolitics.
The clock is ticking. Every tariff tweet coming from Washington is shredding U.S. credibility. Every market plunge erodes the White House’s “strong economy” narrative. And America’s isolation deepens with every trade deal other countries make on lowered tariffs, such as those between China and ASEAN and European countries.
In the end, it’s not just about the economy. America is turning its back on the world. The path it has chosen is a solitary one.
(If you want to contribute and have specific expertise, please contact us at opinions@cgtn.com. Follow @thouse_opinions on X, formerly Twitter, to discover the latest commentaries in the CGTN Opinion Section.)
Дэлхий дахинд
БНСУ даяар галын нөхцөл байдал ноцтой түвшинд хүрснийг зарлалаа

-
Энтертайнмент22 цаг өмнө
Монголын шатарчид багийн дэлхийн аварга боллоо
-
Нийгэм24 цаг өмнө
Яндангаа буулгаж, нарны эрчим хүч рүү шилжсэн айл өрхүүдийн нөхцөл байдалтай танилцлаа
-
Нийгэм23 цаг өмнө
АТГ: Эрүүгийн 894 хэрэгт мөрдөн байцаалтын ажиллагаа явуулав
-
Нийгэм24 цаг өмнө
Элсэлтийн шалгалт зургаадугаар сарын 18-нд эхэлнэ
-
Нийгэм24 цаг өмнө
Цэрэгт татагдсан залуус жолооны сургалтад хамрагдаж, үнэмлэхээ гардлаа
-
Нийгэм18 минут өмнө
Зуны саруудын цаг агаарын ерөнхий төлөв
-
Улс төр47 минут өмнө
Ерөнхий сайд Г.Занданшатарт Азийн Шатрын холбооны ерөнхийлөгч баяр хүргэж, захидал илгээжээ
-
Нийгэм40 минут өмнө
Б.Ганхайч ДАШТ-ээс хүрэл медаль хүртлээ