Дэлхий дахинд
Дэлхийн II дайнд оролцсон амьтад

Амьтдын сэтгэл зүйчид араатан, жигүүртнийг өөрсдийн зөн совингоор л хөдөлдөг гэж батлах байх. Гэхдээ л тэд дэлхийн II
Дайны ноход
Кировоград, Черкас мужийн “Зеленая Брама” хэмээх нэртэй газар дайны газар зүйн зурагт огт тэмдэглэгдээгүй үлджээ. Гэвч энд жинхэнэ харгис тулаан болсон юм. Энд баруун өмнөд фронтын 500 хилчинтэй Коломыйн тусгай батальон хилээс ухарч иржээ. Тэдэнтэй хамт албаны 150 овчарк нохой байсан аж.

Түүхч Владислав Чабанюк “Зургаадугаар сарын 30-нд тус батальон фашистуудын бүхэл бүтэн хороонд цохилт өгөх хэрэгтэй болжээ. Хүч тэнцүү бус энэ хүнд мөчид командлагч хамгийн сүүлчийн нөөц болох нохдоо тулаанд оруулсан” хэмээн ярьж байна.
Байдал үнэхээр аймшигтай байв. Овчаркнууд өөрсөд рүү нь автомат буугаар шүршиж буй немецүүдийг багалзуурдан авч байлаа. “Дөрвөн хөлт дайчид” эцсийн амьсгалаа хураатал дайтсан юм.
Энэ тулаанаас амьд үлдсэн Александр Фукин хожим нь домогт тулалдааны талаар ном бичсэн. Тэрбээр энэхүү номондоо дэлхийн дайн байлдааны түүхэнд анх удаа нохой хүнтэй дайтсан тулалдаан гэж тэмдэглэжээ.
Хилчид, тэдний овчаркнууд өдгөө сургуулийн ойролцоох нэр нь тодроогүй баатруудын оршуулгын газар хамт нойрсож байна. Тулаан болсон газар 2003 онд баатруудад зориулан хөшөө босгожээ.
Ер нь дайны үеэр нохдыг маш их ашигладаг байсан. Эрүүл ахуйч ноход шархадсан цэргүүдийг хайж олж эмч нарт тусалдаг байсан бол холбоочин ноход тулалдааны мэдээ хүргэж, утасны шугамыг хүн явж чадахгүй газруудад дамжуулдаг байв. Түүнчлэн уналгын, мина хайгч, тэслэгч ноход ч байсан. Тэслэгч нохдыг хүмүүс үнэхээр харгис байдлаар ашигладаг байв. Эхлээд нохдыг танкан доогуур хоол хүнс олж сургана. Дараа нь 2-3 хоног өлсгөлөн байлгаж байгаад тэсрэх бодис нуруунд нь зүүлгэж, дайсны зүгт тавьдаг байжээ.
Фронтод бас муурыг ч хэрэглэж байсан. Ялангуяа тэд хийн тулааны үеэр аюулыг урьдчилан мэдэрч, хүмүүст мэдэгддэг, жинхэнэ мөрдөгч байсан юм.
Гол аюул тагтаанууд
Свердловскт шууданч тагтаануудын тусгай сургууль үйл ажиллагаа явуулдаг байлаа. Энэ сургууль сар бүр 100-150 залуу тагтааг фронт руу илгээдэг байв. Дайны жилүүдэд хамгийн багаар тооцоход шууданч тагтаанууд цэргийн 15 мянга гаруй чухал мэдээг хүргэсэн байдаг. Немецүүд тагтааг хамгийн том аюул гэж үздэг байсан тул буудан унагасанд нь снайпер өгч, шувуудын эсрэг харцага шувуу тавьдаг байв. Фашистууд бүслэлтэд авсан газрууддаа хамгийн түрүүнд тагтааг нь устгадаг байсан гэдэг. Хэрвээ хүмүүс шувуугаа нуувал буудуулна.

Донын Ростовт 16 настай Витя Черевичкин хүү фашистуудын зааврыг дагалгүй, тагтаануудаа бүтэн долоо хоног торонд нуужээ. Хүүг Улаан армитай холбоо сүлбээтэй хэмээн буруутгаж, тарчилган тамласны эцэст буудсан юм.
Цөл газрын их буу зөөгч
Тэмээг ч бас армид сайхан зүйл угтаагүй юм. Астрахань мужид бүх морь, эр үхэр цохилтод өртөж, их бууны сум, хээрийн гал тогоог зөөх амьтан үлдсэнгүй. Хоёр бөхтэй тэмээнүүд албанд орсон эхний өдрүүддээ үхэж үрэгдэж, дайны олз болж байв. Гэвч ялалтын өдрийг хүртэл тэссэн тэмээнүүд ч байсан юм.

Маша, Миша нэртэй хоёр тэмээ 902 дугаар суман хорооныхонтой цуг их буу зөөсөөр Астараханиас Берлин хүрч байсан түүхтэй. Тэд цэргүүдэд зэвсэг хүргэхэд тусалж, Рейхстагт Ялалтын тугийг хатгахад цэрэг дайчдыг хамгаалсан.

Дайны дараа цэргийн удирдлагууд хоёр тэмээг нядлах тушаал өгөхөд армийнхан илт дургүйцэж, хайртай амьтдаа Берлиний амьтны хүрээлэнд үлдээжээ. Тэнд тэд хэдэн арван жил тааваараа амьдарч, насан эцэслэсэн юм. 2008 онд Маша, Миша хоёрт зориулж, Ахтубинскт хүрэл хөшөө босгожээ. Мөн Энэтхэг зааныг шаварт суусан техникүүдийг татаж гаргах ажилд дайчилдаг байжээ.
Хархыг арын албанд…
Тулаанч амьтдын түүхэнд бас нэгэн сонирхолтой төсөл ч ордог. Тухайлбал харх, хулганыг хорлон сүйтгэх үйл ажиллагаанд оролцуулах санаачилга гэнэ. Танк эсэргүүцэгч мэрэгчдийн анхны хэлтэс 1941 онд байгуулагдаж байжээ. Үүнийг Смоленскийн их сургуулийн доктор Игорь Валенко туршиж байсан аж. Мэрэгчид өөрсдийнхөө чадвараар танкны эд ангиуд руу орж, цахилгааны утас болон бусад жижиг зүйлсийг нь эвдэж, дайны техникүүдийг жагсаалтаас гаргах ёстой.

Сургуулилттай хархнуудыг По-2 онгоцоор дайны талбарт аваачихаар төлөвлөж байсан ч төсөл эхний шатандаа амжилтгүй болсон юм. Учир нь хархнууд ийм сургуулилтад дасаагүй төдийгүй маш их цаг, зав шаардсан ажил байсан аж. Ингээд эцэст нь мэрэгчдийг арын албанд үлдээжээ.
Бэлтгэсэн updown.mn
Эх сурвалж: moyapobeda.ru

Дэлхий дахинд
Ромын пап Францисыг оршуулах ёслол бямба гарагт болно

Ромын католик сүм хийдийн кардиналууд өчигдөр хуралдаж, пап Францисын оршуулах ёслолыг энэ бямба гарагт Гэгээн Петрийн талбайд гадаа үйлдэхээр тогтжээ. Харин ард иргэд, сүсэгтнүүдийг Ромын Папд хүндэтгэлээ илэрхийлэх боломжийг олгох үүднээс лхагва гарагт шарилыг нь Гэгээн Петрийн сүмд байрлуулж юм байна.
88 настай Пап лам Францис тархинд нь цус харвасны улмаас зүрхний дутагдалд орж нас нөгчсөн болохыг Ватиканы албаныхан үүний өмнө мэдээлсэн. Он гарснаас хойш хоёр уушгиндаа хатгалгаа туссаны улмаас эмчлүүлж эмнэлгээс гараад удаагүй байсан Ромын пап хамгийн сүүлд өнгөрсөн амралтын өдөр Улаан өндөгний баярыг тохиолдуулж Гэгээн Петрийн талбайд сүсэгтэн олонтой мэндчилж байсан юм. Францис ламтан мөн тогтсон заншлаас гажиж, Гэгээн Петрийн сүмд бус, Гэгээн Мариагийн сүмд өөрийг нь оршуулахыг гэрээсэлжээ. Өмнөх бүх Ромын папуудаас анх удаа Европын бус орны гаралтай Францис ламтны дурсгалыг хүндэтгэж төрөлх Аргентин улсад нь болон хөрш Бразил улсад 7 хоногийн гашуудал зарласан байна.Мөн дэлхийн католик шашинтнуудын тэргүүнийг оршуулах ёслолд оролцож, Пап Францистай салах ёс гүйцэтгэх бодолтой байгаагаа дэлхийн олон орны удирдагчид илэрхийлж байгаа юм байна.
АНУ-ын Ерөнхийлөгч Д.Трамп тухайлбал гэргийн хамтаар Ром хотноо энэ ёслолд оролцохоо мэдэгдсэнээр албандаа орсноосоо хойш анх удаа хилийн дээс алхах гэж байгааг хэвлэлүүд дурьдаж байна. Францын Ерөнхийлөгч Э.Макрон, Бразилийн ерөнхийлөгч Лула да Сильва, Пап ламтны төрөлх Аргентин улсын ерөнхийлөгч Хавьер Милей нар мөн оршуулгад оролцохоо мэдэгджээ. Украины ерөнхийлөгч Зеленский очихоор төлөвлөж байгаа талаар дотоодын хэвлэлүүд нь мэдээлжээ.
Дэлхийн 1,4 тэрбум католик шашинтнуудын тэргүүн, дараагийн Пап ламыг сонгох сонгуулийн тухайд, түүнийг таалал төгссөнөөс 15-20 хоногийн дараа эхэлдэг жаягтай. Энэ үүднээсээ тавдугаар сарын 6-наас хойш болох юм байна. Маш чанд хатуу дэг ёсны дагуу, нууц байдалд явагддаг энэ сонгуульд дэлхийн өнцөг булан бүрийн 135 кардинал оролцох эрхтэй байна.
Дэлхий дахинд
The U.S. tariff tantrum: A self-defeating trade war

Editor’s note: Xin Ping is a commentator on international affairs, writing regularly for Xinhua News Agency, CGTN, Global Times, China Daily, etc. The article reflects the author’s views and not necessarily those of CGTN.
Washington’s latest tariff blitzkrieg – slapping “universal” levies on over 180 nations and regions – is setting things on fire at home.
The moment the executive order was signed, U.S. markets went into freefall: the Dow plunged nearly 4 percent, Apple and Nike stocks nosedived, and $6.4 trillion vanished from Wall Street in two days.
This isn’t economic policy. It’s economic arson.
The art of self-sabotage
Will tariffs bring manufacturing home? Despite years of arm-twisting, American tech giant Apple still works with 94.5 percent of its suppliers being overseas.
Apple isn’t an outlier. The semiconductor industry is facing obstacles in reshoring back to the U.S. as well. Intel has paused its Arizona factory. TSMC is delaying U.S. production. The problems hindering “made in America” are systemic and may only be addressed through a broad and profound economic restructuring. Tariffs won’t magically resurrect dead industries; they only inflate prices for already-struggling consumers.
The U.S. tariff spree, unleashed in the name of “America First,” is in fact a masterclass in shooting oneself in the foot. U.S. farmers will be hard hit. In the aftermath of the 2018 China tariff, while U.S. soybean exports eventually rebounded, the farming community suffered irreparable damages: Midwest farm bankruptcies spiked 30 percent, wiping out generations of family farms. Today’s “Tariff 2.0” risks repeating history – but with higher stakes.
China’s counterpunch
Beijing has been defending itself with precise actions, hitting back with matching levies. But its market remains open to others. Germany’s automakers, for instance, now sell more cars in China than at home. ASEAN’s durians and lobsters enter Chinese markets tariff-free under RCEP – a stark contrast to America’s “walled garden” approach.
As China’s commerce ministry stated: “Bullying tactics won’t work. We defend rules, not whims.” Similar tactics have failed before. When the U.S. tried weaponizing small-parcel exemptions to target Chinese goods, U.S. retailers revolted, as 60 percent of affected imports are everyday essentials for low-income households.
Allies: from partners to prey
American allies are not spared either, and their response has also been strong. The EU is poised to approve retaliatory measures. France is warning against “suicidal trade wars.” German industries are lobbying Brussels to hit back harder. Japan is calling the moves “deeply regrettable.”
In Southeast Asia, the irony is thicker than durian pulp as countries like Vietnam face 46 percent tariffs but remain trapped supplying components to U.S. tech giants. An economist in Hanoi reveals the reality: “Trump wants us to be his factory, but not his competitor. That math doesn’t add up.”
The U.S. tariff crusade isn’t just failing – it’s uniting the Global South against Washington. The U.S. only accounts for around 15 percent of global trade. The remaining 85 percent is made up by the rest of the world – including China – and it will not stand idly by and watch the international trade system, the very thing that fostered global prosperity for decades, destroyed by self-serving political motivations.

A woman looks at an electronic stockboard on her computer at a trading company in Hanoi, Vietnam on April 8, 2025. /CFP
The ghost of Smoot-Hawley
History has long given its verdict on tariffs. The 1930 Smoot-Hawley tariffs turned a recession into the Great Depression. The déjà vu is uncanny: U.S. steel tariffs briefly boosted producers but killed 75,000 downstream jobs. American icon motorcycle manufacturer Harley-Davidson was forced to shift production overseas to avoid costs. “Made in America” has become “priced out of America.”
Those in Washington are preaching “short-term pain for long-term gain.” Tell that to the 27 U.S. textile mills shut down in the past 20 months, or the single mom paying 17 percent more for Walmart clothes. Some on Reddit have put it quite well: “Tariffs are taxes on the poor.”
Epilogue: The unlearned lesson
The White House insists this is “historic” – and they’re right. Not since the 1930s has the U.S. so recklessly weaponized trade. But the world has changed: China is deeply integrated into global supply chains, the EU makes its own decisions, and ASEAN won’t ditch prosperity for geopolitics.
The clock is ticking. Every tariff tweet coming from Washington is shredding U.S. credibility. Every market plunge erodes the White House’s “strong economy” narrative. And America’s isolation deepens with every trade deal other countries make on lowered tariffs, such as those between China and ASEAN and European countries.
In the end, it’s not just about the economy. America is turning its back on the world. The path it has chosen is a solitary one.
(If you want to contribute and have specific expertise, please contact us at opinions@cgtn.com. Follow @thouse_opinions on X, formerly Twitter, to discover the latest commentaries in the CGTN Opinion Section.)
Дэлхий дахинд
БНСУ даяар галын нөхцөл байдал ноцтой түвшинд хүрснийг зарлалаа

-
Нийгэм5 цаг өмнө
“Алтан хайч-2025” хонь ноослогчдын улсын анхдугаар тэмцээн болно
-
Нийгэм6 цаг өмнө
Б.Ганхайч ДАШТ-ээс хүрэл медаль хүртлээ
-
Нийгэм6 цаг өмнө
Зуны саруудын цаг агаарын ерөнхий төлөв
-
Нийгэм6 цаг өмнө
Энэ оноос эхлэн 105,627 өрхийг шатдаг хийн түлшинд үе шаттайгаар холбохоор төлөвлөж байна
-
Нийгэм6 цаг өмнө
Гадаадын иргэний виз олголт 2.8 дахин өсжээ
-
Нийгэм5 цаг өмнө
Согтуугаар мотоцикл жолоодож, осол гаргажээ
-
Нийгэм6 цаг өмнө
АТГ: Нийтийн албанд томилогдох 505 иргэний урьдчилсан мэдүүлгийг хянан шалгав
-
Нийгэм6 цаг өмнө
Ази, Номхон далайн бүсийн “ASPAC” чуулган боллоо