Хүн амын 60-аас илүү хувь нь гэр хорооллын бүсэд амьдардаг манай хотын хувьд ус, агаар мэт хэрэгцээтэй зүйл бол гэр хорооллыг дахин төлөвлөж, орон сууцжуулах ажил. Манай улсын хувьд 2011 оноос эхлэн гэр хорооллыг орон сууцжуулах ажлыг эхлүүлсэн. Тус хугацаанд нийтдээ 15 мянга гаруй айлын орон сууцыг төслийн хүрээнд ашиглалтад оруулжээ. Энэ нь жилд дунджаар 1500 айл орон сууцтай болж байсан гэсэн үг. Тэгвэл энэ жилээс гэр хорооллын дахин төлөвлөлтийн ажлыг эрчимжүүлэн, 4500-6000 мянган айлыг орон сууцжуулахаар төлөвлөөд байна. Аль ч улсын, ямар ч хотын тэргүүн эгнээнд анхаарал хандуулах асуудлын нэг бол орон сууцны бодлого. Учир нь орон сууцны бодлогоор дамжуулан тухайн хотын хөгжлийг тодорхойлж болдог. Тухайлбал, орон сууцны бодлогыг чухалчилсан хотуудад төвлөрөл саарч, түгжрэл буурч, ядуурал багассан гэх мэт олон сайн талууд гарсан байна. Тиймээс Нийслэлийн Засаг даргын 2020-2024 оны үйл ажиллагааны хөтөлбөр болон 2020-2025 онд Улаанбаатар хотыг хөгжүүлэх үндсэн чиглэлийн хүрээнд гэр хорооллын газрыг дахин төлөвлөж, орон сууцжуулах ажлыг илүү өргөн хүрээтэйгээр эрчимжүүлэхээр зориод байна.

Ийнхүү Нийслэлийн Засаг дарга бөгөөд Улаанбаатар хотын Захирагч Д.Сумъяабазар гэр хорооллын дахин төлөвлөлтийн талаар мэдээлэл өглөө.

-Улсын нийслэл Улаанбаатар хот бол орон сууцны бодлогыг өргөн хүрээнд авч үзэж байгаа. Өмнөх нийгмийн үед хотын бүтээн байгуулалт, төлөвлөлтөд нэг хүнд ногдох ногоон байгууламж, цахилгаан, дулаан гээд бүх стандартаа барьж явж байсан. Ерээд оноос хойш, энэхүү бодлого алдагдаж, төвлөрөл бодитоор бий болж, 500 мянган хүн амтай байхаар төлөвлөсөн нийслэл хотын хүн амын даац гурав дахин нэмэгдэж, 1.6 саяд хүрээд байна. Хүн амын ердийн өсөлт 35 мянга, механик өсөлт 40 мянга, хотын хүн ам жилд ойролцоогоор 75 мянгаар өсөж байна. Тэр хэрээр хотын даац нэмэгдэж байгаа. Улаанбаатар хотыг олон төвт хот болгон хөгжүүлж, хүн амын нягтаршил  суурьшлыг зөв төлөвлөж, түгжрэлийг бууруулах чиглэлд зорьж байгаа. Олон төвт хот болгохын тулд Баянхошуу, Сэлбэ, Дамбадаржаа, Дэнжийн мянга, Улиастай, Шар хад гэхчлэн  дэд төвүүд рүү хотоо задалж, худалдаа үйлчилгээ, бизнесийн байгууллагуудаа дагасан байдлаар хөгжүүлэх бодлогыг боловсруулаад байна. Харамсалтай нь хөрөнгө санхүүгийн дутагдалтай байдал хөгжлийг удаашруулдаг, цаг хугацааг хойшлуулдаг, тэр хугацаанд ард иргэдийн итгэл буурдаг. Энэ бол нийгмийн судалгаанаас харагдаж буй үзүүлэлт. Тэгэхээр Хотын даргын 2020-2024 онд хийж хэрэгжүүлэх нэг гол ажил бол орон сууцны бодлого. Тийм учраас Монгол Улсын Засгийн газрын үндсэн чиглэл, Нийслэлийн Засаг даргын мөрийн хөтөлбөрт орон сууцны бодлого гол байр суурь эзэлж байгаа гэсэн юм.

Гэр хорооллыг дахин төлөвлөж, орон сууцны барилгын ажлыг хэлүүлэхэд хамгийн чухал амин судас нь дэд бүтэц. Өнгөрсөн хугацаанд төсөв мөнгөний хүрэлцээгүй байдлаас үүдэлтэйгээр гэр хорооллын бүс рүү дэд бүтцийг хангалттай хэмжээнд татаж чадаагүй нь төслийн ажил удаашрах шалтгаан болсон гэж болох юм. Тэгвэл энэ жилээс эхлэн гэр хорооллын дэд бүтцийг өргөтгөхөд жилд 30 тэрбум орчим төгрөгийг суулгаснаар гэр хорооллыг орон сууцжуулж буй аж ахуйн нэгжүүдэд том боломж болж, төслийг хэрэгжүүлэх хугацаа богиносох давуу талтай. Мөн нийслэл хотод зургаан дэд төвийг ашиглалтад оруулахаар ажиллаж байгаа нь дэд төвөө түшиглэн, орон сууцны барилгын ажлаа эрчимжүүлэхэд томоохон түлхэц болох юм.

-Ирээдүйд бий болох биет зүйлсэд одоо байгаа өмч хөрөнгөө барьцаалан солилцож байгаа учраас итгэлийн асуудал гарч ирнэ. Өмнө нь газар ч үгүй, байр ч үгүй болж байсан олон жишээ байгаа. Харин энэ долоо хоногт төслийн анхны хаалт боллоо. Иймд иргэдийн итгэлийг нэмэгдүүлэх тал дээр ямар бодлого барьж байна вэ?

-Аль болох хувийн хэвшлийн оролцоог дэмжиж ажиллах байр суурийг баримталж байгаа. Гэр хорооллын газрыг дахиж төлөвлөж орон сууцжуулах төслийн анхны хаалт боллоо. Үүнд иргэд ч ам сайтай байгаа. Анх эхэлж буй ажилд алдаа оноо гарна шүү дээ. Гэр хорооллыг орон сууцжуулах бодлогыг эхлүүлсэн нь хамгийн зөв, энэ бодлого цааш үргэлжлэх нь зүйтэй. Харин үүний тулд арилжааны банкнууд, МИК, ТОСК, НОСК-тай хэрхэн уялдаж энэ орон сууцны бодлогыг явуулахад анхаарч буй. Жишээ нь эхний ээлжид арилжааны банкнуудтай хамтран бизнесийн моделио ярилцаж, гаргах хэрэгтэй. Үүнд Монгол банкны нөмөр нөлөө мөн чухал. Санхүүгийн схем, бизнесийн моделийг хамтад нь, зөв харж, холбон ажиллах ёстой юм. Дөнгөж шинээр эхлэн гарч ирсэн бодлогод алдаа, саад бэрхшээл гарч болно. Тэрхүү алдааг нь засаж сайжруулан, орон сууцны бодлогоо цааш үргэлжлүүлэхээр төлөвлөн ажиллаж байна. Хамгийн гол тулгарах асуудал бол хөрөнгө санхүү. Тиймээс орон сууцны бодлогыг 20-30 жилийн хугацаанд хэрэгжүүлэх, 1.75-2 хувийн хүүтэй зээлийн эх үүсвэрийг Улаанбаатар хот Засгийн газартайгаа хамтран татаж авах шаардлагатай юм.

Улаанбаатар хотын гэр хорооллын бүсэд амьдарч байгаа иргэдийн амьдрах орчныг сайжруулахын тулд дэд бүтэц болон бодлогын түвшинд анхааран ажиллаж байгааг энэ удаа онцоллоо. Улаанбаатар хотын хүн амын талаас илүү хувь нь амьдарч байгаа гэр хорооллын бүсэд дэд бүтэц хүрэх боломжтой өрхүүдийн тоо 120 мянга гаруй байна. Өөрөөр хэлбэл, ийм тооны өрхийн газрыг дахин төлөвлөх боломжтой. Энэхүү ажлыг гүйцэтгэхэд 270 тэрбум гаруй төгрөг шаардлагатай. Дэд бүтцийг тэлэхэд бага багаар төсөв төлөвлөж эхэлсэн нь том давуу тал болж байна. Харин дэд бүтэц хүрэх боломжгүй хэсгүүдэд гэр хорооллын шинэчилсэн зохион байгуулалтыг төлөвлөж буй. Иргэд хашаандаа дэд бүтцээ шийдэн амьдрахад хотын зүгээс бодлогоор дэмжинэ гэсэн үг юм.