Улс төр
Монголбанкны бодлогын хүү 10 хувьд хүрч зээл олголт зогсоход хүрлээ
Монголбанкны Мөнгөний бодлогын хороо хуралдаж эдийн засаг, банк, санхүүгийн зах зээлийн өнөөгийн байдал, гадаад, дотоод орчны төлөв, эрсдэлийг харгалзан бодлогын хүүг нэг нэгж хувиар нэмэгдүүлж, 10 хувьд хүргэх шийдвэр гаргалаа. Энэ нь ковидын хөл хорио, дэлхийн геополитик, улс төрийн асуудлаас үүдсэн эдийн засгийн хямралд нэрвэгдсэн буурай Монголын ард бидэнд хүнд цохилт болох нь дээ. Амиа аргацааж асар өндөр хүүтэй зээл авдаг аж ахуйн нэгжүүд хаалгаа хааж дангинтал түгжих замд орлоо. Ард иргэдийн өнөө маргаашийн хэрэгцээгээ хангах зээлийн шугам хумигдлаа л гэсэн үг. Тэгвэл Монголбанкны ерөнхийлөгч Б.Лхагвасүрэн, Мөнгөний бодлогын газрын захирал Б.Баярдаваа, ерөнхий эдийн засагч Д.Ган-Очир нар ийн мэдээлэл хийлээ.
Монголбанкны ерөнхийлөгч Б.Лхагвасүрэн:
-Монголбанкны Мөнгөний бодлогын хороо 2022 оны хоёрдугаар улирлын ээлжит хурлаа зургадугаар сарын 20, 22-ны өдрүүдэд хийлээ. Энэхүү хурлаас эдийн засаг, банк, санхүүгийн зах зээлийн өнөөгийн байдал, гадаад, дотоод орчны төлөвийг харгалзан бодлогын хүүг 1 нэгж хувиар өсгөн 10 хувьд хүргэх шийдвэр гаргасан.
Энэхүү бодлогын шийдвэр гаргахдаа харгалзан үзсэн эдийн засаг, санхүүгийн зах зээлийн төлөвийн талаарх мэдээллийг хуваалцъя. Гадаад эдийн засгийн төлөв өмнөх улирлаас муудсан дүр зурагтай байна. Тухайлбал, цар тахлын нөхцөл байдлаас үүдэн БНХАУ-ын эдийн засгийн өсөлт үргэлжлэн саарах, улмаар манай экспортын бүтээгдэхүүний гадаад эрэлт муудах эрсдэл нэмэгдсэн, Украин дахь дайн, үүнээс улбаатай эдийн засаг, санхүүгийн хориг арга хэмжээ үргэлжилсэн хэвээр, Глобал түвшинд инфляцийн өсөх дарамт үргэлжлэхээр байгаагаас Төв банкууд мөнгөний бодлогоо илүү хурдан хатууруулах төлөвт шилжүүлж байгаа зэрэг нь голлон нөлөөлж байна.
Дэлхий нийтэд үнийн өсөлт эрчимжихэд ОХУ, Украины нөхцөл байдлаас үүдэн эрчим хүчний зах зээлд эрэлт, нийлүүлэлтийн тэнцвэргүй байдал үргэлжилж, газрын тосны үнэ, байгалийн хийн үнэ өндөр байх, үр тариа, ургамлын тосны нийлүүлэлт буурч, хүнсний үнэ өсөх, нийлүүлэлтийн сүлжээ доголдож, үйлдвэрлэлийн зардал үргэлжлэн өсөхөөр байгаа нь нөлөөллөө.
Дэлхий нийтэд инфляци эрчимжиж байгаа нь улс орнуудын Төв банкууд бодлогын хүүгээ хүлээлтээс давуулан өсгөх шаардлага үүсгэлээ. Мөн экспортын голлох түүхий эдийн үнэ богино хугацаанд өндөр түвшинд хадгалагдах бол дунд хугацаанд эргэн буурах эрсдэлтэй боллоо.
Дотоод эдийн засгийн хувьд эдийн засгийн өсөлт 2022 оны нэгдүгээр улиралд уул уурхайн салбар, газрын тос, нүүрсний олборлолтоос үүдэн саарсан ч уул уурхайн бус салбар сэргэлттэй гарсан. Тодруулбал, цаг агаарын нөхцөл байдал таатай байсан нь хөдөө аж ахуйн салбар идэвхжихэд нөлөөлсөн бол, хэрэглээ, импорт сэргэж байгаагаас худалдааны салбар, үүнтэй уялдан татварын орлого бүрдүүлэлт нэмэгдсэн нь уул уурхайн бус салбарт эерэгээр нөлөөлөв. Үйлчилгээний салбараас зочлох үйл ажиллагаа, аялал, урлаг үзвэр зэрэг үйлчилгээ голлох өсөлтийг бүрдүүлжээ.
Хөдөлмөрийн зах зээлд уналт зогсож, ажил эрхлэлт 10 орчим хувиар өссөн нь таван улирал дараалан агшсан өрхийн хэрэглээ нэгдүгээр улиралд сэргэхэд дэмжлэг боллоо. Энэ удаа Монголбанк 2022 оны эдийн засгийн өсөлтийн суурь төсөөллийг өмнөх улирлын түвшинд буюу 2.4 хувьд хэвээр хадгаллаа.
Нэг талаас газрын тос болон нүүрсний экспортын уналт нь уул уурхайн салбарын өсөлтийг сааруулахаар байгаа бол, нөгөө талаас уул уурхайн бус салбар, тэр дундаа хөдөлмөр харьцангуй ихээр шингээдэг хөдөө аж ахуй, үйлчилгээ, худалдаа, үүнийг дагасан татвар бүрдүүлэлт нэмэгдэхээр байгаа нь өсөлтийг тэтгэнэ гэж үзлээ.
Инфляци 2022 оны тавдугаар сарын байдлаар улсын хэмжээнд 15.1 хувь, Улаанбаатар хотын хэмжээнд 16.2 хувьд хүрч өсөөд байна. Өмнөх төсөөлөлтэй харьцуулахад хатуу түлшний хөнгөлөлт он дуустал үргэлжилнэ гэж төсөөлж байсан нөхцөл байдал өөрчлөгдөн, дөрөвдүгээр сараас эхлэн хөнгөлөлт дуусч, үндсэн үнээрээ борлуулагдаж эхэлсэн. Мөн АИ-92 бензин хөнгөлөлттэй үнээр борлуулагдаж байгаа боловч бусад төрлийн бензин, түлш дэлхийн зах зээл дэх нефтийн үнийг даган өсч, махнаас бусад хүнсний бүтээгдэхүүний үнэ төсөөллөөс өндөр өссөн зэрэг нь инфляцийн төсөөллийг нэмэгдүүлэх гол хүчин зүйл болов.
Дэлхий дахинд үүсээд буй үнийн өсөлт, тээвэр логистикийн хүндрэлээс үүдэлтэйгээр гадаад инфляци, хүнсний болон хүнсний бус импортын үнийн төлөв аль аль нь эрчимжих, импортын барааны үнийн өсөлтийн дам нөлөө дотоодын бараа бүтээгдэхүүний үнийг нэмэгдүүлэх зэрэг нь инфляц өндөр түвшинд хадгалагдахад нөлөөлж байна.
Эдгээр “шок”-ийн нөлөөгөөр инфляци эргэн буурч, Төв банкны зорилтот интервалд орж тогтворжих хугацаа хоёр улирлаар хойшилж байна. Цаашид хил, боомт дээрх удаашрал үргэлжлэх, гадаад суурь хүү илүү хурдан өсөх, инфляцийн хүлээлт өсч болзошгүй байгаа нь инфляцийг дунд хугацаанд зорилтот түвшнээс өсгөх гол эрсдэл болж байна.
Үүнээс гадна манай улсын төлбөрийн тэнцэл 2022 оны эхний таван сард 1051 сая ам.долларын алдагдалтай гарлаа. Үүнд 2022 оны эхний улиралд худалдааны тэнцэл муудсанаар урсгал тэнцлийн алдагдал өмнөх оны мөн үеэс 3.4 дахин тэлсэн нь голлон нөлөөлөв. Төлбөрийн тэнцэл ийнхүү муудаж байгаа нь валютын ханш сулрах, албан нөөц буурах суурь нөхцөл болж байна.
БНХАУ-ын цар тахлын нөхцөл байдал, үл хөдлөх хөрөнгийн салбарын төлөв, бодлогын арга хэмжээтэй холбоотойгоор эрдэс бүтээгдэхүүний үнийн тодорхой бус байдал нэмэгдэж байна. Энэ нь бидний хувьд дотоод эрэлтийн зохистой удирдлага, бодлогын тохиргоог үргэлжлүүлэх шаардлагыг бий болгож байна.
2022 оны нэгдүгээр улиралд хэрэглээ, уул уурхайн бус салбар, тэр дундаа хөдөлмөр харьцангуй ихээр шингээдэг салбаруудад сэргэлтийн шинж тэмдгүүд илрэн, хөдөлмөрийн зах зээлд сэргэлт гарч байгаа нь ирэх улирлуудад дотоод эрэлтийг дэмжих нөлөөг үзүүлэхээр байна. Нөгөө талаас төв банкууд бодлогын хүүгээ өсгөж, гадаад суурь хүү өсөж байгаа нь бидний хувьд ч мөн адил хүүгээ өсгөж, бодлогын тохиргоо хийх шаардлага бий болголоо.
Эдийн засгийн гадаад, дотоод тэнцвэрийг зохистой түвшинд хадгалах хүрээнд мөнгөний бодлогын төлөвийг үргэлжлүүлэн чангаруулж, ханшийн уян хатан бодлогыг хэрэгжүүлж байна. Монголбанк цаашид эдийн засгийн сэргэлт, инфляцийн өрнөл хэрхэн өөрчлөгдөх, олон улсын харилцааны нөхцөл байдалтай уялдуулан мөнгөний бодлогын дараагийн алхмуудыг тухай бүр авч хэрэгжүүлнэ.
Улс төр
Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ: Боомтын боомийг тайлсан шиг эрчим хүчний реформыг эрчимжүүлнэ
-“Амгалан” Дулааны станцын суурилагдсан хүчин чадлыг 116 МВт-аар өргөтгөлөө-
Монгол Улсын Засгийн газрын “Шинэ сэргэлтийн бодлого”-ын хүрээнд “Амгалан” Дулааны станцын өргөтгөлийг хугацаанаас нь дөрвөн сарын өмнө ашиглалтад орууллаа. Өнгөрсөн оны дөрөвдүгээр сарын 01-нд Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ төслийг эхлүүлсэн, өнөөдөр ашиглалтад хүлээлгэн өгөх нээлтэд нь оролцлоо.
Станцын өргөтгөлтэй танилцахдаа Ерөнхий сайд эрчим хүчний чөлөөт өрсөлдөөнийг дэмжих реформыг эрчимжүүлэхээ мэдэгдлээ. Тэрбээр, “Улаанбаатар хотын түгжрэл, утаа, замбараагүй төлөвлөлтийн асуудал бол шөрмөс нь татаж агшсан мэт дэд бүтэцтэй салшгүй холбоотой. Үйлдвэрлэлийн үнээсээ хэд дахин хямд эрчим хүчний бодит өртгөө нууж, өнөөдрийн асуудлыг аргацааж хойш тавьсаар эрчим хүчний салбар эрчээ алдаж, хөгжлийн боломжийг гажуудуулсан гашуун үнэнийг бид одоо ил тод ярих цаг болсон. Манай улсын дулааны станцуудын насжилт 36-61 жил, цахилгаан дамжуулах, түгээх сүлжээний насжилт 33-63 жил болж, 40 гаруй хувийнх нь ашиглалтын хугацаа дууссаныг одоо хэнээс ч нуух хэрэггүй. Тэгэхээр боомтыг сэргээсэн шиг, аялал жуулчлал шийдлээ олсон шиг, “E-Mongolia”-г энгийн хэрэглээ болгосон шиг бид одоо эрчим хүчний салбартаа бизнесийн өрсөлдөөнийг дэмжиж, реформ хийх цаг нь болсон. Засгийн газраас Улаанбаатар хотын гэр хорооллыг орон сууцжуулах, Богд уулыг тойрсон шинэ төлөвлөлтийн шийдэл гаргаж байгаа учраас эрчим хүчний салбарт онцгой анхаарна” гэлээ.
“Амгалан” Дулааны станцыг өргөтгөснөөр суурилагдсан хүчин чадал нь 348 МВт байсныг 464 МВт болгон өргөжүүлж, эрчим хүчний үйлдвэрлэл нь 1.3 сая Гкал дулаанаар нэмэгдэж байна. Хамгийн гол нь нийслэлийн зүүн хэсэг буюу Баянзүрх дүүрэг, Улиастай орчмын гэр хорооллын дахин төлөвлөлтийн хүрээнд бий болох 12000 айл, өрхийн орон сууцны шинэ хороолол, 14 сургууль, цэцэрлэгийг төвлөрсөн дулааны эрчим хүчээр хангах боломж бүрдэж байна. Мөн нам даралтын халаалтын 40 гаруй зуухыг зогсоож, 32 ажлын байр шинээр бий болж байна. Туршилтын хугацаанд өргөтгөлийн ажлууд хэвийн байсан учраас өнөөдөр ашиглалтад оруулж буйгаа тус станцын гүйцэтгэх захирал, Монгол Улсын зөвлөх инженер М.Мөнхөө танилцууллаа.
Станцын өргөтгөлийн хүрээнд шаталтын орчин үеийн технологитой, 116 МВт-ын хүчин чадалтай нэг зуух шинээр суурилуулж, түлш дамжлагын системд вагон гэсгээгч, бутлуур суурилуулах, хими ус бэлтгэлийн хэсгийн ус зөөлрүүлэх төхөөрөмжийг хоёр үе шаттай болгож техникийн усан хангамжийн чанарыг сайжруулах, 28,000 м3-ийн багтаамжтай үнс хадгалах байгууламж барьж байгуулах зэрэг бүтээн байгуулалтын ажлуудыг 65.6 тэрбум төгрөгийн санхүүжилтээр гүйцэтгэжээ. Төслийн барилга угсралтын ажлыг 2013 оноос хойш эрчим хүчний салбарт “ДЦС-3”-ийн өргөтгөл зэрэг хэд хэдэн төслийг амжилттай хэрэгжүүлсэн туршлагатай, БНХАУ-ын “Хунан Индастриал Экүйпмент Инсталэйшн” ХХК гүйцэтгэсэн байна.
Улс төр
УИХ дахь Монгол-Австрийн парламентын бүлгийн дарга Э.Бат-Амгалан тэргүүтэй төлөөлөгчид Бүгд Найрамдах Австри Улсын Үндэсний Зөвлөлд айлчиллаа
Монгол Улсын Их Хурлын гишүүн, Улсын Их Хурал дахь Монгол-Австрийн парламентын бүлгийн дарга Э.Бат-Амгалан тэргүүтэй төлөлөөгчид Бүгд Найрамдах Австри Улс (БНАУ)-д ажлын айлчлал хийлээ.
Айлчлалын хүрээнд Монгол Улсын парламентын төлөөлөгчид БНАУ-ын Үндэсний Зөвлөлийн гишүүн, тус Зөвлөл дэх Австри-Монголын парламентын бүлгийн дарга Эва Эрнст-Жиеджичтэй уулзаж, хоёр талын яриа хэлэлцээ хийлээ.
Уулзалтын үеэр БНАУ-ын Үндэсний Зөвлөлийн гишүүн, тус Зөвлөл дэх Австри-Монголын бүлгийн дарга Эва Эрнст-Жиеджич өнгөрөгч онд Монгол Улсад хийсэн айлчлалаа үр дүнтэй болсныг тэмдэглээд, түүний урилгыг хүлээн авч, айлчилж буй Монголын парламентын төлөөлөгчдийг тавтай зочлохыг хүсэв.
Улсын Их Хурлын гишүүн, Улсын Их Хурал дахь Монгол-Австрийн парламентын бүлгийн дарга Э.Бат-Амгалан өнгөрсөн 60 жилийн хугацаанд бий болсон хоёр улсын найрсаг харилцаа, улс төрийн өндөр итгэлцлийг тасралтгүй, идэвхтэй үргэлжлүүлэхийн төлөө хүчин чармайлт гарган ажиллаж байгаад Австри Улсын Үндэсний Зөвлөл, тус Зөвлөл дэх Австри-Монголын парламентын бүлэгт талархал илэрхийлэв.
Тэрбээр үргэлжлүүлэн хоёр улсын харилцааг өргөжүүлэхэд улс орноо харилцан сурталчлах, иргэд хоорондын харилцаа холбоог нэмэгдүүлэх, бизнес эрхлэгчдийн хооронд урт хугацааны түншлэлийг бий болгох нь чухал ач холбогдолтойг онцлон тэмдэглэлээ. Цаашдын хамтын ажиллагааг шинэ шатанд хүргэн хөгжүүлэхийн тулд иргэдийн харилцан зорчих нөхцөлийг хөнгөвчлөх, эдийн засаг, эрүүл мэнд, боловсрол, хөдөө аж ахуй, сэргээгдэх эрчим хүч, технологийн салбарын харилцааг эрчимжүүлэх өргөн боломж бий. Ардчилал, хүний эрх, эрх чөлөө, хууль дээдлэх ёс зэрэг нийтлэг үнэт зүйлс манай хоёр орныг ойртуулдаг бөгөөд харилцааг улам батжин бэхжүүлэхэд парламентын хоорондын тэр дундаа парламентын бүлэг хоорондын хамтын ажиллагааны манлайлал чухал. Иймд хууль тогтоох байгууллага хооронд хамтын ажиллагааны баримт бичиг байгуулах боломжтойг дурдав.
Ноён Эва Эрнст-Жиеджич болон Австри Улсын Үндэсний Зөвлөлийн гишүүд уг саналыг талархалтайгаар хүлээн авч, хоёр орны ардчиллын үнэт зүйлсэд суурилсан харилцааг бататгах хоёр талт хамтын ажиллагааг харилцан ашигтай бүхий л чиглэлээр өргөжүүлэхэд бүхий л талаар дэмжиж ажиллахаа нотолсон юм.
Уулзалтад Улсын Их Хурлын гишүүн, Улсын Их Хурал дахь Монгол-Австрийн парламентын бүлгийн гишүүн Г.Амартүвшин, Д.Сарангэрэл, Улсын Их Хурлын гишүүн Т.Аубакир, Монгол Улсаас Бүгд Найрамдах Австри Улсад суугаа Элчин сайд М.Цэнгэг болон албаны бусад төлөөлөгчид оролцлоо хэмээн Улсын Их Хурлын Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах газраас мэдээлэв.
Улс төр
“Өнөр бүл” хүүхдийн төвийн хамт олонд төрийн дээд цол, одон, медаль хүртээв
Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ухнаагийн Хүрэлсүх хүүхэд хамгааллын ууган байгууллага “Өнөр бүл” хүүхдийн төвийн 50 жилийн ойг тохиолдуулан тус төвийн хамт олонд төрийн дээд цол, одон, медаль хүртээлээ.
Гавьяат багш цолыг:
- Эх нялхсын эрүүл мэндийг сахин хамгаалах болон сувилахуйн тусламж үйлчилгээ үзүүлэх, хүүхэд багачуудыг сурган хүмүүжүүлэх, авьяас чадварыг нь нээн илрүүлж, сурах арга барил эзэмшүүлэхэд мэдлэг чадвараа дайчлан ажиллаж, хүүхэд хамгааллын үйлчилгээг хөгжүүлэхэд бодитой хувь нэмэр оруулсан ахмад багш Цэдэндоржийн Даня,
Үйлчилгээний гавьяат ажилтан цолыг:
- Хүүхэд хамгааллын үйлчилгээний чанар, үр дүнг сайжруулах, тус салбарын багш, сурган хүмүүжүүлэгчдийн ажиллах орчин, нийгмийн асуудлыг шийдвэрлэхэд идэвх, санаачилга гарган олон жил үр бүтээлтэй ажиллаж буй захирал Мягмарын Өлзийчимэг нарт хүртээв.
Хөдөлмөрийн гавьяаны улаан тугийн одонгоор:
- Ахмад ажилтан Дагважанцангийн Минжүүр,
- Сувилагч Найдангийн Наранцэцэг,
Алтан гадас одонгоор:
- Ахмад ажилтан Готовын Дашмаа,
- Ахмад ажилтан Ягааны Зина,
- Ахмад ажилтан Цэенгийн Сэлэнгэ,
- Ахмад ажилтан Тойвын Ганбат,
- Ахмад ажилтан Хайнямын Бат-Эрдэнэ,
- Ахмад ажилтан Чадраагийн Дуламжав,
- Туслах багш Сүхмөнхийн Оюунтуяа,
- Тогооч Лхагважавын Уртнасан,
Хөдөлмөрийн хүндэт медалиар:
- Асрамж, халамжийн үйлчилгээний хэлтсийн дарга Дамдинпүрэвийн Цагаанжанар,
- Ахлах нийгмийн ажилтан Цэвэгмэдийн Оюунчимэг,
- Үйлчилгээний ажилтан Отгонбаярын Мягмарсүрэн нарыг шагналаа.
Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ухнаагийн Хүрэлсүх төрийн дээд цол, одон, медаль хүртсэн эрхмүүдэд болон тэдний гэр бүл, хамт олонд баяр хүргэж, амжилт хүсэн ерөөв.
Тус төвийн үе үеийн удирдлага, багш, сурган хүмүүжүүлэгч, ажилчид хүүхэд багачуудын төлөө 24 цагийн турш хичээн зүтгэж, эцэг, эхийг нь орлон, эрдэм мэдлэг, хүч хөдөлмөр, сэтгэл зүрхээ зориулан ажиллаж байгааг онцоллоо.
Мөн “Өнөр бүл” хүүхдийн төвийн төгсөгчид, одоо хүмүүжиж байгаа хүүхэд, багачуудад түүхт 50 жилийн ойн баярын мэнд хүргэж, сайн сайхан бүхнийг хүсэн ерөөв.
1974 оны 12 дугаар сарын 27-ны өдөр асрамжийн сургуулийн дэргэдэх цэцэрлэгийн бүлгийг 58 дугаар цэцэрлэгт нэгтгэсэн нь “Өнөр бүл” хүүхдийн төвийн суурь болсон түүхтэй.
Өнгөрсөн 50 жилийн хугацаанд тус төвд 2,000 гаруй хүүхэд өсөж торнисон бөгөөд одоо 144 хүүхэд амьдарч байна.
-
Нийгэм16 цаг өмнө
Пара сэлэмчид Азийн аварга шалгаруулах тэмцээнд оролцоно
-
Улс төр20 цаг өмнө
Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ: Боомтын боомийг тайлсан шиг эрчим хүчний реформыг эрчимжүүлнэ
-
Нийгэм20 цаг өмнө
Таван шарын нүхэн гарцын хөдөлгөөнийг 6 дугаар сард нээнэ
-
Улс төр22 цаг өмнө
“Өнөр бүл” хүүхдийн төвийн хамт олонд төрийн дээд цол, одон, медаль хүртээв
-
Нийгэм20 цаг өмнө
Сүхбаатар дүүрэгт 202 айлын орон сууц ашиглалтад орно
-
Нийгэм18 цаг өмнө
Төв цэнгэлдэх хүрээлэнгийн ойр орчимд үлдсэн газрыг тусгай хэрэгцээнд авна
-
Нийгэм22 цаг өмнө
Ой, хээрийн түймрийн дуудлага 20.5 хувиар өссөн байна
-
Улс төр22 цаг өмнө
УИХ дахь Монгол-Австрийн парламентын бүлгийн дарга Э.Бат-Амгалан тэргүүтэй төлөөлөгчид Бүгд Найрамдах Австри Улсын Үндэсний Зөвлөлд айлчиллаа