Бид чинь ер нь яасан олиггүй баячууд, овилгогүй эрх мэдэлтнүүдийг бэлтгээв дээ, сүүлийн хорин жилд. Сая саяар тоологдох бэл бэнчинтэй, тэрбум тэрбумаар тоологдох бизнес, үл хөдлөх хөрөнгөтэй ч ханаж цаддаггүй, бэрдүүдийг бэлтгэдэг машин төр болжээ.

Төрд аль нэг насандаа, ямар нэгэн байдлаар албан тушаал хашиж явсан л бол хувьдаа Монгол Улсын өнгөтэй өөдтэй гэсэн бүхнийг завшчихсан, гар хүрчихсэн байх нь хэвийн үзэгдэл болов. Яг ийм төрийн хулгайтай тэмцдэг хууль, хүчнийхэн үгүй болж иргэдийн дуу хоолойг нохой хуцсан мэтэд хэрэгсэхээ болив. Хүүхдийн гэсэн хаяг шошготой бүхэн рүү улаа үзсэн хэрээ шиг шунганацгаадаг болжээ. Энэ зах замбараагүй шуналт үйл нь олон улсын хүүхдийн “Найрамдал” зуслангийн газрын өнөөдрийн дүр төрхөөс тод харагдана.Олон нийтийн бухимдлын гол шалтгаан нь ганц “Найрамдал” зуслангийн газар биш. Эрх мэдэлтнүүд үеийн үед хүүхэд, багачууддаа гэх тодотголтой газар бүр рүү улайран дайрсан, увайгүй амиа хичээсэн, хүүхдийн эрх ашгийн эсрэг олон үйлдлүүд гаргав. Тиймээс 1990 оноос хойш тоолбол Монгол Улсад хүүхдийн гэх тодотголтой олон юм алга болсон нь нууц биш. Тухайлбал, кино театрууд, хүүхэд залуучуудын театр, номын сангууд, хүүхдийн парк мөн дунд сургуулиудын биеийн тамирын талбай одоо “Найрамдал” зуслан.

Соёлтой оронд бол хүүхдийн биеийн тамирын талбайг үгүй хийвэл гэмт хэрэг гэж үздэг. Гэтэл Монголд бидний нүд ийм хулгайд дасчихжээ. Хүүхдүүдийн амралт чөлөөт цагаа өнгөрүүлдэг талбай, орон зайг үгүй хийж байна гэдэг бол хүүхэд залуучуудын ирээдүй, эрүүл мэндийн эсрэг гэмт хэрэг үйлдэж байгаатай ижил гэнэ. Гэтэл манайд хүүхдийн газрыг булаагчид шилдэг бизнесмен, шилдэг барилгачид, шилдэг улс төрчид, шилдэг татвар төлөгч болж томорч байгаа юм. Яг ийм замаар “Найрамдал” зуслангийн газраас хумсалж хувийн бизнесээ сүндэрлүүлсэн дарга нар ичиг ичиг.

Анх 5,220 га газартай байсан “Найрамдал” өдгөө 1,200 га газартай үлджээ. Иймээс уг зуслангийн эзэмшилд газар олгосон шийдвэрийг эргэн харж, буцаан олгох ажлыг зохион байгуулахыг Байгаль орчин, аялал жуулчлалын яам, нийслэлийн удирдлагуудад Ерөнхий сайд үүрэг болгоод байгаа.
Ерөнхий сайд У.Хүрэлсүх “Хүүхдийн зуслангийн газраас хулгай хийж, газар дээр нь барилга барьсан сэтгэлгүй хулгайчдад төрийн төмөр нүүрийг үзүүлж, барилгыг нь буулга. Уг хулгайч төрд ажиллаж байсан болж таарч байна. Хүүхдийнхээ зуслангийн газрыг хулгайлж аваад дээр нь байшин бариад хувьдаа авчихсан. Хүнд сэтгэл гэж нэг юм бас байх ёстой. Барьсан байшинг нь буулгаж болно, нэг удаа буулга. Ард түмэн хараг. Дахиад хүүхдийн зуслангийн газар, хүүхдийн спортын талбайн газрыг дээрэмдвэл төр төмөр нүүрээ харуулдаг юм байна гэдгийг үзүүлэх хэрэгтэй” гэв. Үнэхээр Сүх сайдын далайлт чигээрээ буух уу, чичирсээр тэгсгээд намжих уу гэдгийг харах л үлдлээ. Хэрэв Ерөнхий сайдын өгсөн чиглэл зүгээ олбол “Найрамдал”-ын газрыг бялуу шиг хуваагаад хүртчихсэн нэр бүхий албан тушаалтнууд хэрхэн биеэ хамгаалахыг нийтээрээ харах нь ээ.

Харин нийслэлийг тойрсон өнгөтэй өөдтэй газрын наймаа, дээрмийн талаар Засгийн газрын Хэрэг эрхлэх газрын дарга Л.Оюун-Эрдэнэ “АСЕМ нэрээр хэдэн авлигач нийлээд Их тэнгэрийн аманд газартай болсон. Сая буцааж авсан Сүхбаатарын талбайн урд талын газар, Нийслэлийн Засаг даргын Тамгын газрын барилгыг, Драмын театрын ард талын газар, “Найрамдал” зуслангийн урд хэсгийн бүх газрыг хуваагаад авчихсан байна. Яахаараа энэ газруудыг авчихдаг юм. Их тэнгэрийн аманд хэн нэгэн газар авах боломжгүй. Энэ бол Төрийн тусгай хамгаалалттай бүс нутаг. Тэнд таван га газар олгоод, аялал жуулчлалын төв барина гэчихсэн байна. Энэ шийдвэрийг цуцлаад оронд нь Байгалийн түүхийн музей баръя гэсэн шийдвэрийг Засгийн газар гаргасан. Шүүх яаж шийдэхийг, ялангуяа Захиргааны хэргийн шүүгч М.Батсуурь гэдэг хүн үүнийг яаж шийдэхийг харъя. Дахиад бүлэглэлийнхээ талд үйлчлэх нь үү, эсвэл нийтийн эрх ашгийг харгалзах нь уу” гэх хатуухан байр суурь илэрхийлэв.

Цахим орчинд олон нийтэд нээлттэй мэдээлэгдсэн гурван хуудас бүртгэлд аж ахуйн нэгж, байгууллага, улс төрийн хүрээнийхэн, урлаг соёл, спортын алдартнуудаас бүрдсэн 100 орчим нэрс байв. “Найрамдал” төв дахь газар эзэмшдэг иргэн, хуулийн этгээдийн судалгаа гэх гурван хуудас материал дунд О.Гүндэгмаа, П.Сэрдамба, Н.Түвшинбаяр, УСУГ, Пиэрл ХХК, ТЕГ-ын дарга асан Б.Хурц, түүний эхнэр Ү.Сарнайгаас авхуулаад М.Есөнмөнх, Ж.Энхбаяр, Д.Цэвэлмаа гээд 100 гаран хүний нэр хөвөрч явна. Зуслангийн газрыг Ерөнхий сайд хувааж идсэн нэр бүхий хүмүүсээс нь “булааж” авна гэх сургаар Ерөнхий сайдын дүү У.Давхарбаяр, НИТХ-ын дарга асан Ц.Сандуй, МАХН-ын дарга Н.Энхбаяр, У.Барсболд, БОНХ-ийн сайд асан Д.Оюунхорол, Л.Болд, Ж.Батзандан, Н.Цэрэнбат, дуучинД.Болд, А.Мэнд-Амар нарын нэрс хөвөрч олон нийтийг бухимдуулаад авлаа. Дээрх албан тушаалтнуудын төлөөлөл өчигдөр мэдэгдэл хийв.

Энэ талаар Ж.Батзандан “Энэ бол гүтгэлэг. Хуурамч материал. Хэрэв бидний нэр дээр газар байгаа нь тогтоогдвол сэтгүүлч, иргэдэд үнэ төлбөргүй өгье. Гэрчилгээг нь аваад ир” гэв.

Харин БОАЖ-ын сайд Н.Цэрэнбат “Би “Найрамдал” зусланд ямар нэг газар эзэмшдэггүй. Багадаа нэг удаа энэ зусланд амарсан. Манай хүүхдүүд заримдаа амардаг. Хуулиараа бол БОАЖЯ тэр газрыг хариуцдаггүй . Эхлээд гарч ирсэн гурван хуудас материал дунд миний нэр байгаагүй, сүүлд гарч ирсэн дөрөв дэх хуудас дээр нь миний нэр байсан. Хүн хардах эрхтэй. Гэхдээ гүтгэх эрхгүй. Бид тэр нэрсийг хэн гаргаж тавьсан, эх сурвалж нь хэн бэ гэдгийг тогтоодог болохгүй бол бодсоноо биччихээд, шуугиад байж болохгүй. Албан ёсоор надад авсан газар байхгүй. Би хөрөнгө орлогын мэдүүлгээ байнга өгч байгаа. Бид Увсаас шилжиж ирээд л амьдарч байгаа хүмүүс. Тэр газрыг Улаанбаатар хотод амьдарч байсан хүмүүс л авсан байлгүй дээ” хэмээлээ. Мөн хуурамч гэх жагсаалт дунд нэр нь багтсан Б.Бат-Эрдэнэ гишүүн “Намайг 1.5 га газар эзэмшдэг гэжээ. Би “Найрамдал”-д газаргүй. Газрын албанаас лавлагаа авч баримтаар үзүүлсэн ч болно. Харин Хандгайтын аманд 0.7 га зуслангийн газар л байдаг” гэв. Ийнхүү “Найрамдал” зуслангийн газрыг зувчуулсан байж болзошгүй гэх нэр бүхий гишүүд байр сууриа илэрхийлж газар эзэмшдэг гэх мэдээллийг үгүйсгэлээ.

Нэр бүхий гишүүдийг гүтгэсэн худал жагсаалтыг нэмж гаргасан гэж байгаа ч гурван хуудаст багтсан 100 иргэн, аж ахуйн нэгжүүдээс “Найрамдал”-ын газраа авъя. Нийслэлийн аль өнгөтэй гэсэн бүхэн рүү шунаж танил тал, албан тушаал, эрх мэдлээр далайлган дээрэм хийдэгувайгүй зангаасаа монголчууд хэзээ салах вэ. Гарын таван хуруунд ч хүрэхгүй хүүхдэд зориулсан гэх газартай нийслэлд ирээдүйн иргэн нь тухтай тоглох цэцэрлэг апга. Түм түжигнэж бум бужигнасан Үндэсний соёл амралтын хүрээлэн, Хүүхдийн паркийн багахан талбайгаас өөр нүүр тахлах газаргүй нийслэлд өсч бойжиж төрж буй бяцхан үрсийн үеийнхэнтэйгээ бие хүн болон төлөвшихөд дурсамж дуртатгал үлдээж чадах Олон улсын амралтын газар нь хумигдсаар хумигдсаар зуслангийн туурь болж үлдэх вий.

1978 оны долоодугаар сарын 19-нд хаалгаа нээж байсан “Найрамдал” өдгөө 41 настай. Анастасия Ивановна Цэдэнбал-Филатова хэмээх эрхэм хатагтайн халуун сэтгэлээр сүндэрлэж байсан уг бүтээн байгуулалт монголд бүү хэл Азидаа томд тооцогддог олон улсын амралт.
Энэ хугацаанд “Найрамдал” зогсолтгүй ажиллахдаа цэцэглэн хөгжиж, өнгө зүс нь гялалзсан ч үе бий. Улс орны эдийн засаг, улс төрийн хямралаас шалтгаалан гандсан ч үе бий. Монгол Улсын хойч ирээдүй болсон сая сая хүүхдүүдэд зориулж босгосон “Найрамдал”-ын газрыг тоглоомын ширээн дээрх бооцоо шиг гар дамжуулан үнэ хаялцуулдаг улс төрийнхөн ичиг ичиг. Ирээдүйдээ юу ч бүтээж өгч чадаагүй энэ цагийн улс төрчдөөс ичиж байна. Үр хүүхдээсээ амралтын газрыг нь хулгайлж байхдаа сэтгэл нь зовоогүй хүйтэн цустнуудыг улс төр гэх ард түмний тогооноос хооллож байжээ, бид. Одоо хариуцлага нэхье. Газраа нэхье. Юу үлдээв гэж ам асууя. Нийгмийн хариуцлага, хүүхдийнхээ төлөө бүхнийг, бид Монгол Улсын ирээдүйг гэрэлтэй байлгах ёстой гэх мэтээр олны өмнө попорч чаддаг шиг ээ хүүхдүүдийнхээ өмнө үнэн байя. Шимэгч хорхой шиг газрын дээрэм тонуул хийгчдээс үр хүүхдүүдийнхээ ая тухтай орчныг нэхэж авъя.