Connect with us
https://24barimt.mn/wp-content/uploads/2022/11/mik15.jpg

Улс төр

Ж.Бямбадорж: Тухайн үед нэг хуулийг хэлэлцэж дуусгаад, батлаад  дараагийн хуулиа хэлэлцэж эхэлдэг байсан

Нийтэлсэн

-

Улсын Бага Хурлын гишүүн, УИХ-ын дэд дарга, Үндсэн хуулийн Цэцийн дарга, Хүний Эрхийн Үндэсний Комиссын даргаар тус тус ажиллаж байсан  Ж.Бямбадоржтой Монгол Улсад байнгын ажиллагаатай парламент байгуулагдсан түүх, Үндсэн хуулийн өнөөгийн байдал, эрх зүйн орчны талаар ярилцлаа.

-Монгол Улс байнгын ажиллагаатай парламенттай болсон түүхээс яриагаа эхэлье?

-Монгол Улсад 1992 онд ардчилсан шинэ Үндсэн хууль батлагдсаны дараа байнгын ажиллагаатай парламент буюу Улсын Их Хурлын  үйл ажиллагаа эхэлсэн. Байнгын ажиллагаатай парламентын  түүх 1990 онд байгуулагдсан Улсын Бага Хурлаас эхэлдэг.  Монгол Улсын Үндсэн хууль 1992 оны   хоёрдугаар сарын 13-наас хүчин төгөлдөр үйлчилж эхэлсэн. Улсын Бага Хурал  шинээр бий болох  Улсын Их Хурлын тухай хууль, Улсын Их хурлын сонгуулийн тухай хуулийг  яаралтай баталж, сонгуулийг нь зарласан билээ.

Үндсэн хууль батлагдаж хүчин төгөлдөр үйлчлээд  эхэлсэн учраас нийгмийн харилцааг үүний дагуу явуулах болж, маш олон хуулийг шинээр батлах  шаардлага гарч ирж байгаа юм. Тэгэхээр 1992-1996 оны УИХ-д маш их хариуцлага, ачаалал онгодсон.

Энэ парламентын хувьд ажлын зургаан өдөр өглөө 08:00 цагаас  орой 22:00 цаг хүртэл хуралдана. Гол онцлог нь нэг хуулийг хэлэлцэж,  батлаад  дараагийн хуулиа хэлэлцэж эхэлдэг байсан.

-Нэг хуулийг дунджаар хэд хоног хэлэлцдэг байв?

-Ер нь янз бүр. Заримдаа хоёр, гурав хоногт багтаан баталдаг байсан. Энд нэг зүйл хэлмээр байна.  Тухайн үед 10 хурууны бичээч бичгийн хэлбэрт оруулдаг. Түүн дээр нэг алдвал дахин засаж бичнэ. Ийм учраас гар бичмэлээр  маш нямбай хариуцлагатай бичих шаардлага тавигдана. Тэгээд холбогдох хүмүүст нь үзүүлж хянуулаад бичгийн машинаар цохиод маргааш өглөө нь ажил цуглахаар гишүүдэд тарааж өгнө. Хуулиа батлагдсаны дараа мөн бичгийн машинаар цохиод УИХ-ын Тамгын газарт шилжүүлдэг  байлаа. Одоо технологи хөгжөөд их амар болж. Гишүүдийн хэлсэн үгийг  дуу, дүрстэй бичиж аваад компьютер дээр  шивээд цаасан дээр буулгаж хуулийн заалт руу оруулж үг үсгийн алдааг нь засдаг болсон.

Миний хувьд 1992-1996 онд хуулийн төлөө л ажиллаж ирсэн. Энэ дөрвөн жилд гол гол хуулиудаа батлуулж авах, Үндсэн хуулийг хэрэгжүүлэх шатыг эхлүүлсэн онцлог жилүүд байлаа. Шөнө  03:00 цаг хүртэл ажиллаж байсан тохиолдол надад маш олон бий. Зөвхөн би ч биш манай хуульчдын хувьд шүү дээ. Тухайн үед Нямдорж, Лүндээжанцан, Шаравдорж гээд  хуульч мэргэжилтэй гишүүдтэй мөр зэрэгцэн ажилладаг байв.  Нөгөө таван Дорж гэдэг  чинь тэр үеийн ойлголт  юм. Иймд улс төр гэж юу байдгийг бараг мэдэхгүй шахуу ажиллаж  явсан. Тэгээд 1996 оны УИХ-ын сонгуулиар нам ялагдсан дараа УИХ-ын гишүүнд бас улс төрийн мэдрэмж байх ёстой юм байна гэдэг бодол төрж байлаа. Ингээд жаахан улс төржсөн байх шүү /инээв/.

-УИХ-ын гишүүд юунд анхаарч, хэрхэн ажиллах ёстой гэж та үзэж байна вэ?

-УИХ-ын гишүүд ганцхан зүйл дээр их анхаарах учиртай байдаг. Тэр нь өөрийн   гаргаж байгаа санал нь Үндсэн хууль болон бусад хууль тогтоомжид  нийцэж байна уу гэдгийг л бодох ёстой. Түүнээс биш санаандаа орсон асуудлыг оруулж ирээд  санал хураалгаад шийдээд явах  биш юм. Би Үндсэн хуулийн Цэцэд зургаан жил ажилласан. Тэгэхэд Үндсэн хууль зөрчсөн актын  ихэнх нь  дандаа хажуугийн саналаар орж ирсэн байдаг. Хүнд таалагдсан, гишүүдэд таалагдсан асуудал оруулаад ирдэг. Нөгөөх нь батлагдаад  Үндсэн хуулийн зөрчил болоод явчихсан тохиолдол олон гарч байлаа.

-Тэгвэл өнөөдөр батлагдаж буй хуулиудад Үндсэн хууль зөрчсөн хуулийн заалт гарч байгаа болов уу. Түүнийг хэрхэн засаж залруулах вэ?

-Байлгүй яахав. Гарч л байгаа. Гагцхүү Үндсэн хуулийн Цэцэд  гомдол гарч байж л засна гэсэн үг. Гэтэл тэр бүр дээр гомдол гаргасан асуудал алга. Гомдол гарсан тохиолдолд Үндсэн хуулийн Цэц шуурхай шийдээд явж байгаа нь харагдахгүй байна. Иймд хэзээ нэгэн цагт засагдах байх гэж найдахаас өөр арга байхгүй.

-Та ардчилсан Үндсэн хууль батлахад гар, бие оролцож явсан хүн. Энэ Үндсэн хуульд хоёр удаа нэмэлт өөрчлөлт орууллаа. Одоо гурав дахь удаагаа нэмэлт өөрчлөлт оруулах асуудал яригдаад эхэллээ. Ийм шаардлага байгаа юм болов уу?

-Үндсэн хууль гэдгийг байшингаар яривал суурь нь юм. Сууриа ойр ойрхон өөрчлөөд байвал тэр байшин босох уу гэдэг асуудал бий. Жишээ нь тэр хойд булан нь буруу болчхож одоо засъя гэвэл зөвхөн тэр хэсгийг оролдож болохгүй. Байшингаа нурааж таарна биз дээ. Суурь хууль гэдэг чинь ийм учиртай. Энэ талаар би зориуд нэг зүйл хэлмээр байна. АНУ Үндсэн хуулиа 1787 онд баталсан. Энэ бол дэлхийн анхны Үндсэн хууль. Польш, Францад 1791 онд хоёр,гурав дахь Үндсэн хууль батлагдсан түүхтэй. Энэ үеэс хойш Үндсэн хуульт байгуулал бий болж эхэлсэн. Дэлхийн хоёрдугаар дайны дараагаар дэлхийн ихэнх улс тусгаар тогтнолоо олсон. Дараа нь 1960-аад онд колонийн систем задарч Үндсэн хуульт байгууллагад улс орон бүр шилжсэн юм.  Ардчилсан гэж бидний үлгэр дуурайл авдаг улс орнууд Үндсэн хуулиа 1950-иад онд өөрчлөн  баталж, тэр цагаас тогтвортой мөрдөж байгаа. Түүнээс хойш Үндсэн хуульдаа нэмэлт өөрчлөлт оруулаагүй. Тэгэхээр манайд болохгүй,  бүтэхгүй бүхнээ амьгүй Үндсэн хууль руу чихэх хандлага байна. Ийм асуудал хэрхэвч байж  болохгүй. Би Үндсэн хуулиар мэргэшсэн хуульч хүн. Сүүлийн үед Үндсэн хууль батлагдаад 30 жил болсон юм чинь одоо нэмэлт өөрчлөлт оруулалгүй яахав гэж ярих болж. АНУ Үндсэн хуулиа баталснаас хойш 200 гаруй жилд  26 удаа нэмэлт өөрчлөлт оруулсан.  Манай Үндсэн хууль муу юм гэнэ. Энэ Үндсэн хуулийг цээжээрээ бичээгүй. Монголын ард түмэн өөрийн оюун ухаан, АНУ, Герман зэрэг  өндөр хөгжсөн, ардчилсан улсаас бас туршлага судалж байж бичсэн.  Дэлхийн жишгийг харж байгаад Монгол орны онцлогт  нийцүүлж байгаад баталсан хууль. Зарим нэр томьёог өөрсдөө таньж мэдээгүй, ойлгоогүй байж цэцэрхээд байх юм. Үүнд үнэхээр харамсаж байна.

-Одоо яриад байгаа нэмэлт өөрчлөлтөөр Ерөнхийлөгчийг парламентаас сонгоно, сонгуулийн тогтолцоог өөрчилнө гэж байгаа?

-Тийм. Парламентаас Ерөнхийлөгчийг сонгодог болно гэдэг нь буруу зүйл биш. 1992 онд Үндсэн хууль батлах үед маш их яригдсан асуудал. Парламентын засаглалтай улсуудад Ерөнхийлөгчөө парламентаас сонгодог. Жишээ нь Германы Ерөнхийлөгч байна. Олон оронд ийм жишиг бий. Үндсэн хууль хэлэлцэж байхад  Ерөнхийлөгч хэн байх вэ гэдгийг олон талаас нь ярьсан. Тэгээд  “Ард түмний эв нэгдлийг илэрхийлэгч  байна”  гэж үзсэн. Тэгвэл “Ард түмний эв нэгдлийг илэрхийлэгч юм бол иргэд өөрсдөө сонгох ёстой”  гэдэг дээр тохиролцоонд хүрсэн юм. Ард түмэн сонгож байгаа нь буруу зүйл биш. Гагцхүү Ерөнхийлөгчийн институцыг буруу болгоод явчихсан алдаа бий.

Аливаа ажил, асуудал шийдэж байгаа хүн дандаа зөв байна гэж байхгүй.   Тухайн үеийн депутатууд, мэргэжлийн хүмүүс  Монгол Улсаа гадаадад бүрэн эрхтэй төлөөлдөг, Монгол Улсын иргэн болгох, иргэнээс хасах, гэмт хэрэг үйлдсэн иргэнд уучлал үзүүлдэг, төрийн дээд шагнал гардуулдаг өөрөөр хэлбэл хал балгүй эрх,  эрх мэдэлтэй байх ёстой гэдэг дээр тогтсон юм. Харин төрийн тэргүүн, ард түмний эв нэгдлийг илэрхийлэг байх ёстой гэдэг дээр гол анхаарал тавьсан билээ. Үндэсний Аюулгүй Байдлын Зөвлөлийг толгойлдог болсон. Энэ байгууллага зөвлөмж л гаргадаг. Үүнийг нь УИХ, Засгийн газар яах эсэхийг шийднэ. Нэг ёсны Японы эзэн хаан шиг. Их Британийн хатан хаан шиг ард түмэн хүлээн зөвшөөрдөг, нөгөө хүн ч ард түмнийхээ сэтгэл санааг дэмжсэн  үйл ажиллагаа явуулдаг байх учиртай. Гэтэл өнөөдөр бараг л Ерөнхийлөгчийн засаглалтай юм шиг болчихсон. Алдаа нь энэ юм. Эрх мэдлийг нь өөрчилж нэмсээр байгаад ийм байдалд хүрлээ. Энэ бол тухайн үеийн Ерөнхийлөгч нарын буруу биш. Харин сонгуулийн системийн асуудлыг  олон жил ярьж ирсэн сэдэв. Миний хувьд энэ талаар ярьдаг  ч хүлээж авдаггүй юм. Хамгийн гол нь гурван жилийн өмнө Үндсэн хуульдаа нэмэлт өөрчлөлт хийчхээд өнөөдөр дахиад гар хүрнэ гэж ярьдаг нь дэлхийн шившиг болох асуудал.

-Бас УИХ-ын гишүүдийн тоог нэмэх асуудлыг   яриад байгаа. УИХ-ын гишүүн 76 байгаа нь манай нийгэм, эдийн засагт нийцэхгүй байна гэсэн үг үү. Эхнээсээ яагаад 76 гэдэг тоог сонгож авсан юм бэ?

-Юу нь болохгүй байгааг бүү мэд. Одоо бүр парламентын хоёр танхимтай байх тухай ч ярих боллоо. Өмнөх шигээ АИХ, Улсын бага хурал гэдэг шиг хоёр танхимтай болох юм гэнэ. Энэ  нь хуучин социализмын үед л байсан. Дэлхийд зөвхөн холбооны улсууд л парламентын хоёр танхимтай байгаа.  Нэг танхим нь ард түмнээс, нөгөө нь холбооны муж улсуудаас сонгогддог.  Хоёул адил эрхтэй байдаг юм. УИХ-ын гишүүдийн тооны  талаар яривал нөгөө урт түүх дээ гэдэг шиг зүйл болно. Тухайн үед АИХ-д 430 депутат сонгогдох байсан. Гэвч 429 депутат сонгогдсон. Баян-Өлгий аймгийн Ногооннуур сум депутатаа сонгож чадалгүй байгаад ажиллах хугацаа нь дууссан. УИХ-ын гишүүдийн тоог олон талаас нь их ярьж байж  76 дээр тогтсон. Гэтэл өнөөдөр тэр үед хүн ам ийм байсан өнөөдөр тийм болсон. Иймд УИХ-ын гишүүдийн тоог нэмнэ гэх юм. Би үнэндээ учрыг нь ухахгүй байгаа.

-УИХ богино настай, алдаа дутагдал ихтэй  хууль баталдаг гэсэн шүүмжлэл бий. Та яриандаа Ерөнхийлөгчийн эрх мэдлийг бага багаар нэмсээр байгаад өнөөдрийн хэмжээнд хүрсэн гэлээ. Тэгэхээр УИХ-д асуудал байна уу?

-УИХ бол Монгол Улсад  хууль тогтоох ганц  байгууллага. Ийм учраас төрийн эрх барьж байгаа энэ байгууллага сайн, муугаа хариуцах л болно. Баталсан хуулийг нь үг дуугүй биелүүлдэг  байгууллага нь  Засгийн газар. Хууль биелүүлж чадаагүй олон түмэн, аж ахуйн нэгжид хохирол учруулсан бол Засгийн газар хариуцан шийдэх учиртай. Дэлхий нийтээр ийм л хүлээн зөвшөөрөгдсөн жишигтэй. Ер нь 30 жил шахуу хугацаанд ярьж буй нэг асуудал бий. Олон улсын гэрээг соёрхон баталбал Монгол Улсын хуультай адилхан болдог.   Гэтэл Монгол Улсын хууль, Олон улсын гэрээ хоёрын заалт зөрчилтэй. Үг үсгийн  алдаа ч байдаг. Ганцхан жишээ хэлье. Хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн тухай хууль гэж байгаа. Гэтэл манайх Олон улсын конвенц батлахдаа Тахир дутуу хүмүүсийн эрхийг хамгаалах тухай конвенц гэчихсэн. Ингээд харвал хоёр өөр юм байгаа биз дээ. Үүнээс авхуулаад засах асуудал маш их байна.

-Та Хүний эрхийн үндэсний комиссын даргаар ажиллаж байсан. Хүний эрхийн талаар маш олон  асуудал хууль тогтоох байгууллагад оруулж л байсан байх даа. Тэр бүгдийг УИХ хэлэлцэн шийдвэрлэж байсан уу?

-Хүний эрхийн илтгэлийг  УИХ-аар хэлэлцдэггүй байсан. Бид хэлэлцдэг болгосон. Би нэг зүйл хэлмээр байна. Намайг Үндсэн хуулийн Цэц, ХЭҮК-т ажиллаж байхад УИХ-ын олон гишүүн хамтран ажиллаж хууль эрх зүйн зарим гажуудлыг зассанд талархаж явдаг. Жишээ нь Цэц  Үндсэн хууль зөрчсөн асуудал байвал дүгнэлт гаргаад УИХ-д оруулдаг. УИХ түүнийг хэлэлцэлгүй удаадаг тал байсан. Тэгээд тухайн үед  хуульд нь өөрчлөлт оруулсан. Өөрөөр хэлбэл Цэц  ямар нэг хуулийн аль нэг заалт   “Үндсэн хууль зөрчсөн байна” гэсэн дүгнэлт гаргаад  УИХ-д хүргүүлэхдээ тухайн заалтыг нь тэр өдрөөс эхлэн түдгэлзүүлдэг болсон. Тэгээд хүссэн хүсээгүй УИХ хэлэлцдэг.  УИХ хүлээж авбал алдаагаа засаад явдаг. Хүлээж авахгүй бол Цэц Их суудлын хуралдаанаар түүнийг нь хүчингүй болгодог болсон. Ингээд хуулийн зохицуулалтгүй болсон тул УИХ өнөө заалтыг яаралтай авч үзэхээс өөр арга байхгүй. Бас ХЭҮК-ын илтгэл бол тайлан биш нийгэм дэх хүний эрхийн асуудлаар  онош тавьж буй юм. Өөрөөр хэлбэл эмч өвчтөнд  онош тавьж байна гэсэн үг. Үүнд ямар эмчилгээ хийхийг  УИХ шийдэх ёстой. Өнөөдөр бэлгийн замын халдварт өвчин, хүнсний аюулгүй байдал ярьж байна. ХЭҮК-ын даргаар ажиллаж байхдаа бичсэн  илтгэлүүдэд уг асуудал бүгд бий. УИХ-д энэ асуудал дээр тогтоол гаргаад өгөөч, хилээр оруулж ирж байгаа хүнсийг олон улсын стандартад нийцсэн лабораторид шинжлүүлэхгүй бол хориглоод өгөөч гэж хүртэл  хандаж байсан. Харин өнөөдөр Ерөнхийлөгч энэ асуудалд анхаарч байна. Хүнсний хордлого гэдэг бол дөрөв, таван жил биш хорин жилийн дотор хүн амд илэрдэг гэдгийг дэлхий нийтээр нотолсон. Хүнсний хордлого өнөөдөр манай улсын хүн амдын дунд  гарч буй энэ олон  өвлөлөөр илэрч байгаа юм.

-Та УИХ-ын гишүүнээр ажиллаж байхдаа ямар ямар хууль санаачлан батлуулж байв?

-Төрийн байгуулалтын чиглэлийн гол хуулийг  боловсруулах, батлуулахад оролцсон доо. Нийтдээ 70 орчим хууль бий. Тухайн үеийн хуульч гишүүд үүргээ сайн биелүүлсэн гэж боддог. Ер нь хуулийн заалт бүр дээр 1992-1996, 1996-2000, 2000-2004 оны УИХ-ын гишүүд хуульчдын хэлж буй саналыг сонсож авч хэрэгжүүлдэг, ашигладаг байсан. Ямар харилцаа зохицуулах гэж байгааг  мэргэжлийн хуульч гишүүд асуугаад тэгвэл ийм л байх ёстой гэдгийг л  хэлдэг байлаа.

-УИХ өнгөрсөн 30 жилийн хугацаанд ямар  үүрэг гүйцэтгэв. Цаашдаа ямар үүрэг гүйцэтгэнэ гэж та харж байна вэ?

-Өнөөдөр бид ямар төвшинд хүрснээ эргээд нэг харъя. Зүгээр аж амьдарлаа аваад үзье. Бид дэлхий нийтээр өмсөж буй төрөл бүрийн загварлаг хувцас өмсөж байна. Хамгийн сүүлийн үеийн гар утас барьж, зурагт  үзэж байна.  Дэлхийн хүн амын иддэг хүнсийг хэрэглэх болсон. Ардчилсан улс орнуудын иргэдтэй адил  эрх эдэлж байгаа юм.  Энэ энгийн амьдралаас харвал бидний хүрсэн төвшин дэлхийн хөгжлөөс дутахгүй байна. Гагцхүү бидэнд нэг том алдаа бий. Тэр нь өөрсдөө үйлдвэрлэхээ больсон явдал юм. Бүхий л зүйлээ хоёр хөрш бусад орнуудаас худалдан авдаг.  Сүүлийн жилүүдэд  “Ковид-19” цар тахлын нөлөөгөөр улс орнууд хилээ хаасан. Гэтэл бид  ямар байдалд орсныг надаар хэлүүлэлтгүй хүмүүс мэднэ. Саяхан цагдаа, сэтгүүлчдийн хооронд үл ойлголцол үүссэн. Тэгвэл хэчнээн өндөр албан тушаалтай ч гэсэн хариуцлага хүлээж байна. Өнөөдөр эрх мэдэл албан тушаалд хүрээд том дуугардаг, бие тоодог  хүмүүст хэлэхэд тэр нөхцөл байдлыг нь өнгөрсөн 30 жилд бүрдүүлж өгсөн юм шүү дээ. Тэр хүн сайндаа тэр өндөрлөгт хүрээгүй. Энэ үгийг хэт мэдэмхийрдэг хүмүүс олширч буй тул  харамсан хэлж байгаа юм. Өнөөдөр УИХ ардчиллыг түгээн дэлгэрүүлэх бэхжүүлэх үүргээ гүйцэтгэж ирсэн. Цаашдаа ч тийм л байх болно.

-УИХ-ын гишүүний ёс зүйн талаар та ямар бодолтой явдаг вэ?

-Өнөөдөр УИХ-ын гишүүний ёс зүйн талаар нэлээд ярьдаг болсон. Миний хувьд УИХ-ын ёс зүйн талаарх хуулийн заалтыг бичилцэж байсан хүн. Тухайн үед  “УИХ-ын гишүүн гаргасан санал, хэлсэн үгийнхээ төлөө хариуцлага хүлээхгүй” гэдэг заалт оруулж байсан. Энэ нь дэлхийн жишигт  гарцаагүй байдаг юм. Тэгэхгүй бол айгаад үг хэлж, хуулийн төсөл санаачилж, санал гаргаж  чадахгүй байдалд хүрнэ. Гэтэл үүнийг буруу ашигласан тал бий. Хүнийг загнадаг, доромжилдог болж эхэлсэн.    Энэ үйлдэл нь иргэнтэй адил хариуцлага хүлээх ёстой асуудал. Гагцхүү хэлэлцэж буй хуульд оруулж буй санал, шийдвэр нь хүчингүй болох, алдаатай байх үед хариуцлага тооцож болохгүй гэсэн үг шүү дээ. Зах зээлийн харилцаа ардчилал гэдэг бол ерөөсөө л сонгуульт байгууллага гэсэн үг. Хүн төрөлхтөн ийм сонгуульт  байгууллагад шилжээд 200 гаруй жил болж байна. Хүмүүсийн ухамсар, шинэ хандлагад зохицох асуудалд цаг хугацаа их нөлөөлдөг юм байна. Бид уг тогтолцоонд шилжээд 30 жил боллоо. Би 50, 60 жилийн дараа Монгол Улс шал өөр болно гэдэг итгэлтэй байдаг.

 

Дэлгэрэнгүй ...

Улс төр

БСШУСБХ: Соёлын бүтээлч үйлдвэрлэлийг дэмжих тухай хуулийн төслийг дэмжлээ

Нийтэлсэн

-

Нийтэлч

Боловсрол, соёл, шинжлэх ухаан, спортын байнгын хорооны хуралдаан өнөөдөр /2024.05.03/ Төрийн ордны “Үндсэн хууль” танхимд 09 цаг 06 минутад эхэлж, хоёр асуудлыг хэлэлцэн шийдвэрлэлээ. Байнгын хорооны хуралдаан даргалагчаар Улсын Их Хурлын гишүүн Ц.Мөнхцэцэг ажиллаж, хуралдааны ирц болон хэлэлцэх асуудлын дарааллыг танилцуулав. Хэлэлцэх асуудлын дараалалтай холбогдуулан санал хэлэх гишүүн байсангүй.

Байнгын хорооны хуралдааны эхэнд Шинжлэх ухаан, технологийн тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хуулийн төслүүдийн эцсийн хэлэлцүүлгийг явууллаа. Хуулийн төслийг Улсын Их Хурлын гишүүн, Ажлын хэсгийн ахлагч Б.Баттөмөр танилцуулсан юм.

Монгол Улсын Засгийн газраас 2024 оны 04 дүгээр сарын 18-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн энэхүүү хуулийн шинэчилсэн найруулгын төслийн 31 дүгээр зүйлд 31.4 дэх хэсэгт “Засгийн газар, төрийн болон төрийн өмчийн оролцоотой хуулийн этгээд нь энэ хуулийн 3.1.10-д заасан судалгааны үндсэн чиглэлээр шинжлэх ухаан, технологийн төсөл, суурь судалгаа, хэрэглээний судалгаа, технологийн туршилт, зүгшрүүлэлтийн ажлыг төрийн өмчийн эрдэм шинжилгээний байгууллагаар гүйцэтгүүлэх харилцаанд Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил үйлчилгээ худалдан авах тухай хууль хамаарахгүй.” гэж нэмэхийг Ажлын хэсгээс санал болгожээ.

Ажлын хэсгийн танилцуулгын дараа хэлэлцэж буй асуудалтай холбогдуулан Улсын Их Хурлын гишүүн Ж.Чинбүрэн, Ч.Ундрам нар асуулт асууж, үг хэлсэн бол Боловсрол, шинжлэх ухааны сайд Л.Энх-Амгалан Ажлын хэсгийг төлөөлж, асуултад хариулав.

Ингээд Улсын Их Хурлын чуулганы хуралдааны дэгийн тухай хуулийн 42.2.1-д заасны дагуу УИХ-ын даргаас гүйцээн боловсруулах чиглэл өгсөн зарчмын зөрүүтэй нэг саналаар санал хураалт явууллаа. Саналыг Байнгын хорооны хуралдаанд оролцсон гишүүдийн 90,9% нь дэмжсэн юм. Ийнхүү Шинжлэх ухаан, технологийн тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хуулийн төслүүдийг эцсийн хэлэлцүүлэгт бэлтгэх тухай асуудлыг хэлэлцсэн талаарх Байнгын хорооны санал, дүгнэлтийг чуулганы нэгдсэн хуралдаанд танилцуулах төлөөллөөр Улсын Их Хурлын гишүүн, Ажлын хэсгийн ахлагч Б.Баттөмөрийг томилов.

Байнгын хорооны хуралдаанаар Соёлын бүтээлч үйлдвэрлэлийг дэмжих тухай хуулийн төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хуулийн төслүүдийн эцсийн хэлэлцүүлгийг явууллаа. Уг хуулийн төслийг эцсийн хэлэлцүүлэгт бэлтгэсэн талаарх Ажлын хэсгийн танилцуулгыг Ажлын хэсгийн ахлагч, Улсын Их Хурлын гишүүн Ч.Ундрам хийв. Улсын Их Хурлын 2024 оны хаврын чуулганы нэгдсэн хуралдаан даргалагчаас хуулийн төслийг гүйцээн боловсруулах чиглэл өгсөн тул Ажлын хэсгээс бэлтгэсэн зарчмын зөрүүтэй хоёр саналын томьёоллыг Байнгын хорооны хуралдаанд танилцуулж, шийдвэрлэж өгөхийг хүссэн юм.

Хэлэлцэж буй асуудалтай холбогдуулан Улсын Их Хурлын гишүүн Х.Ганхуяг асуулт асууж, үг хэлэв.

Байнгын хорооны хуралдаан даргалагч, Улсын Их Хурлын гишүүн Ц.Мөнхцэцэг, Монгол Улсын Их Хурлын чуулганы хуралдааны дэгийн дагуу Ажлын хэсгээс ирүүлсэн саналыг танилцуулж, саналын томьёолол тус бүрээр санал хураав.

Эхний санал нь хуулийн төслийн 12 дугаар зүйлийн 12.1-д “эрхэлсэн” гэснийг “хариуцсан” гэж, тохиолдол бүрд нийцүүлэн өөрчлөх, 12.4-д “нөхцөл” гэсний дараа “системийн мэдээллийг бүрдүүлэх этгээдэд тавих шалгуур” гэж нэмж, 12.9-д “төрөөс” гэснийг болон 12.10 дахь хэсгийг хасаж, 12.8-д “Энэ хуулийн 12.7-д заасан чиг үүргийг хэрэгжүүлэх хамтын удирдлагын байгууллага нь Оюуны өмчийн тухай хуулийн 17.2-т заасан объектын төрөл тус бүрийн зохиогчийн эрх эзэмшигчийн олонхыг нэгтгэсэн байна.” гэж нэмэхээр тусгасныг хуралдаанд оролцсон гишүүдийн 90,9 хувь нь дэмжлээ.

Харин хоёр дахь санал буюу хуулийн төслийн 12.9-д “бүтээгдэхүүний зохиогч, зохиогчийн эрх эзэмшигч болон түүнд хамаарах эрх эзэмшигчийн чиглэлээр” гэснийг “асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллага болон холбогдох бусад байгууллага” нь гэж өөрчилж, 12.6 дахь хэсгийг өөрчлөн найруулахдаа 12.6-д ”Энэ хуулийн 12.3-д заасан систем хөгжүүлэлтийг гүйцэтгэх этгээдийг Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил үйлчилгээ, худалдан авах тухай хуулийн дагуу шалгаруулна.”, 12.7-д ”Соёлын бүтээгдэхүүнийг арилжааны зорилгоор ашиглах, тохиолдол бүрийг бүртгэх, хянах системийн мэдээллийг бүрдүүлэх, хэрэглэх чиг үүргийг хамтын удирдлагын байгууллага эсхүл энэ хуулийн 7.4-д заасан үндсэн чиглэл тус бүрийн мэргэжлийн нэгдсэн холбоо гүйцэтгэж болно. Холбогдох этгээдийг энэ хуулийн 12.4-д заасан шалгуурын дагуу сонгох, санхүүжүүлэх, хяналт тавих чиг үүргийг соёлын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллага хэрэгжүүлнэ.” хэмээн өөрчлөхийг хуралдаанд оролцсон гишүүдийн 81,8 хувь нь дэмжлээ.

Ийнхүү Соёлын бүтээлч үйлдвэрлэлийг дэмжих тухай хуулийн төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хуулийн төслүүдийг эцсийн хэлэлцүүлэгт бэлтгэсэн талаарх Байнгын хорооны санал, дүгнэлтийг Улсын Их Хурлын гишүүн Ч.Ундрамыг томилсноор Байнгын хорооны хуралдаан өндөрлөлөө гэж Улсын Их Хурлын Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах газраас мэдээлэв. 

Дэлгэрэнгүй ...

Улс төр

Монгол Улсын Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх Ахмад настны үндэсний төвд ажиллалаа

Нийтэлсэн

-

Нийтэлч

Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ухнаагийн Хүрэлсүх Төв аймгийн Батсүмбэр сумын нутагт байрлах, халамжийн салбарын ууган байгууллага-Ахмад настны үндэсний төвд ажиллалаа.

Ерөнхийлөгч төр, засгаас ахмадуудын тэтгэвэр, тэтгэмж, нийгмийн хамгаалал зэрэгт онцгой анхаарч байгааг хэлээд, удахгүй тохиох тус төвийн 100 жилийн ойн баярын мэнд хүргэж, эрүүл энх, сайн сайхныг хүсэн ерөөв.

Ахмад настны үндэсний төв нь асран хамгаалах, харгалзан дэмжих төрөл садангүй, бие даан амьдрах чадваргүй, ганц бие, байнгын эмчилгээ, асаргаа шаардлагатай болон хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийг байрлуулж, хоол, хувцас, эрүүл мэнд, асаргаа сувилгаа, нөхөн сэргээх, сэтгэл зүй, соёл зэрэг үйлчилгээг хуульд заасны дагуу үзүүлдэг.

Өнөөдрийн байдлаар 14 аймаг, нийслэлийн 182 ахмад настан, хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэн амьдарч байгаагийн 117 нь эрэгтэй, 65 нь эмэгтэй юм.

Батсүмбэр сумын төвөөс Ахмад настны үндэсний төв хүртэл хатуу хучилттай зам тавих хөрөнгөөс гадна барилгын дээвэр, уурын зуухыг шинэчлэх, ахмадуудад нэн шаардлагатай автобус зэргийг худалдан авах 500 гаруй сая төгрөгийг 2024 оны төсөвт тусгасан байна.

2010 онд 10 хүн тутмын нэг нь ахмад настан байсан бол 2040 он гэхэд таван хүний нэг нь ахмад настан болох тооцоолол бий.

Хүний эрхийн үндэсний комиссын 2022 оны тайлангаас үзвэл, ахмад настны гэр бүл болон хууль ёсны үр хүүхэд, ах дүү нар нь харж хандах үүргээ биелүүлэхээс зайлсхийх, үр хүүхэд нь эцэг, эхээ ялгаварлан гадуурхах, гэрээсээ хөөх, эд хөрөнгө, тэтгэврийг нь завших, хүчээр авах зэргээр эрхийг зөрчих тохиолдол цөөнгүй байна.

Цаашид аймгуудад ахмадуудад зориулсан асрамжийн газар, өдөр өнжүүлэх төв байгуулах, энэ чиглэлээр төрийн бус байгууллага, хувийн хэвшил, иргэдийн санаачилгыг дэмжих, ахмадуудын хөдөлмөр эрхлэлт, гэр бүл дэх сэтгэл санаа, бие махбодь, үл хайхрах хүчирхийлэлд өртөхөөс сэргийлэх зэргийг тусгасан Ахмад настны тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төслийг УИХ-аар хэлэлцүүлэх гэж байгааг Хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын сайд Х.Булгантуяа хэллээ.

Монгол Улсын Засгийн газрын тогтоолоор 2024 оны 04 дүгээр сарын 01-ний өдрөөс ажилтнуудын үндсэн цалин, орон нутагт ажилласны нэмэгдлийг тодорхой хувиар нэмсэнд төвийн удирдлага, ажилтнууд талархалтай байна. Одоогоор нарийн мэргэжлийн эмч, сувилагч дутмаг байгаа тухай төвийн дарга Л.Эрдэнэхүү хэллээ.

1924 онд маршал Х.Чойбалсан санаачилга гарган Нийслэл хүрээнд “Өнчин ядуусыг тэтгэх газар” байгуулсан нь өнөөгийн үндэсний төвийн суурь болсон түүхтэй. 1956 оноос Хэнтий аймгийн Цэнхэрмандал сум, 1967 оноос хойш одоог хүртэл Батсүмбэр сумын Баянголын аманд үйл ажиллагаа явуулж байна.

Улсын хэмжээнд ахмад настан, хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэний төрөлжсөн асрамжийн чиглэлээр төр, хувийн хэвшлийн 12 асрамжийн газар ажилладаг. Эдгээрт 400 гаруй ахмад настан амьдарч байна.

 

Дэлгэрэнгүй ...

Улс төр

Л.Оюун-Эрдэнэ: Засгийн газар “20 минутын хот” концепцийг хэрэгжүүлэх эрхзүйн цогц реформыг УИХ-д өргөн барьж байна

Нийтэлсэн

-

Нийтэлч

Монгол Улсын Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ Хот, тосгоны эрх зүйн байдлын тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төслийг танилцуулж, УИХ-ын чуулганы нэгдсэн хуралдаанд үг хэллээ.

Ерөнхий сайдын хэлсэн үгийг бүрэн эхээр нь хүргэж байна. 


Хүндэт нийслэлчүүд ээ, 
Улсын Их Хурлын дарга, эрхэм гишүүд ээ,

Манай Засгийн газар байгуулагдсан цагаасаа олон жил тулгамдсан суурь реформын асуудалд анхаарал хандуулсаар ирлээ. Суурь асуудал шийдэгдэхгүй бол түүнээс улбаалсан зовлон хэзээ ч арилахгүй нь тодорхой юм.
Бид хамтдаа цар тахлыг даван туулж, өргөн нарийн царигийн маргааныг эцэслэн боомтын боомийг тайлж, авлигын олон асуудлыг ил тод болгож, шүүхийн шатанд шилжүүллээ. Хөгжлийн банкны бондыг өөрийн эх үүсвэрээр нь бүрэн төлүүлж, Эрдэнэт үйлдвэр, Хөтөлийн цемент, Дарханы төмөрлөгийн үйлдвэрийн хууль бус асуудлыг цэгцэлж, Оюутолгойн 2.3 тэрбум ам.долларын өрийг тэглэж, Нүүрсний худалдааг биржээр нээлттэй арилжиж эхэлснээр далд эдийн засаг ил болж -4.6 хувьтай байсан эдийн засаг, 7 хувийн өсөлтөд хүрсэн нь 10 гаруй функтээр өссөн үзүүлэлт юм. Эдийн засаг  хоёр дахин тэлж, валютын нөөцөө таван тэрбум ам.долларт хүргэн, нэг хүнд ногдох дотоодын нийт бүтээгдэхүүнийг 1,700 ам.доллараар нэмэгдүүлж, 5,875 ам.долларт хүргэлээ.
Нэг үгээр хэлбэл, 2012 оны эдийн засгийн сэргэлтийн цаг хугацаатай ижил түвшинд ирж байна гэж ойлгож болно. Харамсалтай нь нэг гарсан алдааг засах гэж бүтэн 10 гаруй жил зарцуулагддагийг бид өнгөрсөн түүхээсээ суралцаж байна, иймд бид дахин алдахгүй байх ёстой.
Авлигын эсрэг тэмцлийн үр дүнд Үндэсний баялгийн сангийн хууль батлагдаж, эдийн засаг иргэн бүхэнд хүртээмжтэй болох суурь реформ хэрэгжиж эхэллээ. Баялгийн сангийн Хуримталын санд төвлөрүүлэх энэ жилийн орлогыг ипотекийн зээлийн эх үүсвэрт нэмэгдүүлснээр 10 гаруй жилийн дараа авахаар дараалалд орсон байсан 10 гаруй мянган иргэдийн орон сууцны асуудлыг шийдвэрлэнэ гэдэг бидэнд ямар боломж нуугдаж байсны энгийн нэг жишээ юм.
E-Mongolia цахимжилт амжилттай хэрэгжиж, шилэн ажиллагааны хүрээнд төрийн үйлчилгээ гар утсанд шилжиж, аливаа ашиг сонирхлын асуудал хэн нэгнээс хамааралгүй, ил тод болсоор байна.  Нийгэм ч авлигыг үл тэвчих сэтгэлзүйтэй болж төлөвшлөө. Энэ нь өнгөрсөн хугацааны тэмцлийн хамгийн чухал үр дүн билээ. Бид хүрсэн ёсзүйн өндөрлөгөөсөө доош унахгүй, харин цааш тэмүүлж чадвал авлигагүй нийгэм бүрдэх хугацаа хол биш ойр байна.
Дүр эсгэсэн хуурамч байдал өдрөөс өдөрт хүчгүйдэж, бодитой прагматик шийдлийн мэтгэлцээн өрнөж эхэлж байна.
Үндсэн хуулийн өөрчлөлтөөр парламентын 126 гишүүн бүхий сонгуулийн холимог тогтолцоонд шилжиж, хүйсийн тэгш байдлыг бүрдүүлэхэд томоохон алхам хийж, нийгмийн салбар төлөөлөл парламентад дуу хоолойгоо илэрхийлэх бодит боломж нээгдлээ.
Дэлхий дахинд манай энэхүү дэвшлийг сайн загвар болгон судалж байна. Бид сонгодог парламентын засаглалыг төлөвшүүлэхийн төлөө илүү хичээх учиртай.
Монгол Улс “Алсын хараа-2050” урт хугацааны бодлоготой болж, 560 гаруй салангид баримт бичгүүдийг нэгтгэж чадсан нь мөн л олон улсад үнэлэгдэж улс орнууд туршлага судалж байна.
Бүсчилсэн хөгжлийн үзэл баримтлал амилж, сонгуулийн тойрог бүсчлэгдэн томорлоо.
Тухайн үед биелэгдэшгүй мэт сонсогдож байсан ч, эргээд харахад ард нь гарч чадсан Шинэ сэргэлтийн бодлогын реформыг дэмжсэн Улсын Их Хурлын эрхэм гишүүд Та бүхэнд талархал илэрхийлье.

Улсын Их Хурлын эрхэм гишүүд ээ,
Давшгүй даваа бий гэнэм
Хэрхэн давах хэмээн бүү сэтгэ
Давъя хэмээн сэтгэвээс давагдъюу
Гэтлэшгүй мөрөн бий гэнэм
Хэрхэн гэтлэх хэмээн бүү сэтгэ
Гэтэлье хэмээвээс гэтэлъюу гэсэн эцэг өвгөдийн минь сургааль бий.
Энэ удаа Монгол Улсын Засгийн газраас хот, хөдөөгийн сэргэлтийн хүрээнд “20 минутын хот” концепцийг хэрэгжүүлэх эрхзүйн цогц реформыг Улсын Их Хуралд өргөн барьж байна.
Энэ эрхзүйн реформд хот тосгоны эрхзүйн байдал, нутаг дэвсгэрийн нэгж, зарим шинэ хотуудын эрхзүйн орчин, УИХ-аас гаргах санхүүгийн эх үүсвэрийн зарим тогтоол багтсан болно.
Монгол Улс нийслэл Улаанбаатар хотын засаг захиргааны бүтцэд 1960 оны долдугаар сарын 06-нд дөрвөн районтойгоор, түүнээс 32 жилийн дараа 1992 оны нэгдүгээр сарын 13-нд, есөн дүүрэгтэйгээр өөрчлөн зохион байгуулсан бол тэр цагаас хойш өнөөдөр мөн 32 жил өнгөрчээ.
Энэ нь нийслэл Улаанбаатар хотод эрс, мөн цогц реформ хийх цаг хугацаа болсныг харуулж байна.
Нийслэл Улаанбаатар хот Монгол Улсын нутаг дэвсгэрийн 0.3 хувь ч нийт хүн амын 50 гаруй хувь нь төвлөрөн амьдарч байна.

Нийслэлд дотоодын нийт бүтээгдэхүүний 63 хувь үйлдвэрлэгдэж, худалдаа үйлчилгээний 84.0 хувь, аж ахуйн нэгжүүдийн 70.0 хувь, их, дээд сургуулийн 90 хувь, бүртгэлтэй авто машины 84 хувь нь төвлөрч байна.

Нийслэлийн 35,206 га эдэлбэр газрын ердөө 700 га газар буюу Их тойрууд төрийн 140 байгууллага, Төрийн ордны байрлах хэсгийн 86-хан га талбайд Монгол Улсын хууль тогтоох, шүүх, гүйцэтгэх эрх мэдлийн байгууллагын эрх мэдэл бүхэлдээ төвлөрсөн байна.

Засаглал бүхэн харилцан хяналт тэнцэлтэй байхын тулд эрх мэдлийн байршил салангид байх учиртай.

Ингэж байж сайн засаглал бүрдэх, эрхзүйт төр төлөвших суурь зарчим хангагдахаас гадна, аюулгүй байдал, мөн хэт төвлөрлийн асуудал бүрэн шийдвэрлэгдэх болно.

Товчхондоо Ерөнхий сайдын хувьд нийслэлийн хэт түгжрэл бол эрх мэдлийн хэт төвлөрөл гэдэг улс төрийн дүгнэлт хийж байна.

Нийслэлд тулгамдсан асуудлыг шийдвэрлэхийн тулд асуудлын илэрч буй шинж тэмдэгт төвлөрөх бус асуудлыг үүсгэгч шалтгаанд төвлөрөх нь хамгийн чухал байна.
Нийслэлийн асуудал шийдэгдэхгүйгээр улсын асуудал шийдэгдэхгүй ээ. 11-11 төвд ирж байгаа гомдлын 70 гаруй хувь нийслэлтэй холбоотой асуудал байсаар байна.

Нийслэлийн асуудал Улсын Их Хурал, Засгийн газрын асуудал биш гэж галаас зугтсаар байвал Та бид асуудлаа бүр л илүү хуримтлуулна.
Нийслэлд асуудлаа бие даан шийдвэрлэх эрх мэдэл ч, төсөв ч байхгүй байсныг бид хүлээн зөвшөөрөх шаардлагатай.

Нийслэлийг харах ойлголтоо өөрчлөхгүйгээр бид асуудлын шийдлийг бүтэн олж харахгүй.

Нийслэлчүүд, иргэдийн маань хувьд ч асуудлыг харахаас илүү асуудлын уг үндэс дээр нийгмийн мэтгэлцээнийг өрнүүлмээр байна.

Үүнд дөрөв дэх засаглал болсон хэвлэл мэдээллийн байгууллагууд ч онцгой анхаарал хандуулахыг хүсье. Энэ дашрамд, нийт хэвлэл мэдээллийнхэндээ дэлхийн хэвлэлийн эрх чөлөөний өдрийн мэнд дэвшүүлье.

Нутаг дэвсгэрийнхээ 0.3-хан хувийг хот, бусдыг нь хөдөө гэж нэрлэчихээр нийслэлийн иргэн байх гэсэн энгийн өрсөлдөөн ч иргэдийн дунд байсаар ирсэн нь нууц биш ээ.

Тиймээс бид ойлголт болон хандлагын түгжрэлээ мөн тайлах шаардлагатай болж байна.

Хүндэт нийслэлчүүд ээ,
Улс төрийн намын удирдлагууд аа,
Улсын Их Хурлын эрхэм гишүүд ээ,

Засгийн газраас өнөөдөр өргөн барьж буй 20 минутын хот эрхзүйн цогц реформ хэлэлцэн батлагдсанаар дараах асуудлууд шийдвэрлэгдэх болно.

Нэг. Нийслэл Улаанбаатар хотоос гадна Хөшигийн хөндий буюу Шинэ зуун мод хот, Шинэ Хархорум, Дархан, Эрдэнэт, Багануур, Налайхыг улсын зэрэглэлтэй хот болгон хөгжүүлэх, цаашид бүс бүхэн, боомт бүр улсын зэрэглэлтэй хоттой болох эрхзүйн боломж нээх юм.

Хоёр. Нийслэл Улаанбаатар хотыг дараах 14 хотод хуваан бие даан хөгжүүлнэ. Үүнд:
-Хан-Уул хот
-Яармаг хот
-Буянт-Ухаа хот
-Сонгинохайрхан хот
-Толгойт хот
-Баянхошуу хот
-Өнөр хот
-Баянгол хот
-Чингэлтэй хот
-Сэлбэ хот
-Сүхбаатар хот
-Дарь-Эх хот
-Баянзүрх хот
-Амгалан хот,
Эдгээр хотод иргэн бүр төрийн үйлчилгээг 20 минут дотор авахаар их өгөгдөлд тулгуурласан цахим төлөвлөлт бүхий нэгдсэн стандарт тогтоох юм.

Гурав. Нийслэлийн 204 хороог 42 нэгж болгон орон нутгийн хотын статустай томсгох, ингэснээр манай хороодын удирдлагууд шууд төсөв захиран зарцуулах эрх мэдэлтэй болно. Нэг үгээр хэлбэл, дамжуулагчийн үүргийг эцсийн шийдвэр гаргадаг нэгж болгоно.

Эрүүл мэнд, боловсрол, онцгой, цагдаа, нийтийн тээвэр, нийгмийн хөгжил, соёлын цогц үйлчилгээнд явган, дугуйн зам, усан бассейн, фитнесс клубээс эхлээд амьдралын чанарын бүх үйлчилгээ 20 минутын дотор очих байдлаар шинэчлэн зохион байгуулах, шаардлагатай хөрөнгийг улсын төсвөөс шийдвэрлэх, мөн төр хувийн хэвшлийн түншлэлийн эрхзүйн орчныг хангаж өгөхөд чиглэнэ.

Дөрөв. Бага тойруугийн төвлөрсөн эрх мэдлийг задлахын тулд Засгийн газрын харьяа байгууллагуудыг Хөшигийн хөндийд шилжүүлэн байршуулахаар төлөвлөсөн.
Бага тойруугаас-Хөшигийн хөндийг Дүүжин гүүр болон туннелээр шууд холбож 20 минутийн дотор Төрийн ордны Чингисийн хөшөөнөөс Чингис хаан нисэх онгоцны буудалд шууд очдог байх юм.

Энэхүү холбоос гүүрийг “GoMongolia” буюу Өөдлөн тэмүүлэх Монгол гэж нэрлэнэ. Энэ хуулийн хүрээнд энэхүү гүүрэн байгууламжид Засгийн газрын баталгаа гаргах асуудал хамт орж байгаа гэдгийг хэлье.

Тав. Аймгийн төвүүдийг орон нутгийн чанартай хот болгон өөрчлөх, томоохон суурин газруудыг хотын статустай бие даан хөгжүүлэх асуудал энэ хуулийн хүрээнд мөн туссан болно.

Энэхүү хууль батлагдсанаар:
–  Дагуул хотын бүтээн байгуулалтыг эрчимжүүлэх хүрээнд хөрөнгө оруулалт, татварын таатай орчныг бий болгоно.
–  Тээвэр логистикийн нэгдсэн төвийг байгуулж, хөгжүүлснээр орон нутаг, бүс, олон улсын логистикийг сайжруулна.
–  Орон сууцжуулах төсөл хэрэгжүүлж, нийслэлээс иргэд шилжин суурьших, төрийн байгууллага, их, дээд сургууль, коллеж, шинжлэх ухааны байгууллагуудыг нүүлгэх нөхцөл бүрдэнэ хэмээн үзэж байна.

Улсын Их Хурлын дарга, эрхэм гишүүд ээ,
Засгийн газраас өргөн барьж буй шинэ хотууд байгуулах, 20 минутын хотын стандартад шилжих эрхзүйн цогц реформыг дэмжиж өгөхийг хүсье.

Дэлгэрэнгүй ...
Сутралчилгаа
Улс төр2 өдөр өмнө

БСШУСБХ: Соёлын бүтээлч үйлдвэрлэлийг дэмжих тухай хуулийн төслийг дэмжлээ

Бусад2 өдөр өмнө

ТББХ: Хот, тосгоны эрх зүйн байдлын тухай хуулийн шинэчилсэн найруулга, Шинэ Зуунмод хотын эрх зүйн байдлын тухай хуулийн төслийг хэлэлцэхийг дэмжлээ

Нийгэм2 өдөр өмнө

“Сүүн дархлаа” төсөлд 19300 хүүхдийг хамруулж байна

Улс төр2 өдөр өмнө

Монгол Улсын Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх Ахмад настны үндэсний төвд ажиллалаа

Улс төр2 өдөр өмнө

Л.Оюун-Эрдэнэ: Засгийн газар “20 минутын хот” концепцийг хэрэгжүүлэх эрхзүйн цогц реформыг УИХ-д өргөн барьж байна

Улс төр2 өдөр өмнө

Хот тосгоны эрх зүйн байдлын тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төслийг УИХ-аар хэлэлцэж байна

Нийгэм2 өдөр өмнө

Бэлчээрийн ургамлын ургалт нийт нутгийн 10 орчим хувьд цухуйгаагүй байна

Улс төр2 өдөр өмнө

НББХ: Цэргийн алба хаагчийн тэтгэвэр, тэтгэмжийн тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийг хэлэлцэхийг дэмжлээ

Улс төр2 өдөр өмнө

Ахмад настны тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл өргөн мэдүүлэв

Нийгэм2 өдөр өмнө

“Учиртай гурван толгой” дуурийг Д.Сүхбаатарын талбайд тоглоно

Нийгэм3 өдөр өмнө

Дорнод, Дарьгангын талд нойтон цас орох бол говийн нутагт 25-30 хэм хүрч хална

Улс төр3 өдөр өмнө

Монгол, Казакстан улсын хууль зүйн салбарын цахим шилжилтийн талаар санал солилцлоо

Нийгэм3 өдөр өмнө

“Плэйтайм” наадамд гадаад, дотоодын 250 хамтлаг, уран бүтээлчид оролцоно

Нийгэм3 өдөр өмнө

Гудамж, талбайн цэвэрлэгээний шинэ төхөөрөмжийг хүлээлгэн өглөө

Бусад3 өдөр өмнө

СЕХ: Нам, эвслүүдийн сонгуульд оролцох хүсэлтийг хүлээн авлаа

Энтертайнмент3 өдөр өмнө

“Улаанбаатар Арт Вийк-2024” өдөрлөг зохион байгуулагдана

Нийгэм3 өдөр өмнө

ТЕГ: Мөнгө угаах гэмт хэргийг илрүүлж, шалган шийдвэрлэлээ

Улс төр3 өдөр өмнө

“Тэрбум мод” үндэсний хөдөлгөөний хүрээнд 42 сая мод тарьж, 63 сая тарьц, суулгацын нөөц бүрдүүлжээ

Нийгэм3 өдөр өмнө

Олон улсын стандартад нийцсэн 200-250 км автозам тутамд үйлчилгээний байгууламж байгуулах 67 байршлыг тогтоов

Нийгэм3 өдөр өмнө

“Бэлтэс Мөрөн” ХХК-ийн үүсгэн байгуулагч нарт холбогдох эрүүгийн хэргийн шүүх хурал хойшиллоо

Эдийн засаг3 өдөр өмнө

Монголбанк 4 дүгээр сард 850.7 кг үнэт металл худалдан авлаа

Нийгэм3 өдөр өмнө

“Хэвлэлийн эрх чөлөө БООГДЛОО” цуглаан зохион байгуулна

Улс төр3 өдөр өмнө

Хот, тосгоны эрх зүйн байдлын тухай болон Шинэ Зуунмод хотын эрх зүйн байдлын тухай хуулийн төслийг өргөн мэдүүллээ

Нийгэм3 өдөр өмнө

“Хөдөлмөр эрхлэлт 2024” өдөрлөг боллоо

Улс төр3 өдөр өмнө

Төрийн байгуулалтын байнгын хороо долоон асуудлыг хэлэлцлээ

Нийгэм3 өдөр өмнө

“Бэлтэс Мөрөн” ХХК-ийн үүсгэн байгуулагч нэр бүхий 9 шүүгдэгч нарт холбогдох эрүүгийн хэргийн шүүх хурал болж байна

Улс төр4 өдөр өмнө

2023 онд батлагдсан Монгол Улсын хуулиудад Төрийн тамга дарах ёслол болов

Нийгэм4 өдөр өмнө

Шар өвс шатаасан иргэдэд хариуцлага тооцов

Улс төр4 өдөр өмнө

Гурилын хангамж, хүртээмжийн тогтвортой байдлыг хадгалж, нийлүүлэлтийг тасалдуулахгүй байх арга хэмжээ авна

Улс төр4 өдөр өмнө

Импортын цементийн Гаалийн албан татварын хувь, хэмжээг 5 хувь болгон буурууллаа

24 баримт5 жил өмнө

“MCS” хэмээх эзэнт гүрний эцэг болсон Ж.Оджаргалын 24 баримт

Эдийн засаг3 жил өмнө

“Гоо брэнд”-ийн онцлох 24

Бусад3 жил өмнө

ХӨГШРӨЛТИЙН ЭСРЭГ ХАМГИЙН ҮР ДҮНТЭЙ ТАРИЛГА ЭМЧИЛГЭЭ БОЛ SMART PRP

24 баримт5 жил өмнө

М.Энхболдын улс төрд сойсон тод од

Бусад5 жил өмнө

Хагасайн өдөр буюу бямба гаригт Улаанбаатарт бороо орно

Улс төр4 жил өмнө

Р.Батжаргал: Анхны жил 23-хан сая төгрөг өгч, нүүр улайлгаж байлаа. Одоо гуйхаа ч больсон

Эдийн засаг4 жил өмнө

ЭТТ ХК: Нэг сая орчим иргэний 1072 хувьцааны ногдол ашгийг шилжүүлээд байна

Улс төр5 жил өмнө

М.Энхболд албан тушаалаасаа огцрохоор болжээ

Энтертайнмент3 жил өмнө

Д.Пүрэвдорж:  Чингис шүлэг

Энтертайнмент5 жил өмнө

Харбины мөсөн баримлын тэмцээнд Монголын баг түрүүлжээ

24 баримт2 жил өмнө

Тэргүүн хатагтай Баттулга асан Анжелика

Энтертайнмент5 жил өмнө

Нүцгэн төрхөө дэлгэцнээ мөнхөлсөн Б.Батмаагийн гэрэл зургаас

Улс төр5 жил өмнө

Гэрлийн хурдаар хөрөнгөжсөн Ж.Мөнхбатын дараагийн нууц байшин

Энтертайнмент5 жил өмнө

Дуучин А.Түмэн-Өлзий нөхрөөсөө салж, ганц бие болсноо зарлалаа

Улс төр5 жил өмнө

С.Эрдэнэ ерөнхий сайд болно…

24 баримт5 жил өмнө

Дуучин А.Хишигдалай /24 Фото/

Дэлхий дахинд4 жил өмнө

Хятад муур, нохой, сарьсан багваахай зардаг захуудаа нээж эхэллээ

Нийгэм5 жил өмнө

Бодь группийн Л.Болдхуяг, Богд банкны гүйцэтгэх захирал Г.Саруул нарын офшор данс ил боллоо

Улс төр5 жил өмнө

Ж.Батзандан амаа барив

24 баримт5 жил өмнө

Жүжигчин Цэрэнболд: “Нэр алдарт хүрлээ гээд эхнэрээ солидог, голдог эр хүн би биш

Бусад5 жил өмнө

Э. Бат-Үүл, М.Сономпил нарын хэрэг шүүхэд шилжжээ

Улс төр5 жил өмнө

У.Хүрэлсүх дөрвөн гишүүнд УИХ-ын дарга болох санал тавьжээ

Улс төр5 жил өмнө

Сахал Бат-Эрдэнэ Дамбын Хишгээд базуулжээ

Бусад5 жил өмнө

Өнөөдрийн халуухан зургууд… 18+

Улс төр5 жил өмнө

Говь-Алтай аймгийн ИТХ-ын даргын суудлыг булаасан Л.Батжаргал ял сонсох бололтой

Нийгэм5 жил өмнө

Ус, дулааны төлбөр дээр хууль бус төлбөр нэмдэг байсныг илрүүлжээ

24 баримт4 жил өмнө

Өвгөн партизаны ач хүүд  цулбуураа атгуулсан алтайчууд

Улс төр5 жил өмнө

Б.Чойжилсүрэн гишүүн хувийн бизнестээ 19 тэрбум төгрөг завшсан уу?

Энтертайнмент5 жил өмнө

Маргааш “АЛУНГОО-2018” цомын эздийг өргөмжилнө

Нийгэм6 жил өмнө

Засгийн газрын 182 дугаар тогтоолтой холбогдуулан Нийслэлд мөрдөгдөх Хан-Уул дүүргийн Газрын үнэлгээний бүсийн хил хязгаарын санал авч байна

Нийгэм1 сар өмнө

Гал түймрийн аюулаас сэрэмжлэхийг онцгойлон анхаарууллаа

Эдийн засаг3 сар өмнө

Даатгалын тухай хуулийн төслийг шинэчилж, осол гамшгийн үед төсвийн мөнгөөр хохирол барагдуулдаг байдлыг багасгана

Бусад4 сар өмнө

Хөгжлийн банкны “Самурай” бондын өрийг хугацаанд нь төлж барагдуулахтай холбоотой өрийн дэвтэрт гарын үсэг зурж байна

Бусад5 сар өмнө

Томуу, томуу төст өвчний нөхцөл байдал, эмнэлгийн тусламж үйлчилгээнд тулгарч буй асуудлын талаар

Нийгэм5 сар өмнө

Томуу, томуу төст өвчний нөхцөл байдлыг танилцуулж байна

Бусад6 сар өмнө

Нийслэлийн нийтийн тээвэрт хийсэн парк шинэчлэл, худалдан авалтуудын материалыг АТГ-т шалгуулна

Нийгэм7 сар өмнө

Нийслэлийн Засаг даргад нэр дэвшүүлэх асуудлыг хэлэлцэж байна

Бусад7 сар өмнө

Олон тооны мал хулгайлах гэх хэргийн шүүх хуралдаан болж байна

Нийгэм11 сар өмнө

“Хөгжлийн банк”-ны гэх гэм буруугийн шүүх хурал 45 дахь өдрөө үргэлжилж байна

Нийгэм11 сар өмнө

Хөгжлийн банкны шүүх хурал 40 дэх өдрөө үргэлжилж байна

Улс төр1 жил өмнө

Гэрэгэ бондын төлбөрийг бүрэн төлж барагдууллаа

Нийгэм1 жил өмнө

“Хөгжлийн банк”-ны гэх эрүүгийн хэргийн шүүх хуралдаан /шууд/

Бусад1 жил өмнө

“Хөгжлийн банк”-ны гэх эрүүгийн хэргийн шүүх хуралдаан /шууд/

Улс төр1 жил өмнө

Засгийн газрын ээлжит хуралдаанаас гаргасан шийдвэрийг танилцуулж байна

Бусад1 жил өмнө

“Хөгжлийн банк”-ны гэх эрүүгийн хэргийн шүүх хуралдаан /шууд/

Нийгэм1 жил өмнө

“Хөгжлийн банк”-ны гэх эрүүгийн хэргийн шүүх хуралдаан /ШУУД/

Улс төр1 жил өмнө

Ж.Ганбат: Онцгой дэглэм тогтоосноос хойш нүүрс экспорт 2 дахин борлуулалтын орлого 3,9 дахин өссөн

Бусад1 жил өмнө

Засгийн газрын хуралдаанаас гаргасан шийдвэрийг танилцуулж байна

Улс төр1 жил өмнө

Засгийн газрын хуралдаанаас гаргасан шийдвэрийг танилцуулж байна

Эдийн засаг1 жил өмнө

МОНГОЛБАНК: Бодлогын хүүг хэвээр хадгалах шийдвэр гаргалаа

Улс төр1 жил өмнө

Засгийн газрын хуралдаанаар гаргасан шийдвэрийг танилцуулж байна

Улс төр1 жил өмнө

УИХ-ын 2023 оны Хаврын ээлжит чуулганы нээлт

Нийгэм1 жил өмнө

ШӨХТГ-аас “Олон улсын хэрэглэгчийн өдөр”-т холбогдуулан мэдээдэл хийж байна

Улс төр1 жил өмнө

Засгийн газрын зүгээс байгуулагдсан “Шүгэл” ажиллагааны ажлын хэсгээс мэдээлэл өгч байна

Улс төр1 жил өмнө

“Шувуу” ажиллагааны хүрээнд гадаад улс руу оргон зайлсан 92 хүнийг авчирна

Улс төр1 жил өмнө

Засгийн газрын хуралдааны шийдвэрийг танилцуулж байна

Бусад1 жил өмнө

Сайд Ц.Даваасүрэн: УИХ-д өргөн барьсан Газрын тухай долоон багц хуулийн шинэчилсэн найруулгын төслийг эгүүлэн татаж байна

Улс төр1 жил өмнө

Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнийн БНСУ-д хийх албан ёсны айлчлал өнөөдөр эхэллээ

Улс төр1 жил өмнө

Засгийн газрын хуралдааны шийдвэрийн талаар мэдээлж байна

Улс төр1 жил өмнө

Эрдэнэс Монгол ХХК-ийн ажлын байрны нээлттэй сонгон шалгаруулалт дууссантай холбоотой мэдээлэл хийж байна

Сав шим