Улс төр
“Гэмтнүүдийн чуулбар” суугаад үлдэнэ гэв үү
…Аргаа барахдаа аавынхаа толгойг маажив” гэдэг үг бий. Түүн лүгээ ирэх сонгуулийн дүнг тольдсон МАН-ынхан ёстой л аргаа барж, юу ч хийхээс буцахыг болилоо.
Наадмын дараахнаас МАН-ынхан хоорондоо дахин үзээд эхэлсэн. Тэрийг нь “…Гуравдугаар ээлжийнхэн хоолондоо орохоор айсуй” гэж ярьсан. Тэднийх нь нэр ус ч тодроод эхэлсэн.
Нам, засгийнхаа толгойд заларч, эрх мэдэл албан тушаалын амтыг мэдрэхээр зүтгэсэн энэ ээлжинд У.Хүрэлсүхийн тэргүүлсэн Засгийн газрын 2-3 сайдын нэр явж байв. Тэд нь голлох үүрэгтэй, тэр ч бүү хэл нэг нь Г.Занданшатарыг унагаад оронд нь УИХ-ын дарга болно гэсэн төлөвлөгөөтэй байгаа гэх мэдээлэл нийтэд ил болсон юм.
Гэтэл өнгөрсөн долоо хоногт Ерөнхий сайд, МАН-ын дарга У.Хүрэлсүх нам, төрд том албан тушаал хашиж явсан арав гаруй хүнийг албан өрөөндөө цуглуулж “…УИХ-ыг тараая” гэж ярьсан тухай эх сурвалжууд мэдээлсэн. Бид ч нийтэлсэн. Тэрээр УИХ-ыг тарааж, арваннэгдүгээр сард ээлжит бус сонгууль явуулья, тэгээд бүгдээрээ дахин сонгогдъё гэж нөгөөдүүлдээ хэлсэн байгаа юм.
МАН-ын даргын саналыг М.Энхболд, Д.Хаянхярваа нар эсэргүүцэж бусад нь дэмжсэн юм даг уу даа.
Тиймээс үүнийгээ уржигдраас ажил хэрэг болгож эхэлсэн байна. МАН-ын генсек Д.Амарбаясгалан Төрийн ордонд байрлаж УИХ-ын гишүүдээ ээлжлэн дуудаж гарын үсгийг нь зуруулжээ. Уржигдар үдшийн 21:00 цагийн байдлаар 47 гишүүн гарын үсгээ зурсан байна. Хуулиар бол УИХ-ын нийт гишүүдийн гуравны хоёр нь буюу 51, түүнээс дээш гишүүн гарын үсэг зураад хэлэлцэхэд тарах учиртай. Тэгэхээр 47 гишүүн гэдэг 51-т нэлээд ойртсон гэсэн үг. Тэр эрчээрээ бол өдийд бараг бүрдээд илүү гарчихсан биз ээ.
Хэрэв МАН үүнийг үнэнээсээ хүсч байгаа бол өнөө маргаашгүй УИХ өөрөө тарах асуудлыг санаачлагчид нь өргөн барьж таарна. Тэгээд УИХ тарна. Ээлжит бус сонгууль ч зарлагдана.
Хэрэв гэсний учир нь МАН-ын генсекийн ажилтай Д.Амарбаясгалан Төрийн ордонд суучихаад гарын үсэг цуглуулж байгааг хоёр талаас нь харж болох юм.
Нэгдүгээрт, У.Хүрэлсүхийн Засгийн газар одоогоос жил хоёр сарын өмнө унах шахсан. Санал тэнцэж, голд нь үлдсэн УИХ-ын бие даагч нэг гишүүнтэй маш том тохироо хийж Засгийн газраа авч үлдсэн гэдэг юм. Харин хоёр дахь нь наадмаас хойш байн байн цуглаж, санаа бодлоо ярьцгаах болсон танхимынх нь сайдын асар их оролцоотой “гуравдугаар ээлж”-ийнхнээс хамгаалахад хэцүү болж ирсэн. Тэд өргөн бариагүй л болохоос биш хүч нь хуралдчихаад байгааг Ерөнхий сайд, түүний эргэн тойрон дахь нөхдүүд мэдэж л таарна. Тиймээс Д.Амарбаясгалан гүйж очоод ингэж гарын үсэг зуруулж байгаа нь “…Засгаар оролдоод байвал УИХ-ыг тараачихна шүү” гэсэн сөрсөн базаа байх магадлалтай.
Тэгэхээр У.Хүрэлсүх Засгийн газраа унагахгүй, МАН-ын даргаасаа унахгүйн тулд өөрийнх нь эсрэг өндийж байгаа хүчийг сааруулах, дэмжих гишүүдийг өөртөө “наах” аргаар хийж буй сөрсөн алхам нь энэ байх магадлалтай.
Хоёрдугаарт, У.Хүрэлсүх МАН-ын даргын дараагийн сонгуульд намаа ялуулъя гэж чин сэтгэлээсээ хүсээд байж бас болно. Шадар сайдын хэлсэнчлэн “…Ямар аргаар хамаагүй ялах” арга нь ингэж сонгуулиас өмнө УИХ-ыг тарааж, ээлжит бус чуулганаар эргээд суудалдаа сууцгаая гэж шийдсэн бололтой.
Үнэнийг хэлэхэд хотын утаа арилахгүй, хавраас эдийн засаг иргэдийн халаасыг тэмтэртэл унана. Ийм нөхцөлд У.Хүрэлсүх яаж ч гоё яриад МАН дахин гарч ирэхгүй. Энэ бол бодит үнэн юм.
Ер нь бол Ерөнхий сайд, МАН-ын дарга У.Хүрэлсүх санаачилж, УИХ-ын дарга Г.Занданшатар дэмжээд, МАН-ын генсек Д.Амарбаясгалан гардан гүйцэтгэж байгаа УИХ-ыг бүрэн эрхийн хугацаанаас нь тарааж, “цаг бус”-аар сонгууль зарлана гэдэг бол төрийн дархлаанд, цаашилбал ард түмний сонгох эрхэнд шууд халдсан хэрэг юм.
Дахиад сонгогдвол дараагийн сонгууль бас л наашилна. Нэг чадсан юм, хоёр хийнэ гээд л дайрчихна. Явж явж энэ Монгол төрийн дархлаа тэнд Тусгаар тогтнолын ордны эздийн эрх ашгаас хамаардаг байж л таарахгүй.
Гэсэн хэдий ч энэ олон асуудлаараа бурантаглуулчихсан, бас дээрээс нь ирэх сонгуульд нэр дэвших эрхээ авахын төлөө юугаа ч өгч, юу ч хийхэд бэлэн байгаа гишүүд намын даргынхаа далайсан газар нь далд орж, далласан газар нь ил гарахаас ч аргагүй л бололтой юм.
Уг нь Ерөнхийлөгч Х.Баттулга хэд хэдэн удаа “…Ийм УИХ тарах ёстой” гэж санал ч, шаардлага ч тавьж байсан юм. Тэгэхэд тараагүй. Дараа нь АН-аас, МАН-аас тус бүр нэг удаа “…УИХ таръя” гээд бусдаараа гарын үсэг зуруулж шоудсан. Ер нь бол энэ УИХ-ын гишүүд яаж ч байсан санаачилгаараа тарах хүмүүс биш. Гэтэл хэдхэн цагийн дотор сүргээрээ очоод Д.Амарбаясгалангийн барьж суусан бичиг дээр гарын үсэг зурсан нь анхаарал татаад байгаа юм.
Уг нь байдлыг бодитой харвал УИХ тарахад Ерөнхийлөгчийн хэлдгээр “Гэмтнүүдийн чуулбар”, Ерөнхий сайдын хэлснээр өнөөх муусайн “…Хулгайч, хүн амины хэрэгтэн, хүчингийн хэрэгтэн, , концесс-чин, ЖДҮ-чин” гишүүд нь шууд л баларна. Шоронд орно. Үнэнийг хэлэхэд маргааш сонгууль болсон ч энэ УИХ-ын нэлээд олон гишүүн дахиад сонгогдох магадлал маш бага билээ.
Эх сурвалж: “Зууны мэдээ” сонин
2019.9.18 ЛХАГВА №185 (6152)
Улс төр
“Анхдугаар Үндсэн хуулийн мөн чанар, агуулга, ач холбогдол” сэдвээр улс орон даяар хичээл зааж байна
Монгол Улсын Их Хурал 2023 онд Бүгд Найрамдах Улсыг тунхаглаж, анхдугаар Үндсэн хууль баталсны 100 жилийн ойг тэмдэглэх тухай 64 дүгээр тогтоолыг баталсан билээ.
Уг тогтоолоор Үндсэн хуулиа эрхэмлэн дээдлэх үзэл санааг иргэдэд тайлбарлан таниулах ажлыг зохион байгуулахыг Ойг тэмдэглэн өнгөрүүлэх ажлыг зохион байгуулах Ажлын хэсэгт даалгасан юм.
Монгол Улсын Их Хурлын 2023 оны 64 дүгээр тогтоолыг хэрэгжүүлэх хүрээнд Монгол орон даяар 21 аймаг, нийслэлийн өмчийн бүх хэлбэрийн ерөнхий боловсролын сургуулийн 2024 оны 11 дүгээр сарын 25-ны өдрийн эхний цагийн хичээлийг “Анхдугаар Үндсэн хуулийн мөн чанар, агуулга, ач холбогдол” сэдвийн доор байгуулахаар шийдвэрлэсэн.
Энэхүү хичээлийг сурагчдад Үндсэн хуулийн ач холбогдол, Монгол Улсын үндсэн хууль, үндсэн хуульт ёсны хөгжлийг таниулж, тэдний үндсэн хууль, төрт ёсоо дээдлэх, эх оронч үзэл санааны төлөвшлийг дэмжих зорилгоор зохион байгуулах гэж байна. Улс орон даяар нэг зэрэг зохион байгуулах хичээлд ерөнхий боловсролын 885 сургуулийн 26.228 бүлгийн нийт 797.905 суралцагч хамрагдана.
Хичээл 2024 оны 11 дүгээр сарын 25-ны өдрийн 08.00 цагт эхлэх бөгөөд нийслэлийн 314, аймаг, сум, багийн 567, бусад 4 сургуулийн бага, дунд, ахлах ангийн сурагчид хамрагдах юм.
Бага ангийн сурагчдад заах хичээлийн агуулгад Үндсэн хуулийн тухай, Үндсэн хууль ба бидний эрх, эрх чөлөө, Үндсэн хууль ба бидний үүрэг гэсэн сэдэв багтсан бол, дунд ангийн сурагчидтай Үндсэн хууль гэж юу вэ гэсэн сэдвээр хэлэлцүүлэг өрнүүлэхээс гадна Монгол улсын Үндсэн хууль, түүний бүтэц, баталсан түүх, хүний эрх, эрх чөлөө, иргэний үндсэн ба журамт үүргийн талаар тайлбарлан таниулахаар хичээлийн агуулгад тусгасан байна.
Ахлах ангийн сурагчидтай Монгол Улсын Үндсэн хууль бидний амьдралд яагаад тийм чухал вэ сэдвээр ярилцан, Монгол Улсын тусгаар тогтнол, Төрийн дуулал, хэн нэгнээс үл хамааран өөрийн үзэл бодлоо илэрхийлэх эрх чөлөө хийгээд, Үндсэн хуулиар олгогдсон бусад эрхийн талаар хэлэлцэнэ хэмээн Улсын Их Хурлын Хэвлэл мэдээллийн газраас мэдээллээ.
Улс төр
Боомтын сайд “Тавантолгой төмөр зам” ХХК-ийн үйл ажиллагаатай танилцав
Улс төр
Дата, өгөгдлийн бие даасан байдлыг бүрдүүлнэ
Цахим хөгжил, инновац, харилцаа холбооны сайд Ц.Баатархүү Канад Улсаас Монгол Улсад суугаа Онц бөгөөд Бүрэн эрхт Элчин сайд хатагтай Сандра Шуфани болон Канадын ГХЯ-ны Энэтхэг-Номхон далайн бүс нутгийг хариуцсан худалдааны Ерөнхий төлөөлөгч Пол Топпил, Blackberry компанийн төлөөлөл Мааз Ясин нарыг хүлээн авч уулзлаа.
Цахим хөгжил, инновац, харилцаа холбооны сайд Ц.Баатархүү “Монгол Улсын Засгийн газрын 2024–2028 оны үйл ажиллагааны хөтөлбөрт хиймэл оюун, их өгөгдөл зэрэг дэвшилтэт технологийг бусад салбарт нэвтрүүлэх, инновац, гарааны бизнес эрхлэгчдийг дэмжих, хүний нөөцийг чадавхжуулах зэрэг үндэсний хэмжээний томоохон ач холбогдолтой арга хэмжээ, төсөл хөтөлбөрүүдийг хэрэгжүүлэхээр тусгасан. Мөн Кибер аюулгүй байдал, цахим хөгжилд ихэд анхаарч, эрсдэлийн түвшнийг тодорхойлохоор олон байгууллагатай хамтран ажиллаж байна. Мэдээллийн технологийн хүний нөөцийг чадавхжуулах шаардлага их байгаа тул кибер аюулгүй байдлын чиглэлээр мэргэжилтэн бэлтгэхэд Канадын их, дээд сургуулиудтай хамтрах, хамтарсан хөтөлбөрийг МУИС, ШУТИС дээр түшиглэн байгуулах чиглэлээр хамтран ажиллахыг хүсэж байна. Түүнчлэн цахим эдийн засгийг хөгжүүлэхэд анхаарч, Мэдээллийн технологийн үйлдвэрлэл, инновацид түшиглэсэн бараа бүтээгдэхүүнийг экспортлох нөхцөлийг бүрдүүлж, УИХ-аас хууль баталсан. Цаашид энэ салбарт хамгийн ээлтэй улс болохыг зорьж байна. 2027 онд Үндэсний хиймэл дагуулаа хөөргөж, сансрын эдийн засгийг хөгжүүлэх амбицтай байна. Мөн дрон туршилтын бүс байгуулах бэлтгэл ажилдаа орсон” хэмээн ярилаа.
Талууд хоёр улсын программ хангамж үйлдвэрлэгч хоорондын хамтын ажиллагааг өргөжүүлэх, ялангуяа үүлэн тооцоолол чиглэлээр хамтран ажиллах сонирхолтой байгаагаа илэрхийлэв. Хиймэл оюун, их өгөгдөл, машин сургалт гэх мэт орчин үеийн технологийг төрийн үйлчилгээнд ашиглах талаар xамтарсан төсөл хэрэгжүүлэх боломжийг судлан үзэхээ сайд Ц.Баатархүү илэрхийлэв.
Канадын ГХЯ-ны Энэтхэг-Номхон далайн бүс нутгийг хариуцсан худалдааны Ерөнхий төлөөлөгч Пол Топпил “Канадын Засгийн газраас хоёр жилийн өмнө Энэтхэг, Номхон далайн бүс нутаг руу чиглэсэн стратегиа зарласан. Энэ хүрээнд тус бүс нутаг дахь улсуудтай харилцаагаа өргөжүүлэхийг хүсэж байна. Цахим аюулгүй байдал ардчилсан улсуудын хувьд олон сорилтыг дагуулж байна. Энэ чиглэлд Монгол Улсын Засгийн газартай хамтарч ажиллахдаа таатай байх болно. Мөн манай улсын Blackberry компани энэ чиглэлд найдвартай, дэвшилтэт технологийг Засгийн газруудад санал болгож байна” гэж онцоллоо.
Канад Улс нь мэдээллийн технологийн салбарт үндэстэн дамнасан компаниуд болон үндэсний хэмжээний олон компаниудтай. Тэдгээр компаниудыг дэмжин хөгжүүлэх чиглэлээр арвин туршлагатай аж.
“Blackberry” компанийн төлөөлөгч Мааз Ясин “Blackberry компани аюулгүй харилцаа холбоо, цахим аюулгүй байдлын чиглэлд анхаарч ажиллаж байна. Бизнесийнхээ үйл ажиллагааг цахим аюулгүй байдлыг хангахад чиглүүлж, дэвшилтэт технологийг хөгжүүлсэн. Энэхүү технологийг АНУ, GREAT 7, НАТО-тай хамтран ажиллаж байна. Улмаар Азийн цахим хөгжлийг түүчээлэгч улсуудтай хамтрахыг зорьж байна. Ингэхдээ Засгийн газруудад дата мэдээллийн бие даасан байдлыг санал болгож байгаа юм” гэж ярилаа гэж Цахим хөгжил, инновац, харилцаа холбооны яамнаас мэдээллээ.
-
Улс төр10 цаг өмнө
“Анхдугаар Үндсэн хуулийн мөн чанар, агуулга, ач холбогдол” сэдвээр улс орон даяар хичээл зааж байна
-
Нийгэм12 цаг өмнө
Ой модны салбар үүсэж хөгжсөний 100 жилийн ойн барилдаанд улсын начин Л.Энхсаруул түрүүллээ
-
Энтертайнмент12 цаг өмнө
Циркийн уран нугараач Э.Лхагва-Очир Алтан цомын эзэн боллоо
-
Энтертайнмент11 цаг өмнө
“Болор цом-42” наадамд оролцох найрагчдын нэрс тодорлоо
-
Нийгэм12 цаг өмнө
Т.Даваадалай: Автомашины импортыг хязгаарлаагүй, улсын дугаар авах шалгуур үзүүлэлтээ л биелүүлэх ёстой
-
Нийгэм12 цаг өмнө
Аюулт үзэгдэл, ослын 115 удаагийн дуудлагаар үүрэг гүйцэтгэжээ
-
Нийгэм12 цаг өмнө
Улс тунхагласны баяраар зарим хилийн боомтууд амарна
-
Дэлхий дахинд11 цаг өмнө
АНУ-ын зарим мужид цас, бороо холилдон орж, хоёр хүн амь насаа алджээ