Дэлхий дахинд
Тоглодоггүй тэмдэг СИ ЗИНЬПИН

Х.ӨЛЗИЙ
Хятадын Коммунист намын дарга Ху Зинтау 2006 онд “Авлига бол нийгмийн байгууллын дор тавьсан мина” гэж хэлсэн байдаг. Ингээд 2012 онд Си Зиньпин БНХАУ-ын дарга боллоо. Энэ үеэс л Хятадад авлигын эсрэг тэмцэл эрчимжиж эхэлсэн юм. Авлигатай тэмцэх тэмцэл түүний дотоод бодлогын гол цөм болов.
Си Зиньпиний авлигын эсрэг гол зарчим
Авлигатай тэмцэхийн тулд Си дарга түшмэл албан тушаалтнуудын дунд түгээмэл болоод байсан хүнд суртал, авлигын шинж чанартай найман зүйлийг тас хориглосон журам гаргав. Үүнд:
– Хэт их баяр ёслол тэмдэглэх, хэлбэрдэх байдлаас татгалз. Улаан хивс дэвсч, ард түмэнтэй уулзаж, цэцэг авч, алга ташин тансаг хүлээн авалт хийхгүй байх
– Арилжааны байгууллагын элдэв арга хэмжээнд оролцож, тууз хайчилж дүр үзүүлэх
– Гадаадад айлчлах, ажиллахдаа элдэв олон дагуултай явдгийг хумих
– Баримт бичиг, албан хэргийг энгийн иргэдэд ойлгомжтой бичиж боловсруулах
– Олон машин дагуулж цуваа үүсгэн зам хааж давхидгийг болих
– Өөрийгөө дөвийлгөж ном сэтгүүл хэвлүүлж, шаардлагүй бол мэдээгээр гараад байхгүй байх
– Ном бичиж, намтраа хэвлүүлэн өөрийгөө сурталчлах
– Өөртөө машин тэрэг, байр авч, томилолтоор явахгүй хэмнэх
Хятадын албан тушаалтнууд үүнийг нэг их юманд тоосонгүй, тоглоом шоглоом, мөрөөдөл гэж бодож байлаа. Гэтэл шинэ Дарга тоглодоггүй хүн гэдгийг тэд ойлгосонгүй. Тэд үнэндээ авлига хүнд сурталтай хийх тэмцэл бүр ноцтой шатандаа орж байгааг ойлгосонгүй. Шинэ бодлогын гол зарчим нь “Өндөр ёс суртахуун, эсвэл бууд” болох нь аяндаа мэдэгдээд эхэллээ.
Хүлээн авалтаас хэмнэлт рүү
Си даргын найман дүрэм гараад ирсэн нь өндөр албан тушаалтнууд нь тансаг хүлээн авалт хийдэг уламжлалтай дарга нарт том цохилт болов. Хэт олон хоол, хамгийн өндөр үнэтэй архи, далайн төрөл бүрийн бүтээгдэхүүн, хэдэн арван долларын үнэтэй янжуур бүхий тансаг зоогийн газарт болдог хүлээн авалтын дараа энэ бүгдийн ихэнх нь ширээн дээр үлддэг байсан. Харин Си дарга ердөө дөрвөн хоол байхад л болно гэжээ.
Ингээд Си даргын тэмцлийн эхний нэг жилд гэхэд л тансаг хүлээн авалт 30 хувь буурч, онгоцны нэгдүгээр ангиллын суудлын захиалга 10 хувь, тансаг бараа бүтээгдхүүний гүйлгээ 20-30 хувь буурчээ. Нэг шил нь 600-700 ам.долларын үнэтэй “Маотай” архины борлуулалт эрс унав. Ингээд 2013 он гэхэд улсын төсвөөс 40 тэрбум доллар хэмнэсэн байна. Энэ бол холбооны төсөв, улсын хэмжээнд бол 160 тэрбумыг хэмнэжээ.
Авлигачдад оноох дээд хэмжээ
Дэлхий даяараа цаазын ялаас татгалзаж байхад Хятад авлигад идэгдсэн албан тушаалтнуудын ялын дээд хэмжээг цаазын ял гэж зарлав. Авлигын эсрэг кампани хэрэгжүүлсэн 16 жилд Хятадад 10 мянга гаруй албан тушаалтанд цаазын ял оноосон байдаг. Төрийн албандаа 70 сая хүнтэй Хятадад энэ тоо бол юу ч биш л дээ. Хятад бол хөдөлмөрийн насны хүн амынхаа дунд төрийн албан тушаалтнууд нь 8.8 хувь эзэлдгээрээ дэлхийн улсуудын дунд 26 дугаар байрт ордог.
Ял оноох нь шууд буудна гэсэн үг бас биш
Хятадын хууль тогтоомжийн талаар нэг зүйл ойлгох хэрэгтэй. Өөрөөр хэлбэл буудан алах ял онооно гэдэг нь шууд буудна гэсэн үг бас биш, ял гүйцэтгэхийг хойшлуулж бас болно. Буудуулахаа нэг насаараа ч хүлээж мэднэ. Энд хамгийн гол нь авлига авсан хүн бүрийг, ялангуяа өндөр албаны түшмэлүүдийг зүгээр ч нэг шууд буудаад байсангүй. Авлига авсан түшмэлүүдэд дунджаар 12-16 жилийн ял оноодог юм байна. Тэгэхээр авлигач бүрийг толгой дараалан буудаад байдаг гэдэг нь зүгээр л домог. Харин онцгой тохиолдолд юм уу, эхэн үедээ бусдад нь сургамж болгох гэж үзүүлэх сургуулийн зориулалтаар буудаж байсан нь үнэн.
Хятадад өнөөдөр дээд хэмжээг тун ховор хэрэглэж байгаа ч буудан алах ял байсаар байгаа. Яагаад гэвэл эд эрхтнийг нь донорын журмаар ашиглах зорилгоор буудаж байна. Үнэнийг хэлэхэд ийм бизнес хятадад ид цэцэглэж байна. Цаазлуулагчдын эд эрхтнийг бусад улс орнуудад худалдаж байгаа.
Авлигатай тэмцэж эхэлсэн гол шалтгаан
Хятадад авлигатай тэмцэх ажил зүгээр ч нэг 2000-аад онд эхэлсэн юм биш. Энэ нь хоёр шалтгаантай. Юун түрүү энэ үед Хятадын эдийн засгийн өсөлт удааширч эхэлсэн юм. Бээжингийн зуны олимп, Гунжоугийн Азийн тоглолт, Шэньжаанд Универсиад болох гэж байв. Энд хөрөнгө дутагдаж байхад их хэмжээний хөрөнгө авлига руу урссаар байлаа. Чухам энэ бүхнээс үүдээд албан тушаалтан, түшмэлүүдийн халаас руу урсч байгаа энэ мөнгийг улсад төвлөрүүлэх үүднээс ийм хатуу тэмцэл эхлүүлсэн байна. Тэгээд ч газар авсан авлигын эд мөрийн баримт нь хэн бүхэнд ил тод болоод байсан үе.
Авлигатай тэмцээд байна уу, сөрөг хүчинтэйгээ юү
Улстөрчдийн дундаас ийм асуулт гарах нь бий. Үнэхээр авлига авсан, шударга бус албан тушаалтныг цээрлүүлээд байна уу, эсвэл сөрөг хүчин, өрсөлдөгчдөө намнаад байна уу…..Орост Путиныг бол илүүтэй ингэж хардах нь бий. Хятадын дарга Си Зиньпиний тунхагласан “ялаа, барыг намнах” уриан дор орлого, авлигын нь хэмжээнээс үл хамааран янз бүрийн хүн бууны аманд зогсч байгаа нь ийм хардлага төрүүлдэг байж болох. Сумны өмнө бол авлигач хүн бүр адил тэгш.
Авлигатай тэмцэх сурталчилгааны арга
ОХУ-ын ерөнхийлөгч Владимир Путин нэг удаа авлигын хэргээр хэвлэл мэдээллийн хэрэгслүүд шоу хийх хэрэггүй гэж нэгэнтээ хэлсэн байдаг. Харин Хятадад бол эсрэгээрээ авлигын хэрэг, тэднийг хэрхэн цээрлүүлж байгааг хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр өргөн сурталчилсан нь үр дүнгээ өгч байгаа нь харагдаж байна.
Ер нь Хятадад авлигатай тэмцэх кампанит ажил нь хоёр зорилтыг хэрэгжүүлж байгаа юм. Нэгдүгээрт мэдээж авлига авч болохгүй юм байна, нэг л өдөр бууны аманд зогсч магадгүй гэдгийг албан тушаалтнууд, түшмэлүүдэд ойлгуулах. Хоёрдугаарт, ард түмэнд засаг төрд итгэх итгэл төлөвшүүлэх.
Үүний тулд л авлигын хэргийн талаар хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр ил тод бичиж нийтэлж, телевизүүд хэргийн газраас сурвалжлага хийж, тэдний авлигаар авсан хөрөнгө, тансаг байшин барилга, машин тэрэг, эд хогшлыг харуулаад хамгийн сүүлд нь цаазаар авч байгааг нь үзүүлж байна. Одоо бол бөөнөөр нь жагсаагаад бууддагаа больсон л доо, оронд нь үхлийн тариа тарьдаг. Үүний тулд тусгай зориулалтын олон эмнэлэг хүртэл барьсан.
Үр дүн
Авлигатай тэмцсэний үр дүн яаж гарав. Зөвхөн 2015 онд гэхэд л авлигын 34 мянган зөрчил илрүүлэн 8000-ыг нь шүүхэд шилжүүлсэн нь албан тушаалын эрх мэдлээ хэтрүүлэн хэрэглэж, авлига, үнэт бэлэг авсан байх жишээтэй. Албаны машинаа хувийн хэрэгцээнд ашигласан, тансаг хүлээн авалт зохион байгуулсан, төрөл төрөгсдийн оршуулгаа хэт тансаг үйлдсэн, албаны мөнгөөр орон нутагт зорчсон, зэрэг 500 мянга орчим үйлдлийн тухайд шүүхийн хөнгөн ялаар юм уу, захиргааны, намын арга хэмжээ авсан байна.
Сүүлийн гурван жилд гэхэд Хятадад төрийн албан хаагч нэг сая орчим хүнийг авлигын хэргийн улмаас мөрдөн шалгасан мэдээ байна.
Авлигатай тэмцсэний өөр нэг том үр дүн бол авлига авч хууль бусаар хөрөнгөжөөд гадаадад зугтан гарсан албан тушаалтнуудаа эргүүлэн авчирч байгаа явдал. Сүүлийн таван жилд ийн гадаад руу зугтсан 5974 эдийн засгийн гэмт хэрэгтнийг эх орондоо авчирсны 1425 нь авлигын хэргийн шийтгэлээс зугтаасан албан тушаалтан байна. Үүний зэрэгцээ тэдний хууль бусаар олсон 14.2 тэрбум юань буюу ойролцоогоор хоёр тэрбум ам.долларын хөрөнгийг эх орондоо авчирч хураан авсан байдаг.

Дэлхий дахинд
Ромын пап Францисыг оршуулах ёслол бямба гарагт болно

Ромын католик сүм хийдийн кардиналууд өчигдөр хуралдаж, пап Францисын оршуулах ёслолыг энэ бямба гарагт Гэгээн Петрийн талбайд гадаа үйлдэхээр тогтжээ. Харин ард иргэд, сүсэгтнүүдийг Ромын Папд хүндэтгэлээ илэрхийлэх боломжийг олгох үүднээс лхагва гарагт шарилыг нь Гэгээн Петрийн сүмд байрлуулж юм байна.
88 настай Пап лам Францис тархинд нь цус харвасны улмаас зүрхний дутагдалд орж нас нөгчсөн болохыг Ватиканы албаныхан үүний өмнө мэдээлсэн. Он гарснаас хойш хоёр уушгиндаа хатгалгаа туссаны улмаас эмчлүүлж эмнэлгээс гараад удаагүй байсан Ромын пап хамгийн сүүлд өнгөрсөн амралтын өдөр Улаан өндөгний баярыг тохиолдуулж Гэгээн Петрийн талбайд сүсэгтэн олонтой мэндчилж байсан юм. Францис ламтан мөн тогтсон заншлаас гажиж, Гэгээн Петрийн сүмд бус, Гэгээн Мариагийн сүмд өөрийг нь оршуулахыг гэрээсэлжээ. Өмнөх бүх Ромын папуудаас анх удаа Европын бус орны гаралтай Францис ламтны дурсгалыг хүндэтгэж төрөлх Аргентин улсад нь болон хөрш Бразил улсад 7 хоногийн гашуудал зарласан байна.Мөн дэлхийн католик шашинтнуудын тэргүүнийг оршуулах ёслолд оролцож, Пап Францистай салах ёс гүйцэтгэх бодолтой байгаагаа дэлхийн олон орны удирдагчид илэрхийлж байгаа юм байна.
АНУ-ын Ерөнхийлөгч Д.Трамп тухайлбал гэргийн хамтаар Ром хотноо энэ ёслолд оролцохоо мэдэгдсэнээр албандаа орсноосоо хойш анх удаа хилийн дээс алхах гэж байгааг хэвлэлүүд дурьдаж байна. Францын Ерөнхийлөгч Э.Макрон, Бразилийн ерөнхийлөгч Лула да Сильва, Пап ламтны төрөлх Аргентин улсын ерөнхийлөгч Хавьер Милей нар мөн оршуулгад оролцохоо мэдэгджээ. Украины ерөнхийлөгч Зеленский очихоор төлөвлөж байгаа талаар дотоодын хэвлэлүүд нь мэдээлжээ.
Дэлхийн 1,4 тэрбум католик шашинтнуудын тэргүүн, дараагийн Пап ламыг сонгох сонгуулийн тухайд, түүнийг таалал төгссөнөөс 15-20 хоногийн дараа эхэлдэг жаягтай. Энэ үүднээсээ тавдугаар сарын 6-наас хойш болох юм байна. Маш чанд хатуу дэг ёсны дагуу, нууц байдалд явагддаг энэ сонгуульд дэлхийн өнцөг булан бүрийн 135 кардинал оролцох эрхтэй байна.
Дэлхий дахинд
The U.S. tariff tantrum: A self-defeating trade war

Editor’s note: Xin Ping is a commentator on international affairs, writing regularly for Xinhua News Agency, CGTN, Global Times, China Daily, etc. The article reflects the author’s views and not necessarily those of CGTN.
Washington’s latest tariff blitzkrieg – slapping “universal” levies on over 180 nations and regions – is setting things on fire at home.
The moment the executive order was signed, U.S. markets went into freefall: the Dow plunged nearly 4 percent, Apple and Nike stocks nosedived, and $6.4 trillion vanished from Wall Street in two days.
This isn’t economic policy. It’s economic arson.
The art of self-sabotage
Will tariffs bring manufacturing home? Despite years of arm-twisting, American tech giant Apple still works with 94.5 percent of its suppliers being overseas.
Apple isn’t an outlier. The semiconductor industry is facing obstacles in reshoring back to the U.S. as well. Intel has paused its Arizona factory. TSMC is delaying U.S. production. The problems hindering “made in America” are systemic and may only be addressed through a broad and profound economic restructuring. Tariffs won’t magically resurrect dead industries; they only inflate prices for already-struggling consumers.
The U.S. tariff spree, unleashed in the name of “America First,” is in fact a masterclass in shooting oneself in the foot. U.S. farmers will be hard hit. In the aftermath of the 2018 China tariff, while U.S. soybean exports eventually rebounded, the farming community suffered irreparable damages: Midwest farm bankruptcies spiked 30 percent, wiping out generations of family farms. Today’s “Tariff 2.0” risks repeating history – but with higher stakes.
China’s counterpunch
Beijing has been defending itself with precise actions, hitting back with matching levies. But its market remains open to others. Germany’s automakers, for instance, now sell more cars in China than at home. ASEAN’s durians and lobsters enter Chinese markets tariff-free under RCEP – a stark contrast to America’s “walled garden” approach.
As China’s commerce ministry stated: “Bullying tactics won’t work. We defend rules, not whims.” Similar tactics have failed before. When the U.S. tried weaponizing small-parcel exemptions to target Chinese goods, U.S. retailers revolted, as 60 percent of affected imports are everyday essentials for low-income households.
Allies: from partners to prey
American allies are not spared either, and their response has also been strong. The EU is poised to approve retaliatory measures. France is warning against “suicidal trade wars.” German industries are lobbying Brussels to hit back harder. Japan is calling the moves “deeply regrettable.”
In Southeast Asia, the irony is thicker than durian pulp as countries like Vietnam face 46 percent tariffs but remain trapped supplying components to U.S. tech giants. An economist in Hanoi reveals the reality: “Trump wants us to be his factory, but not his competitor. That math doesn’t add up.”
The U.S. tariff crusade isn’t just failing – it’s uniting the Global South against Washington. The U.S. only accounts for around 15 percent of global trade. The remaining 85 percent is made up by the rest of the world – including China – and it will not stand idly by and watch the international trade system, the very thing that fostered global prosperity for decades, destroyed by self-serving political motivations.

A woman looks at an electronic stockboard on her computer at a trading company in Hanoi, Vietnam on April 8, 2025. /CFP
The ghost of Smoot-Hawley
History has long given its verdict on tariffs. The 1930 Smoot-Hawley tariffs turned a recession into the Great Depression. The déjà vu is uncanny: U.S. steel tariffs briefly boosted producers but killed 75,000 downstream jobs. American icon motorcycle manufacturer Harley-Davidson was forced to shift production overseas to avoid costs. “Made in America” has become “priced out of America.”
Those in Washington are preaching “short-term pain for long-term gain.” Tell that to the 27 U.S. textile mills shut down in the past 20 months, or the single mom paying 17 percent more for Walmart clothes. Some on Reddit have put it quite well: “Tariffs are taxes on the poor.”
Epilogue: The unlearned lesson
The White House insists this is “historic” – and they’re right. Not since the 1930s has the U.S. so recklessly weaponized trade. But the world has changed: China is deeply integrated into global supply chains, the EU makes its own decisions, and ASEAN won’t ditch prosperity for geopolitics.
The clock is ticking. Every tariff tweet coming from Washington is shredding U.S. credibility. Every market plunge erodes the White House’s “strong economy” narrative. And America’s isolation deepens with every trade deal other countries make on lowered tariffs, such as those between China and ASEAN and European countries.
In the end, it’s not just about the economy. America is turning its back on the world. The path it has chosen is a solitary one.
(If you want to contribute and have specific expertise, please contact us at opinions@cgtn.com. Follow @thouse_opinions on X, formerly Twitter, to discover the latest commentaries in the CGTN Opinion Section.)
Дэлхий дахинд
БНСУ даяар галын нөхцөл байдал ноцтой түвшинд хүрснийг зарлалаа

-
Нийгэм17 цаг өмнө
“Бөмбөгөр” худалдааны төвийн баруун талын үерийн далангийн түшиц ханыг шөнийн цагаар засварлаж байна
-
Нийгэм23 цаг өмнө
Өнөөдөр цахилгааны засвар хийгдэх хуваарь
-
Улс төр23 цаг өмнө
Монгол Улсын Ерөнхий аудиторын албан тушаалд нэр дэвшигчтэй хийх нэр дэвшигчийн сонсголыг зохион байгуулна
-
Эдийн засаг21 цаг өмнө
Үхрийн цул мах нэг килограмм нь дундажаар 22 940 төгрөгийн үнэтэй байна
-
Улс төр23 цаг өмнө
Гадаад харилцааны сайд Б.Батцэцэг Унгар Улсад албан ёсны айлчлал хийнэ
-
Улс төр21 цаг өмнө
БНКазУ, Монгол Улсын арьс шир, ноос боловсруулах туршлагаас судалж байна
-
Нийгэм21 цаг өмнө
“Агросити” дагуул хотын хөгжлийн ерөнхий төлөвлөгөө боловсруулах нээлттэй тендерийг дахин зарлалаа
-
Нийгэм21 цаг өмнө
Зам тээврийн осолд өртсөн 164 хүүхдийн эрхийг хамгаалжээ