Эдийн засаг

“ӨРХ БҮРТ НЭГ САЯ ТӨГРӨГ” ӨГӨХ НЬ ЭНЭ ХҮНД ҮЕД ЭДИЙН ЗАСГИЙН ХАМГИЙН ӨГӨӨЖТЭЙ ДЭМЖЛЭГ БОЛНО

Нийтэлсэн

4 жил өмнө

2021-01-27

Нийтэлч

Дэлхийн улс орнууд цар тахлын аюул гамшгийг даван туулахын тулд тухайн өвчинтэй тэмцэхээс гадна ард иргэддээ мөнгөн тусламж үзүүлэх, худалдан авалтаар нь дамжуулан үйлдвэр, аж ахуйгаа санхүүжүүлэх зэрэг нэн оновчтой, тодорхой арга хэмжээг шуурхай хэрэгжүүлж, улс орныхоо эдийн засагт тулгарсан хямрал, үйлдвэр аж ахуйн доройтол, ард иргэдийнхээ амьдралд учирч буй зовлон, бэрхшээлийг цогцоор шийдвэрлэх, алсын хараатай, үр дүнтэй, дэмжлэгийн бодлогыг тууштай явуулж байна.

Иймд Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Үндсэн хуулийн Хорин зургадугаар зүйлийн нэг дэх хэсэгт заасан бүрэн эрхийнхээ хүрээнд “Коронавируст халдварын цар тахлаас үүдэлтэй амьдралын доройтол, нийгэм, эдийн засгийн бэрхшээлийг даван туулах онцгой арга хэмжээний тухай” Улсын Их Хурлын тогтоолын төслийг санаачлан боловсруулж, Улсын Их Хуралд өргөн мэдүүлээд байна.

Энэхүү тогтоолын төсөл нь цар тахлын хүнд үед “Өрх бүрт нэг сая төгрөг”-ийн дэмжлэг үзүүлэх, өрхийн худалдан авалтаар дамжуулан үндэсний үйлдвэр, аж ахуйгаа дэмжих үндсэн зорилгын хүрээнд боловсруулсан бөгөөд санхүүжилтыг нь “оффшор бүсээс татагдсан” хөрөнгийн эх үүсвэрээр шийдвэрлэнэ гэв.

Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн өргөн барьсан тогтоолын төсөлд өрх бүрд нэг сая төгрөгийг, үүнээс 200 мянган төгрөгийг бэлнээр, 800 мянган төгрөгийг зөвхөн үндэсний үйлдвэрлэгчээс архи, согтууруулах ундаа, тамхины төрлөөс бусад бараа, бүтээгдэхүүн худалдан авах тусгай болзол бүхий эрхийн бичиг хэлбэрээр олгож, санхүүжилтийг оффшор бүсээс татагдан орж ирсэн хөрөнгийн эх үүсвэрээр шийдвэрлэх зохицуулалтыг тусгасан. Ингэхдээ оффшор бүсээс орж ирсэн мөнгөн хөрөнгийг Монголбанкинд төрийн сангийн тусгай данс нээн байршуулахаар заасан билээ.

Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн “Өрх бүрт нэг сая төгрөг” өгөх тогтоолын төслийн тухай эдийн засагчдын байр суурь болоод хэрхэн шийдэх арга замын талаар зарим эдийн засагчдаас тодрууллаа.

Эдийн засгийн шинжлэх ухааны доктор,”Шинэтгэлийн гарц” судалгааны хүрээлэнгийн захирал Д.АМГАЛАН

Ерөнхийлөгчийн санаачилгыг яг энэ цаг үед бол дэмжиж байна. Ваучер хэлбэрээр үндэсний үйлдвэрийн хэрэгцээт хүнсний бүтээгдэхүүн хэлбэрээр олгоно гэдэг нь нийлүүлэлтээр дамжуулан эргэлтээ дэмжиж байгаа нэг арга мөн. Хоёр сар гаруй хугацаанд айл өрх ч, аж ахуйн нэгж ч мөнгөгүй болсон. Бусад эдийн засгийн арга хөшүүргүүдийг хүлээх хугацаа үнэндээ байхгүй болсон. Тиймээс түр боловч амьсгал авах хэрэгтэй биз дээ. Иймээс дэмжиж байна. Харин нийлүүлэлтийн хомсдолтой үед шууд 100 хувь бэлэн мөнгө тараавал үнэ хөөрөгдөх эрсдэл бий.

Шийдэл заавал байх хэрэгтэй. Эдийн засаг талаасаа байсан боломжоо алдсаар байна. Цар тахалтай зэрэгцэн хэт улстөржих, халамжийг хавтгайруулан, ямаанд хүртэл мөнгө өгсөн, төсвийг огцом тэлсэн явдал нь төсөв тэлэх орон зайг үлдээгээгүй. Мөн нийлүүлэлтийг хэт хумьсан нь хомсдол үүсгэж, үнэ хөөрөгдөх эрсдэлтэй зэргээс шалтгаалан байсан орон зай, боломжоо алдаж байна. Өөрөөр хэлбэл судалгаа, үндэслэлгүй олон хоногоор хорио цээр тогтоосноор шүү дээ.

Боломжтой гаргалгааг харвал, нийлүүлэлт талаасаа дэмжих цор ганц бодлогын орон зай, боломж үлдсэн гэж харж байна. Өөрөөр хэлбэл үйлдвэр аж ахуй нэгжээ дэмжинэ гэсэн үг. Мөн мөнгөний бодлогоор дамжуулан нийлүүлэлтийг дэмжих орон зайг ашиглах буюу бизнесийн байгууллагуудыг хямд өртөгтэй зээлийн эх үүсвэрээр хангах хэрэгтэй байна.

Эдийн засагчид бэлэн мөнгө, аливаа зүйл тараахын эсрэг байдаг, бэлэнчлэх сэтгэлгээний эсрэг байдаг. Энэ нь эдийн засагт маш хортой. Энэ удаа яалтай билээ. Айл нь ч, аж ахуйн нэгжүүд нь ч хүнд байна. Гэхдээ Ерөнхийлөгчийн санаачилга бол нийлүүлэлт талдаа буюу үндэсний үндэсний аж ахуйн нэгжээ дэмжих замаар өрх бүрийг тэтгэж байгаа нь үнийн өсөлтөд төдийлөн нөлөөлөхгүй гэж харж байна. Харин энд ваучераар худалдаа эрхлэх бизнесийн байгууллагуудын ёс зүй, хандлага маш чухал. Мөн дээрээс нь хомсдолоос үүдэлтэй үнийн шударга бус байдалд зохих ёсны газрууд хяналтаа тавих хэрэгтэй.

Үүний дараа дунд, урт хугацаанд чиглэсэн эдийн засгийн шинжтэй төсөв, мөнгөний бодлого чухал юм.

Хөгжлийн эдийн засагч Ц.ЛУТ-ОЧИР

Ковид хямралтай тэмцэх хамгийн үр дүнтэй арга хэрэгсэл нь 2021 оны төсвөө тодотгоод үр өгөөжгүй, бетон зуурдаг 3.5 их наядын дүнтэй хөрөнгө оруулалтын төслүүдийг царцааж, хэмнэсэн мөнгөөрөө ард иргэдийн орлогыг нэмэгдүүлэх, эдийн засгийн эргэлтийг нэмэгдүүлэх чиглэлд зарцуулах болоод байна. Өдрийн орлогоор амь зуудаг иргэд ядууралд ороод ломбард руу гүйгээд эхэлсэн. Төрийн бодлого Ковидыг хязгаарлах бус энэ хямралаас нийт нийгмээрээ аль болох хохирол багатай даван туулах алсын харааг барих ёстой баймаар. Ажилгүйдэл, ядуурал, түүнээс үүдэлтэй архидалт, гэмт хэрэг бидэнд том асуудал үүсгэх магадлалтай. Хорионоос шалтгаалан улсын эдийн засагт хоногт 50 тэрбумын хохирол учирч байна. Хорио 1 сар үргэлжилбэл 432,600 хүн ажилгүй болох тооцоог МҮХАҮТ хийсэн. Гэтэл бид 60 хоногийн хатуу хөл хорионд сууж, эдийн засагт гурван их наядын хохирол учирлаа. Богино хугацаанд шуураад өнгөрөх ханиадны төлөөсөнд урт хугацаанд хохирол учруулах нийгмийн хямралд орохгүй юм сан. Хорио тавигдлаа ч байдал хурдан дээрдэхгүй. Цаашдаа эдийн засаг, нийгмийн байдал яаж доройтож, хэдэн хүн ядуурал, архидалт, гэмт хэргийн хохирогч болохыг таашгүй. Улс эмзэг бүлгийн хүмүүстээ хүнсний талон, мөнгөн тусламжаа өгч байгаа. Гэтэл улсад НДШ төлдөг, татварыг бүрдүүлдэг дундаж давхарга хаягдаж байгаа нь шударга бус юм. Тиймээс эдийн засгаа идэвхжүүлэх, мөнгөний эргэлтийг хурдасгахын тулд ковидийн нөлөө байгаагүй үе болох 2019 оны 12 дугаар сард НДШ төлсөн бүх иргэндээ нэг удаад буцаан олгохыг санал болгож байна. Нийт дүн 331 тэрбум төгрөг буюу нэг сарын нийгмийн даатгалын сангийн орлогын дүн юм. Энэ бүх гүйлгээ зөвхөн Монголдоо эргэлдэж, гадагшаа доллар болоод урсаад явчихгүй байлгахын тулд зөвхөн дотоодын бараа, ажил, үйлчилгээ авах эрхтэй “Хэрэглээнд” зориулагдсан карт (эсвэл одоо байгаа цалингийн карт), түүн дотор төгрөгтэй ижил үнэ цэнэтэй виртуал төлбөрийн нэгж Монгол банк, Сангийн яам хамтран гаргаж болно. Картны виртуал нэгжээр бараагаа зарсан компани ханган нийлүүлэгчдээ “Хэрэглээ” нэгжээр төлбөр хийх ба улсад төлөх татвар, НДШ-ээ төлж болно. Дансны үлдэгдэл дүнгээс сар бүр нэг хувь татвар суутгах тул хурдан хэрэглэх хандлагатай байх ба бусдын бараа үйлчилгээг дэмжиж, мөнгөний эргэлтийг түргэсгэнэ. Ийм төрлийн төлбөрийн хэрэгсэл ашиглаж байсан туршлага байгаа.

Эдийн засагч Б.ЛАКШМИ

Коронавирус цар тахал гарсантай холбоотой дэлхий нийтийн эдийн засаг 2020 оноос өсөхгүй буурах хандлагатай байна. Улс орнуудын засгийн газар ААН-үүдийн үйл ажиллагааг дэмжих мөн ард иргэдийнхээ орлогыг тасалдуулахгүй байхыг хичээж ажиллаж байна. Ийм дэмжлэгийн нэг нь бэлэн мөнгө өгөх мөн ваучер зэрэг асуудал орж байна. Жишээ нь, Сингапур бэлэн мөнгө болон ваучер өгсөн.

Монгол Улсын хувьд ч эдийн засгийн нөхцөл байдал хүндэрсэн мөн хэр удаан үргэлжлэх нь тодорхой бус, айл өрхүүдийн орлого буурсан зарим тохиолдолд бүр орлогогүй болсон зэрэг нөхцөл байдалтай нүүр тулж байна. Эдийн засгийн өсөлт буурсан мөн орлого багассан ийм үед ард иргэдийн худалдан авалт буурдаг. Ингэснээрээ эргээгээд ААН-үүдэд борлуулалт буурч хүндрэлд ордог. Өрх бүрт нэг сая төгрөг олгох асуудал өнөөдрийн нөхцөл байдалд тохиромжтой юм болов уу. Гол санаа нь 200,000 төг бэлнээр харин үлдэгдлийг нь ваучераар гэж тодорхойлсон байгаа. Тэгэхлээр хэрэгжүүлэхдээ эдийн засагтаа ачаалал үүсгэхгүй байх нь чухал. Ваучераараа зөвхөн тухайн аймагтаа болвол орон нутгийн ААН-ээс худалдан авалт хийхээр зохицуулвал илүү үр дүнтэй байна. Ингэснээр нэг талаасаа худалдан авалтыг бий болгоно нөгөө талаасаа бас ААН-үүдийн орлого буурсан байгаа энэ үед дэмжинэ. Эхний ээлжинд хүнд байгаа өрхүүддээ олговол зохистой байх.

Эдийн засагч Ч.ОТГОЧУЛУУ

-Өрх бүрт нэг сая төгрөг бэлнээр өгөх боломж муу. Харин 20 хувийг бэлнээр, үлдэх 80 хувийг нь ваучер хэлбэрээр өгөх бүрэн боломжтой. Үүний тулд төсвийн тодотголоо хийж, үр ашиггүй хөрөнгө оруулалтаа царцаах ёстой. Ерөнхийлөгч “Өрх бүрт нэг сая төгрөгийн дэмжлэг үзүүлэх” хөтөлбөр боловсруулж, дотоод нөөц бололцоогоо бүрэн ашиглан нэн даруй хэрэгжүүлэх, ингэхдээ 200,000 төгрөгийг бэлнээр олгох гэсэн санал нь энэ цаг үед байж болох хувилбар гэж харж байгаа. Харин үлдсэн 800 мянган төгрөгийг зөвхөн үндэсний үйлдвэрлэгчээс архи, согтууруулах ундаа, тамхинаас бусад бараа, бүтээгдэхүүн худалдан авах эрхийн бичиг олгох гэдэгт эзнээ зөв олох хэрэгтэй. Үүнд үйлчилгээ, нийтийн хоолны салбар, үсчин, хувийн эмнэлэг зэргийг бас хамруулах нь зөв. Улсын том эмнэлгүүд ачаалал ихтэй байна. Гэтэл хувийн жижиг эмнэлгүүд хүнгүй сууж байна. Хувийн эмнэлэг дээр очиж үзүүлэх эрхийн бичиг олговол маш их үр дүнтэй. Энэ мэт эзнээ зөв олох нь нийлүүлэлтийг дэмжинэ.

Сэдвүүд:онцлох

Дэлгэрэнгүй ...

Эдийн засаг

“Moody’s” агентлаг Монгол Улсын зээлжих зэрэглэлийг ”В2,тогтвортой” хэмээн үнэллээ

Нийтэлсэн

6 өдөр өмнө

2024-11-19

Нийтэлч

24barimt

Олон улсын зээлжих зэрэглэл тогтоогч “Moody’s” агентлаг өнөөдөр Монгол Улсын зээлжих зэрэглэлийг 9 жилийн дараа ”В2, тогтвортой” болж сайжирсныг зарлалаа.

Өмнөх сард олон улсын зээлжих зэрэглэл тогтоогч “Fitch” агентлаг Монгол Улсын зээлжих зэрэглэлийг “В+тогтвортой”, “S&P” агентлаг “В+эерэг” гэж үнэлснээ дараалан зарлаж байсан юм.

Харин “Moody’s” агентлаг Монголын Улсын зээлжих зэрэглэлийн үнэлгээ “B2, Тогтвортой” болж сайжрахад дараах хүчин зүйлс нөлөөлснийг онцолжээ.

Ингэхдээ Засгийн газрын өрийн дарамтыг сүүлийн жилүүдэд тогтвортойгоор бууруулсан, Өрийн зохистой удирдлага, төсвийн сахилга батын үр дүнд Засгийн газрын ирэх жилүүдийн дахин санхүүжилтийн эрсдэл буурсан, Эдийн засаг тогтвортойгоор өсөж, ДНБ-ий хэмжээ болон түүний бодит өсөлт нэмэгдсэн хэмээн тайланд дурдсан байна.

Манай улсын хувьд өнгөрсөн хугацаанд дэлхий нийтийг хамарсан цар тахал, геополитикийн зэвсэгт мөргөлдөөний сорилттой он жилүүдэд Засгийн газраас авч хэрэгжүүлсэн санхүү, төсвийн сахилга бат, өрийн удирдлагын оновчтой бодлогын үр дүнд зээлжих зэрэглэлийг бууруулахгүйгээр тогтвортой хадгалсан учраас олон улсын нэр хүнд бүхий 3 агентлагийн үнэлгээг ийнхүү авч чадлаа.

Зээлжих зэрэглэл нь тухайн улсын төр, хувийн хэвшил, банк санхүүгийн байгууллагын гадаадын хөрөнгө оруулалт татах, хөрөнгө оруулалтын зардлыг бууруулахад нөлөөлдөг тул эдийн засгийн хөгжлөө дэмжих, тогтвортой өсөлтийг бий болгоход чухал ач холбогдол өндөр үзүүлэлт юм.

Мөн Засгийн газрын гадаад бондуудын үнэ цэнэ нэмэгдэх төдийгүй бусад арилжааны банкууд, хувийн хэвшлийн компанийн зээлжих зэрэглэл дагаж сайжрах нөхцөл бүрдэж байгаа юм гэж Монгол Улсын Сангийн яамнаас мэдээллээ.

Дэлгэрэнгүй ...

Эдийн засаг

“Эрдэнэс Тавантолгой” ХК дотоодын зах зээлд гаргасан бондын төлбөрөө бүрэн төлж барагдуулжээ

Нийтэлсэн

2 долоо хоног өмнө

2024-11-12

Нийтэлч

24barimt

“Эрдэнэс Тавантолгой” ХК хэрэгжүүлж буй төсөл, хөтөлбөрүүдийг санхүүжүүлэх зорилгоор 2021-2022 онд дотоодын зах зээлд төгрөгийн болон ам.долларын “ЭТТ-БОНД”-ыг нээлттэй гаргасан. Тодруулбал, төгрөгийн 6.2 сая ширхэг бонд арилжиж 620.0 тэрбум төгрөг, ам.долларын 0.6 сая ширхэг бонд арилжиж 64.2 сая ам.долларын хөрөнгө оруулалт тус тус татан төвлөрүүлсэн.

Татан төвлөрүүлсэн төгрөг болон ам.долларын “ЭТТ-бонд”-ын үндсэн төлбөр болох 802.8 тэрбум төгрөгийг 177.7 тэрбум төгрөгийн хүүгийн хамт нийт 980.4 тэрбум төгрөгийг өөрийн эх үүсвэрээр хугацаанд нь буюу 2024 онд бүрэн төлж барагдууллаа.

Нийт төлсөн бондын төлбөр болох 980.4 тэрбум төгрөгийг эргэн төлөх хуваарийн дагуу 15.6 тэрбум төгрөгийг 2021 онд, 74.7 тэрбум төгрөгийг 2022 онд, 552.6 тэрбум төгрөгийг 2023 онд, 337.6 тэрбум төгрөгийг 2024 онд тус тус төлсөн байна.

Ингэснээр “Эрдэнэс Тавантолгой” ХК дотоодын зах зээлд төсөл хөтөлбөр санхүүжүүлэхээр гаргасан ЭТТ-бондын төлбөрийг хүүгийн хамт хугацаанд нь өөрийн эх үүсвэрээр бүрэн төлж барагдуулан бондын өр, төлбөргүй боллоо.

Дэлгэрэнгүй ...

Эдийн засаг

Монголбанк: Аравдугаар сард 1.9 тонн үнэт металл худалдан авлаа

Нийтэлсэн

3 долоо хоног өмнө

2024-11-06

Нийтэлч

24barimt

Монголбанк 2024 оны 10 дугаар сард 1,902.5 кг үнэт металл худалдан авч, оны эхнээс өссөн дүнгээр 14.1 тонн үнэт металл худалдан аваад байна. Энэ нь өмнөх оны мөн үетэй харьцуулбал 0.6 хувиар буурсан үзүүлэлт байна.
Оны эхнээс өссөн дүнгээр Дархан-Уул аймаг дахь Монголбанкны хэлтэс 670.9 кг, Баянхонгор аймаг дахь Монголбанкны хэлтэс 1,085.7 кг үнэт металл тус тус худалдан авсан байна.

Монголбанкны үнэт металл худалдан авах үнийг дэлхийн зах зээл дээрх үнээр тогтоодог. 2024 оны 10 дугаар сард алт худалдаж авах дундаж үнэ 292,856.04 төгрөг байв.