Дэлхий дахинд

Трамп төрийн эргэлт хийж, иргэний дайн дэгдээж чадах уу?

Нийтэлсэн

4 жил өмнө

2020-11-12

Нийтэлч

АНУ-ын түүхэнд анх удаа сонгуульд албан ёсоор, улаан цайм ялагдсан Ерөнхийлөгч эрх мэдлээ хүлээлгэн өгөхөөс татгалзаж байна. Энэ нь мэргэжлийнхэн болон ажиглагчид төдийгүй энгийн иргэдэд хүртэл Трамп ямар нэгэн байдлаар төрийн эргэлт, цаашлаад иргэний дайн дэгдээхийг санаархаж, өөрийн засаглалыг авч үлдэхийн тулд дэмжигчдээ хүчирхийлэлд уриалан дуудах гэж байж магадгүй гэсэн түгшүүр төрүүлээд буй юм.

Энэ нь хэдий айдас хүйдэстэй санагдаж байгаа ч өмнө нь огт тохиолдож байгаагүй тул төсөөлөхийн аргагүй юм. Тэр тусмаа АНУ өөрөө бусад улс оронд өрнөж буй ардчилсан үйл явцад үргэлж хөндлөнгөөс оролцдог бөгөөд цаашлаад төрийн эргэлт өдөөх, ард түмний эрх баригч намдаа итгэх итгэлийг сулруулахыг санаархдаг билээ. Жишээлбэл, АНУ-ын ашиг сонирхол өнгөрсөн жил Боливид дээрх байдлаар нөлөөлсөн билээ. Тиймээс яг энэ зүйл АНУ-д эргээд өөрсдөд нь тохиолдоно гэж бодохоор санаанд багтамгүй. Өмнө нь АНУ 2000 онд ширүүн, маргаантай сонгууль үзэж байсан туршлагатай. Америкийг үүсгэн байгуулсан эрхмүүд ч тийм зүйл болно гэдгийг урьдаас мэдэж байсан гэдэг. Тухайлбал, Америкийн эхэн үеийн түүхэнд Жорж Вашингтон ард түмэндээ суудлаасаа буухыг хүсдэггүй Ерөнхийлөгчийг хэзээ ч бүү сонгоорой хэмээн захиж байсан аж.

Гэтэл одоо Дональд Трамп ялагдлаа үл хүлээн зөвшөөрч, суудлаасаа буухаас татгалзаж буй анхны түүхэн Ерөнхийлөгч болж байна. Тиймдээ ч зарим хүмүүс түүнийг төрийн эргэлт хийх гэж байна хэмээн эмээж байгаа юм. Сонгуулийн үр дүн гарч эхэлснээс хойш Трамп “Зарим сонгуулийн саналын хуудсыг хүчингүй болгож байна” гэх мэтээр ор үндэсгүй жиргээ бичих болсон билээ. Мөн тэрбээр сонгуулийн дүнг хүлээн зөвшөөрөхөөс эрс татгалзаж, нотлох баримтгүйгээр шүүхэд зарга үүсгэн тэмцэхийг оролдож байгаа юм.

Сонгуулийн өмнө ажиглагчдын таамаглаж байсан нь биеллээ олж, Трамп суудлаасаа буухыг үнэхээр хүссэнгүй. “Байден сонгуульд төлөөлөгчдийн олонхийн саналыг авлаа ч Трамп хүлээн зөвшөөрөхгүй байвал энэ асуудлыг дуусгах ямар ч жишиг, журам, хууль бидэнд байхгүй. Сонгуулиас болж өмгөөлөгч нар эцэс төгсгөлгүй заргад орооцолдсон маш олон жишээ олон улсад бий” хэмээн ажиглагч Бартон Геллман ярьжээ.

Сонгуулийн үр дүн тодорхой болоод долоо хонож байхад байдал өөрчлөгдсөнгүй. Цаашид юу болох вэ? Трамп цаашид хэрхэн хөдлөх, юу хийх талаар маш олон таамгуудыг хүмүүс ярилцаад эхэлжээ. Гэхдээ түүний хязгаарлагдмал эрх мэдлийн хүрээнд тэдгээрийн чухам аль нь боломжтой вэ? энэ талаар мэргэжлийнхэн байр сууриа дараах байдлаар илэрхийлжээ.

Төрийн эргэлт гарахгүй байж магадгүй ч иргэд Трампын ор үндэсгүй мэдэгдлүүдээс болоод ардчилалд итгэх итгэлээ алдаж магадгүй

Зарим улстөрчид болзошгүй төрийн эргэлт бус Трампын худал үгс ард иргэдийн ардчилалд итгэх итгэлийг сулруулах вий гэдэг нь хамгийн том түгшүүр хэмээн үзэж байна. Ард түмний итгэл сулрах нь цаашдаа улам даамжирсаар ирээдүйд төрийн эргэлт болох урт замын эхлэл, суурь болдог аж.

Улс төр судлаач Хенри Фаррелл “Вашингтон Пост” сонины нийтлэлдээ “Трампын ор үндэсгүй худал үгс америкчуудын ардчиллыг зэврүүлж дууслаа” хэмээн бичжээ. Тэрбээр тус нийтлэлдээ Трампын худал нэхэмжлэлүүдэд итгэж байгаа хүмүүс бол ардчилалд огт итгэхээ больсон хүмүүс хэмээн тодорхойлсон байна. Үүнийг сүүлийн үед хийсэн санал асуулга ч баталж буй. Тухайлбал, Politico/Morning Consult-ын зохион байгуулсан санал асуулгын дүнгээс үзэхэд Бүгд найрамдахчуудын 70 хувь нь Ерөнхийлөгчийн сонгуулийг чөлөөт, шударга болсон гэдэгт итгэхгүй байгаагаа мэдэгдсэн нь санаа зовмоор өндөр тоо юм.

Фаррелл “Тэд сонгуулийг урьдаас будлиантуулсан тул үр дүн илэрхий байсан хэмээн бодоцгоох болно. Муугаар бодоход энэ нь биднийг цаашид ардчилал нуран унахад хөтөлж болзошгүй юм. Хэрвээ хэсэг хүмүүс ардчиллыг хэн нэгэн өөрсдийнх нь эсрэг системтэйгээр луйварддаг хэмээн итгэвэл хэзээ ч ардчилалд захирагдахаа больж, өөрсдийн итгэл үнэмшилд таарсан өөр тогтолцоонд шилжихийг хүснэ. Тийм хүмүүсийн тоо олширсоор байвал ардчиллаас өшөө авах, хариу цохилт хийх, төрийн эргэлт өдөөх эхлэл болох юм” хэмээн бичжээ.

Мөн улс төрийн шинжлэх ухааны эрдэмтэн Адам Пржеворски “Сонгуулийн үеийн зөрчилдөөнийг хүчээр зохицуулах нь асар их эрсдэлтэй. Хүчирхийлэл болон өөр өртөг өндөртэй мөргөлдөөнөөс улс төрийн аль ч хүчин зайлсхийдэг. Гэхдээ сонгуулийн маргаан хэтэрхий өндөр, эсвэл сөрөг хүчин дүрмийн дагуу ялах ямар ч аргагүй болсон үед дээрх тогтолцоо түр хугацаанд зөрчигдөх нь бий” хэмээн ярьсан байна.

Төрийн эргэлт болохгүй. Учир нь шүүх америкчуудыг аварна

Шүүх засаглал, эрүүгийн эрх зүйн тогтолцоо, улс төр судлаач Эли Мистал The Nation агентлагт “Тийм ээ, Трамп сонгуулийн үр дүнг хэрэгсэхгүй болгохоор тэмцэж байгаа ч төдийлөн амжилт олохгүй байна. Үүний гол учир нь Трампын гаргасан аль ч гомдол, нэхэмжлэлд сонгууль будлиантай болсон, сонгогчдыг залилан мэхэлсэн гэх нотлох баримт хангалтгүй байгаа юм. Трамп Пеннсилвани муж дахь өөрийнх нь ажиглагчид шуудангаар ирсэн саналуудыг тоолох үйл явцыг харах боломж олдоогүй хэмээж буй ч энэ нь худлаа гэнэ. Учир нь Трампын ажиглагчид тухайн үед санал тоолох өрөөнд орох эрхтэй байсан гэдгийг өмгөөлөгч нар хүлээн зөвшөөрчээ. Улмаар Трампын зарга өөрчлөгдөж, ажиглагчид нь санал тооллогыг баттай харах хэмжээнд ойртох эрхгүй байна хэмээн гомдоллох болсон. Тиймээс шүүх тэднийг илүү ойртож болно хэмээн зөвшөөрөл өгсөн юм. Гэвч сонгуулийн үр дүнд огт ялгаа гарсангүй” хэмээн бичиж нийтлүүлжээ.

Мисталын тайлбарлаж байгаачлан Трампын аль ч нэхэмжлэлийн дагуу нэгэнт тоологдсон саналуудыг хэрэгсэхгүй болгох боломжгүй юм. Учир нь тэр бол шүүхийн хийх ажил биш аж.

Тэрбээр Трампын кампанит ажил будлиантай сонгууль гэх нэрийг барин Америкийг 70 хоногийн турш тодорхойгүй байдалд байлгаж, үймээн самуунд хөтөлж магадгүй хэмээн эмээж буй юм байна.

Тэрбээр “Сонгуулийн үр дүнг эсэргүүцсэн эдгээр үйл ажиллагаанууд нь Трампын кампанит ажилд асар их мөнгө олох боломж юм. Хэрвээ ард түмний илгээж байгаа хандивыг нарийвчлан харвал 60 орчим хувь нь Трампын сонгуулийн сурталчилгааны өрийг тэглэхэд зарцуулагдах бололтой” хэмээн бичжээ.

Гэхдээ Мисталын хүлээн зөвшөөрч байгаачлан Трамп үнэхээр төрийн эргэлт хийж, цэргийн хүчээр өөрийгөө засгийн эрхэнд үлдээхийг оролдвол иргэний дайн дэгдэх бүрэн боломжтой ажээ.

Харин Salon агентлагийн тоймч Аманда Маркоттегийн байр суурь дээрээс авч үзвэл Трамп үнэн хэрэгтээ генералуудын дэмжлэгийг авч чадахгүй тул “алиалагч мэт” худлаа дүр эсгэж буй аж.

Төрийн эргэлт бол нэг асуудал. Тэгвэл иргэний дайн?

Ойролцоогоор 71 сая америк Трампын төлөө, 76 сая нь Байдены төлөө саналаа өгсөн гэдгийг санах хэрэгтэй. АНУ 2016 онтой харьцуулахад ийнхүү хуваагдсан байна. Гэхдээ судалгаанаас үзвэл ийм хуваагдмал байдал нь иргэний дайны хангалттай өдөөгч болж чадахгүй. “Вашингтон Пост” сонинд тайлбарласнаар ард түмний зөрчилдөөн дээр төрийн сул дорой байдал нэмэгдэж байж иргэний дайн дэгдэх шалтгаан болдог байна. Тухайлбал, тухайн улсад ядуурлын түвшин өндрөөс гадна зэвсэгт бослогыг хянах цэргийн хүч, хууль эрхзүй сул байгаа үед иргэний дайн гардаг аж.

Эх сурвалж: SALON

Сэдвүүд:

Дэлгэрэнгүй ...

Дэлхий дахинд

Ромын пап Францисыг оршуулах ёслол бямба гарагт болно

Нийтэлсэн

1 өдөр өмнө

2025-04-23

Нийтэлч

24barimt

Ромын католик сүм хийдийн кардиналууд өчигдөр хуралдаж, пап Францисын оршуулах ёслолыг энэ бямба гарагт Гэгээн Петрийн талбайд гадаа үйлдэхээр тогтжээ. Харин ард иргэд, сүсэгтнүүдийг Ромын Папд хүндэтгэлээ илэрхийлэх боломжийг олгох үүднээс лхагва гарагт шарилыг нь Гэгээн Петрийн сүмд байрлуулж юм байна.

88 настай Пап лам Францис тархинд нь цус харвасны улмаас зүрхний дутагдалд орж нас нөгчсөн болохыг Ватиканы албаныхан үүний өмнө мэдээлсэн. Он гарснаас хойш хоёр уушгиндаа хатгалгаа туссаны улмаас эмчлүүлж эмнэлгээс гараад удаагүй байсан Ромын пап хамгийн сүүлд өнгөрсөн амралтын өдөр Улаан өндөгний баярыг тохиолдуулж Гэгээн Петрийн талбайд сүсэгтэн олонтой мэндчилж байсан юм. Францис ламтан мөн тогтсон заншлаас гажиж, Гэгээн Петрийн сүмд бус, Гэгээн Мариагийн сүмд өөрийг нь оршуулахыг гэрээсэлжээ. Өмнөх бүх Ромын папуудаас анх удаа Европын бус орны гаралтай Францис ламтны дурсгалыг хүндэтгэж төрөлх Аргентин улсад нь болон хөрш Бразил улсад 7 хоногийн гашуудал зарласан байна.Мөн дэлхийн католик шашинтнуудын тэргүүнийг оршуулах ёслолд оролцож, Пап Францистай салах ёс гүйцэтгэх бодолтой байгаагаа дэлхийн олон орны удирдагчид илэрхийлж байгаа юм байна.

АНУ-ын Ерөнхийлөгч Д.Трамп тухайлбал гэргийн хамтаар Ром хотноо энэ ёслолд оролцохоо мэдэгдсэнээр албандаа орсноосоо хойш анх удаа хилийн дээс алхах гэж байгааг хэвлэлүүд дурьдаж байна. Францын Ерөнхийлөгч Э.Макрон, Бразилийн ерөнхийлөгч Лула да Сильва, Пап ламтны төрөлх Аргентин улсын ерөнхийлөгч Хавьер Милей нар мөн оршуулгад оролцохоо мэдэгджээ. Украины ерөнхийлөгч Зеленский очихоор төлөвлөж байгаа талаар дотоодын хэвлэлүүд нь мэдээлжээ.

Дэлхийн 1,4 тэрбум католик шашинтнуудын тэргүүн, дараагийн Пап ламыг сонгох сонгуулийн тухайд, түүнийг таалал төгссөнөөс 15-20 хоногийн дараа эхэлдэг жаягтай. Энэ үүднээсээ тавдугаар сарын 6-наас хойш болох юм байна. Маш чанд хатуу дэг ёсны дагуу, нууц байдалд явагддаг энэ сонгуульд дэлхийн өнцөг булан бүрийн 135 кардинал оролцох эрхтэй байна.

Дэлгэрэнгүй ...

Дэлхий дахинд

The U.S. tariff tantrum: A self-defeating trade war

Нийтэлсэн

2 долоо хоног өмнө

2025-04-10

Нийтэлч

Admin

Editor’s note: Xin Ping is a commentator on international affairs, writing regularly for Xinhua News Agency, CGTN, Global Times, China Daily, etc. The article reflects the author’s views and not necessarily those of CGTN.

Washington’s latest tariff blitzkrieg – slapping “universal” levies on over 180 nations and regions – is setting things on fire at home.

The moment the executive order was signed, U.S. markets went into freefall: the Dow plunged nearly 4 percent, Apple and Nike stocks nosedived, and $6.4 trillion vanished from Wall Street in two days.

This isn’t economic policy. It’s economic arson.

The art of self-sabotage

Will tariffs bring manufacturing home? Despite years of arm-twisting, American tech giant Apple still works with 94.5 percent of its suppliers being overseas.

Apple isn’t an outlier. The semiconductor industry is facing obstacles in reshoring back to the U.S. as well. Intel has paused its Arizona factory. TSMC is delaying U.S. production. The problems hindering “made in America” are systemic and may only be addressed through a broad and profound economic restructuring. Tariffs won’t magically resurrect dead industries; they only inflate prices for already-struggling consumers.

The U.S. tariff spree, unleashed in the name of “America First,” is in fact a masterclass in shooting oneself in the foot. U.S. farmers will be hard hit. In the aftermath of the 2018 China tariff, while U.S. soybean exports eventually rebounded, the farming community suffered irreparable damages: Midwest farm bankruptcies spiked 30 percent, wiping out generations of family farms. Today’s “Tariff 2.0” risks repeating history – but with higher stakes.

China’s counterpunch

Beijing has been defending itself with precise actions, hitting back with matching levies. But its market remains open to others. Germany’s automakers, for instance, now sell more cars in China than at home. ASEAN’s durians and lobsters enter Chinese markets tariff-free under RCEP – a stark contrast to America’s “walled garden” approach.

As China’s commerce ministry stated: “Bullying tactics won’t work. We defend rules, not whims.” Similar tactics have failed before. When the U.S. tried weaponizing small-parcel exemptions to target Chinese goods, U.S. retailers revolted, as 60 percent of affected imports are everyday essentials for low-income households.

Allies: from partners to prey

American allies are not spared either, and their response has also been strong. The EU is poised to approve retaliatory measures. France is warning against “suicidal trade wars.” German industries are lobbying Brussels to hit back harder. Japan is calling the moves “deeply regrettable.”

In Southeast Asia, the irony is thicker than durian pulp as countries like Vietnam face 46 percent tariffs but remain trapped supplying components to U.S. tech giants. An economist in Hanoi reveals the reality: “Trump wants us to be his factory, but not his competitor. That math doesn’t add up.”

The U.S. tariff crusade isn’t just failing – it’s uniting the Global South against Washington. The U.S. only accounts for around 15 percent of global trade. The remaining 85 percent is made up by the rest of the world – including China – and it will not stand idly by and watch the international trade system, the very thing that fostered global prosperity for decades, destroyed by self-serving political motivations.

A woman looks at an electronic stockboard on her computer at a trading company in Hanoi, Vietnam on April 8, 2025. /CFP

The ghost of Smoot-Hawley

History has long given its verdict on tariffs. The 1930 Smoot-Hawley tariffs turned a recession into the Great Depression. The déjà vu is uncanny: U.S. steel tariffs briefly boosted producers but killed 75,000 downstream jobs. American icon motorcycle manufacturer Harley-Davidson was forced to shift production overseas to avoid costs. “Made in America” has become “priced out of America.”

Those in Washington are preaching “short-term pain for long-term gain.” Tell that to the 27 U.S. textile mills shut down in the past 20 months, or the single mom paying 17 percent more for Walmart clothes. Some on Reddit have put it quite well: “Tariffs are taxes on the poor.”

Epilogue: The unlearned lesson

The White House insists this is “historic” – and they’re right. Not since the 1930s has the U.S. so recklessly weaponized trade. But the world has changed: China is deeply integrated into global supply chains, the EU makes its own decisions, and ASEAN won’t ditch prosperity for geopolitics.

The clock is ticking. Every tariff tweet coming from Washington is shredding U.S. credibility. Every market plunge erodes the White House’s “strong economy” narrative. And America’s isolation deepens with every trade deal other countries make on lowered tariffs, such as those between China and ASEAN and European countries.

In the end, it’s not just about the economy. America is turning its back on the world. The path it has chosen is a solitary one.

(If you want to contribute and have specific expertise, please contact us at opinions@cgtn.com. Follow @thouse_opinions on X, formerly Twitter, to discover the latest commentaries in the CGTN Opinion Section.)

Дэлгэрэнгүй ...

Дэлхий дахинд

БНСУ даяар галын нөхцөл байдал ноцтой түвшинд хүрснийг зарлалаа

Нийтэлсэн

4 долоо хоног өмнө

2025-03-26

Нийтэлч

24barimt

2025 оны гуравдугаар сарын 26-ны өглөөний 07:30 цагийн байдлаар БНСУ даяар галын нөхцөл байдал ноцтой түвшинд хүрсэн гэж зарласан бөгөөд энэ нь гал түймрийн хамгийн дээд түвшин юм.

Одоогийн байдлаар нас барсан хүмүүсийн тоо 18, түлэгдэж угаартсан хүмүүсийн тоо 19 болж, нийт 37 хүн амь нас, эрүүл мэндээрээ хохирсон байна.

Гал түймрийн гарал үүсэл нь тодорхой болж эхэлсэн бөгөөд салют буудуулах болон талийгаачийн булш эргэж байх үед гал алдсан нь гол шалтгаан болсон гэж үзэж байна.

Мөн аюултай нөхцөл байдал үүссэнтэй холбогдуулан нийт 27,000 орчим иргэнийг аюулгүй газар нүүлгэн шилжүүлж, 1,600 иргэнийг түр хоргодох байранд байрлуулжээ.

Гал сөнөөгчид болон цэргийн 5000 гаруй албан хаагч, 146 нисдэг тэрэг дайчлагдан ажиллаж байгаа ч хуурай салхи, хүнд нөхцөл байдлаас болж унтраахад хүндрэлтэй байна.

Гуравдугаар сарын 26-ны үдээс хойш хүчтэй салхи шуурах төлөвтэй байгаа тул иргэдийг аюултай нөхцөл байдлаас урьдчилан сэргийлж, хяналттай байхыг анхааруулж байна.

Консулын газар нь галын голомтын аюултай бүсэд оршин суугаа Монгол Улсын иргэддээ яаралтай үед холбогдох шуурхай утсыг ажиллуулж байна гэж Пусан хотод суугаа Консулын газраас мэдээллээ.

Дэлгэрэнгүй ...