Дэлхий дахинд

2020 ОНД ДЭЛХИЙ ДАХИНАА БОЛСОН ОНЦЛОХ 10 ҮЙЛ ЯВДАЛ

Нийтэлсэн

4 жил өмнө

2020-12-28

Нийтэлч

24barimt

Улиран одож байгаа 2020 он коронавиурсын цар тахал, хөл хориооноос болоод хүн төрөлхтний түүхэнд хамгийн таагүй жилээр орох нь дамжиггүй. Мэдээж сайн сайхан зүйл байсан ч энэ бүхэн цар тахал гэсэн хар нэрэнд дарагдаж байна. ОЛон улсын харилцааны Зөвлөлийн(CFR) дарга Жеймс М.Линдсей энэ онд дэлхий дахинаа болсон онцлох 10 үйл явдлыг ингэж нэрлэж байна.

Коронавирусын цар тахал

Өнгөрсөн оны эхэнд хятадын Уханиас анх дэлгэрсэн коронавирусын халдвар энэ нэг жилийн хугацаанд дэлхий дахины амьдралыг эрс өөрчиллөө. Дэлхийн эрүүл мэндийн байгууллагын хамгийн сүүлийн мэдээгээр одоо манай гаргийн бүх улсад тархаж нийт хүн амын 10 хувь өвчилж, 1.7 сая гаруй хүн энэ өвчний улмаас нас бараад байна. Улс орнууд хилээ хааж, хөл хорио тогтоож байгаагаас дэлхийн эдийн засаг уналтад орж бараг дөрвөн хувь хорогдон, ядуурал эрс өслөө. Их Британид бүр коронавирусын мутацид орсон шинэ хэлбэр гараад одоо 12 мянга гаруй хүнд халдварлаад байна гэж байна.

Олон улс орон цар тахлыг нэг их ноцтой зүйл гэж үзэхгүй байснаар өвчлөл, үхэл эрс өссөн. Хэд хэдэн улсад эрдэмтэд энэ халдварын эсрэг вакцин гаргаж зарим орон ард иргэдээ вакцинжуулж эхэлснээрэнэ он бага ч гэсэн итгэл найдвартайгаар өндөрлөж байна.

2.АНУ-ын ерөнхийлөгчийн сонгуульд Байден яллаа

Арваннэгдүгээр сарын 3-нд болсон АНУ-ын ерөнхийлөгчийн 2020 оны сонгууль хамгийн дуулиантай сонгууль болж өнгөрлөө. Сонгуульд 159 сая гаруй сонгогч саналаа өгсний 100 сая гаруй нь саналаа урьдчилан өгсөн байна. Сонгогчдын олонхи нь Ардчилсан намаас нэр дэвшсэн Жозеф Байдены төлөө саналаа өгсөн байхад Трамп ялагдлаа хүлээн звөшөөрөхгүй, хэд хэдэн мужид булхай гарсан хэмээн холбооны шүүхэд гомдол гаргаад байгаа юм. Арванхоёрдугаар сарын 14-нд Төлөөлөн сонгогчид ч Байдены төлөө саналаа өгсөн. Одоо хамгийн гол зүйл бол шинэ Ерөнхийлөгчийн бүрэн эрхийг хязгаарлах юм биш байгаа, өнөөдөр Сенатад бүгд найрамдахчууд тэргүүлэх байр суурьтай хэвээр байгаа шүү дээ

Хятад дэлхий дахинд хүчээ бэхжүүллээ

Энэ 2020 он гараад Хятадын албаны хүмүүс өөрийн “дайн-чоно” гэсэн дипломат бодлоо идэвхжүүлж, өөрсдийнхөөр нь бол Хятадыг үл тоомсорлогч улс орон, хүмүүс рүү дипломат бус аргаар дайрах боллоо. Коронавирусын гарал, түгээснийг мөрдөн шалгах нь зшүйтэй гэснийх нь төлөө Австралийн эсрэг дөрөвдүгээр сард худалдааны дайн эхлүүлэв. Зургадугаар сард Энэтхэгтэй хиллдэг маргаантай газар нутагт цэргийн хүчээр дайрч энэтхэгийн 20 гаруй цэрэг амь үрэгдлээ. Хэдэн долоо хоногийн дараа Бээжин Хонконгийн ардчилсан хөдөлгөөнийг дарахад чиглэсэн Үндэсний аюулгүй байдлын шинэ хууль баталлаа. Оны дүнгээр БНХАУ-ын эдийн засгийн өсөлт хоёр хувь байх төлөвтэй байна. Эдийн засаг хамтын ажиллагааны байгууллагын тооцоогоор Хятадын Дотоодын нийт бүтээгдхүүний өсөлт найман хувь байх нь.

Ус цаг уур, байгалийн бэрхшээл

Ойн түймэр, асар хүчтэй салхи шуурга, ган хуурайшил өнгөрсөн оны туршид үргэлижлсэн гэж болно. Он дөнгөж эхэлж байхад Австралид түүхэнд тохиогоогүй түймэр дэгдэж газар нутгийн нь зургаан хувь галд автаж, гурван са ягаруй амьтан түймэрт шатаж үхэв.

Дараа нь АНУ-ын баруун нутагт мөн л ойн түймэр дэгдсэн. Хэд хэдэн орон аймшигт хар салхи, шуурганд өртөж ихээхэн хохирол амсав. Цар тахлаас үүүдэлтэй эдийн засгийн уналт нүүрстөрөгчийн ялгарлыг бууруулсан юм. Дэлхийн удирдагчид арванхоёрдугаар сард цугларчПарисын ус цаг уурын хэлэлцээрийн таван жилийн ойг тэмдэглэж нүүрс төрөгчийг улам бууруулах талаар ярилцсан. Гэхдээ биелүүлэх нь ярихаас хэцүү л дээ.

Black lives matters эсэргүүцэл

Америкийн Миннеаполис хотод цагдаагийн ажилтан 46 настай хар арьст эрэгтэй Жорж Флойдыг буудан амийг нь хөнөөсөн. Энэ аллагын дүрс бичлэг олон нийтийн сүлжээгээр тархаснаар 15 сая гаруй хүн оролцсон эсэргүүцлийн хөдөлгөөн өрнөсөн. Black lives matters буюу “Харуудын амьдрал чухал” хөдөлгөөн арьсны үзэл, хар арвстнуудын эсрэг хүчирхийлэл, ялангуяа цагдаагийнхны хүчирхийллийг эсэргүүцсэн. Шударга ёс, тэгш байдлын төлөөх энэ хөдөлгөөн Америкийн хилээс давж бцусад улс орнуудад өрнөсөн юм. Флойдын үхэл нийгмийн ухамсрыг BLM рүү төдийгүй, арьсны үзлээр ялгаварлахын эсрэг хандуулж чадсан юм.

Израиль-эмиратын энхийн гэрээ

Израиль, Арабын нэгдсэн Эмират хоёр есдүгээр сарын 15-нд хаирлцаагаа хэвийн болгох гэрээнд гарын үсэг зурлаа. Ийнхүү АНЭ нь Египет, Иордани хоёрын дараа еврейн улстайхаилцаагаа хэийн болгож байгаа гуравдахь улс боллоо. Харин Израиль 1967 оноос хойш өөрийн захиргаанд байсан Баруун эргийн хэсгийг өөртөө хавсаргах төлөвлөгөөгөө царцаахыг зөвшөөрсөн юм. Энэ хэлэлцээрт Судан аравдугаар сард, Марокко арванхоёрдугаар сард нэгдсэн юм.

Газрын тосны үнийн түүхэн уналт

Өнгөрч байгаа он нефть үйлдвэрлэгчид, нефтийн комданиудын хувьд сайхан жил байсангүй. COVID-19 эдийн засаг, үйлдвэрлэлд цохилт өгч, нефтийн эрэлт буурсан. Нефть экспортлогч орнуудын байгууллага ОПЕК-ийн гуравдугаар сарын хурлаар үнийн уналтыг тогтворжуулахын тулд гишүүн орнуудын хоногт олборлох нефтийн хэмжээг 1.5 сая баррель гэж хязгаарлав. Орос улс хэлэлцээрт орохоос татгалзсан юм. Саудын Араб үйлдвэрлэлээ нэмэгдүүлж, экспортын үнээ буулгав. Дөрөвдүгээр сард ОПЕК дахиад олборлолтоо багасгахаар ярьж үүний дүнд дэлхий даяар хоногт ердөө 19 сая баррелийг олборлож байлаа.

Оны эцэс гэхэд баррель нефтийн үнэ 47 доллар болсон нь гуравдугаар сараас хойшхи хамгийн өндөөр үзүүлэлт болж байна. Гэхдээ л одоо үнэ 2020 оны эхнийхээс 30 хувь доогуур байгаа юм. Үүний улмаас нефть олборлогч орнуудыг 2021 онд эдинй засгийн хүндрэлд оруулж мэдэх юм.

Иран, АНУ-ын хооронд нөхцөл байдал хурцдав

Америкийн нисгэгчгүй аппарат нэгдүгээр сарын 3-нд агаараас цохилт өгсний улмаас Исламын хувьсгалын корпусын элит “Аль-Кудс” салбарын командлагч Касем Сулеймани амь үрэгдсэн. Үүний дараа Иран улс хоёр сарын турш Иракт байгаа АНУ-ын баазуудыг пуужингаар харваж хэдэн арван цэрэг энгийн иргэн нас барсан юм.

Дөрөвдүгээр сард ираны цэргийн хөнгөн онгоц Персийн булан дахв АНУ-ын хөлөг рүү халдсанаар нөхцөл байдал дахиад л хурцадсан. Энэ маргааны үеэр Иран анхны цэргийн хиймэл дагуулаа хөөргөсөн. Цэргийн шууд мөргөлдөөний аюул зун гэхэд арай зөөлөрч АНУ “дээд зэргээр дарамтлах” кампанийнхаа хүрээнд Ираны эсрэг шинэ хориг тавьсан юм. Арваннэгдүгээр сарын сүүлчээр Ираны цөмийн гол эрдэмтнийг хөнөөснөөр дахиад л харилцаа хурцадсан. Ираны Батлан хамгаалахын сайд Амир Хатами цөмийн хөтөлбөрийн төсөв бараг хорч дахин буюу 256 хувь өсч байгаа, тун удахгүй цөмийн хэлэлцээрээс манай улс гарч магадгүй гэж мэдэгдээд байгаа юм

Белорусь дахь эсэргүүцэл

Наймдугаар сарын 9-нд Белорусст болсон ерөнхийлөгчийн сонгуулиар “Европын сүүлчийн дарангуйлагч” Александр Лукашенко 80 хувийн санал авсан. Сонгуулийн урьдчилсан дүн зарламагц л Белорусь даяар эсэргүүцлийн хөдөлгөөн эхэлж сонгуулийн дүнг булхайтай гарлаа хэмээн мэдэгдсэн.

Сөрөг хүчнийхэн ерөнхийлөгчийн сонгуульд нэр дэвшин өрсөлдсөн Светлана Тихановскаяг дэмжин хүрээлсэн. Тихановская одоо амь насанд нь халдахаас зугтаан Литвад байна. Түүний санаачлагаар Белорусст засгийн эрхийг шилджүүлэх Зохицуулах зөвлөл байгуулж шинэ сонгууль явуулах, хэлэлцээр хийх санал дэвшүүлээд байгаа.

Эрх баригчид жагсагчдаас 17 мянга гаруй хүнийг баривчилж эрүүгийн 657 хэрэг үзүсгээд байгаа. Европын холбоо, АНУ, Их Британи шинэ сонгууль явуулахыг уриалж, белорусийн эрх баригчдын эсрэг хэд хэдэн хориг тавиад байна. Эсэргүүцлийн хөдөлгөөн намжаад байгаа ч ирэх онд дахин идэвхжиж мэдэхээр байна.

Сенат Трампыг зөвтгөж эгүүлэн татах нь өнгөрсөн

АНУ-ын ерөнхийлөгчийг эгүүлэн татах нь гэсэн мэдээ 2019 онд гарч байсан ч өнгөрч байгаа оны үйл явдалд орж байна. Дональд Трамп АНУ-ын түүхэнд төрийн тэргүүнээс огцрох шахсан гурав дахь ерөнхийлөгч болж байгаа юм. Түүнийг эгүүлэн татах үйл явц Сенатад нэгдүгээр сарын 16-нд эхэлсэн. Үйл явцыг АНУ-ын Дээд шүүхийн тэргүүн Жон Робертс удирдсан ч Сенат хоёрдугаар сарын 5-нд Трампыг бүрэн зөвтгөсөн. Сенатын 48 гишүүн Трампыг буруутай гэж үзсэн бол 52 сенатч түүнийг буруугүй гэж үзсэн байна. Хоёр дахь буруутгалаар конгрессын 47 сенатч Трампыг буруутай гэсэн бол 53 сенатч эгүүлэн татахын эсрэг санал өгч Трамп суудалдаа үлдсэн.

Сэдвүүд:онцлох

Дэлгэрэнгүй ...

Дэлхий дахинд

Ромын пап Францисыг оршуулах ёслол бямба гарагт болно

Нийтэлсэн

2 өдөр өмнө

2025-04-23

Нийтэлч

24barimt

Ромын католик сүм хийдийн кардиналууд өчигдөр хуралдаж, пап Францисын оршуулах ёслолыг энэ бямба гарагт Гэгээн Петрийн талбайд гадаа үйлдэхээр тогтжээ. Харин ард иргэд, сүсэгтнүүдийг Ромын Папд хүндэтгэлээ илэрхийлэх боломжийг олгох үүднээс лхагва гарагт шарилыг нь Гэгээн Петрийн сүмд байрлуулж юм байна.

88 настай Пап лам Францис тархинд нь цус харвасны улмаас зүрхний дутагдалд орж нас нөгчсөн болохыг Ватиканы албаныхан үүний өмнө мэдээлсэн. Он гарснаас хойш хоёр уушгиндаа хатгалгаа туссаны улмаас эмчлүүлж эмнэлгээс гараад удаагүй байсан Ромын пап хамгийн сүүлд өнгөрсөн амралтын өдөр Улаан өндөгний баярыг тохиолдуулж Гэгээн Петрийн талбайд сүсэгтэн олонтой мэндчилж байсан юм. Францис ламтан мөн тогтсон заншлаас гажиж, Гэгээн Петрийн сүмд бус, Гэгээн Мариагийн сүмд өөрийг нь оршуулахыг гэрээсэлжээ. Өмнөх бүх Ромын папуудаас анх удаа Европын бус орны гаралтай Францис ламтны дурсгалыг хүндэтгэж төрөлх Аргентин улсад нь болон хөрш Бразил улсад 7 хоногийн гашуудал зарласан байна.Мөн дэлхийн католик шашинтнуудын тэргүүнийг оршуулах ёслолд оролцож, Пап Францистай салах ёс гүйцэтгэх бодолтой байгаагаа дэлхийн олон орны удирдагчид илэрхийлж байгаа юм байна.

АНУ-ын Ерөнхийлөгч Д.Трамп тухайлбал гэргийн хамтаар Ром хотноо энэ ёслолд оролцохоо мэдэгдсэнээр албандаа орсноосоо хойш анх удаа хилийн дээс алхах гэж байгааг хэвлэлүүд дурьдаж байна. Францын Ерөнхийлөгч Э.Макрон, Бразилийн ерөнхийлөгч Лула да Сильва, Пап ламтны төрөлх Аргентин улсын ерөнхийлөгч Хавьер Милей нар мөн оршуулгад оролцохоо мэдэгджээ. Украины ерөнхийлөгч Зеленский очихоор төлөвлөж байгаа талаар дотоодын хэвлэлүүд нь мэдээлжээ.

Дэлхийн 1,4 тэрбум католик шашинтнуудын тэргүүн, дараагийн Пап ламыг сонгох сонгуулийн тухайд, түүнийг таалал төгссөнөөс 15-20 хоногийн дараа эхэлдэг жаягтай. Энэ үүднээсээ тавдугаар сарын 6-наас хойш болох юм байна. Маш чанд хатуу дэг ёсны дагуу, нууц байдалд явагддаг энэ сонгуульд дэлхийн өнцөг булан бүрийн 135 кардинал оролцох эрхтэй байна.

Дэлгэрэнгүй ...

Дэлхий дахинд

The U.S. tariff tantrum: A self-defeating trade war

Нийтэлсэн

2 долоо хоног өмнө

2025-04-10

Нийтэлч

Admin

Editor’s note: Xin Ping is a commentator on international affairs, writing regularly for Xinhua News Agency, CGTN, Global Times, China Daily, etc. The article reflects the author’s views and not necessarily those of CGTN.

Washington’s latest tariff blitzkrieg – slapping “universal” levies on over 180 nations and regions – is setting things on fire at home.

The moment the executive order was signed, U.S. markets went into freefall: the Dow plunged nearly 4 percent, Apple and Nike stocks nosedived, and $6.4 trillion vanished from Wall Street in two days.

This isn’t economic policy. It’s economic arson.

The art of self-sabotage

Will tariffs bring manufacturing home? Despite years of arm-twisting, American tech giant Apple still works with 94.5 percent of its suppliers being overseas.

Apple isn’t an outlier. The semiconductor industry is facing obstacles in reshoring back to the U.S. as well. Intel has paused its Arizona factory. TSMC is delaying U.S. production. The problems hindering “made in America” are systemic and may only be addressed through a broad and profound economic restructuring. Tariffs won’t magically resurrect dead industries; they only inflate prices for already-struggling consumers.

The U.S. tariff spree, unleashed in the name of “America First,” is in fact a masterclass in shooting oneself in the foot. U.S. farmers will be hard hit. In the aftermath of the 2018 China tariff, while U.S. soybean exports eventually rebounded, the farming community suffered irreparable damages: Midwest farm bankruptcies spiked 30 percent, wiping out generations of family farms. Today’s “Tariff 2.0” risks repeating history – but with higher stakes.

China’s counterpunch

Beijing has been defending itself with precise actions, hitting back with matching levies. But its market remains open to others. Germany’s automakers, for instance, now sell more cars in China than at home. ASEAN’s durians and lobsters enter Chinese markets tariff-free under RCEP – a stark contrast to America’s “walled garden” approach.

As China’s commerce ministry stated: “Bullying tactics won’t work. We defend rules, not whims.” Similar tactics have failed before. When the U.S. tried weaponizing small-parcel exemptions to target Chinese goods, U.S. retailers revolted, as 60 percent of affected imports are everyday essentials for low-income households.

Allies: from partners to prey

American allies are not spared either, and their response has also been strong. The EU is poised to approve retaliatory measures. France is warning against “suicidal trade wars.” German industries are lobbying Brussels to hit back harder. Japan is calling the moves “deeply regrettable.”

In Southeast Asia, the irony is thicker than durian pulp as countries like Vietnam face 46 percent tariffs but remain trapped supplying components to U.S. tech giants. An economist in Hanoi reveals the reality: “Trump wants us to be his factory, but not his competitor. That math doesn’t add up.”

The U.S. tariff crusade isn’t just failing – it’s uniting the Global South against Washington. The U.S. only accounts for around 15 percent of global trade. The remaining 85 percent is made up by the rest of the world – including China – and it will not stand idly by and watch the international trade system, the very thing that fostered global prosperity for decades, destroyed by self-serving political motivations.

A woman looks at an electronic stockboard on her computer at a trading company in Hanoi, Vietnam on April 8, 2025. /CFP

The ghost of Smoot-Hawley

History has long given its verdict on tariffs. The 1930 Smoot-Hawley tariffs turned a recession into the Great Depression. The déjà vu is uncanny: U.S. steel tariffs briefly boosted producers but killed 75,000 downstream jobs. American icon motorcycle manufacturer Harley-Davidson was forced to shift production overseas to avoid costs. “Made in America” has become “priced out of America.”

Those in Washington are preaching “short-term pain for long-term gain.” Tell that to the 27 U.S. textile mills shut down in the past 20 months, or the single mom paying 17 percent more for Walmart clothes. Some on Reddit have put it quite well: “Tariffs are taxes on the poor.”

Epilogue: The unlearned lesson

The White House insists this is “historic” – and they’re right. Not since the 1930s has the U.S. so recklessly weaponized trade. But the world has changed: China is deeply integrated into global supply chains, the EU makes its own decisions, and ASEAN won’t ditch prosperity for geopolitics.

The clock is ticking. Every tariff tweet coming from Washington is shredding U.S. credibility. Every market plunge erodes the White House’s “strong economy” narrative. And America’s isolation deepens with every trade deal other countries make on lowered tariffs, such as those between China and ASEAN and European countries.

In the end, it’s not just about the economy. America is turning its back on the world. The path it has chosen is a solitary one.

(If you want to contribute and have specific expertise, please contact us at opinions@cgtn.com. Follow @thouse_opinions on X, formerly Twitter, to discover the latest commentaries in the CGTN Opinion Section.)

Дэлгэрэнгүй ...

Дэлхий дахинд

БНСУ даяар галын нөхцөл байдал ноцтой түвшинд хүрснийг зарлалаа

Нийтэлсэн

1 сар өмнө

2025-03-26

Нийтэлч

24barimt

2025 оны гуравдугаар сарын 26-ны өглөөний 07:30 цагийн байдлаар БНСУ даяар галын нөхцөл байдал ноцтой түвшинд хүрсэн гэж зарласан бөгөөд энэ нь гал түймрийн хамгийн дээд түвшин юм.

Одоогийн байдлаар нас барсан хүмүүсийн тоо 18, түлэгдэж угаартсан хүмүүсийн тоо 19 болж, нийт 37 хүн амь нас, эрүүл мэндээрээ хохирсон байна.

Гал түймрийн гарал үүсэл нь тодорхой болж эхэлсэн бөгөөд салют буудуулах болон талийгаачийн булш эргэж байх үед гал алдсан нь гол шалтгаан болсон гэж үзэж байна.

Мөн аюултай нөхцөл байдал үүссэнтэй холбогдуулан нийт 27,000 орчим иргэнийг аюулгүй газар нүүлгэн шилжүүлж, 1,600 иргэнийг түр хоргодох байранд байрлуулжээ.

Гал сөнөөгчид болон цэргийн 5000 гаруй албан хаагч, 146 нисдэг тэрэг дайчлагдан ажиллаж байгаа ч хуурай салхи, хүнд нөхцөл байдлаас болж унтраахад хүндрэлтэй байна.

Гуравдугаар сарын 26-ны үдээс хойш хүчтэй салхи шуурах төлөвтэй байгаа тул иргэдийг аюултай нөхцөл байдлаас урьдчилан сэргийлж, хяналттай байхыг анхааруулж байна.

Консулын газар нь галын голомтын аюултай бүсэд оршин суугаа Монгол Улсын иргэддээ яаралтай үед холбогдох шуурхай утсыг ажиллуулж байна гэж Пусан хотод суугаа Консулын газраас мэдээллээ.

Дэлгэрэнгүй ...