Энтертайнмент

СҮЛД МОДНЫ НААДМЫН ГОЛ ЧИМЭГЛЭЛ ЧИНЬ ДЭВТРИЙН ЦААС, ХӨВӨН Л БАЙСАН ЮМ ШҮҮ ДЭЭ

Нийтэлсэн

4 жил өмнө

2020-12-28

Нийтэлч

Энд өөр зуураа 15-16 жилийн зайтай, нэг нь хөдөө суманд, нөгөө нь аймгийн төвд болсон хоёр сүлд модны наадмын тухай дурсах гэж байна. 1950-60-аад он шүү дээ…..Өнөөгийн зарим хүүхэд үнэмшихгүй ч байж мэдэх.

СҮЛД МОДОО ШАТААСАН ААВЫН МИНЬ ШИНЭ ЖИЛ

Миний аав 1947 оноос Багшийн сургуульд суралцаж бага ангийн багш болоод 1950 оноос цэргийн албыг нийслэлд хаасан хүн. Нэг үгээр хэлэхэд улсын нийслэлд зургаан жил амьдарч дайны гамшгаас салж ядаж байсан юм ховор зэвэр, бүдүүлэгдүүхэн тэр цагт төв газрын соёлтой бага зэрэг танилцаж л дээ.

Ингээд 1953 онд халагдаад нутагтаа багш, бага сургуулийн хичээлийн эрхлэгчээр очиж. Тэр цагийн сумын төв айл, хүн цөөтэй, барилга байшин ховор. Бага сургууль нь дээр цагийн цементэн шалтай хөх саарал туйпуун барилгад, сумын улаан булан өмнөө гонхтой жижиг дөрвөлжин, түүхий тоосгон байшин.

Соёл түгсэн нийслэлээс очсон залуу боловсон хүчин юун түрүү сумандаа ёлк хийхээр шийдэж. Сумын улаан булангийн эрхлэгчид ярьж тайлбарлаад хоёул бэлтгэж эхэлж дээ. Ихээхэн мөчир салмайтай заг олж авчраад гацуурын төрхөнд оруулан тайрч янзлаад дэвтрийн цаас будан гинж, хэл хийн, хөвөнгөөр чимэв. Энээхэн зуур ч суманд анх удаагаа “ёойлк болох гэж байна” гэсэн чимээ тэр дорхноо тархаж том том сэгсүүргэн дээл, эсгий гуталтай хүмүүс ирж сонирхоцгоож байж. Таазаар бас утас татан түүнээсээ утас унжуулаад, хөвөн имхэрдэж цасан ширхэг хийсэн гэж байгаа. Ингээд л улаан булангийн эрхлэгч өвлийн өвгөн болох, сургуулийн хэдэн хүүхэд дуулж хуурдаж авьяас үзүүлэх, бас ч гэж шинэ хуучин он бэлтгээд, онц сурлагатнууддаа дэвтэр харандаахнаар бэлэг бэлтгээд он солигдох мөчийг хүлээж.

31-ний орой улаан булангийн жижиг танхим пиг дүүрэн. Тайзны наад ирмэг, гурав дөрөвхөн цонхны тавцан дээр олон лаа зээглүүлэн асаасныг ч хэлэх билүү, гэрэл гэгээ ч янзтай. Ингээд хөдөө нутаг соёлын үрийг тарьсан цоо шинэ үзвэр, Ёойлк ид дундаа явж байтал томцуулан урдуур зээглэн суусан үстэй дээлтэй хүүхдүүдийн нэг нь босч явж байгаад өнөөх олон лааны нэгийг хормойгоороо татчих нь тэр. Ингээд л юу байхав дээ, ёолкны гол чимэглэл, цасан ширхэг хөвөнд гал дүрсхийгээд, хамаг хүмүүс хашгиралдаад л хаалга руу чихэлдэж, Шаварт унасан шарын эзэн улаан булангийн эрхлэгч, аав хоёр ганц нэг хүнтэй элбэн байж улаан булангаа шатаачхалгүй авч үлдэж. Ёлк ч бүр хуйхлуулчихсан.

Галын аюулаас сэрэмжлээгүй, анхаарал болгоомжгүй байсан хэмээн сумын даргаас дараа нь зэмлүүлээд өнгөрсөн гэдэг.

ХОЁР БЭЛЭГТЭЙ СУРГУУЛИЙН ШИНЭ ЖИЛ

Миний шинэ жил бол энэ явдлаас 15, 16 жилийн дараах л даа. Аавын минь загаар сүлд мод засч байсныг бодвол юм элбэгшсэн үе, тэгээд ч аймгийн төвийн 10 жилийн сургууль шүү дээ. Манай сургууль өнөөгийн аймгийн Засаг даргын тамгын газар байгаа хоёр давхар байшинд, нэг их өргөн сайхан коридортой. Жирийн цагт эргэн тойронд нарийн хивсэнцэр дэвсээд түүн дээгүүр багш сурагчид явдаг, голын хэсгийг нь цэвэрлэгч нар шил толь шиг зүлгэж өнгөлсөн, хивсэнцэр дээгүүр яваа хүн шаланд яг нууранд юм шиг харагдаж байдаг тийм байлаа.

Сүлд модны наадам хоёрдугаар давхрын хонгилд болно. Урлаг соёлынхон, өвлийн өвгөн, цасан охид, өвгөний дагуул амьтад хонгилын дагуух анги ангид бэлтгээд байж байна.

Сургуулийн шинэ жилд бэлтгэнэ гэдэг бүх нийтийн үйлс. Хүүхэд бүр хэцэн дээр тохох цаасан хэл тус бүр 10-ыг хийнэ, дэвтрийн гол цаас голоор нь зүсээд, усан будгаар өнгө өнгөөр будаад үзүүр гарган хайчилна. Цаасан тууз хэдэн алдыг хийнэ дээ. 1965-66 он юм болов уудаа, тэр болтол цаасан гинж хийдэг байлаа. Тэгээд гинж бол колончлолын бэлгэ тэмдэг гээд болиулсан юм гэдэг. Тэгээд л зүгээр л 1-2 см өргөнтэй цаасан тууз хэдэн алдыг хийж өнгө өнгөөр будаж бөмбөрдөөд тушаана даа.

Дөрөвдүгээр ангид байсан юм уу даа, тэр жилийн сүлд модны наадмаар намайг өвлийн өвгөний дагуул ан амьтдын сармагчинд тоглох үүрэг хүлээлгэв. Амьтдын баг бол тэр амьтны өнгөөр хийсэн даалибан комбинзон, цаасан шуумал баг. Баавгайн хувцас бол дах, дэгтий. Мэдээж амьтан бүр өөр өөрийн хэлдэг үг, богино шүлэгтэй. Бас ч гэж хөдөлгөөнийг нь дуурайн алхаж, гүйж харайна. Сармагчин бол хүн амьтныг дууран гүйж харайж, хамраа ухаж байх жишээний.

Хамгийн сайхан нь амьтанд тоглосны төлөө өвлийн өвгөний бэлэг авна. Дээр нь онц сурсныхаа төлөө бас бэлгээ авна. Ингээд л хоёр бэлэгтэй харьдаг байсан даа.

Өвлийн өвгөний бэлэг бол гоё, ёстой ховрын юм байна шүү дээ. Тэр нь нэг хөлдүү алим, бас нэг мандарин, 60 мөнгөний жигнэмэг, хэдэн чихэр шүү дээ…Уут нь бичгийн цаасны хэмжээтэй, нүүүрэн дээрээ шинэ жилийн мэнд хүргэе гэсэн уриа, өвлийн өвгөний зурагтай цаасан уут.

Сүлд модны наадам бага анги, дунд анги, ахлах анги, онцчуудын гээд хэд хэдэн удаа тоглоно. Тоглолт бүрийн дараа сургуулиар л нэг мандарины үнэр хамар цоргиод л……Ай даа хүүхэд насны минь шинэ жилээ гэж…

Сэдвүүд:

Дэлгэрэнгүй ...

Энтертайнмент

С.Мөнхзул Дэлхийн аварга боллоо

Нийтэлсэн

5 өдөр өмнө

2024-11-19

Нийтэлч

24barimt

Бүгд Найрамдах Исланд Улсад хэрэглэлтэй пауэрлифтингийн насанд хүрэгчдийн Дэлхийн аварга шалгаруулах тэмцээн өнгөрсөн долоо хоногт болсон бөгөөд манай улсаас МПНХ-ны Ерөнхийлөгч, гавьяат дасгалжуулагч Д.Баттулгын удирдлага дор эрэгтэй гурав, эмэгтэй гурван тамирчин өрсөлдөхөд Монголын баг нэг алт, нэг мөнгө, гурван хүрэл медаль хүртсэн байна.

Тэмцээний сүүлийн өдөр эмэгтэйчүүдийн 84 кг-ын жинд С.Мөнхзул газраас таталтын төрөлд 227.5 кг-ыг өргөснөөр алтан медаль хүртэж, ДАШТ-ий насанд хүрэгчдийн эмэгтэйчүүдийн ангилалд алтан медаль хүртсэн анхны Монгол тамирчин болов.

Мөн энэ жингийн хүрэл медалийг Монгол Улсын тамирчин Б.Марал хүртжээ.

С.Мөнхзул нь өнгөрсөн онд Мастеруудын дэлхийн аварга болж, Ази, Номхон далай, Африк тивийн аварга шалгаруулах тэмцээнээс алтан медаль хүртэж, шилдэг тамирчин өргөмжлөл хүртсэн билээ гэж Биеийн тамир, спортын улсын хорооноос мэдээллээ.

Дэлгэрэнгүй ...

Энтертайнмент

“Ar Gallery-үнэт бүтээлүүд” тусгай үзэсгэлэн дэлгэнэ

Нийтэлсэн

6 өдөр өмнө

2024-11-18

Нийтэлч

24barimt

“Соёлын бүтээлч сар” аяны хүрээнд “Монголын Уран зургийн Галерей”-аас зохион байгуулж буй “AR Gallery-үнэт бүтээлүүд” төслийн тусгай үзэсгэлэн 2024 оны 11 дүгээр сарын 18-наас 12 дугаар сарын 5-ны өдрүүдэд зохион байгуулагдана.

Үзэсгэлэнгийн нээлтийн ёслол 11 дүгээр сарын 18-ны өдрийн 16:00 цагт тус галерейн үзэсгэлэнгийн их танхимд болно.

Монголын Уран зургийн Галерейн уран зургийн сан хөмрөг 2009 оны тавдугаар сарын 19-ний өдөр гал түймрийн аюул тулгарч Монголын дүрслэх урлагийн сор болсон Монголын түүх, нийгмийн байдал, ахуйн болон байгалийн сэдэвт, хөрөг зургууд, орчин үеийн чиглэлийн бүтээл 1000 орчим бүтээлүүд өртсөн юм.

Тухайн цаг үеэс хойш Монгол Улсын орчин цагийн дүрслэх урлагийн сор болсон галд өртсөн үнэт бүтээлийг авран хамгаалах чиглэлээр Монголын Уран зургийн Галерей нь сэргээн засварлах, сэргээн бүтээлгэх олон талт ажлыг санаачлан хэрэгжүүлсээр ирсэн бөгөөд 2024 онд “AR Gallery-үнэт бүтээлүүд” төслийг санаачлан хэрэгжүүлж олон нийтэд танилцуулахад бэлэн боллоо.

Тус төслийн зорилго нь галын гэмтэлтэй уран зургийг AR технологийн тусламжтайгаар анхны эх бүтээлээр нь сэргээн үзэх, хосгүй үнэт бүтээлийн дүрүүдтэй бодитоор танилцах боломжийг үзэгчдэд олгох юм.

Хосгүй үнэт бүтээлүүд нь AR технологид суурилсан сонирхолтой дэглэлттэй байхаас гадна монгол, англи дохионы хэлээр тайлбарладаг “Виртуал тайлбарлагч”-тай байна гэж Соёл урлагийн газраас мэдээллээ.

Дэлгэрэнгүй ...

Энтертайнмент

“FIBA Asia Cup 2025 Qualifiers”-т өрсөлдөх шигшээ багийн бүрэлдэхүүн тодорлоо

Нийтэлсэн

6 өдөр өмнө

2024-11-18

Нийтэлч

24barimt

“FIBA Asia Cup 2025 Qualifiers” тэмцээний урьдчилсан шатны хэсгийн тоглолтод Япон болон БНХАУ-ын шигшээ багийн эсрэг тоглох Монгол Улсын шигшээ багийн 12 тоглогч тодорлоо.

Өргөтгөсөн бүрэлдэхүүнд дуудагдсан 18 тоглогчоос дасгалжуулагчдын баг дараах 12 тоглогчийг сонголоо.

А. Азбаяр

Б. Билгүүн

А. Энхбаясгалан

О. Эрдэнэцогт

Ч. Маргад

Г. Одбаяр

Ч. Ихбаяр

Г. Болор-Эрдэнэ

М. Өлзий-Орших

Т. Ууганбаяр

Б. Тулуй

Э. Саруул-Эрдэнэ

Ахлах дасгалжуулагчаар Василис Фрагкиас, туслах дасгалжуулагчаар Велибор Негованович, Б.Тамжид, А.Азбаяр нар ажиллаж байна.

Манай шигшээ баг 2024 оны арваннэгдүгээр сарын 21-нд Япон улсын Үцүномияа хотод Япон улсын шигшээ багтай, арваннэгдүгээр сарын 24-нд БНХАУ-ын шигшээ багтай Монгол Улсын нийслэл Улаанбаатар хотноо “UG Arena”-д тоглоно гэж Монголын сагсан бөмбөгийн холбооноос мэдээллээ.

Дэлгэрэнгүй ...

24barimt.mn

СҮЛД МОДНЫ НААДМЫН ГОЛ ЧИМЭГЛЭЛ ЧИНЬ ДЭВТРИЙН ЦААС, ХӨВӨН Л БАЙСАН ЮМ ШҮҮ ДЭЭ

Энтертайнмент

С.Мөнхзул Дэлхийн аварга боллоо

Энтертайнмент

“Ar Gallery-үнэт бүтээлүүд” тусгай үзэсгэлэн дэлгэнэ

Энтертайнмент

“FIBA Asia Cup 2025 Qualifiers”-т өрсөлдөх шигшээ багийн бүрэлдэхүүн тодорлоо

О.Алтангэрэл: Шаардлага хангасан дээд боловсролтой залуус хоёр жилийн хөтөлбөрт хамрагдаж офицер болох боломжтой

“Мэргэжлийн ангийн дүрэм”-ийг баталж, захиргааны хэм хэмжээний актад бүртгүүллээ

Дата, өгөгдлийн бие даасан байдлыг бүрдүүлнэ

Их, дээд сургуулиудын академик эрх чөлөөг хангаж, өмчийн хэлбэр харгалзалгүйгээр дэмжин ажиллана

Хөвсгөл аймгийн Ханх суманд газар хөдөллөө

Канад улсын баруун бүс нутгийн Саскачеван, Манитоба мужид 30 см зузаан цас оржээ

Сумын цолтон залуу бөхчүүдийн барилдааны цахим бүртгэл эхэллээ

Хог шатсан дуудлага нэмэгдэх хандлагатай байна

Сонгинохайрхан дүүргийн 75 өрхийн цахилгааны монтажийг шинэчиллээ

Тэмбүүгийн өвчлөл 154 тохиолдлоор өсжээ

Мал аж ахуйн салбарын нэмүү өртөг, хүртээмжтэй хөгжлийг дэмжих санамж бичиг байгууллаа

Нийслэлийн хэмжээнд хүүхдийн амбулаториуд уртасгасан цагаар ажиллаж байна

“Эрүүдэн шүүлт тулгах, хүнлэг бус, хэрцгий хандахаас ангид байх хүний эрхийн хэрэгжилт”-ийн талаарх хяналтын сонсгол боллоо

Ж.Баясгалан: Өндөр настнууд, хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэд халамж авахаасаа илүү боломж олдвол хөдөлмөрлөхийг хүсдэг

“Эрдэнэс Монгол” нэгдэлд хэрэгжих дараагийн реформыг дэмжлээ

Монгол Улсын Ерөнхийлөгч 2025 оны Төсвийн тухай хуульд бүхэлд нь хориг тавилаа

Нийгмийн даатгалын үндэсний зөвлөлийн дүрмийг шинэчлэн баталлаа

Төрийн албаны ерөнхий шалгалт эхэллээ

Аялал жуулчлалыг хөгжүүлэх үндэсний хорооны ээлжит хуралдаан болов

Орц, гарц хааж, дулааны шугамыг эвдсэн барилгын компанийн үйл ажиллагааг түр зогсоолоо

“Эрүүдэн шүүхийн эсрэг конвенц”-ыг хэрэгжүүлэхэд чиглэсэн ажлуудыг үнэлэх хэлэлцүүлэг боллоо

Иргэдийн гомдлыг хиймэл оюунд суурилсан технологиор шийдвэрлэнэ

Хүний эрх, эрх чөлөөг хамгаалахтай холбоотой хяналтын сонсгол өнөөдөр болно

ТББХ: “Үндсэн хуулиа дээдлэн залах тухай” УИХ-ын тогтоолын төслийг батлахыг дэмжлээ

Улаанбаатарын анхны дагуул хот Шинэ Зуунмодыг бүтээн байгуулна

Автомашины гаалийн мэдүүлгийг хүлээн авагчид зориулж цаасаар хэвлэх ажлыг зогсоож, цахимд шилжүүлнэ

“Монгол өв уламжлал, ёс заншлын өргөө” 100 ортой гэр цэцэрлэг ашиглалтад ороход бэлэн боллоо

Амьдралд тэмүүлсэн 25 бяцхан зүрх

С.Мөнхзул Дэлхийн аварга боллоо

АТГ: Гэмт хэргийн шинжтэй 43 өргөдөл, гомдлыг хүлээн авав

“MCS” хэмээх эзэнт гүрний эцэг болсон Ж.Оджаргалын 24 баримт

“Гоо брэнд”-ийн онцлох 24

ХӨГШРӨЛТИЙН ЭСРЭГ ХАМГИЙН ҮР ДҮНТЭЙ ТАРИЛГА ЭМЧИЛГЭЭ БОЛ SMART PRP

М.Энхболдын улс төрд сойсон тод од

Хагасайн өдөр буюу бямба гаригт Улаанбаатарт бороо орно

Р.Батжаргал: Анхны жил 23-хан сая төгрөг өгч, нүүр улайлгаж байлаа. Одоо гуйхаа ч больсон

ЭТТ ХК: Нэг сая орчим иргэний 1072 хувьцааны ногдол ашгийг шилжүүлээд байна

Д.Пүрэвдорж: Чингис шүлэг

М.Энхболд албан тушаалаасаа огцрохоор болжээ

Харбины мөсөн баримлын тэмцээнд Монголын баг түрүүлжээ

Нүцгэн төрхөө дэлгэцнээ мөнхөлсөн Б.Батмаагийн гэрэл зургаас

Тэргүүн хатагтай Баттулга асан Анжелика

Гэрлийн хурдаар хөрөнгөжсөн Ж.Мөнхбатын дараагийн нууц байшин

Дуучин А.Түмэн-Өлзий нөхрөөсөө салж, ганц бие болсноо зарлалаа

Дуучин А.Хишигдалай /24 Фото/

С.Эрдэнэ ерөнхий сайд болно…

Хятад муур, нохой, сарьсан багваахай зардаг захуудаа нээж эхэллээ

Бодь группийн Л.Болдхуяг, Богд банкны гүйцэтгэх захирал Г.Саруул нарын офшор данс ил боллоо

Ж.Батзандан амаа барив

Жүжигчин Цэрэнболд: “Нэр алдарт хүрлээ гээд эхнэрээ солидог, голдог эр хүн би биш

Сахал Бат-Эрдэнэ Дамбын Хишгээд базуулжээ

Э. Бат-Үүл, М.Сономпил нарын хэрэг шүүхэд шилжжээ

У.Хүрэлсүх дөрвөн гишүүнд УИХ-ын дарга болох санал тавьжээ

Говь-Алтай аймгийн ИТХ-ын даргын суудлыг булаасан Л.Батжаргал ял сонсох бололтой

Өнөөдрийн халуухан зургууд… 18+

Ус, дулааны төлбөр дээр хууль бус төлбөр нэмдэг байсныг илрүүлжээ

Засгийн газрын 182 дугаар тогтоолтой холбогдуулан Нийслэлд мөрдөгдөх Хан-Уул дүүргийн Газрын үнэлгээний бүсийн хил хязгаарын санал авч байна

Өвгөн партизаны ач хүүд цулбуураа атгуулсан алтайчууд

Б.Чойжилсүрэн гишүүн хувийн бизнестээ 19 тэрбум төгрөг завшсан уу?

Маргааш “АЛУНГОО-2018” цомын эздийг өргөмжилнө

“Улаанбаатар хот-Духуа инженеринг дэд бүтцийн хөгжлийн форум” эхэллээ

Багануур дүүрэгт 50 мВт хүчин чадалтай Батарей хураагуурын станц барих ажлыг эхлүүллээ

Уяанаасаа алдуурсан нохой 7-8 насны 2 хүүхдийг хазаж гэмтээсэн байна

74 ширхэг түүх соёлын болон бурхан шашны эд өлгийн зүйл хулгайлсныг илрүүллээ

Нэр дэвшигчдийн бүртгэл, сонгууль зохион байгуулалтын талаар Сонгуулийн ерөнхий хорооноос мэдээлэл хийлээ

Монголбанкнаас Мөнгөний бодлогын шийдвэрийг танилцуулж байна

Гал түймрийн аюулаас сэрэмжлэхийг онцгойлон анхаарууллаа

Даатгалын тухай хуулийн төслийг шинэчилж, осол гамшгийн үед төсвийн мөнгөөр хохирол барагдуулдаг байдлыг багасгана

Хөгжлийн банкны “Самурай” бондын өрийг хугацаанд нь төлж барагдуулахтай холбоотой өрийн дэвтэрт гарын үсэг зурж байна

Томуу, томуу төст өвчний нөхцөл байдал, эмнэлгийн тусламж үйлчилгээнд тулгарч буй асуудлын талаар

Томуу, томуу төст өвчний нөхцөл байдлыг танилцуулж байна

Нийслэлийн нийтийн тээвэрт хийсэн парк шинэчлэл, худалдан авалтуудын материалыг АТГ-т шалгуулна