Дэлхий дахинд
“Сонгодог бүтээлийн үзэл баримтлал”-аар хөгжин дэвжиж буй Хятад орон
“Сонгодог бүтээл дэх шинэ үзэл баримтлал” хэмээх таван анги бүхий цуврал киног үзээд Хятадын соёл иргэншил ба түүний залгамж чанар, хөгжлийн зам, соёл уламжлалаа эрхэмлэн дээдлэх ёс, хүн ба байгальтай эвсэг зохицонгуйгаар энх тайвнаар зэрэгцэн орших эрмэлзэл, бүх нийтэд хүртээмжтэй хөгжлийн бодлого гэх мэт олон зүйлийн талаарх ойлголтоо нэмэгдүүлж, гүн гүнзгий сэтгэгдэлтэй үлдлээ.
Хятадын соёл иргэншил өнө удаан хугацаанд залгамж чанараа хэрхэн хадгалсаар ирсэн, өнөөгийн Хятад улсын төр засгийн бодлого, хятад хүмүүс болон дэлхий ертөнцтэй харьцах хандлага, хятад хүмүүсийн амьдралын хэв маяг, соёл уламжлалаа эрхэмлэн дээдлэх ёс зэрэг нь бүгд Хятадын аугаа их сэтгэгч, Күнзийн сургаалыг үндэслэгч, Хятадын соёл иргэншлийн уламжлалын оюун санааны манлайлагч болох Күнзийн сургаал дээр үндэслэн хөгжсөн байна. Өөрөөр хэлбэл, Хятад улсыг, хятад хүмүүсийг илүү их таньж мэдье, энэ улсын хөгжил дэвшлийн нууцын талаар илүү их ойлголттой болъё гэвэл Күнзийн сургаал, Хятадын сонгодог бүтээлүүд, түүх, ёс уламжлалыг судалж үзэх шаардлагатай. Хятадын олон үндэстэн, ястан Күнзийн гүн ухааны нөлөөгөөр хүмүүжин төлөвшиж, соёл уламжлал, ёс жаягаа дээдлэн ирсэн бөгөөд түүгээрээ дамжуулан нийгмийн хэм хэмжээ, ёс суртахууныг сахин хамгаалж, эв нэгдлээ бэхжүүлж, өдгөө Хятадын онцлогтой социализмыг цогцлоон байгуулж, Хятад маягийн шинэчлэл хэмээх үзэл санааг хэрэгжүүлж, өөрийн гэсэн хөгжлийн замаар замнаж, дэлхий дахинтай энх тайвнаар зэрэгцэн оршиж, хамтдаа хөгжихийг ямагт эрмэлзэж байна.
“Зовлон үзээгүй хүн бусдын зовлонг ойлгодоггүй” гэдэг үг бий. Хятад улс олон дайнд нэрвэгдэж, Хятадын ард түмэн хайртай дотны хүмүүсээ алдаж, дарлагдаж, гашуун зовлонг бие сэтгэлээрээ туулсан болохоор ийм зовлонг дахин амсахгүйн тулд Хятад улс өдгөө эв нэгдлээ улам бүр бэхжүүлж, хөгжил дэвшлийг чухалчилж, дэлхий нийттэй энх тайвнаар зэрэгцэн оршиж, бүх нийтээрээ хөгжин дэвшихийг эрмэлздэг ажээ.
Хятадын соёл иргэншлийн уужуу багтаамжтай, хүртээмжтэй байдаг. “Эв зохицол бүх зүйлийг бий болгодог, харин бүх зүйл адил бөгөөд зүгээр л нэгэн хэвийн байвал эцэстээ устаж үгүй болдог” гэсэн утга бүхий хятад үг бий. Өрнө, дорныг холбосон эртний их “Торгоны зам” ч Хятадын ард түмэн эртнээс юмс үзэгдлийн олон талт, олон янз байдлыг хүндэтгэдэг байсныг илтгэнэ.
Тэртээ Тан, Сүн гүрний үед худалдаа хийхээр Хятадад ирээд суурьшсан еврейчүүд үндэсний хувцсаа өмсөх гэх мэт өөрсдийн ёс уламжлалаа хадгалан үлдсэний зэрэгцээ Хятадын соёл уламжлалаас суралцаж, Күнзийн сонгодог зохиолуудыг уншиж судлан Хятадын соёл иргэншилд зохицон амьдарсаар байгаа юм. Хятад бол 56 үндэстнээс бүрддэг, дэлхийн хамгийн олон хүн амтай улс орон. Ийм олон үндэстэн ястан нэгэн соёл иргэншил, нэгэн дээвэр дор олон мянган жил эв найрамдалтай аж төрж буйн нууц нь угсаа гарал, ёс заншил, шашин шүтлэгээс үл хамааран хүнийг хүн ёсоор хүндэтгэн харилцах, бусдын үнэт зүйлс, олон янз байдлыг хүлцэн хүндэтгэж, тайван замаар зэрэгцэн орших зарчмыг Хятад улс баримталж ирсэнтэй холбоотой ажээ.
Өдгөө БНХАУ илүү нээлттэй бодлого баримталж хөгжлийн хурдаараа дэлхийд тэргүүлж, дэлхийн ДНБ-ий өсөлтөд хамгийн их хувь нэмэр оруулж, “Бүс ба Зам”, “Дэлхийн хөгжлийн санаачилга” болон “Дэлхийн аюулгүй байдлын санаачилга” гэх мэт томоохон санаачилгуудыг дэвшүүлэн хэрэгжүүлж, дэлхий нийтийн хөгжил, аюулгүй байдалд ихээхэн хувь нэмэр оруулж байгаа билээ. Энэ бүхэн нь Хятадын ард түмний генд шингэсэн өвөг дээдсийн сургаал, үүх түүх, сонгодог зохиолууд дахь үзэл баримтлалтай салшгүй холбоотой юм. Эртний болон өнөөгийн Хятадын талаар илүү ихийг ойлгоё, Хятадын ард түмнийг илүү танин мэдье, Хятад улстай зэрэгцэн хөгжье гэвэл Хятадын сонгодог зохиолуудын үзэл баримтлалтай танилцаж, судалж үзэх нь зүйтэй.
Г.Солонго
Дэлхий дахинд
Японд газар хөдлөлтийн улмаас есөн хүн хөнгөн гэмтжээ
Дэлхий дахинд
АНУ-ын Ерөнхийлөгч асан Дональд Трампд холбогдох эрүүгийн хэргийн анхны шүүх ажиллагаа эхлэв
АНУ-д Ерөнхийлөгч асан Дональд Трампын эсрэг дөрвөн ч эрүүгийн хэрэг үүсгэн шалгаж байна.
Тэгвэл энэ хэргүүдийн эхнийх нь буюу хувийн мэдээллээ далдлах зорилгоор төлбөр хийсэн гэх хэргийн шүүх ажиллагаа Нью-Йоркийн шүүх дээр эхэлж байгаа тухай олон улсын хэвлэлүүд мэдээлж байна.
Шүүхийн ялын тогтоол гартал нэгээс хоёр сар үргэлжилж болзошгүй гэж тооцогдож байгаа энэ шүүх ажиллагаагаар өдгөө 77 настай Дональд Трампын 2016 оны Ерөнхийлөгчийн сонгуулийн өмнө насанд хүрэгсдийн киноны жүжигчин Сторми Дэниелс хэмээх эмэгтэйд дотно харилцаатай байснаа нууцлахыг даалгаж өмгөөлөгчөөрөө дамжуулан 130 мянган ам.доллар төлсөн, үүнийгээ ажил хэргийн нөхцөлийн дагуух хууль ёсны төлбөр мэтээр санхүүгийн хуурамч баримт бүрдүүлсэн хэрэгт өнгөрсөн оны гуравдугаар сард эрүүгийн хэрэг үүсгэсэн хэргийг хэлэлцэнэ.
Прокуроруудын зүгээс Дональд Трампын энэ үйлдлийг сонгуулийн боломжид нь нөлөөлж болзошгүй гэдэг үүднээс мэдээллийг нуун далдлахыг завдсан хэрэг гэж үзсэн.
Ирэх 11 дүгээр сард болох АНУ-ын Ерөнхийлөгчийн сонгуульд Бүгд найрамдах намаас нэр дэвших эрхээ долоодугаар сард болох намынхаа их хурлаас баталгаажуулахаар зэхэж байгаа Дональд Трамп харин өөрт нь тулгаж байгаа бүх гэмт хэргийг үндэслэлгүй гүтгэлэг гэж үгүйсгэдэг.
Тэрбээр шүүх танхимд орох үедээ ч гэсэн “Улстөрийн мөрдлөг хавчлага болж байна” гэдэг байр сууриа сэтгүүлчдэд илэрхийлжээ.
Үүнээс гадна экс Ерөнхийлөгчийг төрийн нууцын зэрэглэлтэй баримт бичгүүдэд хайхрамжгүй хандсан, 2020 онд өөрийн ялагдал хүлээсэн Ерөнхийлөгчийн сонгуулийн дүнг цуцлуулах санаархлаар үйлдсэн гэдэг өөр хоёр гэмт хэрэгт нийт 34 зүйл ангиар буруутгасан.
Сүүлийн хоёр нь, 2021 оны нэгдүгээр сард Капитолын ордонд дайран орж, хүмүүс амь эрсдэхэд хүргэсэн үймээн самууныг өдөөн турхирсан, нөгөө нь Жоржия муж улсад мөн тэндхийн сонгуулийн үйл явцыг тасалдуулахыг завдсан гэх хэргүүд юм.
Үүний зэрэгцээ АП-Чикагогийн ИС-ийн дэргэдэх судалгааны төв хамтран явуулсан судалгаагаар, гурван америк хүн тутмын нэг нь Трампын мөнгө шилжүүлсэн үйлдлээ нууцалсан нь хууль бус, өөрөөр хэлбэл, гэмт хэрэг мөн гэж үзжээ.
Мөн тал шахам хувь нь бусад гурван гэмт хэрэгт ч Дональд Трампыг ямар нэг байдлаар гэм буруутай гэсний дээр, бүх шүүх үйл явц тэгэхдээ прокурорууд болоод шүүгчид нь зөв шударга ажиллаж, үнэн зөв шийдвэр гарна гэдэгт төдийлөн итгэлтэй бус байгаагаа илэрхийлжээ.
Дэлхий дахинд
Иранд шинэ оноо тэмдэглэн салют буудуулснаас үүдэн 15 хүн амь үрэгдэж, 4700 иргэн шархаджээ
Ираны шинэ жилийн баяр энэ жил гуравдугаар сарын 20-нд тохиожээ. Тэд шинэ жилээ угтаж галын наадам хийдэг уламжлалтай юм байна. Энэ жилийн хувьд галын наадам нь өнгөрсөн сарын 20-ноос энэ сарын 12 хүртэл үргэлжилжээ.
Гэвч энэ үеэр 4700 хүн бэртэж, 15 нь амь насаа алдсан байна.
Гэмтэж бэртсэн хүмүүсийн 565 нь эмнэлэгт хэвтэн эмчлүүлж байгаа аж.
Эдгээрийн 38 нь эрчимт эмчилгээний тасагт, дөрвөн хүний биеийн байдал хүнд байгаа гэж Ираны Үндэсний эмнэлгийн Яаралтай тусламжийн байгууллагын хэвлэлийн төлөөлөгч Бабак Йектапаст мэдэгдлээ.
Түүний мэдээлж буйгаар, 257 хүн эрхтэн шилжүүлэн суулгах мэс засалд орсон бол 1594 хүн нүдээ гэмтээжээ.
Мөн 1282 хүн түлэгдсэн бөгөөд гэмтсэн хүмүүсийн 72 хувь нь 22 наснаас доош насныхан байсныг онцлов.
Жил бүрийн шинэ жилээр ийм осол гардаг хэдий ч амь үрэгдсэн хүний тоо өнгөрсөн оны мөн үетэй харьцуулахад 21 хувиар өсжээ.
Үүний шалтгаан нь иргэд гэрийн нөхцөлд хийсэн салют буудуулснаас болсон юм байна.
Цагдаа нар 42 тонн салют хураан авсан хэдий ч иргэд олноор өртжээ.
Эх сурвалж: ОБЕГ