Улс төр
У.Хүрэлсүх: Уур амьсгалын өөрчлөлттэй тэмцэхэд үндэсний хэмжээний зөвшилцөл, нэгдмэл бодлого, харилцан ойлголцол чухал
Биологийн олон янз байдал, уур амьсгалын өөрчлөлт, цөлжилттэй тэмцэх тухай НҮБ-ын суурь конвенцын Талуудын бага хурлыг угтсан Дээд хэмжээний олон талт хэлэлцүүлэг Шангри-Ла зочид буудалд эхэллээ.
Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ухнаагийн Хүрэлсүх хэлэлцүүлгийг нээж үг хэллээ.
Тэр бээр, байгаль орчны гурван тулгуур асуудал болох уур амьсгалын өөрчлөлттэй тэмцэх, газрын доройтол, биологийн олон янз байдлын хомсдолыг бууруулах нь нэгэн цогц ойлголт, тус тусад нь авч үзэх боломжгүйг тэмдэглэлээ.
Цаашид бодит үр дүнд хүрэхийн тулд төр, хувийн хэвшил, иргэний нийгэм зэрэг нийгмийн бүх бүлгийг хамарсан үндэсний хэмжээний зөвшилцөл, нэгдмэл бодлого, харилцан ойлголцлыг бэхжүүлэх шаардлагатайг онцоллоо.
Монгол Улс шинэчилсэн үүрэг, амлалтаа нэн яаралтай боловсруулан хүргүүлэх, ялангуяа ирэх оны төсөв, мөнгөний бодлого, хөгжлийн төлөвлөгөөг УИХ хэлэлцэж буй энэ үед Засгийн газар байгаль орчин, уур амьсгалын өөрчлөлттэй тэмцэх бодлого, үйл ажиллагаагаа үнэлж, төлөвлөхөд онцгой анхаарахыг санууллаа.
Олон улсын өмнө хүлээсэн үүрэг, амлалт болон Тогтвортой хөгжлийн зорилтуудыг ханган хэрэгжүүлэх, тэр дундаа уур амьсгалын өөрчлөлт, газрын доройтол, биологийн олон янз байдлын хомсдолтой тэмцэх зорилгоор “Тэрбум мод”, ”Хүнсний хангамж, аюулгүй байдал”, ”Эрүүл монгол хүн” гэсэн харилцан уялдаа холбоотой үндэсний хөдөлгөөнийг орон даяар хэрэгжүүлж байгааг дурдлаа.
“Тэрбум мод” үндэсний хөдөлгөөнийг эрчимжүүлэх үе шатанд дэлхийн улс орнууд, хөгжлийн түнш, олон улсын байгууллагууд улам идэвхтэй хамтран ажиллаж, дэмжлэг, туслалцаа үзүүлэхийг уриаллаа.
Ерөнхийлөгчийн санаачилгаар 2021 оноос хойш жил бүр Биологийн олон янз байдал, Уур амьсгалын өөрчлөлт, Цөлжилттэй тэмцэх асуудлуудыг зохицуулдаг РИО-гийн гурван конвенцын Талуудын бага хурлыг угтан оролцогч талуудыг оролцуулсан хэлэлцүүлэг зохион байгуулж байна.
Энэ удаа хэрэгжүүлж буй бодлого, үйл ажиллагаа, үр дүнгээ сайжруулах, олон улсын өмнө хүлээсэн үүрэг, амлалтаа биелүүлэхэд шаардлагатай гол асуудлууд, түүний дотор эрх зүйн шинэчлэл, салбар хоорондын уялдаа холбоо, зохицуулалт, бодлого, төлөвлөлтөө сайжруулах талаар хэлэлцэх юм.
Хэлэлцүүлгээс:
- Хууль эрх зүйн орчныг сайжруулах,
- Салбар дундын зохицуулалтыг нэмэгдүүлэх,
- Санхүүжилт хөрөнгө оруулалтыг нэмэгдүүлэх,
- Оролцогч талууд болон олон нийтэд нээлттэй байх,
- Олон талт гэрээ, хэлэлцээр, конвенцын өмнө хүлээсэн үүрэг, амлалтын тайлагналтыг сайжруулах зэрэг чиглэлээр зөвлөмж гаргана.
Мөн ирэх оны эхээр Биологийн олон янз байдал, НҮБ-ын Уур амьсгалын өөрчлөлт, Цөлжилттэй тэмцэх тухай конвенцуудын Дээд хэмжээний уулзалтуудаас гарсан шийдвэр, Монгол Улсын оролцоог тайлагнасан хурлыг (PostCOP) зохион байгуулахаар төлөвлөж байна.
Хэлэлцүүлэгт Улаанбаатар хот дахь Дипломат төлөөлөгчдийн газар, олон улсын байгууллагууд, төр болон төрийн бус байгууллагууд, хувийн хэвшил, иргэний нийгмийн байгууллагууд, хүүхэд, залуучуудын төлөөлөл болох 70 орчим байгууллагын 180 гаруй хүн оролцож байна.
Уур амьсгалын өөрчлөлтөд илүү өртөмтгий хүнс, хөдөө аж ахуйн салбарт охид, эмэгтэйчүүд голлон ажилладаг нь тэдэнд илүү хүнд тусдаг.
Иймээс НҮБ-тай хамтран “Дэлхийн эмэгтэйчүүдийн чуулга уулзалт”-ыг зохион байгуулж, “Тогтвортой ирээдүйн төлөөх Улаанбаатарын тунхаглал” гарган уур амьсгалын өөрчлөлттэй тэмцэхэд эмэгтэйчүүдийн оролцоо, манлайллыг нэмэгдүүлэх уриалгыг дэлхийн улс орнуудад дэвшүүлсэн.
Мөн 2026 онд “Цөлжилтийн тухай НҮБ-ын конвенц”-ын Талуудын 17 дугаар бага хурал”, “Бэлчээр ба нүүдлийн мал аж ахуй эрхлэгчдийн олон улсын жил”-ийг зохион байгуулахаар бэлтгэлээ хангаж байна.
Энэ онд:
- НҮБ-ын Биологийн олон янз байдлын конвенцын Талуудын 16 дугаар бага хурал (UN CBD COP16): 2024 оны 10 дугаар сарын 21-нээс 11 дүгээр сарын 01-ний өдрүүдэд Бүгд Найрамдах Колумби Улс, Кали хот,
- НҮБ-ын Уур амьсгалын өөрчлөлтийн тухай конвенцын Талуудын 29 дүгээр бага хурал (UNFCCC COP29): 2024 оны 11 дүгээр сарын 11-24-ний өдрүүдэд Бүгд Найрамдах Азербайжан Улс, Баку хот,
- НҮБ-ын Цөлжилттэй тэмцэх тухай конвенцын Талуудын 16 дугаар бага хурал (UNCCD COP16): 2024 оны 12 дугаар сарын 02-ноос 12 дугаар сарын 13-ны өдрүүдэд Саудын Арабын Хаант Улс, Риад хотноо болно.
Улс төр
Нидерландын хаант улс болон Саудын Арабын хаант улстай агаарын харилцааны хэлэлцээр үзэглэж, тохиролцлын бичиг байгуулав
Олон Улсын Иргэний Нисэхийн Байгууллага (ICAO)-ын Олон Улсын Иргэний нисэхийн aгаарын хэлэлцээрийн хурал “ICAN2024”-д оролцож буй Иргэний нисэхийн ерөнхий газрын дарга Ч.Мөнхтуяа тэргүүтэй төлөөлөгчид өчигдөр Нидерландын Хаант Улсын төлөөллүүдтэй уулзаж, агаарын харилцааны хэлэлцээр үзэглэж, харилцан ойлголцлын санамж бичигт гарын үсэг зурлаа.
Энэхүү хэлэлцээр нь Монгол Улс Нидерландын Хаант Улстай 1995 оны 03 дугаар сарын 09-ний өдөр байгуулсан агаарын харилцааны хэлэлцээрийг шинэчлэн байгуулах зорилготой юм. Мөн харилцан ойлголцлын санамж бичигт гарын үсэг зурснаар хоёр улсын хооронд шууд нислэг үйлдэх эрх үүсэж байна.
Түүнчлэн Саудын Арабын Хаант улстай агаарын харилцааны хэлэлцээрийн төслийг тохирч тохиролцлын бичигт гарын үзэг зурлаа. Тус тохиролцлын бичигт aгаарын харилцааны хэлэлцээрийн төслийг эцэслэн тохирч, талууд холбогдох хууль тогтоомж дүрэм журмын дагуу хэлэлцээрийн төслийг үзэглэх, батлах болон дотоод эрх зүйн ажиллагааг түргэн шуурхай гүйцэтгэхийг зорьж ажиллахыг эрмэлзэв.
Эдгээр хэлэлцээрүүдийг хэрэгжүүлэх нь олон улсын нислэгийн сүлжээг өргөжүүлж, улс хоорондын агаарын харилцааг сайжруулах, шинэ зах зээлд нэвтрэх, хоёр улсын худалдаа, эдийн засгийн салбарыг хөгжүүлэх, аялал жуулчлалын урсгалыг нэмэгдүүлэх чухал ач холбогдолтой юм гэж Зам, тээврийн яамнаас мэдээллээ.
Улс төр
У.Отгонбаяр: Нөхцөл байдал, тэдгээрийн уялдаа холбоог нарийвчилсан тооцоо судалгаатайгаар авч үзэх ёстой
Улсын Их Хурлын даргын захирамжаар байгуулагдсан Эрүүл мэндийн даатгалын тухай хуулийн хэрэгжилтийн үр дагаварт үнэлгээ хийх, эрүүл мэндийн даатгалын тогтолцоог оновчтой болгох чиглэлээр санал дүгнэлт гаргах, шаардлагатай бол холбогдох хуулийн төсөл боловсруулах үүрэг бүхий ажлын хэсгийг Улсын Их Хурлын гишүүн У.Отгонбаяр ахлан ажиллаж байна. Тус ажлын хэсэг өнөөдөр (2024.10.16) аймаг, нийслэл, сум, дүүргийн эрүүл мэндийн байгууллагууд, улсын хэмжээний томоохон эмнэлгийн төлөөллийг оролцуулан, өргөтгөсөн бүрэлдэхүүнээр хуралдлаа. Энэ талаар Ажлын хэсгийн ахлагч У.Отгонбаяраас тодруулав.
-Ажлын хэсэг өнөөдөр өргөтгөсөн бүрэлдэхүүнээр хуралдлаа. Өмнөх хуралдаанаар холбогдох байгууллагуудаас мэдээлэл авсан. Энэ салбарт бэрхшээл, тулгамдсан асуудал хэр байна вэ?
-Улсын Их Хурлын даргын энэ оны 113 дугаар захирамжаар байгуулагдсан Эрүүл мэндийн даатгалын тухай хуулийн хэрэгжилттэй танилцаж, эрүүл мэндийн даатгалын тогтолцоог оновчтой болгох чиглэлээр санал, дүгнэлт гаргах, шаардлагатай бол холбогдох хуулийн төсөл боловсруулах үүрэгтэй манай ажлын хэсэг өнөөдөр хоёр дахь удаагийн хуралдаанаа эрүүл мэндийн бүх шатны байгууллагын төлөөллийг оролцуулж, өргөжүүлэн зохион байгууллаа. Тодруулбал, хуралдаанд Эрүүл мэндийн яам, Эрүүл мэндийн даатгалын ерөнхий газар (ЭМДЕГ) зэрэг харъяа байгууллагуудын төлөөллүүдээс гадна 21 аймаг, 9 дүүргийн Эрүүл мэндийн төвүүд, нэгдсэн эмнэлгүүд, сумдын эрүүл мэндийн төвийн төлөөллүүд, мөн Бүсийн оношлогоо, эмчилгээний төвүүд, улсын 1, 2, 3 дугаар эмнэлгийн удирдах ажилтнууд, хувийн хэвшлийн төлөөллүүд оролцлоо. Хуралдаанд оролцогчдын дийлэнх нь Эрүүл мэндийн даатгал (ЭМД)-ын сангийн бүрдүүлэлт, эх үүсвэрийн дутагдлын талаар ярьж байна. Мөн гүйцэтгэлд суурилсан санхүүжилтийн тогтолцооны төсөв, санхүүгийн зохицуулалтууд, ялангуяа орон нутагт хүн ам багатай, үйлчлүүлэгч багатай газарт төдийлөн үр дүнтэй хэрэгжихгүй, хугацаа хоцролттой байна гэсэн асуудлыг хөндөж байна. Мөн хуулийн хэрэгжилтийн хувьд анхаарах заалтууд, эмнэлгүүдийн Төлөөлөн Удирдах Зөвлөлийн эрх зүйн зохицуулалт сул гээд олон асуудлууд байна. Бид өнөөдрийнхөө хурлаар гол нь анхан, дунд шатанд эрүүл мэндийн санхүүжилт хэрхэн явагдаж байна, гүйцэтгэлийн санхүүжилтийн тогтолцоонд ямар учир дутагдал байна вэ, хүндрэл бэрхшээл нь юу вэ гэдгийг яг тэр шатанд ажиллаж байгаа эмч, ажилтнуудаас сонслоо. Шинэ тутам хэрэгжүүлж байгаа ажил учир бэрхшээл, хүндрэл гарах нь мэдээж. Тэр бүхнийг хэрхэн шийдвэрлэх, сайжруулах талаар хуралдаанд оролцсон эмч, мэргэжилтнүүд олон санал хэлж байна.
Мөн бид өмнөх хуралдаанаараа ЭМДЕГ болон Нийгмийн даатгалын ерөнхий газар (НДЕГ)-ын мэдээлэл, Эрүүл мэндийн сайдын байр суурийг сонссон бөгөөд ажлын хэсгийн 2 удаагийн хуралдаанаар Эрүүл мэндийн даатгалын тухай хуулийн хэрэгжилтэд тулгамдаж байгаа асуудлууд, Эрүүл мэндийн даатгалын сангийн болон ЭМДЕГ-ын үйл ажиллагаа, төсвийн гүйцэтгэл, тусламж үйлчилгээний хүртээмж, чанар, иргэдийн эрэлт хэрэгцээ гээд олон асуудлыг ярилцлаа.
Ажлын хэсгийн хуралдаануудад мэдээлэл хийсэн салбарын удирдлага, мэргэжилтнүүд, мөн салбарын сайд ч мөн адил Эрүүл мэндийн даатгалын тухай хуулийн шинэчлэлт, нэмэлт, өөрчлөлт оруулах зайлшгүй шаардлага байгаа гэж үзэж буйгаа илэрхийлж байна.
–Өнөөдрийн хуралд оролцогчид эрүүл мэндийн зардлыг олон улсын шижигт ойртуулж нэмэгдүүлэх, ЭМД-ын сангийн хөрөнгө мөнгө, эх үүсвэрийг тэлэх талаар ярьж байна. Улсын Их Хурлаар 2025 оны улсын төсвийн төслийг хэлэлцэж байгаа. Үүнд өнөөдрийн хурлын оролцогчдын саналыг хэрхэн тусгана гэж бодож байна вэ?
-Эрүүл мэндийн салбар маш чухал. Энэ бол хэсэг бүлэг хүмүүст үйлчилдэг салбар биш. Монгол Улсын иргэн бүрд хүрч, тусламж, үйлчилгээ үзүүлдэг. Өнөөдөр Монгол Улсад амьдарч байгаа 3.5 сая хүний өдөр тутмын харилцааны маш том хэсэг нь эрүүл мэндийн асуудал болоод байна. Иймд улсын төсвийн эрүүл мэндийн салбарт ноогдох хөрөнгө, зардлыг тогтворжуулахад анхаарч ажиллана гэж бодож байна. Үүний дотор Эрүүл мэндийн даатгалын тогтолцоог чадавхжуулах, сайжруулах асуудал чухал.
Манай ажлын хэсэг цаашдаа энэ үйлчилгээг авч байгаа ард иргэдээс, тодруулбал, нийслэл дүүрэг, алслагдсан сум, сууринд амьдарч буй иргэдтэй уулзаж, санал бодлыг нь сонсож, хамтарч ажиллана.
Мөн нөгөө талаас Гүйцэтгэлийн санхүүжилтийн тогтолцоо эрүүл мэндийн тусламж, үйлчилгээний аль шатанд нийцэж буйг, анхан, дунд шатандаа хэрхэн үйлчилж буйг судалж мэдэхийн тулд бүх шатны эмнэлэг, эрүүл мэндийн төвүүдийн төлөөлөл, эмч, эмнэлгийн ажилтнуудтай уулзаж, тэдний мэдээллийг сонсохоор төлөвлөж байна.
-Ажлын хэсэг нэлээд өргөн хүрээнд судалгаа хийх шаардлага гарч байгаа юм байна. Судалсан, цуглуулсан мэдээллүүддээ тулгуурлаад цаашид хэрхэн ажиллахаар төлөвлөж байна вэ? ЭМД-ын шимтгэлийг нэмэх шаардлагатай гэж та харж байна уу?
-Эрүүл мэндийн даатгалын сангийн хөрөнгийн хүрэлцээгүй, дутагдалтай байдал өнөөдөр гэнэт бий болсон зүйл биш юм байна. Санд төвлөрүүлэх хөрөнгө, орлогын эх үүсвэр хумигдмал, шимтгэлийн хувь хэмжээ бага, дээр нь санхүүжилтийн тогтолцооны бүтэц, үйл ажиллагааны механизм гээд олон хүчин зүйл нөлөөлж байна.
Манай ажлын хэсгийн ажил өнөөдрийн байдлаар салбарын төсөв, санхүүжилтийн асуудлыг бүхэлд нь судалж, холбогдох мэдээллийг цуглуулж, нэгтгэн дүгнэснийхээ үндсэн дээр эрүүл мэндийн даатгалын тогтолцооны түгжрэл, бөглөрөл аль газартаа бий болсныг олж тогтоох, оношлох шатандаа явж байна. Бид оношоо тодорхойлж, ямар эмчилгээ хийхийг шийднэ. Өнөөгийн нөхцөл байдал, уялдаа холбоог нарийвчилсан тооцоо судалгаатайгаар авч үзэх ёстой хэмээн ажлын хэсгийн гишүүд ч, хуралдаанд оролцогчид ч санал нэгтэй байгаа.
Даатгалын шимтгэлийг нэмснээр ард түмний нуруун дээрх ачааг нэмнэ гэсэн үг. Тийм учраас би хувьдаа Эрүүл мэндийн даатгалын санг Баялгийн сантай уях нь зүйтэй гэж үзэж байна. Тэгж байж энэ сангийн шинэчлэлт, өөрчлөлтийг хийх хөрөнгө зардал бүрдэж, ард иргэдэд эрүүл мэндийн тусламж, үйлчилгээг чанартай хүргэх боломж бий болно. Өөрөөр хэлбэл, Эрүүл мэндийн даатгалын сангийн орлого бүрдүүлэлтийг одоогийнхоос арай өөр хэлбэр рүү шилжүүлэх зайлшгүй шаардлага байна гэж дүгнэж байна.
Улс төр
МАН-ын бүлэг: Газрын тосны үйлдвэрийн бүтээн байгуулалтын явцын мэдээллийг сонслоо
УИХ дахь МАН-ын бүлгийн өнөөдөр /2024.10.21/-ийн хуралдаанаар Газрын тосны үйлдвэрийн явцын талаар Аж үйлдвэр, эрдэс баялгийн яамны мэдээлэл сонсож, гишүүд асуулт асууж хариулт авлаа.
Газрын тосны үйлдвэрийн талаар УИХ дахь МАН-ын бүлгийн дарга Л.Мөнхбаатар, Аж үйлдвэр, эрдэс баялгийн сайд Ц.Туваан, үйлдвэрийн гүйцэтгэх захирал Д.Алтанцэцэг нар мэдээлэл өглөө.
Бүлгийн дарга Л.Мөнхбаатар “УИХ дахь МАН-ын бүлэг Засгийн газраас боловсруулсан, улс орныг хөгжилд түүчээлэх 14 мега төслийн мэдээллийг сонсож, улс төрийн шийдвэр гаргаад явна. Эхний удаад Газрын тосны үйлдвэрийн талаар мэдээлэл сонслоо. Монгол Улс Энэтхэг улсын хамтын ажиллагааны хүрээнд Газрын тос боловсруулах үйлдвэр байгуулахаар шийдвэрлэж, гэрээ байгуулсан. Үйлдвэрийн ажил 2021 оноос эхлээд явж байна. Ковид цар тахлын нөхцөл байдал, хил гааль хаагдсан учир шалтгаан байсан ч бүтээн байгуулалт үргэлжилж байна. Үйлдвэрийн хүрээнд 4 багц ажил хийгдэх ёстой.
Үүнээс гурав нь бүрэн дүүрэн хэрэгжээд явж байна. Мэдээллийн хүрээнд авч үзэхэд үйлдвэрт нэмэлт санхүүжилт шаардлагатай болсон. МАН-ын бүлгийн гишүүд мэдээлэлтэй танилцаад үйлдвэрийн бүтээн байгуулалттай холбоотой нэмэлт зардлыг нэн даруй шийдвэрлэх асуудлаар УИХ бэлтгэл хангаж, яаралтай шийдвэр гаргах нь зүйтэй гэж үзлээ. Мөн үйлдвэрийн түүхий эдийг дотоодоосоо бэлтгэх ҮАБ-ын зөвлөмжтэй учраас газрын тос олборлолтыг нэмэгдүүлэх, “Петрочайна Дачин тамсаг”-ын олборлолтын асуудлыг шийдэж, нэг талд нь гаргах шаардлагатай гэж үзсэн. Цаашид үйлдвэр түүхий эдийг дотоодоосоо хангах эрх зүйн орчныг бүрдүүлэх нь зүйтэй гэдэгт бүлгийн гишүүд санал нэгдэж байна” гэв.
Аж үйлдвэр, эрдэс баялгийн сайд Ц.Туваан “Газрын тосны үйлдвэрийн явц, тос дамжуулах хоолойн бүтээн байгуулалт, үйлдвэрийн ажилчдын хотхоны бүтээн байгуулалтын талаар бүлгийн гишүүдэд мэдээлэл өглөө. Тус үйлдвэр нь Энэтхэг улсын 1.2 тэрбум ам.долларын зээлийн төсөл, 2019 оноос эхлээд явж байна. Бүтээн байгуулалтын ажилд зайлшгүй нөхцөл байдлын хүрээнд 431 сая ам.доллараар хөрөнгө оруулалт нэмэгдэх нөхцөл байдал үүссэн. Цар тахлын дараа дэлхий дахинд тоног төхөөрөмжийн үнэ өссөн нь нөлөөлсөн. МАН-ын бүлгийн хуралдаанаар мэдээллийг танилцуулаад шаардлагатай хөрөнгө оруулалтыг шийдвэрлэхийг дэмжлээ” гэв.
-
Энтертайнмент3 цаг өмнө
Монголоос бильярдын анхны Ази тивийн аварга төрлөө
-
Улс төр3 цаг өмнө
Нидерландын хаант улс болон Саудын Арабын хаант улстай агаарын харилцааны хэлэлцээр үзэглэж, тохиролцлын бичиг байгуулав
-
Нийгэм3 цаг өмнө
Нийтийн тээврийн зарим чиглэлийг өөрчилнө
-
Нийгэм3 цаг өмнө
Өмнөговь аймгийн газар нутгийн 90 хувь нь үүрэн холбооны сүлжээнд хамрагдлаа
-
Нийгэм3 цаг өмнө
Химийн хорт болон аюултай бодис үйл ажиллагаандаа ашигласан хэргийг шүүхэд шилжүүллээ
-
Нийгэм3 цаг өмнө
Загасны уурга нь цахилгааны утсанд хүрснээр тогонд цохиулж амиа алджээ
-
Нийгэм3 цаг өмнө
Монгол Улсын Консерваторын ахмад багш нартай уулзав