Монгол Улсын Ерөнхий сайдад  СБД-ийн Засаг дарга асан Б.Баярмагнай шадарлахаар болсон байна.   Шударга ёсны төлөө тэмцэж, тэр хэрээр ард  түмнийхээ талархлыг хүлээгээд байгаа У.Хүрэлсүхийн дэргэдээ  авсан зөвлөхийн 24 баримтыг уншигч танд хүргэж байна.

 Баримт 1.   Монгол Улсын Ерөнхий сайдын зөвлөх Батсүхийн  Баярмагнай.   Ийм тодотгол бүхий нэрийн хуудас  хэвлэх үйлдвэрээс гараад удаагүй байгаа.

Баримт2. Б.Баярмагнай гэж хэн бэ хэмээн сонирхох аваас хэдхэн өгүүлбэр бүхий намтар олдох аж.  Тэрбээр   МУИС-ийн Хууль зүйн дээд сургуулийг эрх зүйч мэргэжлээр төгссөн.   Их сургуульд элсэн он сарыг нь төрсөн онтой нь жишиж үзэх аваас мань эр 20 настайдаа  дээд сургуулийн босго алхсан байх юм. 1978 онд төрсөн 1998 онд  МУИС-д элсэн суралцжээ.

Баримт 3.   Оюутан хийгээд   улс төрд хамт зүтгэсэн анд нар нь түүнийг хүн чанар сайтай, хэсэг бүлэг нөхдийг одоо ч чирсээр яваа  нэгэн, ноён нуруутай эр   хэмээцгээж    байхад  “зальтай  шийр толгой доо” гэх нь ч  таарсан.

  Баримт 4.  Албан тушаалын одтой залуу гэж хэлж болохоор.  Тэр  шууд л даргын суудалд заларсан.  Цэрэг  байхын зовлонг  мэдэхгүй нөхөр.    Монголын ардчилсан социалист оюутны холбооны ерөнхий нарийн бичгийн дарга /2001- 2004/. Дараа нь  хэвлэл мэдээллийн салбарт хөл тавьин  “Эх орон” FM 102,1 радиогийн гүйцэтгэх захирлаар ганцхан жил  ажилласан.

 Баримт 5.  УИХ-ын  ээлжит сонгууль бүр түүнд албан тушаал ахих боломжийг олгодог гэж хэлж болохоор.  Үүнийг   УИХ-ын ээлжит сонгуулийн дараа хашсан албан тушаалууд   гэрчилнэ.   УИХ-ын  2004 оны сонгуулийн дараа Чингэлтэй дүүргийн Засаг даргын орлогчоор ажилласан бол 2012 оны сонгуулийн  үр дүнд Сүхбаатар дүүргийн Засаг даргаар томилогдсон.  Өнгөрсөн сонгуульд  орон нутагт нэр дэвшиж, НИТХ-ын төлөөлөгчөөр сонгогдсон байх жишээний.   УИХ-ын 2020 оны  ээлжит сонгуулийн өмнөхөн Ерөнхий сайдын зөвлөхөөр томилогдсон явдал нь  ирэх намар МАН-ын Ерөнхий нарийн бичгийн даргаар томилогдсон байхыг үгүйсгэх аргагүй.

Баримт 6.  МАН-ын Ерөнхий нарийн бичгийн даргын сунгаанд  2017 онд  нэрээ дэвшүүлсэн явдал  нь улс төрийн хүрээнийхний   амыг ангайлгаж орхисон.   МАН-ын Бага хурлын төлөөлөгчид тэр  өдөр гурав хуваагдсан гэдэг.   Төрийн эрх барьж буй том намын гал тогоог  дүүргээр хэмжвэл  маш том эндүүрэл болно хэмээн нэг хэсэг нь бахирч байхад нөгөө нь залуу хүний  зориг зүрх яадаг юм гэж хөөргөсөн  залуучууд ч  гарсан.

Баримт 7.   Улс төрийн хүрээллийн хувьд  Сүхбаатар, Чингэлтэй дүүргийн ахмадуудаас хэтрэхгүй түүнд МАН  гэх их айл тогоо шанагаа бариулахыг хүсээгүй тул  Б.Баярмагнай өнгөрсөн долоо  хоногийн баасан гариг хүртэл гудамжинд лааз өшиглөсөн.

Баримт 8.   ГХЯ-ны сайд  Д.Цогтбаатарын  хүн гэдгийг улс төрийн хүрээнийхэн бүгд мэддэг.    УИХ-ын 2000 оноос хойших бүхий л сонгуульд   мань  хоёр  хэлхээтэй яваа.

Баримт 9. Б.Баярмагнай  юуны учир Ерөнхий сайдыг бараадав гэх олны сонирхол татсан   хэвээр.  Хүмүүс ч талцсаар. Нэг хэсэг нь  Сонгуульд  хоосон хоцрохгүйн тулд  У.Хүрэлсүхийг бараадаж,  боломж таарвал  азаа  үзэхээр шийдэж  гэцгээж байхад нөгөө нь мөрөөдлөө гүйцээж,  Д.Амарбаясгалангийн суудалд залрах аргаа хийж байгаа хэрэг гэх нь ч байна.

Баримт 10.    Горилогсод  МАН-ынхан нэр дэвших квот авахын тулд намын дарга, генсек хоёрынхоо үүдийг сахиж буй нь нууц биш.  Ийм эгзэгтэй цаг үед  намын даргад  шадарлаж,  зөвлөнө  гэдэг  мотор сайтай  хүний  явдал суудал байж мэднэ.  Таамаг дэвшүүлэх гэж оролдвол мань хүн Н.Багабандийн хөлд сууж чадсан байхыг үгүйсгэхгүй.

Баримт 11.  Харин   хэвлэл мэдээллийн хэрэгслүүд түүнийг хэн улс төрд чирж оруулж ирснийг  хэдийнэ зарласан байх юм.  Б.Баярмагнайн хадам ахынх нь ах  Б.Баярсайхан гэх эрхэм   МАН-д нэлээн нэр нүүртэй,  намын   нөлөө бүхий эрхмүүдтэй ойр шадарладаг  аж.  ГХЯ-ны Хяналт шинжилгээ, үнэлгээ, дотоод аудитын газрын дарга, ГХЯ-ны Төрийн захиргаа удирдлагын газрын дарга, Барилга, хот байгуулалтын Төрийн захиргаа, удирдлагын газрын даргаар ажиллаж байгаад   оны өмнөхөн  Беларусын элчин сайдад нэр дэвшсэн ч Ерөнхийлөгч таалаагүйн улмаас мултарсан. Түүний мултрах болсон шалтгаан нь Германд хар тамхины хэрэгт холбогдсон дипломатч Б.Баттүшигээс үүдэлтэй гэдгийг улстөрийн хүрээнийхэн хэлдэг.

Баримт 12.  Б.Баярмагнайгийн хадам ах Б.Баттүшиг  2019 оны тавдугаар сарын 3-нд Турк улс дахь Монголын Станбулын дэд консулаар томилогдоод удаагүй байхдаа хар тамхины хэрэгт холбогдсоныг уншигчид мартаагүй нь лавтай.

 Баримт 13.  Ерөнхий сайдын зөвлөх улс төрөөс өөрийг боддоггүй, номхон дөлгөөн  эр биш бололтой. Ямартай ч дээр өгүүлсэнчлэн зүгээр ч нэг “ зальтай шийр толгой” гэж хэлээгүйг нь хэвлэлд гарсан мэдээллүүдээс харж болохоор.   Ямартай ч  Сүхбаатар дүүргийн Засаг дарга байхдаа зургаан тэрбум төгрөгийн асуудалд нэр холбогдож байжээ.

 Баримт 14.  Хэвлэлд дурдснаар  “2011 оны  наймдугаар сард Сэлбэ голыг сэргээх төслийг Нийгмийн Ардчлал Монголын Залуучуудын Холбоо санаачлан нийслэлийн удирдлагуудад танилцуулж гардан хийх үүрэг хүлээж байсан. Тухайн үедээ буюу 2012 онд Сэлбэ гол орчмыг “Сөүл хотын дундуур урсдаг Чонгэчон гол шиг болгоно” хэмээн ард иргэдийн тархийг угааж, их тойруугийн гүүрээс “Голден Вилл” хотхоны гүүр хүртэлх 350 метр, “Голден Вилл” хотхоны гүүрээс Арслантай гүүр хүртэлх 1,3 километр газрыг  хоёр  үе шаттайгаар тохижуулна хэмээн  зургаан  тэрбум төгрөгийн төсөв батлуулсан ” хэмээсэн байна.

 Баримт 15.Хэрэвзээ  мань хүн  УИХ-д нэр дэвшиж гээд төсөөлөхөд  Сүхбаатар дүүргийн иргэд  итгэл үзүүлэх нь юу л бол. Учир нь Б.Баярмагнай бүхэл бүтэн Сэлбэ голыг “алга болгочихсон”  улс төрч билээ.

 Баримт 16. Б.Баярмагнайгийн зохиосон үлгэрээр,  хөрсний болон үерийн ус ашиглан Сэлбэ голын урсацыг нэмэгдүүлэх.  Хотын төв ба хойд хэсгийн хөрсний усыг шүүрүүлэх байгууламжаар сороод 800 мм голчтой хоолойгоор 220 литр/сек хурдтай урсан ирэх усыг шахуургаар Сэлбэ гол руу нийлүүлснээр Улаанбаатар хотын иргэд  урсгал  нь тунгалаг Сэлбэ  голоо харж баясах ёстой байлаа. Үүнээс  гадна орчныг нь  тохижуулж 1,5 га-д явган хүний зам талбай, 1,14 га-д зүлэгжүүлэлт, бут сөөг бүхий ногоон байгууламж байгуулж, даланг 3 метрийн урттай чулуун баганууд, үндэсний онцлог шингээсэн хээ угалз бүхий төмөр хашлагаар хашна гэжээ. Бас усны толио үүсгэх 8 ширхэг халиагуур хийж, 2 хэсэгт гэрэлтүүлэгтэй усан оргилуур, өвөлдөө мөсөн гулгуурын талбай бүхий  байгууламж ашиглалтад орох учиртай.  Ийм үлгэрийг ярьсаар хотоос 6 тэрбум төгрөгийг төвөггүй салгасан төдийгүй  тооцоо, судалгаа, зураг төсөл  гээд нийслэл, дүүргийн төсвөөс ахин 2 тэрбум төгрөг авсан гэдэг.

Баримт 17. Тойргоос сонгогдсон  УИХ-ын гишүүн Сү.Батболд нь хүч нэмж УИХ-ын гишүүнд олгодог 1 тэрбум төгрөгөө хандивласан гэдэг юм.

 Баримт18. Сэлбэ голыг сэргээх төслийн  нээлт  сүртэй  сайхан болсон тухай  мэдээллийг хэвлэл мэдээллийн байгууллагуудын архивт үлджээ.  Дүрс бичлэгүүдийг сонирхох аваас    “их бүтээн байгуулалт” өрнөж буй  үйл явдлыг тавилттайгаар үзүүлж чаджээ.

Баримт 19.  Гүйцэтгэгч  “Норбу” компанийн гүйцэтгэх Г.Батмөнх хэвлэлд өгсөн ярилцлагадаа “Манайх 2 тэрбум төгрөгийн төсөв, 270 сая төгрөгийн цалингийн фондтойгоор энэ ажлыг гүйцэтгэхээр гэрээлсэн”  хэмээсэн байх юм.  Батлуулсан  зургаан  тэрбум, нийслэл, дүүргээс авсан хоёр  тэрбум, УИХ-ын гишүүнээсээ авсан  тэрбум  тооцохоор   банкинд ч байхгүй их мөнгө гарч байх юм.

Баримт 20. Б.Баярмагнайгаас “ Мөнгөө яасан бэ”  гэж өөрийн  эрхгүй асуумаар  санагдаж байгаа биз.  Нийслэлийн Хөрөнгө оруулалтын газрын хэлтсийн дарга Б.Лхагважаваас энэ тухай асуусан сэтгүүлчдэд   ”350 метр газрыг 2.8 тэрбум төгрөгөөр ухсан болоод зогссон ” гэхээс  өөр  хариулт өгөөгүй байна.

Баримт 21.  Тэрбээр 2012 онд Сүхбаатар дүүргийн 11, 12, 13, 14 дүгээр хороо буюу орон нутгийн сонгуулийн 15 дугаар тойргоос НИТХ-ын төлөөлөгчөөр сонгогдож байсан ч  сонгогчдынхоо нүдийг баясгах ганц зүйл тойрогтоо хийгээгүй төдийгүй хуралдаа ганцхан удаа суусан гэх дуулиан тухайн үед хэвлэлээр гарч байв.

Баримт 22. Б.Баярмагнай НИТХ-д төлөөлөгчөөр сонгогдохдоо 100 айл орчмын барилгын дэлгүүрүүдийг хотоос нүүлгэх амлалт өгсөн нь биелээгүй. Одоо ч иргэд нь нэхэл дагал болсоор байдаг.

Баримт 23.  Тэрбээр  сүүлийн үед жил бүрийн арванхоёрдугаар сард ганцхан сэтгүүлчид ярилцлага өгдөг болоод байгаа.  Хамгийн сүүлд  “Өнөөгийн нийгмийн хүндрэлтэй байдлыг засахын тулд ирэх сонгуульд залуусын бодит оролцоо зайлшгүй чухал юм. Энэ нь өнөөгийн зарим улстөрчдөд олон нийт итгэл алдарсантай холбоотой. Итгэл хүндлэл сэтгэл алдрахын цагт нийгэм өөрөө эмх замбараагүй байдал руу орох аюултай. Үүнийг бүхий л түвшиндээ ойлгож, бодит үр дүнтэй алхмуудыг хийж хэрэгжүүлэхгүй бол ирээдүйд гэрэл гэгээтэй сайн сайхан зүйлийг мөддөө олж харахгүй нь… “ хэмээн онцолсон байх юм.

 Баримт 24. Тэр үзэл бодол, байр сууриа  “зарчим” гэсэн ганц цүнх барьчих гээд хичээсээр явна.  “Сайн муу нийлж сав дүүрдэг хорвоо” гэж. Миний хувьд намынхаа бүхий л шатаар дамжин үйл хэрэгт нь оролцож,  улс төрийн ажилтан, сурталчилгааны материал тараахаас эхлээд бүхий л жаргал зовлонтой нь хамт байж ирлээ. Гэхдээ  юмыг хэлж, засч сайжруулж байхгүй бол бодит утгаараа хэн нэгний  цүнх барьж явсаар амар хялбар замаар албан тушаалд очих, хувийн явцуу ашиг сонирхлоо гүйцэлдүүлэхийг бодохоос өөрийг мэддэггүй залуучууд гарч ирэх вий гэдгээс болгоомжлох ёстой” хэмээсэн байх юм.   Ийм л эрхэм Монгол Улсын Ерөнхий сайдад зөвлөж явна даа.  Ямар дүгнэлт хийх нь таны хэрэг.