Нийгэм
Б.Төмөрбаатар: Эдгээр тамга бол манай хаадыг төлөөлөх маш үнэ цэнтэй өв
“Чингис хаан” музейн урд ханад байрлуулсан Их хаадын тамганы талаар хүмүүс багагүй шүүмжлэлтэй байгаа. Тэгвэл энэ тамгыг урласан Монголын урчуудын эвлэлийн ерөнхийлөгч асан, зураач Б.Төмөрбаатараас тодрууллаа.
Цахим сүлжээгээр Чингис хааны музейн барилгад байршуулсан Их хаадын тамганы талаар олон нийт буруу ойлголттой байна та энэ талаар тайлбар өгвөл?
-Эрт дээр үеэс Монгол овог, аймаг бүр өөрийн гэсэн тамгатай байсан. Чингис хаан төр барьж байх үедээ овог аймгуудыг нэгтгэн тамгыг оноож өгч байсан. Музейн хананд байршуулсан тамгануудын хамгийн эхэнд Өгөдэй хаан, Гүег хаан, голд Чингис хааны онгин тамга, Мөнх хаан, Ариг бөх гэсэн таван хааны тамга бүтээгдсэн байгаа. Зураач энэхүү саналыг гаргаснаар эрдэмтдийн зөвлөл хэлэлцэн баталгаажуулсан.
Эдгээр тамганууд нь бүгд археологийн олдворууд мөн үү? Тухайн цаг үед хэрэглэж байсныг хэрхэн тогтоосон бэ?
-Эрдэмтэн судлаач нарын баталгаажуулснаар аль нь ямар хааны тамга гэдгийг тогтоож байгаа. Хамгийн гол хаадын өөрсдийнх гаргаж байсан зоосон дээр тамга болон нэр нь байдаг. Чингис хааны музейн хананд байршуулсан тамга дээрх дүрслэлүүд нь сүүлийн үед олдсон археологийн үнэт олдворуудын нэг юм. Бид бүх зүйлийг Хятадтай холбож ойлгож болохгүй. Гэтэл Монгол Улс өөрөө дэлхийг нэгтгэж байсан том гүрэн шүү дээ. Тийм ч учраас манай уламжлалт соёл урлаг их том хүрээг хамардаг. Энэхүү музейн хананд байршуулсан тамга нь зөвхөн Монгол Улсаас олдсон дүрслэлүүд юм. Эдгээр дүрслэлүүдийг бид өөрийн болгож авах нь хамгийн чухал. Бидний нүдэнд дасал болоогүй дүрсүүд гараад ирэхээр манайхан их цочирдож байх шиг байна. Энэ бол манай Монгол Улсын өв соёл мөн.
Эдгээр Их хаадын тамгыг заавал байршуулах шаардлагатай байсан уу?
-Миний хувьд барилгын чимэглэлийн чиглэлээр Ленинградад сурч ирсэн хамгийн сүүлийн хүн. Монголын алдарт архитектур Балдан энэ барилга дээр хамтарч ажиллах санал тавьсан. Бидний хувьд Чингис хааны музейн дотоод интерьер засалд ч оролцож байсан. Соёлын яамнаас биднийг хий гэж хэлээгүй. Мэргэжлийн үүднээс музейн гадна заавал байх ёстой чимэглэл гэж энэхүү тамгыг үзсэн. Музей байгуулах ажлын хэсэгт олон санал, хувилбар дэвшүүлсний үндсэн дээр энэ хувилбар батлагдсан.
Их хаадын тамгыг хийхэд хэчнээн урчууд хамтран ажилласан бэ?
-Энэ тамгыг урлахад 6-7 барималч, 5-6 дархад хамтран жил гаран хугацаанд хийж бүтээсэн. Олон нийтийн шүүмжлэлийг сонссон. Монголчуудын хувьд өөрсдийн түүхийн талаар бага мэдлэгтэй гэж бодсон. Миний хувьд эрдэмтдийн судалгаан дээр үндэслэн Их хаадын тамгануудаар хоёр ч удаа үзэсгэлэн гаргаж байсан. Эдгээр тамга бол манай хаадыг төлөөлөх маш үнэ цэнтэй өв мөн. Хаадын тамганы талаар олон судалгаа бий. Шинжлэх ухааны археологийн судлаачид судалсан боловч олны хүртээл болоогүй. Мөн Чингис хааны музейн дотор эдгээр тамгануудын тайлбар түүхийг нэг бүрчлэн тавьсан байгаа.
Нийгэм
Зарим гудамж, замын хөдөлгөөнд түр хугацаанд хязгаарлалт хийнэ
Бүгд Найрамдах Киргиз Улсын Парламентын дарга Монгол Улсад төрийн айлчлал хийж байгаатай холбоотойгоор 2024 оны дөрөвдүгээр сарын 23-ны өдрийн 14:00 цагаас эхлэн дөрөвдүгээр сарын 25-ны өдөр хүртэл зарим гудамж, замуудын хөдөлгөөнд зорчих чиглэлийн дагуу түр хугацаанд хязгаарлалт хийнэ.
Замын хөдөлгөөнд оролцохдоо жолооч та хамгаалалтад үүрэг гүйцэтгэж байгаа алба хаагчдын хууль ёсны шаардлагыг биелүүлж, анхаарал болгоомжтой, соёлтой хөдөлгөөнд оролцохыг Замын хөдөлгөөний удирдлагын төвөөс зөвлөж байна.
Нийгэм
Улаанбаатараас БНХАУ-ын Хунань мужийн Чангша хот руу шууд нислэг үйлддэг боллоо
Зам, тээврийн хөгжлийн яамнаас 2024 оныг “Бүсчилсэн хөгжлийг дэмжих бүтээн байгуулалтын жил” болгон зарлаж, агаарын тээврийн салбарт “Хямд тийз-хүртээмжтэй нислэг” зорилт дэвшүүлэн ажиллаж байна.
Дээрх зорилтын хүрээнд Монголын агаарын тээврийн “Хүннү эйр” компани БНХАУ-ын Хунань мужийн төв Чангша хот руу шууд нислэг үйлддэг боллоо.
Нислэгийг долоо хоногт нэг удаа, бямба гараг бүрийн 21:40 минутаас Улаанбаатар хотоос хөөрсөн онгоц 01:00 цагт Чангшад газардаж, ням гарагийн 01:55 цагт Чангша хотоос Улаанбаатар хот руу хөөрч, 05:30 минутад газардах цагийн хуваарьтай байна.
Тус шууд нислэг нь Монгол Улс Төв Хятадыг холбосон анхны маршрутад тооцогдож буй юм.
Ташрамд дурдахад, Чангша хот нь эртний дурсгал, байгалийн үзэсгэлэн, орчин үеийн гайхамшгууд хамтдаа цогцолсон аялал жуулчлалын голлох бүс нутаг юм гэж Зам, тээврийн хөгжлийн яамнаас мэдээллээ.
Нийгэм
Монгол, ОХУ-ын хилийн таван боомт энэ сарын 28-30-ны өдөр түр хаагдана
Монгол, ОХУ-ын хилийн Цагааннуур, Тэс, Арцсуурь, Ханх, Ульхан авто замын таван боомт 2024 оны дөрөвдүгээр сарын 28, 29, 30-нд түр хаах хуваарьтай байна.
Мөн Боршоо боомт дөрөвдүгээр сарын 29, 30-нд хаагдана.
Харин агаарын болон Сүхбаатар төмөр замын боомт, Алтанбулаг, Эрээнцав авто замын боомт цагийн хуваарийн дагуу ажиллана.
ОХУ-ын нийтээр тэмдэглэх буюу Хөдөлмөрчдийн баярын өдрүүд тохиож байгаа тул ийнхүү боомтуудыг түр хаана.
Монгол, ОХУ-ын Засгийн газар хоорондын хэлэлцээрийн дагуу хоёр талын нийтээр тэмдэглэх баяр, амралтын өдрүүдэд хилийн боомтуудыг түр хаахаар Хилийн бүрэн эрхт төлөөлөгчид харилцан тохиролцсон байдаг гэж Зам, тээврийн хөгжлийн яамнаас мэдээллээ.
-
Нийгэм16 цаг өмнө
ЦХХХЯ: Мета компанитай кибер аюулгүй байдал, цахим орчин дахь хүүхэд хамгааллын чиглэлээр хамтарна
-
Нийгэм6 цаг өмнө
Улаанбаатараас БНХАУ-ын Хунань мужийн Чангша хот руу шууд нислэг үйлддэг боллоо
-
Нийгэм7 цаг өмнө
Монгол, ОХУ-ын хилийн таван боомт энэ сарын 28-30-ны өдөр түр хаагдана
-
Нийгэм10 цаг өмнө
Ж.Соронзонгийн хэргийг давж заалдах шатны шүүхээр дахин хэлэлцүүлэхээр буцааж, шийдвэрлэв
-
Нийгэм8 цаг өмнө
Элсэлтийн шалгалтын бүртгэл дөрөвдүгээр сарын 26-ны 18:00 цагт хаагдана
-
Нийгэм16 цаг өмнө
Эрүүгийн 8 хэргийг шүүхэд шилжүүлэх саналтай прокурорт хүргүүлэв
-
Нийгэм7 цаг өмнө
Ерөнхий боловсролын 12 дугаар сургуулийн шинэ барилга ашиглалтад орлоо
-
Нийгэм8 цаг өмнө
Ой, хээрийн 44 удаагийн түймэр гарч, 435.658 га талбай түймэрт өртсөн байна