Нийгэм
Б.Төмөрбаатар: Эдгээр тамга бол манай хаадыг төлөөлөх маш үнэ цэнтэй өв
“Чингис хаан” музейн урд ханад байрлуулсан Их хаадын тамганы талаар хүмүүс багагүй шүүмжлэлтэй байгаа. Тэгвэл энэ тамгыг урласан Монголын урчуудын эвлэлийн ерөнхийлөгч асан, зураач Б.Төмөрбаатараас тодрууллаа.
Цахим сүлжээгээр Чингис хааны музейн барилгад байршуулсан Их хаадын тамганы талаар олон нийт буруу ойлголттой байна та энэ талаар тайлбар өгвөл?
-Эрт дээр үеэс Монгол овог, аймаг бүр өөрийн гэсэн тамгатай байсан. Чингис хаан төр барьж байх үедээ овог аймгуудыг нэгтгэн тамгыг оноож өгч байсан. Музейн хананд байршуулсан тамгануудын хамгийн эхэнд Өгөдэй хаан, Гүег хаан, голд Чингис хааны онгин тамга, Мөнх хаан, Ариг бөх гэсэн таван хааны тамга бүтээгдсэн байгаа. Зураач энэхүү саналыг гаргаснаар эрдэмтдийн зөвлөл хэлэлцэн баталгаажуулсан.
Эдгээр тамганууд нь бүгд археологийн олдворууд мөн үү? Тухайн цаг үед хэрэглэж байсныг хэрхэн тогтоосон бэ?
-Эрдэмтэн судлаач нарын баталгаажуулснаар аль нь ямар хааны тамга гэдгийг тогтоож байгаа. Хамгийн гол хаадын өөрсдийнх гаргаж байсан зоосон дээр тамга болон нэр нь байдаг. Чингис хааны музейн хананд байршуулсан тамга дээрх дүрслэлүүд нь сүүлийн үед олдсон археологийн үнэт олдворуудын нэг юм. Бид бүх зүйлийг Хятадтай холбож ойлгож болохгүй. Гэтэл Монгол Улс өөрөө дэлхийг нэгтгэж байсан том гүрэн шүү дээ. Тийм ч учраас манай уламжлалт соёл урлаг их том хүрээг хамардаг. Энэхүү музейн хананд байршуулсан тамга нь зөвхөн Монгол Улсаас олдсон дүрслэлүүд юм. Эдгээр дүрслэлүүдийг бид өөрийн болгож авах нь хамгийн чухал. Бидний нүдэнд дасал болоогүй дүрсүүд гараад ирэхээр манайхан их цочирдож байх шиг байна. Энэ бол манай Монгол Улсын өв соёл мөн.
Эдгээр Их хаадын тамгыг заавал байршуулах шаардлагатай байсан уу?
-Миний хувьд барилгын чимэглэлийн чиглэлээр Ленинградад сурч ирсэн хамгийн сүүлийн хүн. Монголын алдарт архитектур Балдан энэ барилга дээр хамтарч ажиллах санал тавьсан. Бидний хувьд Чингис хааны музейн дотоод интерьер засалд ч оролцож байсан. Соёлын яамнаас биднийг хий гэж хэлээгүй. Мэргэжлийн үүднээс музейн гадна заавал байх ёстой чимэглэл гэж энэхүү тамгыг үзсэн. Музей байгуулах ажлын хэсэгт олон санал, хувилбар дэвшүүлсний үндсэн дээр энэ хувилбар батлагдсан.
Их хаадын тамгыг хийхэд хэчнээн урчууд хамтран ажилласан бэ?
-Энэ тамгыг урлахад 6-7 барималч, 5-6 дархад хамтран жил гаран хугацаанд хийж бүтээсэн. Олон нийтийн шүүмжлэлийг сонссон. Монголчуудын хувьд өөрсдийн түүхийн талаар бага мэдлэгтэй гэж бодсон. Миний хувьд эрдэмтдийн судалгаан дээр үндэслэн Их хаадын тамгануудаар хоёр ч удаа үзэсгэлэн гаргаж байсан. Эдгээр тамга бол манай хаадыг төлөөлөх маш үнэ цэнтэй өв мөн. Хаадын тамганы талаар олон судалгаа бий. Шинжлэх ухааны археологийн судлаачид судалсан боловч олны хүртээл болоогүй. Мөн Чингис хааны музейн дотор эдгээр тамгануудын тайлбар түүхийг нэг бүрчлэн тавьсан байгаа.
Нийгэм
Иргэд орон нутгаасаа рентген, СТ, MRI, мамографик дүрс оношилгоог нарийн мэргэжлийн эмч нараар хийлгэх боломжтой
Эрүүл мэндийн сайдын хэрэгжүүлж буй бодлогын хүрээнд 2024 онын 12 дугаар сарын 17-нд орон зай, цаг хугацаанаас үл хамааран рентген, СТ, MRI, Мамографик дүрс оношилгооны зургуудыг хүлээн авч, оношлох “Зайн оношлогооны төв” нээлтээ хийлээ.
Нээлтийн үйл ажиллагаанд Эрүүл мэндийн сайд Т.Мөнхсайхан, Эрүүл мэндийн хөгжлийн төвийн захирал Б.Нарантуяа болон холбогдох албан тушаалтнууд оролцлоо. Уг оношилгооны төв нээгдсэнээр хөдөө орон нутгийн эрүүл мэндийн байгууллагуудаас ирсэн рентген, СТ, MRI, Мамографик дүрс оношилгооны зургуудыг чанарын өндөр түвшинд стандартын дагуу хүлээн авч, дүгнэлтийг нарийн мэргэжлийн эмч нар гаргах боломж бүрдэж байна.
Мөн шаардлагатай эрүүл мэндийн байгууллагуудын тусламж үйлчилгээг мэдээллийн технологи ашиглан нөхөх, иргэд харьяа орон нутгаасаа дүрс оношилгооны дүгнэлтийг хүлээн авснаар хот руу чиглэх иргэдийн хөдөлгөөн багасаж, эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээний хүртээмж сайжрах юм.
Тус төвийн үйл ажиллагааг нээж Эрүүл мэндийн сайд Т.Мөнхсайхан хэлсэн үгэндээ ”Уг төвийн үйл ажиллагаа 21 аймгийн иргэд нарийн мэргэжлийн эмчийн дүгнэлтийг оршин суугаа орон нутагтаа авах боломжийг бүрдүүлж Улаанбаатар хотын лавлагаа шатлалын эмнэлгүүдийн ачаалал, чирэгдлийг бууруулах зорилготой. Одоогоор 15 аймаг амжилттай холбогдсон, ирэх 7 хоногт үлдсэн 5 аймгаа холбоно” хэмээн онцоллоо.
Зайн оношилгооны төвд УХТЭ-ийн Оношилгооны төвийн дарга, зөвлөх эмч, АУ-ны доктор, дэд профессор Б.Эрдэнэбулган, УНТЭ-ийн Дүрс оношилгооны төвийн радиологийн тасгийн зөвлөх эмч З.Хишигжаргал, ЭХЭМҮТ-ийн Радиологийн тасгийн дүрс оношилгооны эмч Б.Ариун-Эрдэнэ, УГТЭ-ийн Дүрс оношилгооны лавлагаа төвийн Дүрс оношилгооны эмч Л.Амартүвшин, УГТЭ-ийн Дүрс оношилгооны лавлагаа төвийн Дүрс оношилгооны эмч Ж.Алтанхуяг, УХТЭ-ийн Дүрс оношилгооны төвийн радиологийн тасгийн их эмч Ц.Отгонтуяа нар зөвлөгөө өгч ажиллана.
Нийгэм
Шархад, Налайх, Зурагт, Баянхошуу зэрэг гэр хорооллын орчимд хүхэрлэг хий 2.7-12.5 дахин их байна
Улаанбаатар хотын хэмжээнд агаарын чанарын нийт 19 автомат станц ажиллаж байгаа бөгөөд хүхэрлэг хийн жилийн дундаж агууламж 1-р хороолол, Хайлааст, Таван буудал, Шархад, Налайх, Зурагт, Амгалан, Баянхошуу зэрэг гэр хорооллын орчимд стандарт дахь хүлцэх агууламжаас 2.7-12.5 дахин их, бусад байршилд стандартын түвшинтэй ойролцоо байна.
Агаарын бохирдолд нөлөөлж буй хүчин зүйлийн судалгаагаар гэр хорооллын айл өрх 55.6 хувь, автомашин 28.9 хувь, бусад хүчин зүйлс /усан халаалтын зуух, бага оврын халаалтын зуух, дулаан цахилгаан станцын үнсэн сан/ 15.5 хувь эзэлж байна.
Нийслэлд гэр хороололд амьдардаг айл өрх 2023 онд 50,2 хувь байсан бол 2024 онд 44 хувь болж буурсан үзүүлэлттэй байна.
Цаашлаад гэр хорооллыг орон сууцжуулах, дэд төвүүдийг бий болгон иргэдийг эрүүл, аюулгүй орчинд стандартын шаардлага хангасан орон сууцанд амьдрах нөхцөлийг бүрдүүлэх зорилгоор 202.626 айлын орон сууцны төслүүдийг хэрэгжүүлж байна. Энэ хүрээнд 41,584 айлын орон сууц, дахин төлөвлөлтийн хүрээнд 148,323 айлын орон сууц, гадаадын зээл тусламжийн хүрээнд 12,719 айлын орон сууцыг барьж байгуулахаар төлөвлөн ажиллаж байна.
Нийгэм
“Хүчит шонхор”, “Хархорин” худалдааны төвүүдэд шалгалт хийв
Монгол Улсын Шадар сайд С.Амарсайханы өгсөн чиглэл, үүргийн дагуу өчигдөр Стандарт, хэмжил зүйн газраас “Хүчит шонхор” болон “Хархорин” худалдааны төвүүдэд Шадар сайдын ажлын алба, Мал эмнэлгийн ерөнхий газар, Үндэсний итгэмжлэлийн төвтэй хамтран хяналт шалгалт үргэлжлэн хийлээ.
Стандарт, хэмжил зүйн газраас махны худалдаанд ашиглагдаж буй жин хэмжүүрийн баталгаажуулалт, ашиглалт шалгахад өнөөдрийн байдлаар 200 гаруй жин хэмжүүрт хяналт хийхэд 20 орчим жингийн лац хөндсөн, баталгаажуулалтын гэрчилгээний хугацаа дууссан зэрэг зөрчил илэрсэн. Уг зөрчлийг арилгах арга хэмжээ үргэлжилж байна.
Харин жимс, хүнсний ногоонд пестицидийн үлдэгдэл шалгахад зургаан нэр төрөлд явуулын лабораториор шалгахад ямар нэгэн зөрчил илрээгүй байна. Мал, амьтны гаралтай түүхий махнаас дээж авч, шинжилсэн шинжилгээний хариу 72 цаг гарна.
-
Нийгэм21 цаг өмнө
Иргэд орон нутгаасаа рентген, СТ, MRI, мамографик дүрс оношилгоог нарийн мэргэжлийн эмч нараар хийлгэх боломжтой
-
Нийгэм21 цаг өмнө
“Хүчит шонхор”, “Хархорин” худалдааны төвүүдэд шалгалт хийв
-
Дэлхий дахинд21 цаг өмнө
Вануату улсад 7.4 магнитудын хүчтэй газар хөдлөлт болж, барилга байгууламж сүйджээ
-
Нийгэм21 цаг өмнө
Шархад, Налайх, Зурагт, Баянхошуу зэрэг гэр хорооллын орчимд хүхэрлэг хий 2.7-12.5 дахин их байна