Испани, Италийн эцгүүдийн баяр

Хувилгаан Иосифийн (Feast of St. Joseph) өдрийг албан ёсоор Европын зарим орнуудад тэмдэглэдэг. Испани, Италид хувилгааны өдөр нь эцгүүдийн баяр болдог байна. Хувилгаан Иосиф нь Давидын омгоос гаралтай ба Назеретад мужаан хийж байхдаа Мария бүсгүйтэй сүй тавьсан байна. Гэтэл тэднийг гэрлэхээс өмнө сүйт бүсгүй нь Хувилгааны сүнснээс жирэмсэлсэн байжээ. Мариягийн хөл хүндтэй болсон нь мэдэгдэж эхлэнгүүт тэрээр түүнийг үнэнч биш гээд чимээгүй салах гэжээ. Гэтэл түүний нойронд сахиусан тэнгэр ирээд Мариягийн төрүүлэх хүүхэд нь Бурхны бэлэг гэсэн байна. Иосиф Мариятай гэрлээд оюун санааны холбоотойгоор амьдарч байжээ. Иосифыг 1870 оноос хорвоогийн шүтлэгүүдийн ивээгч гэж үзэх болсон түүнийг христийн шашинтнуудын хосууд, хүүхэд залуус, охид, өнчин өрөөсөн хүмүүс, хүмүүжүүлэгчид ба жуулчидыг ивээгч гэж мөргөдөг. Мөн Бельги улсын ивээгч бурхан нь хувилгаан Иосиф юм.

Хувилгаан Иосифийн өдөр нь (Feast of St. Joseph) албан ёсны нийтийн баяр бөгөөд Итали, Испани мэтийн зарим орнуудад энэ баярыг аавуудын хүндэтгэлийн өдөр гэж тэмдэглэдэг.

Сонирхолтой түүх: Хятад Монголын захиргаанд оров

1279 он – Гуанжоугийн дэргэд хоёр хоногийн тэнгисийн тулалдаанаар монголчууд Хятадын усан флотыг бут ниргэв. Үүгээр 1211 онд Чингис хааны эхлүүлсэн Хятадыг эзлэх монголчуудын байлдан дагуулалт төгсчээ. Хятадын өмнөд Сун улсыг байлдан дагуулах ажиллагааг 1260 оноос эхлүүлэн Хубилай хаан удирдсан билээ.

1260 онд Хубилай, Их хуралдайгаар хаан ширээнд сонгогдож 1271 онд Юань гүрнийг байгуулав. 1260-аад оноос эхэлсэн тулалдаанууд 1265 онд Сычуань мужийн Даиюуд томоохон тулаанд хүргэв. Монголын цэрэг Сүн улсын газрын болон тэнгисийн хүчийг буулгаж аван 100 гаруй хөлөг онгоцыг олзлов. Хятадууд галт зэвсгийг хамгаалалтандаа ашиглаж байлаа. Гуанжоугийн дэргэдэх тулалдаанд монголчууд Сунийн флотыг бүрэн сөнөөж хажуугаар нь амьд хүчнийх нь ихэнхийг устгасан байна. 960 оноос хойших Сунийн овгийн захиргааны  сүүлчийн эзэн хаан найман настай Жао Бинийг ялагдах нь зайлшгүй болсныг мэдсэн адмирал нь тэврээд далайд үсэрсэн гэдэг. Хятад ингээд 1280 онд Юанийн эзэнт улсыг үүсгэсэн монголчуудын захиргаанд 90 жилээр орлоо. Гэвч хуучин сайд, эзэн хааны жанжин Зянь-Шижи хааны ах 9 настай Жиао-Ши, 7 настай Жиао-Бинг нарыг дагуулан зугтаж Хятадын урд захын нутгуудад 3 жил тэмцэлдэв. Эсэргүүцсэн Хятадын армийг монгол Юаны арми 1279 онд Гуандонь мужид бүрмөсөн даржээ.

Венецид зохиогчийн эрхийн анхны  хууль батлагджээ

1474 он – Зохиогчийн эрхийг хамгаалах дэлхийн хамгийн анхны хуулийг Венецид анх  удаа батласан бөгөөд түүнд зохиогч өөрийн зохион бүтээсэн зүйлээ хязгаарлагдмал хугацааны турш  ашиглах “ёс зүйн эрхтэй” гэж тайлбарлаж өгчээ.Энэ үед шүхэр, нисдэг тэрэг, танк зэргийн урьдатгал болсон олон зүйлийг бүтээсэн Леонарда да Винчи амьдарч байлаа. Гэвч тэрээр шинэ хуулийн давуу эрхийг ашиглаж чадаагүй юм. Их эрдэмтэн шинэлэг зүйлд сэжигтэй ханддаг сүм хийдээс айсан байхыг үгүйсгэхгүй.

Хууль гарахаас өмнө хаан л зохиогчийг шагнан урамшуулдаг байсан гэнэ. Дээд засгийн ивээлд байгаа гар үйлдвэрийн эзэд, зарим нэг хэвлэгчид түүнд хамгийн түрүүнд хамрагдаж иржээ.

Англи, Америк, Францад хөрөнгөтний нөлөө ихсэх цагаар ивээгч  систем нь  аажмаар патентын ба зохиогчийн эрхийн хуулиар солигдсон юм. Венецийн  Зохиогчийн эрхийг хамгаалах хууль таван зууны дараа ч чухал гэдгээ алдаагүй байна.

Өнөөдрийн түүх

1548 он – Немцийн Йена гэх жижиг хотын доминикан шашны сүм байсан байранд их сургууль нээгдлээ. 1550-аад оны дундуур ажиллагаа түр зогсоогоод их сургууль 1558 онд дахин нээгдэж байлаа. XVII- XIX зуунд Йенийн их сургууль немцийн шилдэг их сургуулиар нэрлэгдэж байсан юм.

1563 он – Амбойсын гэрээнд гарын үсэг зурснаар Францад өрнөсөн шашны дайн дуусчээ. Дайны дараа Хюженот урсгалынханы шашны эрх чөлөөг хүлээн зөвшөөрсөн юм.

1649 он  – Английн ард нийтийн танхим Англи улсад аюул тарих этгээдүүдийг өршөөлгүй залхаан цээрлүүлэх тухай хуулийг батлав.

1687 он – Миссисипи мөрнөөр адагт нь хүртэл аялан  түүний сав газрыг Францын эзэмшил гэж зарлан XIV Людовикт зориулан Луизиана гэж нэрлэсэн франц жуулчин Рене Робель Кавалье де Ла Саль алагджээ. 1964 онд тэрээр өөрийн хаанд өнөөгийн АНУ-ын тал хувьтай тэнцэх тэр их нутгийг бэлэглэж байгаагаа илтгэсэн ба хаан нь түүнийг уг газар нутгийн амбан захирагчаар томилсон байна. Хаантан Миссисипи мөрний цутгалан дээр колони байгуулах хүмүүс болон усан онгоцнуудыг илгээсэн боловч газрын зургийн алдаанаас болон тэд буруу газар бууцгаасан байна. Хожим тэнд Шинэ Орлеан хотыг үүсгэн байгуулсан билээ. Ла Саль мөрний адгийг харж явах үеэр колонистуудын нэг нь түүнийг буудан хөнөөсөн юм.

1812 он – Испанийн парламент буюу Кадиз Кортез Испанийн шинэ үндсэн хуулийг батлав.

1863 он – Америкийн эх газрын армийн хамгийн том хөлөг онгоц Жоржиана хөлөг онгоц анхны аяллынхаа үеэр сөнөв. Сүйрлийн хэмжээ тухайн үеийн ханшаар нэг сая ам.доллараар хэмжигдэхүйц байжээ.

Фредерик Жолио-Кюри төржээ

Францын физикч, Нобелийн химийн салбарын шагналтан Жан Фредерик Жолио-Кюри 1900 оны гуравдугаар сарын 19-нд Парис хотноо олон хүүхэдтэй чинээлэг айлд төржээ. Тэрбээр Физик, дагавар химийн дээд сургууль, Парисийн их сургуулийн Радийн институтыг төгссөн. Түүний анхны судалгаа нь нимгэн материалын цахилгааны шинж чанар байлаа. Их сургуульд Ирен Кюритай хамтарч бүтээлээ «Жолио-Кюри» нэрээр хэвлэх болсон бөгөөд 120 бүтээлийн 50 гаруй нь тэдний хамтын бүтээл байжээ. Тэдний бүтээлүүд нь цөмийн физик, хими, цөмийн технологи болсон байна. Хамтрагчид 1935 онд Нобелийн химийн шагналтан болсон. Тэдний нээлт нь нэг элементийг нөгөөд хувиргах хиймэл арга гаргах боломжтой болгосон.Ажлууд нь шинжлэх ухааны туршилтуудаас гадна эмийн үйлдвэрлэлд ихээхэн тус болсон юм.

1918 он – АНУ-д Стандартын цаг хугацааны тухай хуулийг батлан цагийн бүсийн хуваалтыг баталгаажуулжээ.

1920 он – АНУ-ын Сенат Версалийн гэрээнээс гарч байгаагаа хоёр дахь удаагаа зарлажээ. Өмнө нь АНУ-ын Сенат 1919 оны 11-р сард гарч байгаагаа зарлаж байсан юм.

1921 он – Монголын Ардын журамт цэргийн сурган боловсруулах газар байгуулагдав. Тус газрыг “Улаан цэргийн улс төрийн ба сурган боловсруулах газар” гэж нэрлэж байсан бөгөөд Армид улс төрийн суртал ухуулга хийх үүрэг бүхий комиссар, улс төрийн орлогч нарыг бэлтгэн гаргадаг эв хамт ба коммунист суртлын газар байжээ.

1931 он – АНУ-ын Невада муж мөрийтэй тоглоомыг хуулиар зөвшөөрөв.
1945 он – Дэлхийн II дайн: АНУ-ын армийн “Франклин” шумбагч онгоц Японы эргийн ойролцоо довтолгоонд өртөн сүйрэв. Тус шумбагч онгоцонд 724 цэрэг явж байсан бөгөөд АНУ-ын цэргийн ажиллагааны түүхэн дэх томоохон хохирол нь энэ болжээ.

1962 он – Бүх цаг үеийн түүхэнд хамгийн их нөлөө үзүүлсэн дуучин Боб Диланы “Боб Дилан” цомог худалдаанд гарав.

1979 он – АНУ-ын Төлөөлөгчдийн танхим өдөр тутмын үйл ажиллагаа болон цаг үеийн мэдээлэл өгч байх зорилготой “Си-Спан” телевизийн сувгийг санхүүжүүлэхээр болсон байна.

1982 он – Фолклендын дайн: Аргентины арми Өмнөд Жоржиа аралд нэвтэрч Их Британийн армитай тулалдахаар болжээ.

2011 он – Ливийн иргэний дайн: Ливийн удирдагч Муаммар Каддафигийн арми Бенгази орчимд Францын нисэх хүчинд ялагдсаны дараа Ливи дэх холбоотнуудын цэргийн ажиллагаа эхэлжээ.