Эдийн засаг
“Монголын бизнес эрхлэгчдэд гадаад зах зээлд нэвтрэх боломж нэмэгдэнэ”

Манай улс гадаад худалдаа хариуцсан яам, агентлаг байхгүй тул энэ асуудлыг ГХЯ эрхэлж буй билээ. Монгол Улсын нийт гадаад худалдааныхаа 80 хувийг хоёр хөрштэйгөө хийдэг. Тэгвэл энэ хэмжээгээ хадгалахын зэрэгцээ бусад улстай хийх худалдаагаа нэмэгдүүлэхийг зорьж буй гэдгийг ГХЯ-ны Төрийн нарийн бичгийн дарга Д.Даваасүрэн хэлсэн.
Монгол Улсын гадаад худалдаа сүүлийн үед эерэг үзүүлэлттэй гарч буй. Тэр дундаас БНХАУ-тай хийж буй худалдаа хамгийн ашигтай нь байдаг.
БНХАУ-тай хийж буй худалдаа ашигтай гардаг. Хоёр орны худалдааны эргэлтээ 2020 он гэхэд 10 тэрбум ам.долларт хүргэх зорилт тавьчихаад буй. Тэгвэл хоёр жилийн өмнө $5 тэрбум гарантай байсан урд хөрштэй хийх худалдааны эргэлт 2018 оны байдлаар л гэхэд 8.5 тэрбум ам.долларт хүрч өссөнийг Д.Даваасүрэн ЗГХЭГ-ын дарга Л.Оюун-Эрдэнээр ахлуулсан Монгол Улсын урт хугацааны хөгжлийн бодлого боловсруулах ажлын хэсгийн хуралдаанд танилцуулсан. Гадаад худалдаагаа тэлж, тарифын хөнгөлөлттэй нөхцөл бий болгох үүднээс тус яам хэд хэдэн ажлыг хийж байгаа аж.
Тухайлбал, Евразийн эдийн засгийн холбооны гишүүн ОХУ-д тариф бууруулах талаар саналаа тавьсан байна.
Мөн Ази, Номхон далайн худалдааны хэлэлцээрт нэгдэн орох асуудлыг Засгийн газраас дэмжиж, байнгын хороодоор хэлэлцэхээр төлөвлөөд байгаа талаар тус яамны Гадаад худалдаа, эдийн засгийн хамтын ажиллагааны газрын дарга В.Энхболд ярьсан юм.
Ирэх 2020 оны зургаадугаар сард Дэлхийн экспортын форумыг Монгол Улс Улаанбаатар хотноо зохион байгуулах ба уг форум нь хөгжиж буй орнуудын хөгжилд, ЖДҮ эрхлэгчдэд бүтээгдэхүүнээ гадаад зах зээлд гаргах, дэлхийн болон бүс нутгийн нэмүү өртгийн сүлжээнд нэгдэхэд нь дэмжлэг үзүүлэх зорилготой аж. Форумыг Монгол Улс хамтран зохион байгуулснаар манай бизнес эрхлэгчид гадаадын томоохон компани, ААН, бизнес эрхлэгчидтэй шинэ харилцаа холбоо тогтоох, гадаад зах зээлд нэвтрэх боломж нэмэгдэнэ хэмээн ГХЯ үзэж байгааг В.Энхболд дарга хэлсэн юм. Энэ хүрээнд үндэсний бодлого чиглэлийг тодорхойлохоор Олон улсын худалдааны төвтэй хамтран худалдаа хөрөнгө оруулалтын замын зураглалыг боловсруулж дуусгажээ.

Эдийн засаг
Үхрийн цул махны үнэ өсөж 22947 төгрөг болжээ

Нийслэлийн статистикийн газраас махны үнийн мэдээллийг танилцууллаа. Тодруулбал, 2025 оны 04 дүгээр сарын 14-ны өдрийн байдлаар хонины ястай мах нэг килограмм нь дунджаар 17498 төгрөг, үхрийн ястай мах нэг килограмм нь дунджаар 19990 төгрөгийн үнэтэй тус тус худалдаалагдаж байна.
Өмнөх долоо хоногтой харьцуулахад үхрийн ястай махны үнэ 0.4 хувиар өсөж 19990 төгрөг, үхрийн цул махны үнэ 1.4 хувиар өсөж 22947 төгрөгийн дундаж үнэтэй байна.
Эдийн засаг
Уул уурхай олборлолт 857.6 тэрбум төгрөгөөр өсжээ

Аж үйлдвэрийн салбарын нийт үйлдвэрлэл 2025 оны эхний улирлын урьдчилсан гүйцэтгэлээр 7.9 их наяд төгрөг болж, өмнөх оны мөн үеэс 1.1(17.0%) их наяд төгрөгөөр өсчээ. Үүнд уул уурхай олборлолт 857.6 (18.6%) тэрбум төгрөг, цахилгаан хий, уур, агааржуулалтын салбар 169.5(27.2%) тэрбум төгрөгөөр тус тус өссөн нь голлон нөлөөлжээ.
Уул уурхай, олборлох аж үйлдвэрийн салбарын нийт үйлдвэрлэл 2025 оны эхний улирлын урьдчилсан гүйцэтгэлээр 5.5 их наяд төгрөг болж, өмнөх оны мөн үеэс 857.6 (18.6%) тэрбум төгрөгөөр өсөхөд металлын хүдэр олборлолт 614.0(27.2%) тэрбум төгрөг, чулуун болон хүрэн нүүрс олборлолт 234.4(11.8%) тэрбум төгрөгөөр тус тус өссөн нь голлон нөлөөлсөн байна.
Уул уурхай, олборлох аж үйлдвэрийн салбарт хүрэн нүүрс, цайрын баяжмал, төмрийн хүдэр, зэсийн баяжмал металл агуулгаараа, хайлуур жонш, хайлуур жоншны баяжмалын биет хэмжээ өмнөх оны мөн үеэс 3.2-38.8 хувиар өсөж, харин цэвэршүүлээгүй алт, газрын тос, мөнгөний баяжмал, чулуун нүүрс, баяжуулсан нүүрс, төмрийн хүдрийн баяжмал 8.5-32.0 хувиар буурчээ.
Боловсруулах аж үйлдвэрийн салбарт ус, ундаа жүүс,шингэн сүү, янжуур тамхи зэрэг гол нэр төрлийн бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлийн биет хэмжээ 6.4-56.0 хувиар өсөж, харин металл бэлдэц, самнасан ноолуур, шохой, нүүрсэн шахмал түлш, цэвэр спирт, цагаан архи, катодын зэс,гурил, цемент, ноолууран сүлжмэл эдлэл, малын мах зэрэг гол нэр төрлийн бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэл 2.3 -28.9 хувиар буурсан байна.
Эдийн засаг
Нүүрсний экспортын биет хэмжээ багасжээ

Нүүрсний экспортын биет хэмжээ энэ оны эхний 3 сарын байдлаар 15.8 сая тоннд хүрч, өмнөх оны мөн үеийнхээс 1.9 сая тонноор багасжээ.
Дэлхийн зах зээлд нүүрсний үнэ буурснаас экспортын орлого өмнөх жилийн мөн үеийнхээс 934 сая ам.доллароор багассан байна. Энэ оны эхний 3 сарын нүүрсний экспортын орлогыг өмнөх оныхтой харьцуулахад үнийн нөлөөгөөр 715 сая, биет хэмжээний нөлөөгөөр 220 сая ам.доллараар багассаныг Гаалийн Ерөнхий газар мэдээлсэн.
Дээрх хүчин зүйлсийн нөлөөгөөр гадаад валютын эрэлт ч нэмэгджээ. Банкуудаас гадаад валютын дуудлага худалдаанд өнгөрсөн оны 4 дүгээр улиралд 7 хоногт дунджаар 165 сая ам.доллар худалдан авах санал ирж байсан бол тус хэмжээ нь энэ оны эхний улиралд 192.0 сая ам.доллар болж, 27 сая ам.доллароор өсөв. Монголбанк энэ оны эхний улиралд эрэлт, нийлүүлэлтийн богино хугацааны зөрүү, түүнээс үүдэлтэй ханшийн огцом хэлбэлзлийг багасгах, стратегийн ач холбогдолтой бараа бүтээгдэхүүний төлбөрийг саадгүй хийхээр валютын дуудлага худалдааг долоо хоногт 2 удаа зохион байгууллаа. Улирлын шинжтэй валютын урсгалын богино хугацааны зөрүүнээс үүдэлтэй төгрөгийн ам.доллартой харьцах ханш энэ оны эхний улиралд оны эхнээс хойш 2.5 хувиар суларсан байна.
Түүнчлэн, манай улсын гадаад валютын улсын нөөц 5 тэрбум ам.доллар байна. Монголбанкны төсөөллөөр энэ он дуустал улирлын онцлогоо дагаад уул уурхайн салбарын идэвхжил, ноос, ноолуур, аялал жуулчлалын үйлчилгээнээс орох валютын урсгал нэмэгдэх, ирэх оны 4 дүгээр сар хүртэл төлөхөөр хүлээлгэж буй томоохон гадаад өр төлбөр байхгүй учир цаашид төлбөрийн тэнцлийн алдагдал буурах хүлээлттэй байгааг төв банк мэдээлжээ.