Эдийн засаг
Монголбанкны хяналтын зөвлөлийн ээлжит хурал болов

Монголбанкны Хяналтын зөвлөлийн ээлжит хурал 2019 оны 10 дугаар сарын 07-ны өдөр боллоо. Хурлаар Монголбанкны санхүүгийн тайлагналын олон улсын шинэ стандартын хэрэгжилтийн явцын талаар мэдээлэл сонсов. Санхүүгийн тайлагналын олон улсын стандарт 9 (СТОУС9)-г Монголбанкны санхүүгийн тайлагналд нэвтрүүлэх бэлтгэлийг хангах ажлыг сайтар зохион байгуулж, гадаад, дотоодын экспертүүдтэй хамтран ажиллаж, сургалт судалгаа хийн ажилласны үр дүнд тус стандартыг 2018 оноос амжилттай хэрэгжүүлж эхэлжээ.
Хөндлөнгийн аудитын байгууллага “Прайсуотерхаус Куперс Аудит” ХХК-аас 2018 оны 12 дугаар сарын 31-ний өдрийн байдлаарх Монголбанкны санхүүгийн тайланд хийсэн аудитын дүгнэлтэд “санхүүгийн байдал, тухайн өдрөөр дуусгавар болсон санхүүгийн үр дүн болон мөнгөн гүйлгээ нь бүх материаллаг зүйлсийн хувьд Санхүүгийн тайлагналын олон улсын стандарт (“СТОУС”)-ын дагуу бодитойгоор илэрхийлэгдсэн байна” гэжээ.
Хяналтын зөвлөлийн гишүүд санхүүгийн тайлангийн үр ашгийн үзүүлэлтүүд, шинэ стандартын дагуу хийгдэх хөрөнгийн үнэлгээ, эрсдэлийн тооцоололд Монголбанкны удирдлага, нийт газар хэлтэс, дотоод аудитын газар онцгой анхаарал тавьж, үйл ажиллагааныхаа чиглэл, бодлогод илүүтэй ашиглаж байх, нягтлан бодох бүртгэлийн мэдээ, тайланг бүрэн цахимжуулах ажлыг түргэтгэж ажиллахыг сануулав.
Монголбанкнаас зээлийн хүүг бууруулах талаар зохион байгуулж буй ажлын явцтай танилцлаа.
Монголбанк, Сангийн яам, Санхүүгийн зохицуулах хороо, Хадгаламжийн даатгалын корпораци хамтран “Зээлийн хүүг бууруулах стратеги 2018-2023”-ийг боловсруулан баталж, хэрэгжүүлэн ажиллаж байгаа билээ. Зээлийн дундаж хүү сүүлийн жилүүдэд зохих хэмжээнд буурсан хэдий ч бизнесийн тогтвортой, удаан хугацааны үйл ажиллагааг дэмжих хэмжээнд хүрч буурч чадаагүй байна. Мөн санхүүгийн зах зээлд мөнгө хүүлэх эрсдэл байсаар байгааг Хяналтын зөвлөлийн зарим гишүүд тэмдэглэн ярилаа. Зээлийн хүү буурах суурь нөхцөл болсон инфляцийг бууруулахын төлөө ажиллахын хамт иргэд, аж ахуйн нэгж, Засгийн газрын хуримтлал бий болгох санал санаачилгыг хөхүүлэн дэмжих, татвар, халамжийн бодлогын үр өгөөжийг иргэдийн өөрсдийн нийгмийн хариуцлагатай холбох зэрэг суурь асуудлыг сайтар судалж, зөв шийдвэр гаргаж ажиллахад банкны байгууллага манлайлагч байвал зохистой гэдгийг ч онцоллоо.
Мөн Монголбанкны Хяналтын зөвлөл Монголбанкны санхүүгийн чадавхи болон эрсдэлийн сангийн өнөөгийн байдал, эрдэнэсийн сангийн 2018 оны дахин үнэлгээ, Монголбанкны мөнгөний бодлогын хэрэгжилтийн арга, хэрэгслүүдийн үр дүн, санхүүгийн нөөцийн бүрдүүлэлт, ашиглалтын талаар холбогдох газар, хэлтсүүдийн тайлан мэдээллийг сонсож, өргөн хүрээтэй хэлэлцүүлэг хийлээ. Монголбанк өөрийн санхүүгийн байдлыг сайжруулах, эрсдэлээс урьдчилан сэргийлэх, Эрдэнэсийн сан дахь үнэт зүйлсийг дахин үнэлэх, валютын нөөцийг нэмэгдүүлэх, хөрөнгийн удирдлагыг оновчтой болгох талаар ихээхэн хүчин чармайлт гаргаж, зохих үр дүнд хүрч байгааг сайшаан тэмдэглэв. Хуримтлагдсан ашиг, алдагдал, актив, пассив хөрөнгийн зөрүүг санхүүжүүлэх арга механизмыг олох, санхүүгийн цэвэр орлогын хэмжээ зэргийг тогтоохдоо ашиглах хууль, эрх зүйн болон эдийн засгийн шалгуурыг нарийвчлан авч үзэн, нэгдсэн ойлголтод хүрэх нь зүйтэй гэж үзлээ. Мөн ирээдүйн өр төлбөрийн хуваарь, таваарын бүтээгдэхүүний үнийн мөчлөг зэргийг бодолцон гадаад валютын нөөцийг улам нэмэгдүүлэх, зэс, нүүрс, алт зэрэг голлох экспортын бүтээгдэхүүний орлогын дийлэнхийг Монголдоо үлдээх бүтцийг бүрдүүлэх, уул уурхайн бус экспортыг нэмэгдүүлэхэд өөрийн орны санхүүгийн хязгаарлагдмал нөөцийг зөв ашиглах, харилцан уялдаа бүхий мөнгөний болон сангийн бодлогыг хэрэгжүүлэх арга механизмыг хамтран судлахыг зөвлөв.
МОНГОЛБАНКНЫ ХЯНАЛТЫН ЗӨВЛӨЛ

Эдийн засаг
Үхрийн цул махны үнэ өсөж 22947 төгрөг болжээ

Нийслэлийн статистикийн газраас махны үнийн мэдээллийг танилцууллаа. Тодруулбал, 2025 оны 04 дүгээр сарын 14-ны өдрийн байдлаар хонины ястай мах нэг килограмм нь дунджаар 17498 төгрөг, үхрийн ястай мах нэг килограмм нь дунджаар 19990 төгрөгийн үнэтэй тус тус худалдаалагдаж байна.
Өмнөх долоо хоногтой харьцуулахад үхрийн ястай махны үнэ 0.4 хувиар өсөж 19990 төгрөг, үхрийн цул махны үнэ 1.4 хувиар өсөж 22947 төгрөгийн дундаж үнэтэй байна.
Эдийн засаг
Уул уурхай олборлолт 857.6 тэрбум төгрөгөөр өсжээ

Аж үйлдвэрийн салбарын нийт үйлдвэрлэл 2025 оны эхний улирлын урьдчилсан гүйцэтгэлээр 7.9 их наяд төгрөг болж, өмнөх оны мөн үеэс 1.1(17.0%) их наяд төгрөгөөр өсчээ. Үүнд уул уурхай олборлолт 857.6 (18.6%) тэрбум төгрөг, цахилгаан хий, уур, агааржуулалтын салбар 169.5(27.2%) тэрбум төгрөгөөр тус тус өссөн нь голлон нөлөөлжээ.
Уул уурхай, олборлох аж үйлдвэрийн салбарын нийт үйлдвэрлэл 2025 оны эхний улирлын урьдчилсан гүйцэтгэлээр 5.5 их наяд төгрөг болж, өмнөх оны мөн үеэс 857.6 (18.6%) тэрбум төгрөгөөр өсөхөд металлын хүдэр олборлолт 614.0(27.2%) тэрбум төгрөг, чулуун болон хүрэн нүүрс олборлолт 234.4(11.8%) тэрбум төгрөгөөр тус тус өссөн нь голлон нөлөөлсөн байна.
Уул уурхай, олборлох аж үйлдвэрийн салбарт хүрэн нүүрс, цайрын баяжмал, төмрийн хүдэр, зэсийн баяжмал металл агуулгаараа, хайлуур жонш, хайлуур жоншны баяжмалын биет хэмжээ өмнөх оны мөн үеэс 3.2-38.8 хувиар өсөж, харин цэвэршүүлээгүй алт, газрын тос, мөнгөний баяжмал, чулуун нүүрс, баяжуулсан нүүрс, төмрийн хүдрийн баяжмал 8.5-32.0 хувиар буурчээ.
Боловсруулах аж үйлдвэрийн салбарт ус, ундаа жүүс,шингэн сүү, янжуур тамхи зэрэг гол нэр төрлийн бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлийн биет хэмжээ 6.4-56.0 хувиар өсөж, харин металл бэлдэц, самнасан ноолуур, шохой, нүүрсэн шахмал түлш, цэвэр спирт, цагаан архи, катодын зэс,гурил, цемент, ноолууран сүлжмэл эдлэл, малын мах зэрэг гол нэр төрлийн бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэл 2.3 -28.9 хувиар буурсан байна.
Эдийн засаг
Нүүрсний экспортын биет хэмжээ багасжээ

Нүүрсний экспортын биет хэмжээ энэ оны эхний 3 сарын байдлаар 15.8 сая тоннд хүрч, өмнөх оны мөн үеийнхээс 1.9 сая тонноор багасжээ.
Дэлхийн зах зээлд нүүрсний үнэ буурснаас экспортын орлого өмнөх жилийн мөн үеийнхээс 934 сая ам.доллароор багассан байна. Энэ оны эхний 3 сарын нүүрсний экспортын орлогыг өмнөх оныхтой харьцуулахад үнийн нөлөөгөөр 715 сая, биет хэмжээний нөлөөгөөр 220 сая ам.доллараар багассаныг Гаалийн Ерөнхий газар мэдээлсэн.
Дээрх хүчин зүйлсийн нөлөөгөөр гадаад валютын эрэлт ч нэмэгджээ. Банкуудаас гадаад валютын дуудлага худалдаанд өнгөрсөн оны 4 дүгээр улиралд 7 хоногт дунджаар 165 сая ам.доллар худалдан авах санал ирж байсан бол тус хэмжээ нь энэ оны эхний улиралд 192.0 сая ам.доллар болж, 27 сая ам.доллароор өсөв. Монголбанк энэ оны эхний улиралд эрэлт, нийлүүлэлтийн богино хугацааны зөрүү, түүнээс үүдэлтэй ханшийн огцом хэлбэлзлийг багасгах, стратегийн ач холбогдолтой бараа бүтээгдэхүүний төлбөрийг саадгүй хийхээр валютын дуудлага худалдааг долоо хоногт 2 удаа зохион байгууллаа. Улирлын шинжтэй валютын урсгалын богино хугацааны зөрүүнээс үүдэлтэй төгрөгийн ам.доллартой харьцах ханш энэ оны эхний улиралд оны эхнээс хойш 2.5 хувиар суларсан байна.
Түүнчлэн, манай улсын гадаад валютын улсын нөөц 5 тэрбум ам.доллар байна. Монголбанкны төсөөллөөр энэ он дуустал улирлын онцлогоо дагаад уул уурхайн салбарын идэвхжил, ноос, ноолуур, аялал жуулчлалын үйлчилгээнээс орох валютын урсгал нэмэгдэх, ирэх оны 4 дүгээр сар хүртэл төлөхөөр хүлээлгэж буй томоохон гадаад өр төлбөр байхгүй учир цаашид төлбөрийн тэнцлийн алдагдал буурах хүлээлттэй байгааг төв банк мэдээлжээ.