Улс төр
Н.Учрал: 2050 он гэхэд тэтгэврийн сангийн төрөөс авах татаас ДНБ-ий таван хувьд хүрнэ
-Оюуны өмчөө барьцаалан зээл авах боломжтой-
УИХ-ын гишүүн Н.Учралтай Тэтгэврийн сангийн шинэчлэлийн талаар ярилцлаа.
-Тэтгэврийн даатгалын системийг шинэчлэх асуудал яригдаж байгаад чимээгүй болчихлоо. Энэ асуудал юу болсон бэ. Ажлын хэсгийг нь та ахалж байгаа шүү дээ?
-УИХ-ын даргын захирамжаар тэтгэврийн шинэчлэлийг хэрэгжүүлэх болон өнөөдрийн нөхцөл байдалд үнэлэлт дүгнэлт өгөх, цаашид хэрэгжүүлэх арга хэмжээг тодорхой болгох үүрэг бүхий ажлын хэсэг байгуулагдаад ажиллаж байна. Одоо мэдээллүүдийг цуглуулж анализ хийгээд, тодорхой шийдэлд хүрч байгаа гэхэд болно. 1995 оноос хойш шимтгэлд суурилсан тэтгэврийн тогтолцоонд шилжсэн. Үүнээс хойш ямар үр дүнд хүрснийг бид бүхэн харж байна. Үе үеийн Засгийн газар тэтгэврийн шинэчлэлийн асуудлыг ярьдаг хэдий ч бодит ажил болгож чадахгүй өнөөдрийг хүрсэн. Тэтгэврийн даатгалын сан хамгийн их алдагдалтай сан учраас улсын төсвөөс маш их татаас авдаг. Энэ алдагдлыг тэнцвэржүүлэхийн тулд нийгмийн даатгалын шимтгэлийг нэмэх эсвэл тэтгэврийн насыг хойшлуулах гэсэн хоёрхон сонголт бий. 2050 он гэхэд энэ сангийн төрөөс авах татаас ДНБ-ий таван хувьд хүрэх бодит эрсдэл байгаа юм. Тэгэхээр энэ тогтолцоогоор явах боломжгүй гэдэг нь ойлгомжтой. Тийм учраас тэтгэврийн шинэчлэлийг хэрэгжүүлэх ажлын хэсэг хаврын чуулганаар Хувийн тэтгэврийн сангийн тухай хуулийг өргөн барихаар төлөвлөж байна. Чуулганы завсарлагааны хугацаанд энэ хуулийг боловсруулж, өргөн барина.
-Хуулийн гол агуулга нь юу юм бэ. Хувийн тэтгэврийн сан гэхээр улсад нийгмийн даатгалын шимтгэл төлөхгүй гэсэн үг үү?
-Үгүй. Тэгж ойлгож болохгүй. Тэтгэвэрт гарахдаа төрийн болон хувийн тэтгэврийн сангаас зэрэг тэтгэвэр авах боломжийг нээнэ гэсэн үг. Өмнө нь Засгийн газар Хувийн тэтгэврийн сангийн тухай хуульд нэлээд ажиллаж байсан юм билээ. Одоогийн систем нь ажилтан, ажил олгогч, төр гэсэн гурван субьект гурвуулаа сэтгэл хангалуун бус систем. Өөрөөр хэлбэл, татаас өгч байгаадаа төр, есөн хувийн шимтгэл төлж байгаадаа ажилтан сэтгэл хангалуун бус байна. Ажил олгогч ч сэтгэл дундуур. Бидний өргөн барих хуульд үүнийг хэрхэн зохицуулсан бэ гэхээр, улсад төлж байгаа есөн хувийн шимтгэлийн тодорхой хувийг хувийн тэтгэврийн санд төлдөг байх юм. Хувийн тэтгэврийн сан нь хувь хүний орлогын албан татвараас чөлөөлж, эдгээр сангуудыг төрөөс бодлогоор дэмжинэ. Нийгмийн даатгалын багц хуулийн шинэчлэлийг Засгийн газар өргөн мэдүүлэх ёстой юм.
УИХ-ын гишүүдийн зүгээс Хувийн тэтгэврийн сангийн тухай хуулийг өргөн бариад тогтолцооны хувьд урагшаа алхах боломж байгаа гэж харж байна. Одоо үйл ажиллагаа явуулж байгаа даатгалын компаниуд яг хувийн тэтгэврийн сангийн хэлбэрийн дагуу ажиллаж байгаа юм. Тэгэхээр хувийн тэтгэврийн сангуудад эрхийг нь олгодог Санхүүгийн зохицуулах хорооны эрх үүргийг тодорхой болгоод явах ёстой. НББСШУ-ы байнгын хороо Хөдөлмөрийн яамтай хамтран 2017 онд Латви болон Унгар улсад очиж туршлага судалсан. Тэнд хүүгээс хүү бодох аргачлалаар авч үзвэл сард цалингаасаа 30 мянган төгрөгийг жилийн 15 хувийн хүүтэйгээр хувь тэтгэврийн санд хийхэд 30 жилийн дараа 410 сая төгрөг болж байгаа юм. Тэтгэврийн зээлийг тэглэснээр бид энэ шинэ гараанаас гарах нөхцөл бүрдсэн. Нийгмийн даатгалын сан банкуудынхаа барьцаанд орчихсон байсан юм билээ. Тэтгэврийн зээлийг тэглэснээр одоо боломж гарч ирж байна. Одоо бид хөрөнгийн зах зээлээ босгож авах ёстой. Сингапур шиг тэтгэврийн сан нь иргэний хамгийн том батлан даагч нь байдаг систем рүү шилжих алхмыг хийж байна гэхэд болно.
-Нийгмийн даатгалд төлдөг шимтгэлийнхээ тодорхой хувийг нь хувийн тэтгэврийн санд өгөх нь гэж ойлгож байна?
-Тийм. Бид нийгмийн даатгалын шимтгэлд цалингийнхаа есөн хувийг өгдөг шүү дээ. Үүнийхээ дөрвөн хувийг нь өөрөө сонгоод хувийн тэтгэврийн санд өгч болно. Тэгэхээр Монгол Улсад хувийн тэтгэврийн сангуудыг байгуулах шаардлагатай. Нэг сая төгрөгийн цалинтай хүн 190 мянган төгрөгийг нийгмийн даатгалын шимтгэлд төлдөг бол түүнийхээ 90 мянгыг нь өөрөө төлж байгаа. Энэ 90 мянгынхаа 40 мянгыг нь хувийн тэтгэврийн санд сонгоод өгчихнө. Банкинд мөнгө хадгалж байгаатай адилхан жилийн 15 хувийн өгөөж бодно. Ингээд хүүгээс хүү бодогдоод хадгаламж шиг өсөн нэмэгдээд явах юм. Тэтгэвэрт гарах үед та төрийн тэтгэврийн сангаас ийм хэмжээний тэтгэвэр авахаар байна. Харин хувийн тэтгэврийн сангаас ийм хэмжээний тэтгэвэр авна гэдгийг тухайн иргэнд санал болгоно. Өөрөөр хэлбэл, хоёр сангаас тэтгэвэр авна гэсэн үг.
-Есөн хувийн шимтгэл төлж байхад алдагдалтай байгаа одоогийн тэтгэврийн даатгалын сан тэгэхээр улам их алдагдалд орох юм биш үү?
-Тэтгэврийн даатгалын сан одоо 600 тэрбум төгрөгийн татаасыг улсын төсвөөс авч байна. Энэ байдлаар явбал 2050 он гэхэд энэ тоо ДНБ-ний таван хувьд хүрнэ гэдэг нь хоёр дахин өснө гэсэн үг. Тэгэхээр одоогийн шимтгэлд суурилсан тогтолцоо цаашаа явах ямар ч бололцоогүй болчихлоо шүү дээ. Энэ нь хөрөнгийн зах зээл явахаа больчихсонтой холбоотой гэж болох юм. Төгрөгийн ханш тогтмол унаж, долларын ханш үргэлж өсөж байна. Тэгэхээр бидний татварт төлсөн мөнгөнаас гал унтраах байдлаар 600 тэрбум төгрөгөөр дараад яваад байгаа юм. Аргаа бараад нийгмийн даатгалын шимтгэлийг хоёр хувиар нэмье гэж байна. Эсвэл тэтгэврийн насыг хойшлуулчихдаг. Тиймээс Хувь тэтгэврийн сангийн хуулиа гаргаад хөрөнгийн зах зээлийг босгож ирж, урагшлах ёстой юм. Санхүүгийн тооцооллыг нь ч гаргачихсан. Ямар ч байсан хуулиа эхлээд гаргачихъя, тэгээд иргэнд сонголтыг үлдээе гэдэг байдлаар ажиллаж байна.
-Хувь тэтгэврийн сан хэр найдвартай юм бэ. Эрсдлийг хэрхэн тооцоолсон бэ?
-Банк бус санхүүгийн байгууллага, хадгаламж зээлийн хоршоодын үйл ажиллагаа дампуурч байсан тохиолдлууд байдаг. Тиймээс хуульдаа Хувийн тэтгэврийн сангуудын шалгуурыг маш өндөр тавьж өгөх хэрэгтэй. Одоогоор зөвхөн төсөл байдлаар явж байгаа шүү дээ. Түүнээс гадна дүрмийн сангаа тодорхой тавьж өгөх ёстой юм. Төрийн бус байгууллагуудын ажилладаг зарчмынх нь дагуу тусгай зөвшөөрлийг нь олгож, хяналт шалгалт явуулна. Нэг ёсондоо Санхүүгийн зохицуулах хороо үүнийг бүрэн хяналтдаа авна гэсэн үг. Хувийн тэтгэврийн сангууд бол өөрсдийн санхүүгийн менежментээр л үйл ажиллагаа явуулна. АНУ-д А,В,С гэж ангилаад, А ангилалд нь Засгийн газрын бонд, төрийн өмчит компанийн хувьчлал, Б-д нь хувийн компаниудаас гаргаж байгаа бонд, үнэт цаас гэх мэт үнэлдэг. Хувь хүн аль руу нь хийх вэ гэдгээ сонгоод явчихдаг юм билээ. Үүнээс гадна тэтгэврийн санд шилжилт хийхийг зөвшөөрдөг. Өөрөөр хэлбэл өөрт нь илүү ашигтай хувилбар санал болгосон тэтгэврийн сан руу шилжих боломжтой гэсэн үг. Тэтгэврийн сан хамгийн том хөрөнгө оруулагч болох тогтолцоо руу явах ёстой.
-Энэ намрын чуулганаар баталсан хамгийн үр өгөөжтэй хуулиуд таныхаар ямар хуулиуд байв?
-Түүхэнд байгаагүй ачаалалтай, олон цаг хуралдсанаас гадна Үндсэн хуулиа баталсан маш өндөр үр өгөөжтэй чуулган боллоо. Миний хувьд маш том дэвшилт гарсан гэж бодож байна. Яагаад гэвэл олон жил ярьсан Инновацийн хуулийг баталлаа. Гарааны компаниуд үүнд маш их баярлаж байна. Гараанаас гарч байгаа компаниудад олон нийт хувьцаа гаргах эрхийг нь нээж өгсөн. Мэдээллийн технологийн компаниудыг татвараас дэмжихийг энэ хуулиар хийж өглөө. Хамтын оффисуудыг бүртгэлжүүлж, хөнгөлөлт үзүүлэх боломжтой. Мөн Оюуны өмчийг эдийн засгийн эргэлтэд оруулах тухай хууль хамгийн чухал хуулиудын нэг болсон гэж бодож байна. Кино, дуу зэрэг төрөл бүрийн контент үйлдвэрлэж байгаа уран бүтээлчид, зохион бүтээгч, инженерүүд, эрдэмтдийн бүтээлийг үнэ цэнтэй болгож байгаа юм. Шинэ зууны залуус сэтгэж, оюуны бүтээл хийж, түүгээрээ сайхан амьдрах боломжийг энэ хуулиар нээж өгсөн.
Тухайлбал, Н.Жанцанноровын “Мандухай цэцэн хатан”-ы хөгжмийг оюуны өмчийн мэргэшсэн үнэлгээчид үнэлээд, түүнийг нь банкинд барьцаалдаг болно. “АПУ”-гийн логог барьцаалж байсан түүх Монголд бий. Эдийн бус баялгийн үнэлэх анхны том зохицуулалтыг энэ хуулиар хийж өгсөн юм. Дуучид, уран бүтээлчид, киночид, эрдэмтэд гээд өөрийн бүтээлээ оюуны өмчийн үнэлгээчээр үнэлүүлж, түүнийгээ эдийн засгийн эргэлтэд оруулах боломжтой. Оюуны өмчөө барьцаалан хөрөнгө оруулалт татаж болно гэсэн үг. Би яриад байсан хоёр том хуулиа энэ намрын чуулганаар батлуулж чадлаа. Баяртай байна. Ирэх хаврын чуулганаар хүлээгдэж байгаа том хууль бол Мэргэжлийн холбооны эрх зүйн байдлын тухай хууль юм. Энэ хуулийг хаврын чуулганаар баталж чадвал нэг салбар нэг дуу хоолойгоор ярьдаг болно. Монголын телевизүүдийг нэг л байгууллага төлөөлөх эрхтэй болно. Мэргэжлийн холбоод нь зарим чиг үүргийг хэрэгжүүлж төрийн данхар бүтцийг байхгүй болгох юм. Энэ хуулиас гадна Санхүүгийн зах зээлийг босгох Хувийн тэтгэврийн сангийн хуулийг хүлээж байна. Миний батлуулсан эдгээр хуулиудын үр өгөөж, 10-20 жилийн дараа гарна гэдэгт итгэлтэй байна.
Улс төр
“Булевиртид” эмийг Гаалийн болон НӨАТ-аас чөлөөлөх тухай хуулийн төслийг эцэслэн баталлаа
УИХ-аас Гепатитын D вирусний эмчилгээнд хэрэглэх зорилгоор импортлох “Булевиртид” эмийг Гаалийн болон Нэмэгдсэн өртгийн албан татвараас чөлөөлөх тухай хуулийн төслүүдийг эцэслэн баталлаа.
Хууль батлагдсаны ач холбогдлын талаар Эрүүл мэндийн сайд С.Чинзориг “Олон улсад хийгддэг нэгдсэн аргачлалаар судалж үзэхэд манай улсад гепатитын D вирусний халдвартай 66 мянган хүн байж болзошгүй гэсэн тооцоолол гарсан. Харин элэгний B, D вирустэй иргэдийн ТББ-ынхан 150 мянга орчим хүн байгаа гэдэг бөгөөд энэ хууль батлагдсанаар D вирусний халдварын эмчилгээг эхлүүлэхэд нэг алхам ойртлоо гэсэн үг юм.
Гепатитын D вирусний халдварыг эмчлэх “Булевиртид” эмийг Европын эмийн агентлаг эмийн бүртгэлд албан ёсоор бүртгэж, гепатитын B, Д вирусний архаг халдварын эмчилгээнд хэрэглэх зөвшөөрөл олгосонтой уялдуулан манай улс уг эмийг өнчин эмийн жагсаалтад оруулж, гепатитын B, Д вирусний эмчилгээний заавраа шинэчлэн баталж, 2024 оноос мөрдөж эхлээд байна.
Гэвч “Булевиртид” нь өндөр үнэтэй учир иргэд уг эмийн эмчилгээнд хамрагдахад хүндрэлтэй байгаа. Тиймээс ЭМЯ “Булевиртид” эмийн албан ёсны патентыг эзэмшигч АНУ-ын “Gilead Science” компанитай эмийн үнийг бууруулах талаар яриа хэлэлцээг үргэлжлүүлэн хийж байгаа бөгөөд гепатитын В ба Д вирусний хавсарсан халдвартай иргэдэд шаардлагатай эмийн үнийг бууруулж, иргэдэд учрах санхүүгийн дарамтыг багасгахад эдгээр хууль чухал ач холбогдолтой” гэлээ.
Эрүүл мэндийн сайдын зүгээс 2023-2024 онд гепатитийн D вирустэй иргэдийн тавьсан хүсэлтүүдийг үндэслэж цөөнгүй арга хэмжээг авсан. Тухайлбал,
-Эрүүл мэндийн сайдын 2023 оны 7 дугаар сарын 5-ны өдрийн А/250 дугаар тушаалаар гепатитын D вирусний “”Булевиртид”” эмийг “Өнчин эмийн жагсаалт”-д бүртгэж Монгол Улсад эмчилгээнд нэвтрүүлэх эмийн хүртээмжийг нэмэгдүүлэх боломжийг бүрдүүлсэн.
-Гепатитын D вирусний халдвартай иргэдэд урсофальк эмийг хөнгөлөлттэй үнээр олгох тоо хэмжээг 2 дахин нэмэгдүүлэх хүсэлт ирүүлсний дагуу хөнгөлөлттэй үнээр сард 60 ширхэг олгодог байсныг 120 болгосон нь элэг цэвэршүүлэх, цөс хөөх үйлчилгээтэй эмийн хүртээмжийг нэмэгдүүлсэн.
-Элэг хамгаалах эм “Бидика”-г Монгол Улсын зайлшгүй шаардлагатай эмийн бүртгэлд оруулснаар цаашид Эрүүл мэндийн даатгалын сангаас үнийн хөнгөлөлт үзүүлэх боломжийг бүрдүүлсэн.
-Аймаг, нийслэлийн эрүүл мэндийн байгууллагуудын гепатитын В, D вирусний халдварыг илрүүлэх, ачаалал тодорхойлох шинжилгээний чадавхыг нэмэгдүүлэх, вирусний халдвартай иргэдэд оношилгоо, шинжилгээг үнэ төлбөргүй хийх зорилгоор тодорхой санхүүгийн дэмжлэг үзүүлж орон нутгийн иргэдийг заавал Улаанбаатар явж шинжилгээ хийлгэхгүй, орон нутагтаа өгдөг байх боломжийг бүрдүүлж байна.
-Эрүүл мэндийн сайд, Хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын сайдын хамтарсан “Даатгуулагч (иргэн)-ийн хөдөлмөрийн чадвар алдалтыг тогтооход баримтлах өвчний жагсаалт, хөдөлмөрийн чадвар алдалтын хувь хэмжээ, хугацааг шинэчлэн батлах тухай” 2023 оны 12 дугаар сарын 15-ны өдрийн А/441, А/192 дугаар тушаалаар Элэгний эмгэг өвчний “А” заалтын хүрээг өргөжүүлж, гепатитын В, D вирусний шалтгаант архаг үрэвслийн үед D вирусний эсрэг “”Булевиртид”” эмийн эмчилгээг хийж байх хугацаанд хөдөлмөрийн чадвар алдалтыг 80 хувиар тогтоож байхаар группийн асуудлыг шийдвэрлэсэн. Мөн гепатитын В, D вирусний шалтгаант элэгний циррозын Чайлд-Пьюгийн ангиллаар “А, В зэрэг” 50 хувь байсныг 60 хувь болгон нэмэгдүүлсэн.
– “Элэг бүтэн Монгол” арга хэмжээг эрчимжүүлэх ажлын хүрээнд Халдварт өвчин судлалын үндэсний төвийн амбулаторийн тасагт гепатитын В, D вирусний халдвартай иргэдэд үйлчлэх хэсгийг өргөжүүлэн шинээр кабинет нээж, D вирустэй иргэдэд тусламж үйлчилгээ үзүүлэх ачааллыг хөнгөлөх арга хэмжээ авсан.
-Гепатитын В, D вирусний халдварыг илрүүлэх, оношлох, эмчлэх тухай эмнэлзүйн зааврыг 21 аймаг, 9 дүүргийн 400 гаруй эмч, мэргэжилтнүүдэд танхим болон цахим сургалтаар хүргэж хүний нөөцийн чадавхийг хангасан.
-Халдварт өвчин судлалын үндэсний төвийн лабораторийн албыг гепатитын В, D вирусний халдварыг илрүүлэх, вирусийг тоолох, тодорхойлох 30 гаруй нэр төрлийн багаж, тоног төхөөрөмжөөр хангаж оношилгоо, шинжилгээний хүчин чадлыг нэмэгдүүлсэн гэж Эрүүл мэндийн яамнаас мэдээллээ.
Улс төр
Монгол Улсын Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх: Онцгой байдлын алба хаагчид бол энх цагийн эгэл баатрууд
Энэ өдрүүдэд Онцгой байдлын алба байгуулагдсаны 20 жилийн ой тохиож байна. Монгол Улсын Засгийн газрын 2004 оны нэгдүгээр тогтоолоор Гал түймэртэй тэмцэх газар, Улсын иргэний хамгаалалтын газар, Улсын нөөцийн газрыг нэгтгэж Онцгой байдлын албыг байгуулсан юм.
Монгол Улсын Ерөнхийлөгч, Зэвсэгт хүчний Ерөнхий командлагч Ухнаагийн Хүрэлсүх Онцгой байдлын албаны ойн хүндэтгэлийн ёслолд оролцлоо.
Тэрбээр үндэсний аюулгүй байдал, ард иргэдийн амгалан тайван амьдралын баталгаа болсон нийт бие бүрэлдэхүүн, ахмадууд, тэдний гэр бүлд баяр хүргэж, ажлын амжилт, эрүүл энх, сайн сайхан бүхнийг хүсэн ерөөв.
Өргөсөн тангарагтаа үнэнч байж, бусдын амь нас, эрүүл мэнд, эд хөрөнгийг авран хамгаалахын төлөө амь биеэ үл хайрлан зүтгэдэг алба хаагчдаа ард түмэн хайрлан хүндэлдгийг хэллээ.
Эх орон, ард түмнийхээ төлөө алтан амиа өргөсөн аврагчдын баатарлаг үйлс, гэгээн дурсгал ард түмэн, хамт олных нь зүрх, сэтгэлд мөнх оршиж, үүрд дурсагдах болно гэдгийг тэмдэглэлээ.
“Цар тахалтай тэмцэх, Хөвсгөл нуурын экосистемийг хамгаалах, Турк-Сирийн газар хөдлөлтийн гамшгийн голомтод үүрэг гүйцэтгэсэн нь гамшиг, ослын олон зуун тохиолдолд үүргээ нэр төртэй биелүүлж яваа тус албаны 20 жилийн хүч хөдөлмөр, хичээл зүтгэлийн үр дүн, үнэлгээ” гэв.
Цаашид алба хаагчдын амь нас, аюулгүй ажиллагааг мэргэжлийн түвшинд хангахад бүх талаар онцгой анхаарах ёстойг онцоллоо.
Ерөнхийлөгч албан үүргээ гүйцэтгэж яваад амь эрсэдсэн алба хаагчдын ар гэрийн нийгмийн баталгааг хангах зорилгоор Цэргийн алба хаагчийн тэтгэвэр, тэтгэмжийн тухай хуульд нэмэлт өөрчлөлт оруулах хуулийн төсөл санаачлан боловсруулж, УИХ-д өргөн мэдүүлээд байна.
Үүрэг гүйцэтгэх чадавх, арга тактик, стратеги төлөвлөлт, бэлэн байдал, бэлтгэл, сургалтаа сайжруулан, техник хэрэгсэл, үйл ажиллагаандаа технологийн дэвшил нэвтрүүлж, алба хаагчдын аюулгүй байдлыг бүрэн хангах нөхцөл, боломж бүрдүүлэх нь нэн тэргүүний зорилт.
Газар хөдлөлтийн гамшиг, цар тахал болон аюулт үзэгдэлтэй тэмцэх үндэсний сөрөн тэсвэрлэх чадавхыг хамтдаа богино хугацаанд бүрдүүлэн бэхжүүлэх шаардлагатайг тэмдэглэв.
Улсын Иргэний хамгаалалтын газар, Гал түймэртэй тэмцэх газар, Улсын нөөцийн газрын залгамж болж, эх орон, ард түмнийхээ өмнө хүлээсэн үүргээ нэр төртэй биелүүлж байгаа Онцгой байдлын ерөнхий газрыг Сүхбаатарын одонгоор шагналаа.
Анх 120 салбар нэгжтэй байсан онцгой байдлын алба өнөөдөр 190 салбар нэгжтэй, агаараас эрэн хайх, аврах ангитай болон өргөжиж, техник хэрэгслийн хангалт 40 гаруй хувиар нэмэгдээд байна.
Өнгөрсөн 20 жилийн хугацаанд 37 мянга гаруй иргэний амь нас, аюулгүй байдал, байгууллага, аж ахуйн нэгж, иргэний 1.2 их наяд төгрөгийн өмч хөрөнгийг авран хамгаалжээ.
АХЛАХ АХЛАГЧ Д.ТЭМҮҮЖИН “ОНЦГОЙ БАЙДЛЫН АЛБАНЫ АНХНЫ САЙДЫН НЭРЭМЖИТ ШАГНАЛ” ГАРДЛАА
Монгол Улсын Ерөнхийлөгч, Зэвсэгт хүчний Ерөнхий командлагч Ухнаагийн Хүрэлсүх Хан-Уул дүүргийн Онцгой байдлын хэлтсийн Гал түймэр унтраах, аврах 14 дүгээр ангийн аврагч-гал сөнөөгч, ахлах ахлагч Д.Тэмүүжинд “Онцгой байдлын албаны анхны сайдын нэрэмжит шагнал”, 20 сая төгрөг гардууллаа.
Ахлах ахлагч Д.Тэмүүжин Онцгой байдлын байгууллагад 22 дахь жилдээ ажиллаж байна. Энэ хугацаанд 3,400 орчим удаагийн дуудлагад ажиллаж, 2,056 хүний амь нас, 256 тэрбум төгрөгийн өмч хөрөнгийг авран хамгаалжээ.
Тэрбээр 2014 онд Бүгд Найрамдах Өмнөд Судан Улс дахь НҮБ-ын энхийг сахиулах “ANMMISS” ажиллагаанд үүрэг гүйцэтгэсэн. Энэ үеэр 16 улсын 3,000 гаруй алба хаагчийн дунд зохиосон 10 км гүйлтийн аварга, улмаар Монгол Улсын батальоны шилдэг ахлагч болж байжээ.
Д.Тэмүүжин Ерөнхийлөгчийн нэрэмжит тусгайлсан чиг үүрэг бүхий байгууллагуудын дунд зохиодог “Марш тактик тусгай бэлтгэлийн тэмцээн”-д гурван удаа мөнгөн медаль хүртсэн.
2002 оноос улсын чанартай тэмцээнүүдэд оролцож, 53 алт, 27 мөнгө, 16 хүрэл медаль хүртэн, 2018 онд гүйлтийн спортын Олон улсын хэмжээний мастер болжээ.
Улс төр
Онцгой байдлын алба хаагчдад төрийн дээд цол, одон, медаль хүртээлээ
Онцгой байдлын алба байгуулагдсаны 20 жилийн ойг тохиолдуулан Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ухнаагийн Хүрэлсүх зарлиг гарган, гамшгийн аюулаас ард иргэдийн амь насыг авран хамгаалах, урьдчилан сэргийлэх үүргээ нэр төртэй биелүүлж, үр бүтээлтэй ажиллан, эх орноо хөгжүүлэх үйл хэрэгт хувь нэмэр оруулж буй эрхмүүдэд төрийн дээд цол, одон, медаль хүртээлээ.
Гавьяат эдийн засагч цолоор:
- Онцгой байдлын ерөнхий газрын ахмадын хорооны гишүүн, бэлтгэл хурандаа Пунцагийн Батаахүү,
Үйлчилгээний гавьяат ажилтан цолоор:
- Онцгой байдлын ерөнхий газрын ахмад ажилтан, бэлтгэл хурандаа Чимэддоржийн Батчулуун,
- Булган аймгийн Онцгой байдлын газрын ахмад ажилтан, бэлтгэл хурандаа Доржготовын Ууганбаяр,
- Онцгой байдлын ерөнхий газрын дэргэдэх 09 дүгээр ангийн Эрэн хайх, аврах салбарын аврагч, ахлах ахлагч Пүрэвдоржийн Хатанболд,
- Нийслэлийн Баянгол дүүргийн Онцгой байдлын хэлтсийн Гал түймэр унтраах, аврах 18 дугаар ангийн гал сөнөөгч, ахлах ахлагч Түмэнбаярын Даваадорж нарыг шагналаа.
Сүхбаатарын одонгоор:
- Онцгой байдлын ерөнхий газрын дарга асан, хошууч генерал Түвшингийн Бадрал,
- Онцгой байдлын ерөнхий газрын Ахмадын хорооны дарга, бэлтгэл хурандаа Жавзангийн Цогтоо,
Цэргийн гавьяаны улаан тугийн одонгоор:
- Онцгой байдлын ерөнхий газрын Ахмадын хорооны Удирдах Зөвлөлийн гишүүн, бэлтгэл хурандаа Сэнгээгийн Цогтбаатар,
- Онцгой байдлын ерөнхий газрын ахмад ажилтан, бэлтгэл хурандаа Жадамбын Амарсанаа,
- Нийслэлийн Баянзүрх дүүргийн Онцгой байдлын хэлтсийн Гал түймэр унтраах, аврах 35 дугаар ангийн гал сөнөөгч, ахлах ахлагч Дондовцэрэнгийн Ууганбаатар,
Хөдөлмөрийн гавьяаны улаан тугийн одонгоор:
- Онцгой байдлын ерөнхий газрын ахмад ажилтан, бэлтгэл хурандаа Шаазангийн Алтанчимэг,
Цэргийн гавьяаны одонгоор:
- Онцгой байдлын ерөнхий газрын ахмад ажилтан, бэлтгэл хошууч Ядамсүрэнгийн Отгончимэг,
- Онцгой байдлын ерөнхий газрын дэргэдэх 185 дугаар ангийн нөөцийн барааны нярав, ахлах ахлагч Дуламжавын Лувсан,
- Дорнод аймгийн Онцгой байдлын газрын Эрэн хайх, аврах ангийн аврагч-тэсэлгээчин, ахлах ахлагч Сумъяагаравын Цог-Эрдэнэ,
- Өвөрхангай аймгийн Онцгой байдлын газрын Гал түймэр унтраах, аврах 12 дугаар ангийн аврагч, гал сөнөөгч, ахлах ахлагч Батсайханы Өлзий-Орших,
Цэргийн хүндэт медалиар:
- Онцгой байдлын ерөнхий газрын Захиргааны удирдлагын газрын Захиргаа, цэргийн алба хариуцсан мэргэжилтэн, дэд хурандаа Пүрэвсүрэнгийн Чинзориг,
- Онцгой байдлын ерөнхий газрын Гал түймэртэй тэмцэх газрын барилгын зураг төсөл, техникийн гүйцэтгэл хариуцсан мэргэжилтэн, дэд хурандаа Мягмарсүрэнгийн Батсайхан,
- Гамшиг судлалын хүрээлэнгийн Аюулгүй байдлын үнэлгээний нэгдсэн төвийн дарга, хошууч Энхбаярын Энхбат,
- Нийслэлийн Багахангай дүүргийн Онцгой байдлын хэлтсийн Гал түймэр унтраах, аврах 80 дугаар ангийн захирагч, хошууч Гончигийн Отгонбаатар,
- Онцгой байдлын ерөнхий газрын дэргэдэх 111 дүгээр ангийн Эрэн хайх, аврах салбарын захирагч, хошууч Дэмиддагвын Батсүмбэр,
- Шуурхай удирдлага, зарлан мэдээллийн төв 119 дүгээр ангийн ахлах нягтлан бодогч, ахлах дэслэгч Амарсанаагийн Отгонжаргал,
- Үндэсний аврах бригадын аврагч-холбоочин, ахлах ахлагч Цогтбаатарын Саранчимэг,
- Нийслэлийн Налайх дүүргийн Онцгой байдлын хэлтсийн Гал түймэр унтраах, аврах 28 дугаар ангийн салааны захирагчийн туслах, ахлах ахлагч Баасангийн Батбаяр,
- Архангай аймгийн Онцгой газрын Гал түймэр унтраах, аврах 51 дүгээр ангийн дуудлага хүлээн авагч, ахлах ахлагч Отгонцэрэнгийн Саранцэцэг,
- Нийслэлийн Багануур дүүргийн Онцгой байдлын хэлтсийн Гал түймэр унтраах, аврах 64 дүгээр ангийн салааны захирагчийн туслах, ахлах ахлагч Насанбуянгийн Буян-Эрдэнэ,
- Говь-Алтай аймгийн Онцгой байдлын газрын Гал түймэр унтраах, аврах 59 дүгээр ангийн гал унтраах автомашины жолооч, ахлах ахлагч Энхбатын Мөнхбаатар,
- Нийслэлийн Багануур дүүргийн Онцгой байдлын хэлтсийн Гал түймэр унтраах, аврах 64 дүгээр ангийн салааны захирагчийн туслах, ахлах ахлагч Лхагвын Нямбадрах,
- Орхон аймгийн Онцгой байдлын газрын Гал түймэр унтраах, аврах 56 дугаар ангийн салааны захирагчийн туслах, ахлах ахлагч Нарангийн Эрдэнэбаяр,
- Хэнтий аймгийн Онцгой байдлын газрын Эрэн хайх, аврах салбарын аврагч жолооч-холбоочин, ахлах ахлагч Цогтбаатарын Ууган-Эрдэнэ,
Хөдөлмөрийн хүндэт медалиар:
- Онцгой байдлын ерөнхий газрын дэргэдэх 115 дугаар ангийн сантехникийн ажилтан Дугарын Сумъяа нарыг шагналаа.
Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ухнаагийн Хүрэлсүх төрийн дээд цол, одон, медаль хүртсэн эрхмүүдэд болон тэдний гэр бүл, хамт олонд сайн сайхан бүхнийг хүсэн ерөөлөө.