ВАКЦИН ГЭЖ ЮУ ВЭ ?

 Вакцин гэдэг нь халдварт өвчин үүсгэгч бичил биетний хоруу чанарыг сулруулах эсвэл уг бичил биетэнг үхүүлж дархлал тогтоох чадварыг нь хадгалан гаргаж авсан химибиологийн идэвхт бэлдмэлийг хэлнэ.

ВАКЦИНЫ АЮУЛГҮЙ БАЙДАЛ

Вакцин бол аюулгүй. Практикт хэрэглэгдэх зөвшөөрөл өгөхөөс өмнө аливаа вакцины чанар, аюулгүй байдлыг нь туршилт шинжилгээний олон шат дамжлага дамжуулан нягтлан магадалж, улмаар зах зээлд гарсных нь дараа ч гэсэн чанарын хяналтыг тогтмол давтамжтай хийдэг. Мөн түүнчлэн тухайн вакцинтай холбоотой гарсан аливаа урвал, гаж нөлөөг судлаачид олон төрлийн мэдээллийн эх үүсвэр ашиглан байнга хянаж байдаг. Вакцины урвалын дийлэнх нь тарьсан газар хөндүүрлэх, бага зэрэг халуурах зэрэг хөнгөн явцтай эсвэл түр зуурын шинжтэй байдаг. Маш ховор тохиолдолд ноцтой урвал илэрч болох бөгөөд энэ үед тухайн тохиолдлыг нэн даруй судлан шинжилдэг. Вакцин тариулснаас үүдэх эрсдэл нь тухайн өвчнөөр өвдсөнөөс хамаагүй бага байдаг. Тухайлбал: халдварт саагийн вирүс нь саажилт үүсгэнэ, улаан бурхан өвчин бол энцефалит ба сохрол үүсгэнэ, тарилгатай халдварт зарим өвчнүүд үхэлд хүргэх хэмжээний аюултай. Вакцины шалтгаант өвчлөл, эндэгдэл ховор тохиолддог хэдий ч вакцинжуулалтын ач холбогдол нь эрсдэлтэйгээ харьцуулахад маш өчүүхэн бөгөөд вакцинаар сэргийлэх боломжгүй олон өвчин эмгэг, үхэл эндэгдэлд хүн төрөлхтөн нэрвэгдсээр байгаа юм

. Вакцин тарихад дараах халдвар хамгааллын дэглэм баримтална

 – Эрүүл ахуйн шаардлага хангасан, вакцины өрөө байранд хийнэ.

 – Вакцинатор сувилагч вакциныг хийнэ.

 – Вакцин тарих бүрийн өмнө заавал гараа угаана.

– Вакцины зориулалтын нэг удаагийн зүү тариур хэрэглэнэ.

 – Вакциныг урьдчилан соруулж бэлтгэхгүй, тариулах тухайн агшинд буюу үйлчлүүлэгчийн дэргэд тухайн вакциныг тариурт соруулна.

– Вакцины хадгалах нөхцөлийн индикатор, дуусах хугацааг үйлчлүүлэгчид харуулж тайлбарлана.

 – Тарих талбайг зөв сонгож арьсыг цэвэрлэж халдваргүйжүүлнэ. – Тарих үедээ зүүг эд юмс хүргэхгүй.

 ВАКЦИН ХИЙЛГЭСНИЙ ДАРАА ИЛРЭХ ЗОВИУР

 Вакцинжуулалтад хамрагдсаны дараа тодорхой зовиур илрэх нь хэвийн үзэгдэл юм. Тодруулбал, вакцин тариулсан хэсэг улайж, хавдаж, хөндүүрлэж болно. Мөн вакцин хийлгэснээс хойш эхний гурван хоногт сульдах, толгой өвдөх, үе мөч өвдөх тохиолдол бий. Эдгээр зовуурь нь ихэвчлэн хөнгөн илэрдэг бөгөөд хэдэн өдрийн дараа намддаг. Вакцин дархлааны тогтолцоог сэргээж, халдварын эсрэг үйлчлэх эсрэг биетийг үүсгэдэг тул вакцин үйлчилж байгааг тухайн зовиурууд илтгэдэг.

“PFIZER”-ИЙН ВАКЦИН

Германы “BioNTech”, АНУ-ын “Pfizer” компанийн “BNT162b2” вакциныг хэрэглэхийг зөвшөөрөх үе шатанд ноцтой гаж нөлөө илрээгүй. Уг вакциныг хийлгэсний дараа сульдах, толгой өвдөх зэрэг ердийн зовиур ахимаг настай хүмүүст харьцангуй бага илэрчээ. Гэсэн хэдий ч уг вакцинаар тариулсны дараа цөөн хүнд харшлын хариу урвал үзүүлсэн тохиолдол бүртгэгджээ. Тодруулбал, АНУ-д нэг, Их Британид хоёр хүнд анифилаксийн шокын шинж болох арьс улайх, амьсгал давчдах зэрэг шинж тэмдэг илэрсэн байна. Тэд суурь өвчингүй байсан бөгөөд вакцины найрлагад харшилтай байсан эсэх нь тодорхойгүй байгаа тул вакцинд харшил өгдөг, анифилаксийн шок илэрч байсан хүмүүст вакцин хийлгэхгүй байхыг зөвлөж байна.

 ГАЖ НӨЛӨӨ : Вакцин тариулсан хүмүүсийн дотор 55-аас доош насны хүмүүст илүү их гаж нөлөө илэрч Тэдгээр гаж нөлөөнүүд нь дунджаар нэгээс хоёр хоногийн хугацаатай үргэлжилж байгаа:

 Тариулсан газарт өвдөх (84 хувь)

 Ядрах (63 хувь)

Толгой өвдөх (55 хувь)

Булчин өвдөх (38 хувь)

 Ханиах (32 хувь)

Үе мөч өвдөх (24 хувь)

Халуурах (14 хувь) зэрэг гаж нөлөө илэрчээ.

 Эдгээр шинж тэмдгүүд вакцины хоёр дахь тунг тариулсны дараа илүү хүчтэй илэрч байгаа гэнэ. Мөн нас залуу байх тусам тус шинж тэмдгүүд улам хүчтэй илэрдэг болох нь батлагджээ. Мөн 18-55 насны хүмүүсийн 4.6 хувьд нь дээрх шинж тэмдгүүд хэвийн хэмжээнээс илүү хүнд илэрч байгаа аж. Түүнээс гадна вакцин тариулсан 20 мянган хүн тутмын дөрөвт нь түр хугацаанд нүүрний булчин сулрах гаж нөлөө илэрч байгаа гэнэ.

“MODERNA”-ГИЙН ВАКЦИН

 АНУ-ын “Moderna” компанийн “mRNA-1273” вакцин нь “BioNTech/Pfizer”-ийн вакцины адил молекулд суурилсан юм. Эмнэлзүйн туршилтад оролцогчдын биеийн байдал сайн байсан гэж уг вакциныг үйлдвэрлэсэн, туршсан мэргэжилтнүүд мэдээлжээ. Тэдэнд вакцинжуулалтын ердийн зовиурууд хөнгөн илэрсэн бөгөөд удалгүй хэвийн болжээ. Гэсэн хэдий ч “mRNA-1273” вакцин тариулсан хүмүүсийн 10 орчим хувьд сульдах зовиур илэрсэн байна. Мөн цөөн өвчтөнд харшлын урвал, нүүрний мэдрэлийн саажилт үүсжээ. ОХУ-ын хүний дархлааны систем дээр үндэслэн ижилхэн технологи ашигласантай холбоотой аж. Ингэснээр вакцин тариулсан хүний биед вирус эсэргүүцэх эсрэг биет үүсдэг байна.

 Pfizer болон Moderna RNA вакцин бүгд бусад вакцинтай адилхан гаж нөлөө гарна. Тариулсны дараа халуу дүүгэх, жихүүдэс хүрэх, булчин өвдөх, үе мөч өвдөх, толгой өвдөх зэрэг бүх биеийн шинж тэмдэг болон тарьсан хэсэгт өвдөх, улайх, хавдах зэрэг хэсэг газрын шинж тэмдэг ч мөн гарах боломжтой юм. Мөн даралт багасах, амьсгалын дутагдалд орох зэрэг шокын шинж тэмдэг ч багагүй гарч байсан. Pfizer болон Moderna RNA вакцин бүгд дээрх шинж тэмдэг ихэвчлэн 2 дахь тарилгын үед илэрсэн. Pfizer вакцины хувьд 2 дахь тарилгын дараа халуурах 16%, толгой өвдөх 26%, булчингийн өвдөлт 38% тай шинж тэмдэг илэрч байна.

 “SPUTNIK V” ВАКЦИН

 “Спутник V” коронавирусний вакциныг хэрэглэсний дараа бие чичрэх, өндөр хэмээр халуурах, толгой өвдөх, хоолны дуршил буурах, тунгалгийн булчирхай томрох зэрэг сөрөг гаж нөлөөнүүд нь: гол төлөв хөнгөн эсвэл дунд зэргээр илэрдэг бөгөөд эдгээр шинж тэмдэг вакцин тариулснаас хойш нэг, хоёр хоногийн хугацаанд үргэлжилж болдог. Эдгээр нь бие чичрэх, өндөр хэмээр халуурах, толгой өвдөх зэрэг богино хугацааны нийтлэг шинж тэмдгүүд болон тариулсан хэсэгт реакц өгөх байдлаар илрэх нь олонтаа” хэмээн вакцины зааварт дурджээ. Ховор үед бөөлжих, хоол боловсруулах эрхтэн хямрах, хоолны дуршил буурах зарим үед тунгалгийн булчирхай томрох зэрэг шинж тэмдэг ажиглагддаг байна. Зарим өвчтөнд харшил өгч болзошгүй байдаг аж.

 “ASTRAZENECA” ВАКЦИН

Их Британийн Эм, эмнэлгийн хэрэгсэл, эрүүл мэндийн бүтээгдэхүүний хяналтын агентлаг (MHRA)-аас “AZD1222” вакциныг аюулгүй болохыг баталгаажуулсны дараа вакцины эмнэлзүйн туршилтыг сэргээсэн байна. “Туршилтын явцыг үнэлэх стандарт үйл явц үргэлжлэх үеэр бид бие даасан комисс болон зохицуулах байгууллагуудад вакцины аюулгүй байдлын мэдээллийг шалгах боломж олгохын тулд дэлхий даяар явуулж буй туршилтаа түр зогсоох шийдвэрийг сайн дурын үндсэн дээр гаргасан билээ. Их Британийн комисс шалгалтаа дуусаж, туршилтыг сэргээхэд эрсдэлгүй болохыг “MHRA”-д мэдээлсэн” гэж “AstraZeneca” компанийн мэдэгдэлд дурдсан байна. Гаж нөлөө харьцангуй бага байгаа гэнэ.