УИХ-ын даргын 76 дугаар захирамжаар байгуулагдсан Замын хөдөлгөөний аюулгүй байдлыг хангах зорилгоор цахилгаан дугуй (суррон), цахилгаан скүүтерийн хэрэглээг зохицуулах талаар хуулийн төсөл боловсруулах үүрэг бүхий ажлын хэсгийн ахлагч, УИХ-ын гишүүн П.Батчимэгтэй уулзаж ярилцлаа.

-Таны ахалж буй ажлын хэсгийн боловсруулсан хуулийн төсөл өнгөрсөн долоо хоногт d.parliament.mn сайтад байршсан. Энэхүү хуулийн төслийг санаачлах болсон учир шалтгаан юу бэ?

-Манай улсад шинэ төрлийн бичил цахилгаан тээврийн хэрэгсэл болох цахилгаан дугуй /суррон/, цахилгаан скүүтерийн хэрэглээ сүүлийн 5 жилд эрс нэмэгдэж, энэ хугацаанд нийт 584 осол гэмтэл бүртгэгджээ. Тухайлбал, сүүлийн 2 жилд энэ төрлийн тээврийн хэрэгслээс үүдэлтэй осол гэмтэл 4-5 дахин өссөн байна. Осол гэмтэлд өртсөн хүмүүсийн дийлэнх нь 10-19 насны иргэд буюу бага насны хүүхэд, залуус байгаа нь төрөөс энэ асуудалд зайлшгүй анхаарал хандуулах цаг болсныг харуулж байна.

Гэвч одоо хүчин төгөлдөр мөрдөж буй Замын хөдөлгөөний аюулгүй байдлын тухай хууль, Замын хөдөлгөөний дүрмийн хүрээнд цахилгаан дугуй /суррон/, цахилгаан скүүтер тээврийн хэрэгслийн ангилал, тээврийн хэрэгслийг жолоодох насны хязгаар тодорхой биш, тээврийн хэрэгсэлд тавих техникийн ерөнхий шаардлага байхгүй, цахилгаан дугуй /суррон/, цахилгаан скүүтер жолоодон замын хөдөлгөөнд оролцогчийн үүрэг, хариуцлага зохицуулалтгүй, мөн нийтэд цахилгаан скүүтер түрээсийн үйлчилгээ үзүүлэгчдэд хяналт тавих эрх зүйн орчин байхгүй зэрэг асуудлууд нь замын хөдөлгөөний аюулгүй байдлыг хангахад тулгамдсан асуудал болоод байна.

Иймд төрөөс иргэнийхээ амьд явах, эрүүл, аюулгүй орчинд амьдрах үндсэн эрхийг хангах, хүүхдийн ашиг сонирхлыг нэн тэргүүнд хамгаалах “хууль зүйн баталгааг” бий болгох үндсэн үүргийн хүрээнд Замын хөдөлгөөний аюулгүй байдлын тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийг Хууль тогтоомжийн тухай хуульд заасан журмын дагуу боловсруулаад байна.

-Энэхүү ажлын хэсэг УИХ-ын даргын захирамжаар 2024 оны 9 дүгээр сарын 5-нд байгуулагдсан. Үүнээс хойш 7 сарын хугацаа өнгөрч, ерөнхийдөө хуулийн төслөө боловсруулж дууссан байна. Энэ хугацаанд ажлын хэсэг хэдэн удаа хуралдсан бэ?

-Ажлын хэсэг УИХ-ын намрын чуулганы хугацаанд буюу 2024 оны 11 дүгээр  сарын 06-ны өдөр Хууль зүй, дотоод хэргийн яам, Зам, тээврийн яам, ЦЕГ-ын Тээврийн цагдаагийн алба, “Замын хөдөлгөөний удирдлагын төв” ОНӨТҮГ-ын эрх бүхий албан тушаалтнуудаас мэдээлэл авах уулзалт, 2024 оны 11 дүгээр сарын 21-ний өдөр цахилгаан дугуй /суррон/ худалдан борлуулагч “Суррон монголиа” ХХК, цахилгаан скүүтерийн түрээсийн үйлчилгээ үзүүлэгч “Жэт шаринг” ХХК, “Ви Эм Си” ХХК, “Эко баяк” ХХК гэсэн аж ахуйн нэгжийн удирдлагуудтай санал солилцох уулзалтыг тус тус зохион байгуулсан. Мөн “Цахилгаан дугуйн эрх зүйн зохицуулалт: зарим орны туршлага ба монгол улсын нөхцөл байдал” сэдэвт харьцуулсан судалгааг Парламентын судалгаа, хөгжлийн хүрээлэнгээр гүйцэтгүүлсэн.

Ийнхүү чуулганы завсарлагааны хугацаанд Хууль тогтоомжийн тухай хуульд заасан журмын дагуу Замын хөдөлгөөний аюулгүй байдлын тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийн хэрэгцээ, шаардлагыг урьдчилан тандан судлах судалгааг гүйцэтгүүлсний үндсэн дээр хуулийн төслийн үзэл баримтлал, хуулийн төслийг тус тус боловсруулж, Ажлын хэсгийн 2025 оны 3 дугаар сарын 24-ний өдрийн хуралдаанаар хуулийн төслийг хэлэлцээд иргэд, олон нийтээс санал авахаар d.parliament.mn сайтад байршуулаад байна. Дээр дурдсанчлан цахилгаан дугуй /суррон/, цахилгаан скүүтер гэх мэт шинэ төрлийн бичил цахилгаан тээврийн хэрэгсэлтэй холбоотой харилцаа манай улсын хувьд хууль, эрх зүйн зохицуулалтгүй, шинэ тутам үүссэн харилцаа тул хуулийн төслийн хэрэгцээ, шаардлагыг урьдчилан тандан судлах судалгааны хүрээнд бусад улсын эрх зүйн зохицуулалтыг дэлгэрүүлэн судалж, зарим шинэлэг зохицуулалтуудыг хуулийн төсөлд тусгасан.

-Та зарим орны хууль болон дүрэмд тусгагдсан шинэлэг зохицуулалтуудыг хуулийн төсөлдөө тусгасан гэлээ. Тухайлбал, ямар орны хуулийн зохицуулалтыг тусгав?

-Юуны өмнө Их Британи, Европын холбооны гишүүн улсууд, тухайлбал, ХБНГУ, Дани, Испани, Ирланд, Эстони, Болгар, Хорват зэрэг, мөн манай хөрш Казахстан улс өөрийн Замын хөдөлгөөний аюулгүй байдлын тухай хууль болон Замын хөдөлгөөний дүрэмд цахилгаан дугуй /суррон/, цахилгаан скүүтертэй холбоотой харилцааг нарийвчлан сайн зохицуулсан байна. Тухайлбал, ХБНГУ, Испани, Эстони, Болгар зэрэг орнууд “хувь хүний бичил цахилгаан тээврийн хэрэгсэл (the personal light electric vehicles)” гэсэн ойлголтын хүрээнд цахилгаан дугуй /суррон/, цахилгаан скүүтер зэргийг хамруулж зохицуулсан байгаа бол Ирланд улс зөвхөн цахилгаан скүүтерт (the electric scooter) зориулсан эрх зүйн зохицуулалтыг баталсан байна. Казахстан улс аль алиныг нь Замын хөдөлгөөний аюулгүй байдлын тухай хуульдаа нэмэлт, өөрчлөлт оруулан зохицуулсан байна. Мөн Их Британи улс цахилгаан дугуй, цахилгаан скүүтерт тавих техникийн ерөнхий шаардлагыг баталж мөрдүүлж байна гэх мэт олон сайн жишээг дурдаж болохоор байна. Ийнхүү дээрх улс орнууд цахилгаан дугуй /суррон/, цахилгаан скүүтерийн техникийн дээд хурдыг 20-25 км/цаг, тээврийн хэрэгсэл жолоодох насны доод хязгаар 14-16 насаар хязгаарлах, хамгаалалтын малгай заавал өмсөх, албан журмын даатгал, жолоочийн үүрэг, хариуцлага зэрэг олон асуудлыг зохицуулсан байна.

-Хуулийн төсөлд ямар асуудлуудыг  зохицуулахаар тусгаж байна вэ?

-“Цахилгаан скүүтер”, ”Цахилгаан дугуй”, ”Хувь хүний бичил цахилгаан тээврийн хэрэгсэл” гэсэн тээврийн хэрэгслийн ангиллыг шинээр тодорхойлж, эдгээр тээврийн хэрэгслийг жолоодох насны хязгаар, тээврийн хэрэгслийн техникийн дээд хурд, тээврийн хэрэгсэл зорчихыг зөвшөөрсөн замыг тодорхой болгоно. Цахилгаан скүүтер, цахилгаан дугуй жолоодон замын хөдөлгөөнд оролцогч жолоочийн үүрэг, жолоочид хориглох зүйлсийг хуульчилна. Мөн цахилгаан скүүтерийн хөдөлгүүрийн хүч чадал, хамгийн дээд, доод хурд, тээврийн хэрэгслийн жин, тээврийн хэрэгслийн тоноглол зэргийг агуулсан цахилгаан скүүтерт тавих техникийн ерөнхий шаардлагыг тодорхой болгоно. Түүнээс гадна ”Нийтийн хэрэглээний цахилгаан дугуй, цахилгаан скүүтерийн үйлчилгээ үзүүлэгч” (shared micromobility services)-ийн эрх, үүрэг, тусгай зөвшөөрлийн нөхцөл, шаардлага зэрэг замын хөдөлгөөний аюулгүй байдлыг хангахтай холбоотой цогц  асуудлуудыг зохицуулахаар тусгаж байна.

-Энэхүү  хуулийн  ач холбогдолыг хэрхэн дүгнэж байна вэ?

-Хуулийн төсөл батлагдсанаар цахилгаан дугуй, цахилгаан скүүтер тээврийн хэрэгслийн замын хөдөлгөөний аюулгүй байдлыг хангахтай холбоотой цогц асуудлууд шийдвэрлэгдэнэ гэж харж байна. Тухайлбал, цахилгаан дугуй, цахилгаан скүүтер гэсэн хувь хүний бичил цахилгаан тээврийн хэрэгслийн ангилал болон тус тээврийн хэрэгслээр замын хөдөлгөөнд оролцогч жолоочийн эрх, үүрэг, хариуцлага тодорхой болно. Дээрх асуудлууд тодорхой зохицуулагдснаар цахилгаан дугуй, цахилгаан скүүтерээр хөдөлгөөнд оролцогч жолоочийн хариуцлага нэмэгдэж, замын хөдөлгөөнд оролцогч бусад этгээд, явган зорчигчийн эрх хангагдана. Мөн цахилгаан скүүтерт тавих техникийн ерөнхий шаардлагыг хуульчилснаар Монгол Улсын нутаг дэвсгэрт зориулалтын бус, шаардлага хангахгүй цахилгаан скүүтэр  орж ирэхгүй байх нөхцөл бүрдэх, ингэснээр жолооч, иргэдийн аюулгүй байдал хамгаалагдана. Эцэст нь нийтийн хэрэглээний цахилгаан дугуй, цахилгаан скүүтерийн түрээсийн үйлчилгээ үзүүлэгч хуулийн этгээдэд тавих хяналт, зохицуулалтыг бий болгосноор шаардлагад нийцсэн цахилгаан дугуй, скүүтер замын хөдөлгөөнд оролцох, улмаар цахилгаан скүүтерээс үүдэлтэй осол, гэмтлээс сэргийлэх, осол гэмтэл буурах нөхцөл бүрдэнэ хэмээн үзэж байна.

Монгол Улсаас Бүгд Найрамдах Узбекистан Улсад суугаа Элчин сайд Д.Батбаатартай уулзаж Монгол – Узбекистан Улсын байгаль орчны салбарын хамтын ажиллагааг хөгжүүлэх чиглэлээр саналаа солилцсон юм.
Элчин сайд Д.Батбаатар Узбекистан Улсын хөдөө аж ахуй, агро-ой, ойжуулалт, усны нөөцийн менежментийн сайн туршлагаас суралцах зүйлс нэлээдгүй болохыг онцоллоо.

Байгаль орчин, уур амьсгалын өөрчлөлтийн сайд С.Одонтуяа Бүгд Найрамдах Узбекистан Улсын Самарканд хотноо 2025 оны 04 дүгээр сарын 02-08-ны өдрүүдэд зохион байгуулагдах “Дэлхийн уур амьсгалын сорилтууд дундах Төв Ази: Хамтын хөгжил цэцэглэлтэд нэгдэх нь” сэдэвт олон улсын чуулга уулзалтад оролцоно.

2026 оныг “Боловсролыг дэмжих жил”-ээр зарлах Засгийн газрын тогтоол гарлаа.

“Боловсролыг дэмжих жил”-ийн хүрээнд хэрэгжүүлэх арга хэмжээний төлөвлөгөө боловсруулан Засгийн газарт танилцуулж, шийдвэрлүүлэхийг Боловсролын сайд П.Наранбаярт үүрэг болголоо.

Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ Засгийн газрын 2024-2028 оны үйл ажиллагааны хөтөлбөрт туссан “Эрдэм боловсролтой Монгол хүн” зорилго, “Тэгш, хүртээмжтэй, чанартай боловсрол”, “Мэдлэг, чадвартай мэргэжилтэн”, “Багшлах хүний нөөц”, “Цахимжсан боловсрол” зорилтын хэрэгжилтийг хангах, бүх шатны боловсролын тогтолцоо, агуулгын нэгдмэл бодлого боловсруулж хэрэгжүүлэхэд дэмжлэг үзүүлэх зорилгоор 2026 оныг “Боловсролыг дэмжих жил”-ээр зарлах санаачилга гаргажээ.

Боловсролыг дэмжих жил болгон зарласнаар багш бэлтгэх тогтолцоо, хичээлийн хөтөлбөрийн шинэчлэл, багшийн нийгмийн баталгаа, цалин хангамж, сургуулийн менежментийн шинэчлэл, шинэ сургууль, цэцэрлэг барих хөрөнгө оруулалт, бага сургуулийн цогцолборуудыг нэмэгдүүлэх, ахлах сургуулиудыг төрөлжүүлэн хөгжүүлэх, их сургуулиудын шинэчлэл, хөрөнгө оруулалт зэрэг асуудлууд тодорхой шийдэлд хүрэх боломж бүрдэх, боловсролын салбарт дэмжлэг үзүүлэх, салбар дундын хамтын ажиллагаа, уялдааг хангах нөхцөл бүрдэх юм.