“ОХУ-д автобензиний үнэ их хэмжээгээр өссөн тул тус улсын Засгийн газар  АИ-95, АИ-98 автобензиний экспортыг есдүгээр  сарын 1-н хүртэл түр хязгаарлахаар шийдвэрлэлээ. Манай улсад АИ-95, АИ-98 шатахууны ердийн хэрэгцээний 45 хоногийн нөөц байна” гэж АМГТГ-аас мэдээллээ.

Тус  газрын Газрын тосны асуудал хариуцсан орлогч дарга Ц.Эрдэнэбаяр шатахууны үнийн асуудлаар энэ сарын 5-нд мэдээлэл хийж байсан. Тэгвэл  өнөөдөр /2021.07.29/  тэрбээр  мэдээлэл хийнэ.

Өмнөх мэдээллийг сануулахад, Монгол Улс 2020 онд 1,450,000 орчим тонн газрын тосны бүтээгдэхүүн импортоор оруулж иржээ. 2021 оны эхний хагас жилийн хугацаанд 689 мянга гаруй тонн газрын тосны бүтээгдэхүүн хилээр орж ирсэн байна.

Газрын тосны гадаад нөхцөл байдал, үнэ өсөлтийн шалтгаанууд,  Монгол Улсад зарагдаж байгаа бензиний үнэ яагаад өсдөг талаар тэрбээр дараах тайлбарыг өгсөн.

2021 оны нэгдүгээр сараас одоог хүртэл газрын тосны үнэ дэлхийн зах зээл дээр тогтмол өсөлттэй явж ирсэн. Үүний гол хүчин зүйл нь, АНУ, БНХАУ, Европын улс орнуудын цар тахлын эсрэг  арга хэмжээний далайц, мөн хэд хэдэн төрлийн вакцинууд хийгдсэнтэй холбоотойгоор улс орнуудын  эдийн засгийн өсөлтийг  дагаад газрын тосны үнэ өссөн.

Газрын тосны томоохон олборлогч Саудын Араб улс өдрийн олборлолтоо нэг сая баррелиар бууруулахаар мэдэгдсэн нь 2021 оны нэгдүгээр сарын эхээр газрын тосны үнэ огцом нэмэгдэх гол хүчин зүйл болсон.

Монгол Улс газрын тосны бүтээгдэхүүнээ 100 хувь гаднаас импортоор авдаг. Өнөөдрийн байдлаар ОХУ-д 1 литр АИ-92 бензин 1950 төгрөгөөр худалдаалагдаж байна. Энэ бол манай нийлүүлэгч улс дотооддоо худалдаалж байгаа үнэ.

БНХАУ-д худалдаалагдаж буй үнэ манай монгол төгрөгт шилжүүлбэл 3000 төгрөг байна. Он гарснаас хойш БНХАУ-ын зах зээл дээр 12 удаагийн үнийн өсөлт явагдсан байна. Эдийн засгийн өсөлтөөс хамаарч түүхий тосны үнийн өсөлт явагдаж байгаа.

Та бүхэн санаж буй бол өнгөрсөн 2020 онд ковид цар тахлын улмаас түүхий тосны үнэ нэлээн унасан. Бид Сингапурын бирж дээрх Брент маркийн тосны үнээр гаднаас бүтээгдэхүүний суурь үнийг  тооцож авдаг.

2020 оны дөрөвдүгээр сард хамгийн доод цэг нь  19.5 ам.долларт очиж  байсан. Тухайн үед, тавдугаар сард АИ-92 автобензин 1 тонн нь 202 ам.долларт хүрч бууж орж ирж байсан. Эргээд тавдугаар сараас үнийн өсөлт тогтмол дээшээ яваад арванхоёрдугаар сарын төгсгөлд нэг баррель тосны үнэ 50 орчим ам.доллар дээр очиж байсан.

Дотоодын зах зээлд 2020 оны нэгдүгээр сард 1 литр АИ-92 автобензиний үнэ 1830 төгрөг байсан. Дөрөв, тавдугаар сарын гурван удаагийн үнийн бууралтаар 1320 төгрөг хүртэл буурч байсан.

Цаашлаад гадаад зах зээл дээр үнийн өсөлт тасралтгүй явагдсан. 2020 оны зургаадугаар сард АИ-92 автобензиний хилийн үнэ 292 ам.доллар болж байсан бол жилийн дараа буюу одоогийн байдлаар гадаад зах зээлийн үнийн өсөлттэй холбоотойгоор хилийн үнэ 661 ам.доллар болоод байна.

1 тонн АИ-92 автобензин ОХУ-ын Роснефть компаниас ийм үнээр нийлүүлэгдэж байна. Жилийн өмнөхөөс зөрүү нь 369 ам.доллар буюу 126 хувиар нэмэгдэж орж ирсэн байна.

Шатахууныг улсын болон компанийн нөөц гэж хоёр төрлөөр бүрдүүлдэг.Монгол Улсын хэмжээнд 12.7 мянган тонн газрын тосны бүтээгдэхүүний нөөцтэй байдаг. Засгийн газрын тогтоолоор АИ-92 автобензиний нөөцийг нэмэгдүүлэхээр, сонгон шалгаруулалт явагдаж байгаа.

Бензиний үнэ бол харьцангуй шилэн, нээлттэй байдаг.

АИ-92 дээр тухайлаад ярихад, импортын хилийн үнэ 661 ам.доллар.  Ам.долларын ханш харьцангуй сүүлийн нэг жилийн хугацаанд 2850 дээр тогтвортой байлаа. Одоо бол ОАТ-ын хэмжээ 0 байгаа. Энэ нь гол хүчин зүйлийг үзүүлж байгаа. Төмөр зам, авто тээвэр, компаниудын үйл ажиллагааны зардал, НӨАТ зэргийг тооцохоор АИ-92 автобензиний өөрийн өртөг 1986 төгрөг болж байгаа бол А-80 бензиний орж ирж буй өртөг 1893 төгрөг болж байна гэж байсан юм.