Эдийн засаг
Төрөөс 2023 хэрэгжүүлэх мөнгөний бодлогын талаар ярилцав

Монголбанк 2022 оны 8-р сарын 11, 12-ны өдрүүдэд Төрөөс мөнгөний талаар 2023 онд баримтлах үндсэн чиглэлийн заалтуудын хүрээнд “Уул уурхайн бус экспорт, аж үйлдвэржилтийг дэмжих дунд хугацааны бодлого”, “Уур амьсгалын өөрчлөлт, тогтвортой ногоон санхүүжилт” сэдэвт танхим болон цахим хосолсон хэлэлцүүлэг зохион байгууллаа.
Энэхүү арга хэмжээнд УИХ-ын ЭЗБХ, Төсвийн байнгын хороо, Засгийн газрын хэрэг эрхлэх газар, Сангийн яам, Эдийн засаг, хөгжлийн яам, Байгаль орчин, аялал жуулчлалын яам, Хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн яам, Гадаад харилцааны яам, Дэлхийн банк, Нэгдсэн үндэсний байгууллага, Олон улсын санхүүгийн корпораци, ТоС холбоо болон бусад төлөөллүүд оролцов. Хэлэлцүүлэг бүрт холбогдох байгууллагуудын төлөөллүүдээс 4 илтгэл танилцуулагдаж санал солилцлоо.
Оролцогчдын зүгээс уул уурхайн бус салбарын экспорт, аж үйлдвэржилтийн хөгжил нь Монгол Улсын эдийн засгийг төрөлжүүлэхэд чухал ач холбогдолтой болохыг дурьдан, экспортын үйл ажиллагаа эрхлэгчдэд тулгарч хүндрэлүүд, хамтран нэгдэн ажиллах боломж болон бусад олон асуудлуудыг хөндөж хэлэлцэв. Харин уур амьсгалын өөрчлөлт, тогтвортой ногоон санхүүжилтийн хэлэлцүүлэг нь хоёрдох жилдээ зохиогдож буй бөгөөд өнгөрсөн нэг жилийн хугацаанд хэрэгжүүлсэн үйл ажиллагаанууд гүйцэтгэл, үр дүнтэй танилцаж, тулгарч буй хүндрэл, бэрхшээлийн талаар санал солилцож, цаашид батлагдсан хөтөлбөр, төлөвлөгөөг хэрэгжүүлэхэд олон талт хамтын ажиллагаа чухал болохыг онцлов.
Хэлэлцүүлгийн үеэр танилцуулсан илтгэлүүдийг энэ холбоосоор татан авах боломжтой.
Сэдэв: Уул уурхайн бус экспорт, аж үйлдвэржилтийг дэмжих дунд хугацааны бодлого
- “Хөгжлийн дунд хугацааны зорилтод хөтөлбөрүүд” – Ж.Ганбаяр (Эдийн засаг, хөгжлийн яамны Хөгжлийн нэгдсэн бодлогын газрын дарга)
- “Бизнесийн орчинтой холбогдох судалгаануудын товч үр дүнгийн танилцуулга” – О.Түмэн-Амар (МҮХАҮТ-ын Судалгааны Институтийн дарга)
- “Уул уурхайн бус экспортлогчдын өнөөгийн байдал: Түүвэр судалгааны үр дүнгийн танилцуулга” – Ц.Цэрэндаваа (Монголбанкны Судалгаа Статистикийн газрын эдийн засагч)
- “Improving the Business Environment for Competitiveness and Economic Recovery” – Тиласони Бенжамин Мусуку (Дэлхийн банкны Монгол дахь суурин төлөөлөгчийн газрын Санхүүгийн албаны ахлах мэргэжилтэн)
Сэдэв: Уур амьсгалын өөрчлөлт, тогтвортой ногоон санхүүжилт
- “Тогтвортой ногоон санхүүжилтийн хэрэгжилт одоо ба 2030 он хүртэлх санхүүгийн салбарын ажлын төлөвлөгөө” – Э.Нандин-Эрдэнэ (ТоС Холбооны Бодлого ба хамтын ажиллагаа хариуцсан Ахлах менежер)
- “Уур амьсгалын санхүүжилтийн өнөөгийн нөхцөл ба цаашдын боломжууд” – Ж.Чойханд (Уур амьсгалын ногоон сангийн үндэсний зохицуулагч) А.Нарангаравуу (БОАЖЯ-ны Уур амьсгалын өөрчлөлтийн газрын мэргэжилтэн)
- “Засгийн газрын тогтвортой хөгжлийн бонд гаргах боломж” – Н.Ундраа (Сангийн яамны Санхүүгийн зах зээл, даатгалын хэлтсийн зөвлөх)
- “Үндэсний санхүүжилтийн нэгдсэн тогтолцоог бэхжүүлэх нь” – Т.Дэлгэрнаран (НҮБ-ын Хөгжлийн хөтөлбөр, Төслийн үндэсний зохицуулагч)

Эдийн засаг
Үхрийн цул махны үнэ өсөж 22947 төгрөг болжээ

Нийслэлийн статистикийн газраас махны үнийн мэдээллийг танилцууллаа. Тодруулбал, 2025 оны 04 дүгээр сарын 14-ны өдрийн байдлаар хонины ястай мах нэг килограмм нь дунджаар 17498 төгрөг, үхрийн ястай мах нэг килограмм нь дунджаар 19990 төгрөгийн үнэтэй тус тус худалдаалагдаж байна.
Өмнөх долоо хоногтой харьцуулахад үхрийн ястай махны үнэ 0.4 хувиар өсөж 19990 төгрөг, үхрийн цул махны үнэ 1.4 хувиар өсөж 22947 төгрөгийн дундаж үнэтэй байна.
Эдийн засаг
Уул уурхай олборлолт 857.6 тэрбум төгрөгөөр өсжээ

Аж үйлдвэрийн салбарын нийт үйлдвэрлэл 2025 оны эхний улирлын урьдчилсан гүйцэтгэлээр 7.9 их наяд төгрөг болж, өмнөх оны мөн үеэс 1.1(17.0%) их наяд төгрөгөөр өсчээ. Үүнд уул уурхай олборлолт 857.6 (18.6%) тэрбум төгрөг, цахилгаан хий, уур, агааржуулалтын салбар 169.5(27.2%) тэрбум төгрөгөөр тус тус өссөн нь голлон нөлөөлжээ.
Уул уурхай, олборлох аж үйлдвэрийн салбарын нийт үйлдвэрлэл 2025 оны эхний улирлын урьдчилсан гүйцэтгэлээр 5.5 их наяд төгрөг болж, өмнөх оны мөн үеэс 857.6 (18.6%) тэрбум төгрөгөөр өсөхөд металлын хүдэр олборлолт 614.0(27.2%) тэрбум төгрөг, чулуун болон хүрэн нүүрс олборлолт 234.4(11.8%) тэрбум төгрөгөөр тус тус өссөн нь голлон нөлөөлсөн байна.
Уул уурхай, олборлох аж үйлдвэрийн салбарт хүрэн нүүрс, цайрын баяжмал, төмрийн хүдэр, зэсийн баяжмал металл агуулгаараа, хайлуур жонш, хайлуур жоншны баяжмалын биет хэмжээ өмнөх оны мөн үеэс 3.2-38.8 хувиар өсөж, харин цэвэршүүлээгүй алт, газрын тос, мөнгөний баяжмал, чулуун нүүрс, баяжуулсан нүүрс, төмрийн хүдрийн баяжмал 8.5-32.0 хувиар буурчээ.
Боловсруулах аж үйлдвэрийн салбарт ус, ундаа жүүс,шингэн сүү, янжуур тамхи зэрэг гол нэр төрлийн бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлийн биет хэмжээ 6.4-56.0 хувиар өсөж, харин металл бэлдэц, самнасан ноолуур, шохой, нүүрсэн шахмал түлш, цэвэр спирт, цагаан архи, катодын зэс,гурил, цемент, ноолууран сүлжмэл эдлэл, малын мах зэрэг гол нэр төрлийн бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэл 2.3 -28.9 хувиар буурсан байна.
Эдийн засаг
Нүүрсний экспортын биет хэмжээ багасжээ

Нүүрсний экспортын биет хэмжээ энэ оны эхний 3 сарын байдлаар 15.8 сая тоннд хүрч, өмнөх оны мөн үеийнхээс 1.9 сая тонноор багасжээ.
Дэлхийн зах зээлд нүүрсний үнэ буурснаас экспортын орлого өмнөх жилийн мөн үеийнхээс 934 сая ам.доллароор багассан байна. Энэ оны эхний 3 сарын нүүрсний экспортын орлогыг өмнөх оныхтой харьцуулахад үнийн нөлөөгөөр 715 сая, биет хэмжээний нөлөөгөөр 220 сая ам.доллараар багассаныг Гаалийн Ерөнхий газар мэдээлсэн.
Дээрх хүчин зүйлсийн нөлөөгөөр гадаад валютын эрэлт ч нэмэгджээ. Банкуудаас гадаад валютын дуудлага худалдаанд өнгөрсөн оны 4 дүгээр улиралд 7 хоногт дунджаар 165 сая ам.доллар худалдан авах санал ирж байсан бол тус хэмжээ нь энэ оны эхний улиралд 192.0 сая ам.доллар болж, 27 сая ам.доллароор өсөв. Монголбанк энэ оны эхний улиралд эрэлт, нийлүүлэлтийн богино хугацааны зөрүү, түүнээс үүдэлтэй ханшийн огцом хэлбэлзлийг багасгах, стратегийн ач холбогдолтой бараа бүтээгдэхүүний төлбөрийг саадгүй хийхээр валютын дуудлага худалдааг долоо хоногт 2 удаа зохион байгууллаа. Улирлын шинжтэй валютын урсгалын богино хугацааны зөрүүнээс үүдэлтэй төгрөгийн ам.доллартой харьцах ханш энэ оны эхний улиралд оны эхнээс хойш 2.5 хувиар суларсан байна.
Түүнчлэн, манай улсын гадаад валютын улсын нөөц 5 тэрбум ам.доллар байна. Монголбанкны төсөөллөөр энэ он дуустал улирлын онцлогоо дагаад уул уурхайн салбарын идэвхжил, ноос, ноолуур, аялал жуулчлалын үйлчилгээнээс орох валютын урсгал нэмэгдэх, ирэх оны 4 дүгээр сар хүртэл төлөхөөр хүлээлгэж буй томоохон гадаад өр төлбөр байхгүй учир цаашид төлбөрийн тэнцлийн алдагдал буурах хүлээлттэй байгааг төв банк мэдээлжээ.