“Банкны салбарын 2022 оны эхний хагас жилийн тойм” судалгааг Монголын Банкны Холбооноос өчигдөр танилцууллаа.

Банкны системийн нийт актив өмнөх оны мөн үеэс 1.3 их наяд төгрөгөөр нэмэгджээ. Системийн нөлөө бүхий банкнуудын актив өмнөх оны мөн үеэс гурван хувиар өссөн үзүүлэлттэй гарсан байна. Голомт банкны актив 10 хувиар, ХХБ-ны актив есөн хувиар өссөн бол Хаан банкны актив 0.2 хувиар буурчээ.

Мөн банкны салбарын нийт эх үүсвэр өмнөх оны мөн үетэй харьцуулахад нэг их наяд төгрөгөөр буурчээ. Өөрөөр хэлбэл банкнуудын эх үүсвэр дөрвөн хувиар буурсан байна. Банкны эх үүсвэр нь иргэд, байгууллага болон хөрөнгө оруулагчдаас татсан өр төлбөрийн хэмжээг илэрхийлдэг юм. Хаан банкны эх үүсвэр 0.9 их наяд төгрөгөөр, Төрийн банкных 0.2 их наяд төгрөгөөр буурчээ. Харин Худалдаа Хөгжлийн банк, Голомт банкны эх үүсвэр өмнөх оны мөн үетэй харьцуулахад нэмэгдсэн гэдгийг Монголын банкны холбоо онцоллоо.

Энэ үеэр Монголын Банкны Холбооны гүйцэтгэх захирал Л.Амар “Зээлийн хүү тогтвортой байгаа ба жигнэсэн дундаж хүү 14.6 хувьтай байна. Хадгаламжийн хүү аажмаар нэмэгдэх төлөвтэй байна. Төв банкнаас гадаад, дотоод эдийн засгийн нөхцөлд үүсэж буй тодорхой бус байдлаас шалтгаалан бодлогын хүүгээ нэмэгдүүлсэн нь зээлийн хүү аажмаар нэмэгдэх хүлээлтийг бий болгож байна” гэлээ.

Монголын Банкны Холбооны Ерөнхийлөгч Б.Мэдрээ “Дэлхийн ихэнх улсуудад зээлийн шимтгэл нэг хувь байдаг. Түүнээс дээш ч бий. Зээлийн шимтгэлийг зээл олгосны дараа харилцагчаас авдаг.

Банк санхүүгийн академиас зээлийн шимтгэлийн харьцуулсан судалгаа хийсэн. Манай улсад арилжааны банкнуудын хэрэглээний зээлийн дундаж шимтгэл 0.75 хувьтай байна. Гэхдээ банкнуудын зээлийн шимтгэл зээлийн төрлөөс хамааран харилцан адилгүй байдаг. Манай улсад мөрдөгдөж буй банктай холбоотой 12-13 хуульд банкны шимтгэл хураамж авах тухай хуулийн заалтад тусгасан байдаг юм байна. Харилцагчийн кредит скорингоос хамааран зээлийн шимтгэлийг харилцан адилгүй тогтоодог. Зээлийн шимтгэл авдаггүй Тажикстан, Узбекистан улсуудын хувьд зээлийн хүүгийн түвшин өндөр байна. Зээлийн шимтгэлийг тогтоосон хууль, эрх зүй орчин байхгүй байна” гэв.

Банк санхүүгийн академийн гүйцэтгэх захирал Г.Бумчимэг макро эдийн засгийн үзүүлэлтийн талаар мэдээлэл өгөв. Тэрбээр “Эхний хагас жилд эдийн засаг 1.9 хувиар өссөн. Ийнхүү өсөхөд уул уурхайн бус салбар ялангуяа үйлчилгээний салбарын хувь нэмэр их байсан.

Уул уурхайн салбарын экспорт олборлолт бага байснаас болоод эдийн засгийн өсөлтөд сөргөөр нөлөөлсөн. Хөдөө аж ахуйн салбарын бүтээгдэхүүний цэвэр татвар эдийн засгийн өсөлтийг эерэг гаргахад чухал нөлөө үзүүлсэн юм.

Гадаад худалдааны тэнцэл өмнөх оны мөн үеэс 64 хувиар өссөн байгаа. Хил гаалийн хязгаарлалт экспортод сөргөөр нөлөөлж буй хэдий ч цаашид нэмэгдэх төлөвтэй байна. Импорт тогтвортой өсөлттэй байгаа. Экспортын нөхцөл байдал сайжирч, гадаад худалдааны тэнцэл 1.4 тэрбум ам.долларын ашигтай гарсан. Харин төгрөгийн ханшийн тухайд “Төгрөгийн ханш суларсан боловч инфляцыг гүйцэж сулраагүй. Төлбөрийн тэнцлийн хувьд эхний хагас жилийн байдлаар 104 сая төгрөгийн алдагдалтай байна.

Инфляцын хувьд эхний хагас жилийн байдлаар 16.2 хувьтай гарсан. Импортын бараа бүтээгдэхүүний үнэ, тээвэр логистикийн хүндрэлүүд үнийн өсөлтөд ихээхэн нөлөөлж байна. Үнийн өсөлт иргэдийн бодит худалдан авалтад дарамт учруулахаар өндөр түвшинд байгаа юм” гэдгийг онцоллоо.