Эдийн засаг
“Би нийгмийн бухимдлыг тайлахын тулд нэр дэвшиж байна”

Монголын Үндэсний Худалдаа Аж Үйлдвэрийн танхим /МҮХАҮТ/-ын ээлжит ХХ Их хурал Соёлын төв өргөөнд үргэлжилж байна. Тус Их хурлаар МҮХАҮТ-ын өнгөрсөн дөрвөн жилийн тайланг хэлэлцэхээс гадна шинэ Удирдлагын багийг сонгоно. Энэ удаагийн Их хуралд Танхимын Тэргүүлэгчид, Удирдах зөвлөл, Хяналтын зөвлөлөөс гадна ААН-үүдийг төлөөлж хот, хөдөөгийн 600 гаруй төлөөлөгч оролцож байна.
МОНГОЛЫН ҮНДЭСНИЙ ХУДАЛДАА АЖ ҮЙЛДВЭРИЙН ТАНХИМЫН ЕРӨНХИЙЛӨГЧИД НЭР ДЭВШИГЧИД:
- “Ард санхүүгийн нэгдэл”-ийн гүйцэтгэх захирал Ч.Ганхуяг
- МҮХАҮТ-ын ерөнхийлөгчөөр одоо ажиллаж буй Б.Лхагважав
- “Буян” компанийн захирал Б.Жаргалсайхан
- “UFC” группийн ерөнхийлөгч О.Амартүвшин
- “Өгөөж Чихэр Боов” ХХК-ийн захирал С.Түмэнгэрэл нар тус танхимын Ерөнхийлөгчид өрсөлдөнө.
Хурлын эхлэл хэсэг хэвлэлийнхэнд нээлттэй байсан бол одоо хаалттайгаар хуралдаж байна. “Ард санхүүгийн нэгдэл”-ийн гүйцэтгэх захирал Ч.Ганхуяг хурлын үеэр тус танхимын дүрэмд өөрчлөлт оруулах эрхийг нь Удирдах зөвлөлөөс салгасан атал үүнийг зөрчиж байгааг эсэргүүцсэн юм. Энэ талаар түүнээс тодрууллаа.
“АРД САНХҮҮГИЙН НЭГДЭЛ”-ИЙН ГҮЙЦЭТГЭХ ЗАХИРАЛ Ч.ГАНХУЯГ:
“Өнөөдөр энэ хурал хүчин төгөлдөр болох эсэх нь эргэлзээтэй. МҮХАҮТ-ын дүрмийн 7.9.1 дахь заалтыг түдгэлзүүлсүгэй буюу Удирдах зөвлөл нь гишүүдийнхээ өмнөөс түр өөрчлөлт дүрэмд оруулна гэдэг нь хууль бус заалт гэж шүүхээс түдгэлзүүлсэн бичиг нь өнөөдөр ирсэн. Гэтэл өнөөдөр танхимынхаа эрхийг хууль бусаар авах нөхцөл байдлыг бүрдүүлээд байна. Өнөөдрийн хуралд танхимын гишүүн бус 200 хүн оролцож байна. Бизнес эрхлэгчдийн эрх ашгийг төлөөлдөг хамгийн гол байгууллага нь хайрцаглагдаж, гадуур гүтгэлэг хүртэл явуулж байгаа нь харамсалтай. Оюутнуудыг хөлсөлж Биткойныг эсэргүүцүүлж байна. Өнгөрсөн Их хурал 2014 оны арванхоёрдугаар сарын 08-нд болсон. Дүрэмдээ дөрвөн жилийн бүрэн эрхтэй байна гээд заасан байдаг. Одоогийн удирдлагуудын бүрэн эрх нь дууссан гэсэн үг. Хоёрдугаарт, танхимын гишүүд дөрвөн жилд нэг удаа МҮХАҮТ-ын хийсэн ажлын тайланг авах гэж хуралдах болохоос биш тэдний муухан найруулсан жүжгийг үзэх гэж ирээгүй. Танхимын удирдлагууд амь тэмцэн байж эрх мэдлээ хадгалах бүхий л аргыг хийж байна. Гишүүдээ сонсох хүсэл зориг алга.
“UFC” ГРУППИЙН ЕРӨНХИЙЛӨГЧ О.АМАРТҮВШИН:
МҮХАҮТ өнөөдөр олон улсын жишигт хүрсэн үйл ажиллагаа явуулж чадахгүй байна. Монголд нийт 150 мянга орчим ААН бүртгэлтэй байдгаас үүний 40 мянга нь үйл ажиллагаа явуулдаг. Гэтэл өнөөдрийн хуралд 600 орчим ААН-ийн төлөөлөл ирсэн байна. Энэ нь тооны хувьд МҮХАҮТ Монголын нийт бизнес эрхлэгчдийг төлөөлж чадахгүй байгааг илтгэж байгаа юм. Цаашид танхим гишүүнчлэлийн асуудлаа тодорхой болгох ёстой. Хэрвээ би ерөнхийлөгчөөр сонгогдвол энэ чиглэлд түлхүү ажиллана.
“БУЯН” КОМПАНИЙН ЗАХИРАЛ Б.ЖАРГАЛСАЙХАН-аас МҮХАҮТ-ын ерөнхийлөгчид яагаад нэр дэвшиж байгаа талаар асуухад тэрбээр “Найз нөхдийн зүгээс надад хандан “Та бол улс төрийн ажил хийж байсан хүн. Улстөрчдийн ихэнхийг нь таньж мэднэ. МҮХАҮТ-ын ерөнхийлөгч болсноор арай өндөр шаардлага тавьж нийгэмд үүссэн бухимдлыг тайлахад илүү их идэвх зүтгэлтэй оролцох хүний нэг. Тийм учраас танхимын удирдлагад орж өрсөлд” гэдгийг хэлсэн” гэв. Мөн тэрбээр цааш хэлэхдээ “Хуралд оролцож байгаа компаниудын төлөөлөл бусдын нөлөөгөөр сонголт хийх хэмжээний жижигхэн гэж харахгүй байна. Өөрсдийнхөө итгэл үнэмшлээр сонголтоо хийгээсэй гэж хүсч байна. Надад тэдний үзэл бодолд хөндлөнгөөс нөлөөлөх хүсэл алга.
Санал хураалтыг цахимаар авч дэлгэцэд санал хураалтын дүнг шууд харуулах бөгөөд хуралд оролцогчид “MNCCI” гэсэн тусгай аппликейшн татаж авснаар саналаа өгөх юм.
МҮХАҮТ-ын ээлжит ХХ Их хурлаар яг одоо Хяналтын зөвлөлийн 2015-2018 онуудад хийж гүйцэтгэсэн ажлын тайланг танилцуулж байна.
Сонирхуулахад, МҮХАҮТ нь 59 дахь жилдээ үйл ажиллагаа явуулж байгаа, 21 аймагт салбар танхимтай, 3500 гаруй гишүүн байгууллага, дэргэдээ 20 гаруй бизнесийн зөвлөлтэй, дэлхийн долоон оронд өргөмжит төлөөлөгчийн газартай бизнес эрхлэгчдийн дуу хоолойг төлөөлдөг, бие даасан хуультай ТББ юм.

Эдийн засаг
Үхрийн цул махны үнэ өсөж 22947 төгрөг болжээ

Нийслэлийн статистикийн газраас махны үнийн мэдээллийг танилцууллаа. Тодруулбал, 2025 оны 04 дүгээр сарын 14-ны өдрийн байдлаар хонины ястай мах нэг килограмм нь дунджаар 17498 төгрөг, үхрийн ястай мах нэг килограмм нь дунджаар 19990 төгрөгийн үнэтэй тус тус худалдаалагдаж байна.
Өмнөх долоо хоногтой харьцуулахад үхрийн ястай махны үнэ 0.4 хувиар өсөж 19990 төгрөг, үхрийн цул махны үнэ 1.4 хувиар өсөж 22947 төгрөгийн дундаж үнэтэй байна.
Эдийн засаг
Уул уурхай олборлолт 857.6 тэрбум төгрөгөөр өсжээ

Аж үйлдвэрийн салбарын нийт үйлдвэрлэл 2025 оны эхний улирлын урьдчилсан гүйцэтгэлээр 7.9 их наяд төгрөг болж, өмнөх оны мөн үеэс 1.1(17.0%) их наяд төгрөгөөр өсчээ. Үүнд уул уурхай олборлолт 857.6 (18.6%) тэрбум төгрөг, цахилгаан хий, уур, агааржуулалтын салбар 169.5(27.2%) тэрбум төгрөгөөр тус тус өссөн нь голлон нөлөөлжээ.
Уул уурхай, олборлох аж үйлдвэрийн салбарын нийт үйлдвэрлэл 2025 оны эхний улирлын урьдчилсан гүйцэтгэлээр 5.5 их наяд төгрөг болж, өмнөх оны мөн үеэс 857.6 (18.6%) тэрбум төгрөгөөр өсөхөд металлын хүдэр олборлолт 614.0(27.2%) тэрбум төгрөг, чулуун болон хүрэн нүүрс олборлолт 234.4(11.8%) тэрбум төгрөгөөр тус тус өссөн нь голлон нөлөөлсөн байна.
Уул уурхай, олборлох аж үйлдвэрийн салбарт хүрэн нүүрс, цайрын баяжмал, төмрийн хүдэр, зэсийн баяжмал металл агуулгаараа, хайлуур жонш, хайлуур жоншны баяжмалын биет хэмжээ өмнөх оны мөн үеэс 3.2-38.8 хувиар өсөж, харин цэвэршүүлээгүй алт, газрын тос, мөнгөний баяжмал, чулуун нүүрс, баяжуулсан нүүрс, төмрийн хүдрийн баяжмал 8.5-32.0 хувиар буурчээ.
Боловсруулах аж үйлдвэрийн салбарт ус, ундаа жүүс,шингэн сүү, янжуур тамхи зэрэг гол нэр төрлийн бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлийн биет хэмжээ 6.4-56.0 хувиар өсөж, харин металл бэлдэц, самнасан ноолуур, шохой, нүүрсэн шахмал түлш, цэвэр спирт, цагаан архи, катодын зэс,гурил, цемент, ноолууран сүлжмэл эдлэл, малын мах зэрэг гол нэр төрлийн бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэл 2.3 -28.9 хувиар буурсан байна.
Эдийн засаг
Нүүрсний экспортын биет хэмжээ багасжээ

Нүүрсний экспортын биет хэмжээ энэ оны эхний 3 сарын байдлаар 15.8 сая тоннд хүрч, өмнөх оны мөн үеийнхээс 1.9 сая тонноор багасжээ.
Дэлхийн зах зээлд нүүрсний үнэ буурснаас экспортын орлого өмнөх жилийн мөн үеийнхээс 934 сая ам.доллароор багассан байна. Энэ оны эхний 3 сарын нүүрсний экспортын орлогыг өмнөх оныхтой харьцуулахад үнийн нөлөөгөөр 715 сая, биет хэмжээний нөлөөгөөр 220 сая ам.доллараар багассаныг Гаалийн Ерөнхий газар мэдээлсэн.
Дээрх хүчин зүйлсийн нөлөөгөөр гадаад валютын эрэлт ч нэмэгджээ. Банкуудаас гадаад валютын дуудлага худалдаанд өнгөрсөн оны 4 дүгээр улиралд 7 хоногт дунджаар 165 сая ам.доллар худалдан авах санал ирж байсан бол тус хэмжээ нь энэ оны эхний улиралд 192.0 сая ам.доллар болж, 27 сая ам.доллароор өсөв. Монголбанк энэ оны эхний улиралд эрэлт, нийлүүлэлтийн богино хугацааны зөрүү, түүнээс үүдэлтэй ханшийн огцом хэлбэлзлийг багасгах, стратегийн ач холбогдолтой бараа бүтээгдэхүүний төлбөрийг саадгүй хийхээр валютын дуудлага худалдааг долоо хоногт 2 удаа зохион байгууллаа. Улирлын шинжтэй валютын урсгалын богино хугацааны зөрүүнээс үүдэлтэй төгрөгийн ам.доллартой харьцах ханш энэ оны эхний улиралд оны эхнээс хойш 2.5 хувиар суларсан байна.
Түүнчлэн, манай улсын гадаад валютын улсын нөөц 5 тэрбум ам.доллар байна. Монголбанкны төсөөллөөр энэ он дуустал улирлын онцлогоо дагаад уул уурхайн салбарын идэвхжил, ноос, ноолуур, аялал жуулчлалын үйлчилгээнээс орох валютын урсгал нэмэгдэх, ирэх оны 4 дүгээр сар хүртэл төлөхөөр хүлээлгэж буй томоохон гадаад өр төлбөр байхгүй учир цаашид төлбөрийн тэнцлийн алдагдал буурах хүлээлттэй байгааг төв банк мэдээлжээ.