Нийгэм
АТГ: ХОМ-ээ буруу мэдээлсэн таван албан тушаалтныг нийтийн албанаас чөлөөлүүлсэн
Авлигатай тэмцэх газрын Хэвлэл, олон нийттэй харилцах ажилтан, комиссар Т.Мөнхтунгалагаас цаг үеийн асуудлаар зарим зүйлийг тодруулав.
-АТГ өнгөрсөн долоо хоногт шүүх, прокурорын ХОМ-ийг олон нийтэд мэдээллээ. ХОМ-ийг танилцуулж мэдээлж байгаагийн зорилго нь юу вэ?
-Маш товчхондоо бол төрийн албан тушаалтнууд хөрөнгө, орлогоо шударгаар олсон уу, үгүй юу гэдгийг иргэд, олон нийтэд нээлттэй танилцуулж, үүний дагуу иргэдээс мэдээлэл авъя гэж зорьсон ажил. Албан тушаалтнуудын ХОМ-ийг иргэдийн хяналтад өгч байгаа гэсэн үг.
Өмнө нь зөвхөн төрийн өндөр албан тушаалтнуудын ХОМ-ийг мэдээлдэг байсан. Энэ нь 200 гаруй албан тушаалтан гэсэн үг. Харин цахим системийг өргөтгөн сайжруулснаар 2018 онд 35,700, 2019 онд 36,800 орчим албан тушаалтны ХОМ-ийн хураангуйг мэдээлсэн. Үүнд зөвхөн шүүх, прокурор гэлгүй бусад төрийн захиргаа, нутгийн захиргааны болон нийслэл, дүүрэг, төрийн ба орон нутгийн өмчийн оролцоотой хуулийн этгээд зэрэг төрийн бүх шатны байгууллагад ажилладаг, хуулийн үйлчлэлд хамаарах албан тушаалтнуудын ХОМ-ийг олон нийтэд нээлттэй байршуулсан.
-Иргэдэд ХОМ-ийг мэдээлж танилцуулахаас гадна зөв ойлгож уншдаг болгоход бас анхаарах ёстой байх?
-Нэг бэрхшээл бий. ХОМ-ийн мэдээллийг иргэд, олон нийтэд хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр дамжуулан хүргэдэг. Гэтэл зарим сэтгүүлчид таслал, цэгийг буруу ойлгож мэдээлэх явдал гарч байна.
Үүнээс шалтгаалан иргэдэд буруу мэдээлэл очдог. Ялангуяа, төрийн өндөр албан тушаалтнууд, Засгийн газрын гишүүд, яам, агентлагийн дарга нарын ХОМ-т сэтгүүлчид судалгаа, харьцуулалт хийж мэдээлэхдээ мянгачилж тавьсан тоог буруу уншиж, хэт өссөн байдлаар харуулж байгаа нь улстөржүүлж асуудлыг сарниах, тодорхой хүний нэр хүндэд халдах сөрөг үр дагавар дагуулж байна.
Жишээ нь 15,350.0 мянган төгрөг гэхийг 153 сая, эсвэл 15 тэрбум төгрөг гэж уншиж хүмүүсийн орлого хэд дахин өссөн гэх зэргээр буруу зөрүү мэдээлэл гарч байна. Зүй нь бол энэ тоо 15 сая 350 мянган төгрөг гэсэн үг. Тиймээс бид сэтгүүлчдэд ХОМ-ийг зөв унших, ойлгох, мэдээлэх талаар тусгайлан сургалт явуулж эхэлсэн.
-Нөгөө талд ХОМ нь өөрөө хялбархан уншигддаг байх ёстой?
-Тийм ээ. Бидний зүгээс ХОМ-ийг иргэдэд илүү ойлгомжтой байдлаар нийтлэх, тухайлбал орлогыг төрөл төрлөөр нь задалж харуулах зэргээр цахим мэдээлэлдээ өөрчлөлт хийхээр ажиллаж байгаа. Тухайлбал, өмнө нь “Барилга байгууламж” гэсэн хэсэгт автомашины зогсоол, зуслангийн байшин, гэр, хашаа байшин, амбаарыг хүртэл бичдэг байсан. Энэ бүгд нийлэхээр тухайн албан тушаалтан маш олон байгууламж, орон сууцтай мэт харагддаг байв.
Энэ жилээс иргэдэд ойлгомжтой, нээлттэй байлгах үүднээс үүнийг дэлгэрүүлж өгсөн. Өөрөөр хэлбэл, амины орон сууц, нийтийн орон сууц, үйлдвэрлэл үйлчилгээний оффис, авто зогсоол гэх мэтээр бүгдийг нь төрөлжүүлж өгсөн. Бас “Хадгаламж” хэсэгт дотоод дахь хадгаламж, гадаад дахь хадгаламж гэж ялгавартай байдлаар харуулдаг болсон.
-Улсын хэмжээнд ХОМ өгдөг бүх албан тушаалтны хөрөнгө, орлогыг нээлттэй мэдээлдэг боллоо. Ингэснээр өмнөхтэй харьцуулбал ямар өөрчлөлт гарч байна вэ?
-Хууль бусаар хөрөнгөжиж байгаа албан тушаалтны талаарх үндэслэл бүхий мэдээлэл АТГ-т олноороо ирэх болсон, энэ төрлийн мэдээллийн тоо жил бүр өсөх хандлагатай байна.
АТГ-аас албан тушаалтны ХОМ-ийг иргэдээс ирүүлсэн өргөдөл, гомдол мэдээллийн мөрөөр, мөн төлөвлөгөөт хяналт шалгалтын хүрээнд хянан шалгадаг. 2019 он гарсаар өнөөдрийн байдлаар нийт 120 орчим албан тушаалтны ХОМ-ийг нарийвчлан хянан шалгаад байна. Үүний 20 орчим хувийг иргэдээс ирүүлсэн гомдол мэдээллийн мөрөөр шалгасан.
Шалгалтын үр дүнд зөрчил гаргасан, орлого хөрөнгөө худал мэдүүлсэн 19 албан тушаалтанд хариуцлага тооцуулсан. Таван албан тушаалтныг нийтийн албанаас чөлөөлүүлсэн байна. Мөн өөрийн болон гэр бүлийн гишүүдийн орлого, хөрөнгийг хууль ёсны дагуу бий болгосныг үндэслэлтэй тайлбарлаж нотолж чадаагүй есөн албан тушаалтныг үндэслэлгүйгээр хөрөнгөжсөн гэх үндэслэлээр гэмт хэргийн шинжтэй гэж үзэн гүнзгийрүүлэн шалгаж байгаа.
2018 онд 21 албан тушаалтныг үндэслэлгүйгээр хөрөнгөжсөн гэх үндэслэлээр Мөрдөн шалгах хэлтэст шилжүүлж шалгасан.
-Сургууль, цэцэрлэгийн элсэлт, төгсөлттэй холбогдон эцэг, эхчүүдээс мөнгө хурааж байгаа тухай гомдлыг АТГ шалгаж байгаа юм билээ. Энэ талаар тодруулна уу?
-АТГ 2019 он гарсаар сургууль, цэцэрлэгийн хууль бус хандивтай холбоотой 42 гомдол, мэдээллийг иргэдээс хүлээн авч шалгаж шийдвэрлээд байна. Яг одоогоор хяналт шалгалтын ажиллагаанд хэд хэдэн сургууль, цэцэрлэгийн удирдлага эцэг, эхчүүдээс мөнгө төгрөг цуглуулсан тухай гомдол байгаа. Сонгинохайрхан дүүргийн 216 дугаар цэцэрлэг, 105 дугаар сургууль, Баянгол дүүргийн 179 дүгээр цэцэрлэг, Сүхбаатар дүүргийн 14 дүгээр цэцэрлэг гэх мэт.
Эдгээр нь ихэвчлэн хүүхэд элсүүлэхдээ 600 мянга хүртэлх төгрөгийн хандив авдаг, ой тохиолдуулан мөнгө хураасан, гэвч цугларсан мөнгөөр юу хийсэн нь тодорхойгүй гэсэн утгатай гомдол байна. Дээрх гомдлуудыг АТГ-ын Хяналт шалгалт, дүн шинжилгээний хэлтсээс хянан шалгаж байна. Хяналт шалгалтын шийдвэрлэлт, үр дүнгийн талаар бид тухай бүрт нь мэдээлнэ.
Энд нэг зүйлийг онцолж хэлэхэд, сургууль, цэцэрлэгүүдийн удирдлага эцэг, эхчүүдээс хууль бус хандив шаардахгүй байх ёстой. Хэрвээ ямар нэгэн байдлаар хандив тусламж авч цуглуулж байгаа бол нэн даруй АТГ-т мэдээлж, мэдэгдэхийг анхааруулъя. Манай сэтгүүлчид энэ талаар өргөн хүрээнд мэдээлэн сурталчилж, бусад сургууль, цэцэрлэгийн удирдлагад дохио санамж болгон хүргэх нь зүйтэй.
Хуулиар хориглосон хандив тусламж авах явдал хавтгайрсан ч зарим сургууль, цэцэрлэгийн захирал, эрхлэгч нар сайн туршлага үзүүлж байгаа. Жишээ нь, Сүхбаатар дүүргийн 35 дугаар сургуулийн захирал Д.Оюунгэрэл төгсөлтийн үеэр эцэг, эхчүүдээс мөнгө авахгүй байх тушаал гаргаж, уг тушаалыг чанд сахиулж ажилласан байна. Энэ бол бусдад үлгэр жишээ болохуйц сайн туршлага. Үүнийг АТГ онцлон сайшааж, бусад боловсролын байгууллагууд хэрэгжүүлж ажиллахыг уриалж байгаа.
-АТГ-аас “Авлигын эсрэг сургалт”-ыг өдөр бүр зохион байгуулж байгаа. Сургалтын онцлог, ач холбогдол нь юу вэ?
-Авлигатай тэмцэх үндэсний хөтөлбөрт заасан арга хэмжээг хэрэгжүүлэх зорилгоор “Олон нийтийн төв”-д 2018 оноос эхлэн авлигын эсрэг сургалтыг үе шаттайгаар явуулж байгаа. Гол онцлог нь төрийн албан хаагчдыг авлигын эрсдлээс урьдчилан сэргийлж, ёс зүйтэй ажиллах зан үйлд сургадаг. Өөрөөр хэлбэл, төрийн албан хаагчид авлига, албан тушаалын гэмт хэрэгт өртөхгүй ажиллах талаар суралцдаг юм.
Сургалтыг зөвхөн лекцийн түвшинд биш, онол төдий биш, практик дадлагыг байгууллага, салбарын онцлогт уялдуулан жишээ баримт дээр суурилсан хэлбэрээр явуулдаг.
Бас нэг чухал зүйл нь Эрүүгийн хуульд байгаа “Авлигын гэмт хэрэг” гэсэн бүлгийг тайлбарлан таниулж байна. Албан тушаалын хэргүүд хэлбэрийн бүрэлдэхүүнтэй болсон. Хэлбэрийн бүрэлдэхүүн гэж юуг ойлгох вэ, авлигын гэмт хэрэгт өртөхгүйн тулд төрийн албан хаагч юу мэдвэл зохих вэ зэрэг ялангуяа эрүүгийн хууль тогтоомжид орсон өөрчлөлт, шинэчлэлтэй холбоотойгоор практикт юуг анхаарч ажиллах вэ гэдэг сургалтуудыг хийж байгаа.
Сургалтад оролцож байгаа төрийн албан хаагчид мэдээгүйгээ мэдэж авлаа, ёс зүйн талаарх мэдлэг ойлголтыг шинэ түвшинд сонсож мэдлээ гэх зэргээр сургалтын чанарыг сайшаан үнэлж байгаа.
Нийгэм
Монгол Улсаас юникорн “төрүүлэх” суурийг тавилцах үндэсний зөвлөлийн анхдугаар хурал боллоо
Виртуал бүсэд бүртгүүлсэн мэдээллийн технологийн компаниудад татварын болон татварын бус 8 төрлийн дэмжлэг үзүүлэх шийдвэр гарсан.
Тэгвэл энэхүү дэмжлэгийг үзүүлэх, шалгуур үзүүлэлт болон журмыг нь гаргах Үндэсний зөвлөлийн анхдугаар хурал өчигдөр боллоо.
Хурлаар:
- Мэдээллийн технологийн үйлдвэрлэл, дэвшилтэт технологийг хөгжүүлэх стратеги төлөвлөгөө боловсруулах Ажлын хэсэг
- Виртуал бүсийн ажиллах журам, түүнд бүртгүүлсэн хуулийн этгээдэд татварын болон татварын бус дэмжлэг үзүүлэх тухай журмын төслийг боловсруулах Ажлын хэсгийн бүрэлдэхүүнийг баталлаа.
Ажлын хэсгийн гишүүдийг сонгохдоо мэдээллийн технологийн үйлдвэрлэлийг дэмжих тухай хуульд тухайлан заасан хуулийн этгээд болох шинжлэх ухаан, технологи, санхүү, татвар, жижиг дунд үйлдвэрлэл, инновацын асуудлаар дагнан үйл ажиллагаа явуулдаг төрийн болон хувийн хэвшлийн байгууллагын холбогдох мэргэжилтэн, судлаачдыг багтаажээ.
Үндэсний зөвлөл нь Монгол Улсад инновацын экосистемийг бүрдүүлэх, стартапыг дэмжих бодит орчныг бий болгох үүрэгтэй юм.
Анхдугаар хурлын үеэр Мэдээллийн технологийн үндэсний паркын захирал, Үндэсний зөвлөлийн Ажлын албаны дарга Ж.Золзаяа дэлхийн улс орнууд мэдээллийн технологийн компаниуддаа эдийн засгийн дэмжлэг үзүүлснээр тухайн улс орнууд ДНБ-дээ мэдээллийн технологийн салбарын эзлэх хувь хэмжээ, экспорт, хүний нөөцөө хэрхэн нэмэгдүүлж байгаа сайн жишгийг танилцуулж, дотоодын стартап компаниудад энэ төрлийн дэмжлэг үзүүлэх хууль эрх зүйн орчны бүрдсэн талаар мэдээлэл өглөө.
ЦХИХХ-ны сайд, Үндэсний зөвлөлийн дэд дарга Ц.Баатархүү: Мэдээллийн технологийн компаниудад хууль эрх зүйн талаас нь боломжийг нь нээж, Мэдээллийн технологийн үйлдвэрлэлийг дэмжих тухай хуулийг УИХ баталсан. Одоо эдийн засгийн дэмжлэг үзүүлэх ажлыг эхлүүлж байна.
Үндэсний зөвлөл нь цаашид Монгол Улсад инновацын экосистемийг бүрдүүлэх, стартапыг дэмждэг бодит орчныг бий болгох үүрэгтэй гэж ойлгох хэрэгтэй. Энэхүү зөвлөл нь виртуал бүсэд бүртгүүлсэн хуулийн этгээдэд татварын болон татварын бус дэмжлэг үзүүлэх шийдвэрийг гаргаж, УИХ болон Засгийн газарт танилцуулна. Иймд хүрээгээ зөв тодорхойлж, сонгон шалгаруулалтыг хүний оролцоогүйгээр хийх технологийг шийдлийг нэвтрүүлэх зарчмыг баримтлах шаардлагатай гэдгийг онцоллоо.
Түүнчлэн Монгол Улс төрийн үйлчилгээг цахимжуулах ажлыг хангалттай сайн хийсэн. Ebarimt болон E-mongolia-гийг далайд гарцгүй орнууд сонирхож байна. Төрд байгаа эх кодыг экспортлох, олсон орлогыг виртуал бүсэд төвлөрүүлнэ гэдгийг онцлов. Цаашид дижитал эдийн засгийг бий болгох, ДНБ-д мэдээллийн технологийн хувь хэмжээг нэмэгдүүлэх, Монгол Улсаас дэлхийн хэмжээний юникорн “төрүүлэх” суурийг өнөөдөр тавьж байна гэдгийг дурдав.
Мэдээллийн технологийн үсрэнгүй хөгжлийн өнөө үед дэлхийн улс орнууд өөр өөрсдийн амбицаа зарлаж байна. Тухайлбал, Япон улс 2030 он гэхэд робот техник, хиймэл оюун, IoT, кибер аюулгүй байдал зэрэг салбарууддаа анхаарч, жил бүр дижитал экспортыг 7 их наяд иенд хүргэх зорилт тавьсан бол Австрали улс дижитал худалдааг 30 хувь нэмэгдүүлэх зорилт тавьжээ. Харин Казахстан улсын Astana Hub нь технологийн экспортоо 2025 он гэхэд 500 сая ам.доллар, 2030 он гэхэд 1 тэрбум ам.долларт хүргэх зорилго тодорхойлсон байна.
Эдгээр улсууд дээрх зорилгодоо хүрэхийн тулд мэдээллийн технологийн компаниудад эдийн засгийн дэмжлэг үзүүлж байна.
АСТАНА ХАБ 2027 ОНД АНХНЫ ЮНИКОРН КОМПАНИА ДЭЛХИЙД ГАРГАНА
Астана Хаб нь 2018 онд байгуулагдаж, нэг жилийн дотор 35 сая ам.долларын орлогын олж төвлөрүүлсэн байна. Тус улс нь 2023 онд мэдээллийн технологийн экспортоо 80 гаруй хувиар өсгөж, 25,000 ажлын байр шинээр бий болгож, 665 сая ам.долларын хөрөнгө оруулалтыг татаж чаджээ. Астана Хаб 2027 онд анхны юникорн компаниа төрүүлэхээр ажиллаж байна. Тэд өөрсдийнгөө “Технологийн хаб” хэмээн тодорхойлж, олон улсад амбицаа зарлаад байна.
УЗБЕКИСТАН УЛС ОЛОН УЛСАД “АУТСОРСИНГ ХАБ” ГЭДГЭЭ ЗАРЛАЖЭЭ
Узбекистан улсын мэдээллийн технологийн экспорт нь 2023 онд 343 сая ам.долларт хүрчээ. Тэд өөрсдийгөө олон улсад “Аутсорсинг хаб” хэмээн тодорхойлсон бөгөөд 2030 он гэхэд 300,000 ажлын байрыг бий болгож, экспортоо 5 тэрбум ам.долларт хүргэх тооцооллыг гаргажээ.
МОНГОЛ УЛСЫН ДНБ-Д IT САЛБАРЫН ЭЗЛЭХ ХУВИЙГ НЭМЭГДҮҮЛНЭ
Монгол Улсын хувьд ДНБ-д харилцаа холбоо, мэдээллийн технологийн салбарын 3.2 хувийг эзэлж байгаа бөгөөд цаашид энэ хувь хэмжээг нэмэгдүүлэх, дижитал эдийн засгийг бий болгоход дээрх үндэсний зөвлөлийн үүрэг чухалд тооцогдож байна.
Үндэсний зөвлөлийн даргаар Монгол Улсын Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ, дэд даргаар ЦХИХХ-ны сайд Ц.Баатархүү, Ажлын албаны даргаар МТҮП-ын захирал Ж.Золзаяа нар ажиллаж байна гэж Цахим хөгжил, инновац, харилцаа холбооны яамнаас мэдээллээ.
Нийгэм
Б.Одбаяр: Ирэх оноос хотын гол гудамж, замуудын явган замыг стандартын дагуу өргөтгөн шинэчилнэ
УБЗАА-наас 2022-2024 онд 150 мянга орчим ам метр явган замыг шинэчлэн засварлаж, өргөтгөсөн.
Тухайлбал, энэ онд УБЗАА-наас 28,300 ам метр, НЗХГ-аас 10 мянган ам метр явган зам шинэчилж, замын нөхөн сэргээлттэй холбоотойгоор 13 мянган ам метр буюу нийт 51 мянга гаруй ам метр явган зам засварласан байна. Энэ талаар холбогдох албаны мэргэжилтнүүдээс тодрууллаа.
УБЗАА-ны Тохижилт, хог хаягдлын удирдлагын газрын дарга Г.Билгүүн “2022 онд УБЗАА-наас нийслэлийн хэмжээнд 66 мянга орчим ам метр стандартад нийцэхгүй буюу гөлгөр гадаргуутай явган зам байгааг судалгаагаар тогтоосон. Эдгээр замын ихэнх нь Бага тойруу, Энхтайваны өргөн чөлөө, Самбуугийн гудамж зэрэг хотын төвийн хэсгээр байгааг тогтоож байв. Энэ хүрээнд 2024 онд нийслэлийн Засаг даргын зүгээс эдгээр шаардлагад нийцэхгүй байршлуудын явган замыг нэг стандарттай болгон, барзгар гадаргуутай чулуугаар хийх шийдвэрийг гаргасан. Ийнхүү өнөөдрийн байдлаар таван багц ажлын худалдан авах ажиллагааны гүйцэтгэгч нь шалгарсан бол үлдсэн дөрвөн багц ажлын худалдан авах ажиллагааг зарлаад буй” гэв.
НЗХГ-ын дарга Б.Одбаяр “Ирэх оноос хотын гол гудамж, замуудын явган замыг стандартын дагуу өргөтгөн шинэчилнэ. Ингэхдээ хөдөлгөөний аюулгүй байдал, холболт, өргөн, гадаргуун барзгаржуулалт зэрэг үндсэн дөрвөн шаардлагыг тавина. Иж бүрэн гудамжны төлөвлөлтийн хүрээнд авто зам, ногоон байгууламж, явган зам, барилга гэсэн дарааллыг баримтлах юм. Мөн зам хариуцагчийн тогтолцоог бий болгохоор төлөвлөж байна. Ингэснээр явган зам эвдэрсэн тохиолдолд тухай бүрд нь шуурхай засварлах боломж бүрдэж буй. Түүнчлэн ажлын талбайн нарийвчилсан зохион байгуулалтын төлөвлөгөөг гаргаж явган зам хийж байгаа талбайг гүйцэтгэгч аж ахуйн нэгж авах юм. Ингэхдээ тухайн талбайг хаах тохиолдолд хөдөлгөөн зохион байгуулалтыг зайлшгүй хийж, явган зорчигчийн саадгүй зорчих нөхцөлийг бүрдүүлсэн байх гэдэг шаардлагыг тавина” гэлээ.
Ташрамд, өмнө нь Хот, тосгоны төлөвлөлт, барилгажилтын норм ба дүрэмд явган замын өргөн хамгийн багадаа нэг метр байна гэж заасан нь хоёр ба түүнээс дээш хүн зэрэг зорчиход хүндрэлтэй байв. Харин цаашид явган замыг хамгийн багадаа хоёр метр өргөнтэй болгон шинэчилнэ. Явган замыг илүү өргөн болгож, зорчиход таатай болгосноор аж ахуйн нэгжүүдээр үйлчлүүлэх үйлчлүүлэгчид олширч, орлого нэмэгддэг аж.
Нийгэм
Хөвсгөл аймгийн Галт суманд газар хөдөлжээ
Хөвсгөл аймгийн Галт сумын нутагт өнөөдөр буюу арваннэгдүгээр сарын 28-ны 04:34:37 цагт газар хөдөлжээ.
Газар хөдлөлт 5.6 магнитудын хүчтэй байсан байна.
Одоогоор газар хөдлөлтийн улмаас учирсан хохирол бүртгэгдээгүй гэж ОБЕГ-аас мэдээллээ.
-
Нийгэм20 цаг өмнө
Ажил олгогч, ажилтны хоорондын хөдөлмөр эрхлэлтийн харилцааны зөв соёлыг төлөвшүүлэх 35 мэргэшсэн зөвлөх бэлтгэж байна
-
Нийгэм1 цаг өмнө
Монгол Улсаас юникорн “төрүүлэх” суурийг тавилцах үндэсний зөвлөлийн анхдугаар хурал боллоо
-
Улс төр20 цаг өмнө
ЗГ: Дөрвөн улирлын турш жуулчин хүлээн авах боломжийг бүрдүүлнэ
-
Улс төр20 цаг өмнө
Болзошгүй хүндрэлийг тооцоолон өвөлжилтийн бэлтгэлийг тасралтгүй хангах шаардлагатайг анхаарууллаа
-
Нийгэм2 цаг өмнө
Хөвсгөл аймгийн Галт суманд газар хөдөлжээ
-
Нийгэм2 цаг өмнө
Б.Одбаяр: Ирэх оноос хотын гол гудамж, замуудын явган замыг стандартын дагуу өргөтгөн шинэчилнэ
-
Дэлхий дахинд30 мин өмнө
БНСУ-д 117 жилийн дараа 16.5 см зузаан цас оржээ