Улс төр
“Үндсэн хуульд оруулах нэмэлт, өөрчлөлтөөр ард нийтийн санал асуулга явуулах бол аравдугаар сар хүрнэ”
УИХ дахь МАН-ын бүлэг гурван асуудлаар хэлэлцэж, шийдвэр гаргалаа. Шийдвэрийн талаар УИХ дахь МАН-ын бүлгийн дарга Д.Тогтохсүрэн, УИХ дахь МАН-ын бүлгийн дэд дарга Я.Содбаатар, Б.Саранчимэг, Ажлын албаны дарга Н.Энхтайван нар мэдээлэл хийлээ.
Тодруулбал, Үндсэн хуулийн нэмэлт өөрчлөлтийн төсөл, Засгийн газрын мөрийн хөтөлбөрийн хэрэгжилтийн байдал, ажлын хэсэг байгуулах зэрэг асуудал юм. УИХ дахь МАН-ын бүлгийн дарга Д.Тогтохсүрэн “Монгол Улсын Үндсэн хуульд нэмэлт өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийг өнгөрсөн долоо хоногт УИХ-ын 64 гишүүн өргөн барьсан. Хуулийн төслийг энэ долоо хоногоос хэлэлцэж эхэлнэ. Иймд бүлгийн хуралдаанаар авч хэлэлцэж, бүлгийн гишүүд 100 хувийн саналаар дэмжлээ.
Гэхдээ гишүүд МАН-ын 2016 оны сонгуулийн мөрийн хөтөлбөрт Үндсэн хуулийн өөрчлөлтийг ард түмнээсээ асуух зарчмаар явуулна гэж оруулсан учраас санал авах нь зөв гэж үзсэн. Өөрөөр хэлбэл, УИХ Үндсэн хуульд нэмэлт өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийг хэлэлцэнэ, харин батлахдаа ард нийтээс санал авах нь зөв гэж шийдвэрлэсэн. Хуулийн төслийг хэлэлцэх үе шат нь энэ долоо хоногоос эхэлж, ард нийтээс санал асуулга авна гэж үзвэл аравдугаар сар хүртэл үргэлжилнэ.
Дараагийн хэлэлцсэн асуудал бол Засгийн газрын мөрийн хөтөлбөрийн хэрэгжилт байлаа. Өнгөрсөн тавдугаар сарын эхээр бүлгийн хурлаар Засгийн газрын мөрийн хөтөлбөрийн хэрэгжилтийг авч хэлэлцээд, Бүлгийн дэд дарга Я.Содбаатараар ахлуулсан ажлын хэсэг байгуулсан.
Ажлын хэсэг сар шахам ажиллаж Засгийн газрын мөрийн хөтөлбөрийн үнэлгээ, дүгнэлт, цаашид анхаарах ёстой шийдлүүдийг өнөөдрийн хуралдаанаар хэлэлцсэн. Маргааш Төрийн байгуулалтын байнгын хорооны хуралдаанаар хэлэлцүүлж шийдвэр гаргах нь зөв гэж үзлээ.
Гурав дахь асуудал нь өнгөрсөн долоо хоногт Ерөнхийлөгч Захиргааны ерөнхий хуульд нэмэлт өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөлд хориг тавьж, УИХ хүлээж авсан. Хориг тавьсан учраас төсөл бэлтгэх ажлын хэсэг байгуулна. Ажлын хэсгийг Х.Нямбаатар гишүүн ахалж ажиллахаар болсон” гэв.
Хурлын дараа сэтгүүлчдийн асуултад хариуллаа.
-Хаврын чуулган хугацаандаа завсарлаж чадах уу?
Д.Тогтохсүрэн:-Хаврын чуулганаар Үндсэн хуулийг хэлэлцэнэ. Үндсэн хууль нь дөрвөн хуулиар зохицуулагддаг. Хуулийн төслийг хэлэлцэх хугацааг авч үзэхээр хаврын чуулганд багтахгүй. Хэлэлцэж байгаад хаврын чуулганаа хааж, ээлжит бусаар хуралдах шаардлага үүсч байна. Ард нийтээр хэлэлцүүлэхгүй УИХ баталлаа гэж үзэхэд долоодугаар сарын 25 хүрнэ. Санал асуулга авлаа гэж үзэхэд аравдугаар сар гарах байх. Бүлгийн хурлаар гишүүд ард нийтээс санал авах нь зөв гэдэгт санал нэгдсэн.
-Засгийн газрын мөрийн хөтөлбөрийн биелэлт одоо хэдэн хувьтай байна вэ?
Я.Содбаатар: -2016-2020 оны Засгийн газрын мөрийн хөтөлбөрийг нэлээд нарийн дүгнэж байгаа. Засгийн газар анх ирүүлэхдээ 50.4 хувийн биелэлттэй байна гэж үзсэн. ЗГХЭГ анх 68 хувийн биелэлттэй ирсэн. Яг бодитой газар шорооны ажил эхлээд хүний гарт баригдахаар ажлуудыг хийсэнд тооцож дүгнэлтээ гаргасан. Өмнөх парламентын дүгнэдэг жишгээр авч үзвэл 60 гаруй хувьтай байгаа юм.
Хэдийгээр ТЭЗҮ хийгдсэн ч хэрэгжих хугацаа нь 2020 оны нэгдүгээр сараас гэж байгаа бол 0 хувийн биелэлттэй гэж үзсэн. Гурван чиглэлд Засгийн газрын мөрийн хөтөлбөрийн хэрэгжилт харьцангуй сайн байна гэж гарсан. Макро эдийн засгийн үзүүлэлт эрс сайжирсан.
Тухайлбал, ДНБ-ий өсөлт 2016 онд 1.2 хувьтай байсан бол 2018 оны жилийн эцсээр 6.9 хувьтай, 2019 оны нэгдүгээр улирлын байдлаар 8.6 хувьтай гарч байна. Гадаад валютын нөөц 2016 оны долдугаар сард 1.2 тэрбум байсан бол энэ оны дөрөвдүгээр сарын байдлаар 3.8 тэрбум ам.долларт хүрсэн, төсвийн тэнцэл 2016 онд 3 их наядаар тасарч байсан бол энэ онд нэмэх гарсан.
2016 онд 18 цэцэрлэг ашиглалтад оруулж байсан бол 2019 онд 132 сургууль ашиглалтад оруулах гэж байна. Харин 2016 онд 15 ЕБС ашиглалтад оруулж байсан бол 2019 онд 63-ыг ашиглалтад оруулахаар бэлтгэж байна.
-Үндсэн хуулийг хэлэлцэхэд шаардлагатай зардлын талаар мэдээлэл өгнө үү?
Д.Тогтохсүрэн:-Одоогоор зардлын асуудал яригдаагүй, хуулийн төслийг дөнгөж өргөн бариад байна. Мэдээж ард нийтийн санал асуулга явуулбал зардал гарна. Үүнтэй холбоотой асуудлыг СЕХ, УИХ-ын Тамгын газраас бэлтгэж байгаа. УИХ-аар хэлэлцэж шийдвэрлэнэ.
Улс төр
“Анхдугаар Үндсэн хуулийн мөн чанар, агуулга, ач холбогдол” сэдвээр улс орон даяар хичээл зааж байна
Монгол Улсын Их Хурал 2023 онд Бүгд Найрамдах Улсыг тунхаглаж, анхдугаар Үндсэн хууль баталсны 100 жилийн ойг тэмдэглэх тухай 64 дүгээр тогтоолыг баталсан билээ.
Уг тогтоолоор Үндсэн хуулиа эрхэмлэн дээдлэх үзэл санааг иргэдэд тайлбарлан таниулах ажлыг зохион байгуулахыг Ойг тэмдэглэн өнгөрүүлэх ажлыг зохион байгуулах Ажлын хэсэгт даалгасан юм.
Монгол Улсын Их Хурлын 2023 оны 64 дүгээр тогтоолыг хэрэгжүүлэх хүрээнд Монгол орон даяар 21 аймаг, нийслэлийн өмчийн бүх хэлбэрийн ерөнхий боловсролын сургуулийн 2024 оны 11 дүгээр сарын 25-ны өдрийн эхний цагийн хичээлийг “Анхдугаар Үндсэн хуулийн мөн чанар, агуулга, ач холбогдол” сэдвийн доор байгуулахаар шийдвэрлэсэн.
Энэхүү хичээлийг сурагчдад Үндсэн хуулийн ач холбогдол, Монгол Улсын үндсэн хууль, үндсэн хуульт ёсны хөгжлийг таниулж, тэдний үндсэн хууль, төрт ёсоо дээдлэх, эх оронч үзэл санааны төлөвшлийг дэмжих зорилгоор зохион байгуулах гэж байна. Улс орон даяар нэг зэрэг зохион байгуулах хичээлд ерөнхий боловсролын 885 сургуулийн 26.228 бүлгийн нийт 797.905 суралцагч хамрагдана.
Хичээл 2024 оны 11 дүгээр сарын 25-ны өдрийн 08.00 цагт эхлэх бөгөөд нийслэлийн 314, аймаг, сум, багийн 567, бусад 4 сургуулийн бага, дунд, ахлах ангийн сурагчид хамрагдах юм.
Бага ангийн сурагчдад заах хичээлийн агуулгад Үндсэн хуулийн тухай, Үндсэн хууль ба бидний эрх, эрх чөлөө, Үндсэн хууль ба бидний үүрэг гэсэн сэдэв багтсан бол, дунд ангийн сурагчидтай Үндсэн хууль гэж юу вэ гэсэн сэдвээр хэлэлцүүлэг өрнүүлэхээс гадна Монгол улсын Үндсэн хууль, түүний бүтэц, баталсан түүх, хүний эрх, эрх чөлөө, иргэний үндсэн ба журамт үүргийн талаар тайлбарлан таниулахаар хичээлийн агуулгад тусгасан байна.
Ахлах ангийн сурагчидтай Монгол Улсын Үндсэн хууль бидний амьдралд яагаад тийм чухал вэ сэдвээр ярилцан, Монгол Улсын тусгаар тогтнол, Төрийн дуулал, хэн нэгнээс үл хамааран өөрийн үзэл бодлоо илэрхийлэх эрх чөлөө хийгээд, Үндсэн хуулиар олгогдсон бусад эрхийн талаар хэлэлцэнэ хэмээн Улсын Их Хурлын Хэвлэл мэдээллийн газраас мэдээллээ.
Улс төр
Боомтын сайд “Тавантолгой төмөр зам” ХХК-ийн үйл ажиллагаатай танилцав
Улс төр
Дата, өгөгдлийн бие даасан байдлыг бүрдүүлнэ
Цахим хөгжил, инновац, харилцаа холбооны сайд Ц.Баатархүү Канад Улсаас Монгол Улсад суугаа Онц бөгөөд Бүрэн эрхт Элчин сайд хатагтай Сандра Шуфани болон Канадын ГХЯ-ны Энэтхэг-Номхон далайн бүс нутгийг хариуцсан худалдааны Ерөнхий төлөөлөгч Пол Топпил, Blackberry компанийн төлөөлөл Мааз Ясин нарыг хүлээн авч уулзлаа.
Цахим хөгжил, инновац, харилцаа холбооны сайд Ц.Баатархүү “Монгол Улсын Засгийн газрын 2024–2028 оны үйл ажиллагааны хөтөлбөрт хиймэл оюун, их өгөгдөл зэрэг дэвшилтэт технологийг бусад салбарт нэвтрүүлэх, инновац, гарааны бизнес эрхлэгчдийг дэмжих, хүний нөөцийг чадавхжуулах зэрэг үндэсний хэмжээний томоохон ач холбогдолтой арга хэмжээ, төсөл хөтөлбөрүүдийг хэрэгжүүлэхээр тусгасан. Мөн Кибер аюулгүй байдал, цахим хөгжилд ихэд анхаарч, эрсдэлийн түвшнийг тодорхойлохоор олон байгууллагатай хамтран ажиллаж байна. Мэдээллийн технологийн хүний нөөцийг чадавхжуулах шаардлага их байгаа тул кибер аюулгүй байдлын чиглэлээр мэргэжилтэн бэлтгэхэд Канадын их, дээд сургуулиудтай хамтрах, хамтарсан хөтөлбөрийг МУИС, ШУТИС дээр түшиглэн байгуулах чиглэлээр хамтран ажиллахыг хүсэж байна. Түүнчлэн цахим эдийн засгийг хөгжүүлэхэд анхаарч, Мэдээллийн технологийн үйлдвэрлэл, инновацид түшиглэсэн бараа бүтээгдэхүүнийг экспортлох нөхцөлийг бүрдүүлж, УИХ-аас хууль баталсан. Цаашид энэ салбарт хамгийн ээлтэй улс болохыг зорьж байна. 2027 онд Үндэсний хиймэл дагуулаа хөөргөж, сансрын эдийн засгийг хөгжүүлэх амбицтай байна. Мөн дрон туршилтын бүс байгуулах бэлтгэл ажилдаа орсон” хэмээн ярилаа.
Талууд хоёр улсын программ хангамж үйлдвэрлэгч хоорондын хамтын ажиллагааг өргөжүүлэх, ялангуяа үүлэн тооцоолол чиглэлээр хамтран ажиллах сонирхолтой байгаагаа илэрхийлэв. Хиймэл оюун, их өгөгдөл, машин сургалт гэх мэт орчин үеийн технологийг төрийн үйлчилгээнд ашиглах талаар xамтарсан төсөл хэрэгжүүлэх боломжийг судлан үзэхээ сайд Ц.Баатархүү илэрхийлэв.
Канадын ГХЯ-ны Энэтхэг-Номхон далайн бүс нутгийг хариуцсан худалдааны Ерөнхий төлөөлөгч Пол Топпил “Канадын Засгийн газраас хоёр жилийн өмнө Энэтхэг, Номхон далайн бүс нутаг руу чиглэсэн стратегиа зарласан. Энэ хүрээнд тус бүс нутаг дахь улсуудтай харилцаагаа өргөжүүлэхийг хүсэж байна. Цахим аюулгүй байдал ардчилсан улсуудын хувьд олон сорилтыг дагуулж байна. Энэ чиглэлд Монгол Улсын Засгийн газартай хамтарч ажиллахдаа таатай байх болно. Мөн манай улсын Blackberry компани энэ чиглэлд найдвартай, дэвшилтэт технологийг Засгийн газруудад санал болгож байна” гэж онцоллоо.
Канад Улс нь мэдээллийн технологийн салбарт үндэстэн дамнасан компаниуд болон үндэсний хэмжээний олон компаниудтай. Тэдгээр компаниудыг дэмжин хөгжүүлэх чиглэлээр арвин туршлагатай аж.
“Blackberry” компанийн төлөөлөгч Мааз Ясин “Blackberry компани аюулгүй харилцаа холбоо, цахим аюулгүй байдлын чиглэлд анхаарч ажиллаж байна. Бизнесийнхээ үйл ажиллагааг цахим аюулгүй байдлыг хангахад чиглүүлж, дэвшилтэт технологийг хөгжүүлсэн. Энэхүү технологийг АНУ, GREAT 7, НАТО-тай хамтран ажиллаж байна. Улмаар Азийн цахим хөгжлийг түүчээлэгч улсуудтай хамтрахыг зорьж байна. Ингэхдээ Засгийн газруудад дата мэдээллийн бие даасан байдлыг санал болгож байгаа юм” гэж ярилаа гэж Цахим хөгжил, инновац, харилцаа холбооны яамнаас мэдээллээ.
-
Улс төр5 цаг өмнө
“Анхдугаар Үндсэн хуулийн мөн чанар, агуулга, ач холбогдол” сэдвээр улс орон даяар хичээл зааж байна
-
Нийгэм7 цаг өмнө
Ой модны салбар үүсэж хөгжсөний 100 жилийн ойн барилдаанд улсын начин Л.Энхсаруул түрүүллээ
-
Энтертайнмент6 цаг өмнө
Циркийн уран нугараач Э.Лхагва-Очир Алтан цомын эзэн боллоо
-
Энтертайнмент6 цаг өмнө
“Болор цом-42” наадамд оролцох найрагчдын нэрс тодорлоо
-
Нийгэм7 цаг өмнө
Т.Даваадалай: Автомашины импортыг хязгаарлаагүй, улсын дугаар авах шалгуур үзүүлэлтээ л биелүүлэх ёстой
-
Улс төр5 цаг өмнө
Боомтын сайд “Тавантолгой төмөр зам” ХХК-ийн үйл ажиллагаатай танилцав
-
Нийгэм7 цаг өмнө
Аюулт үзэгдэл, ослын 115 удаагийн дуудлагаар үүрэг гүйцэтгэжээ
-
Нийгэм7 цаг өмнө
Улс тунхагласны баяраар зарим хилийн боомтууд амарна