Connect with us

Улс төр

Ч.Улаан: ТЭДС-аас зээл авсан ААН-үүдийг шүүхэд өгнө

Нийтэлсэн

-

Хүнс хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн (ХХААХҮ) сайд Ч.Улаантай ярилцлаа.

ХАА-н салбарт баримтлах таны бодлого?

-Ноолуурын үнэ өнгөрсөн онд харьцангуй гайгүй байлаа. Махны үнэ өссөн нь малчдад бас үр өгөөжөө өгсөн гэж бодож байна. Харин арьс шир, ноос нь үнэгүй болсон гээд эерэг, сөрөг зүйл их бий. Тэгэхээр би баримтлах бодлогоо товчхон тодорхой хэлье. Малчид, тариаланчдын үйлдвэрлэж байгаа бүтээгдэхүүний үнийг өсгөх, тогтвортой байлгах зорилго тавьсан. Учир нь үйлдвэрлэж буй бүтээгдэхүүний үнэ ханш нь савлах, унах зэргээс шалтгаалж тэдний амьдрал доройтохоос сэргийлэх бодлого чухал юм.

Энэ нь малчид, тариаланчдаас өөрсдөөс нь бас хамааралтай. Яагаад гэвэл мал сүргээ адгуулж, тоо толгойгоор нь өсгөхийн хажуугаар түүхий эдээ чанарын шаардлага хангаж, стандартад нийцүүлж бэлтгэх, сүү саалиа бүрэн ашиглах асуудал бас бий. Тэгээд энэ бүтээгдэхүүнээ дотоод гадаадын зах зээлд үнэ хүрч борлож байх нөхцөлийг нь бүрдүүлж өгөхөд манай яам анхаарах ёстой юм. Эхний ээлжинд дотоодын зах зээлийн хамрах хүрээг нэмэгдүүлж өгөх ёстой. Дээрээс нь гадаадад гаргах боломж нөхцөлийг бүрдүүлж өгөх хэрэгтэй. Энгийн жишээ татъя. Манай улс 66 сая толгой малтай. Малын тоо толгой өсч байгаа нь сайн ч, бэлчээр хүрэлцэхгүй сул талтай.

Ингээд өвөл нь цаг хүндэрч өвс тэжээл дутагдлаа гэдэг асуудал гарч ирдэг. Тэгвэл энэ байдлаа зохицуулах арга бас бий. Бид малаа эдийн засгийн байнгын эргэлтэд оруулах шаардлага тулгарч байгаа юм. Монгол Улс жилд 20 сая толгой мал эдийн засгийн эргэлтэд оруулах бололцоотой. Үүний 10 саяыг нь дотоодын зах зээлд хэрэглэж байгаа. Үлдсэнийг нь экспортод гаргах боломж бий. Энэ хэрээр малчдын орлого өснө. Цаана нь тэр 20 малын арьс, шир, ноос ноолуур гээд түүхий эд гарна. Үүнийг боловсруулах үйлдвэрүүдээ сэргээх, хөгжүүлэх асуудал гарч ирэх нь мэдээж.

– Малчдыг  ХААН банкны малыг л маллаж байна гэх боллоо?  

-Монгол Улс өнгөрсөн оны мал тооллогоор 66.2 сая толгой малтай байсан. Ингээд хавар нь 18 сая төл бойжуулж авсан. Тэгэхээр оны дундуур Монгол Улсын мал 80 сая давсан гэсэн үг. Харин арванхоёрдугаар сарын мал тооллогоор 66.5 сая толгой боллоо. Үүнээс харахаар 16-17 сая толгой мал эдийн засгийн эргэлтэд орсон тооцоо гарч байгаа биз. Тухайлбал, 2018 онд 50 гаруй мянган тонн мах экспортод гарсан. Энэ хэрээр малчдын орлого нэмэгдлээ. Тэгэхээр мах үйлдвэрлэлийг дотоод, гадаадын зах зээлд нэмэгдүүлэх боломж манай улсад байна. Ингэвэл малчид орлогоо хуримтлуулах нөхцөл бүрдэнэ. Үүнийхээ хүүгээр амьдралаа тэтгэх бололцоотой. Ингэхгүй болохоор малчид малаа борлуулах зах зээл нь хумигдаж үнэ ханш нь унадаг. Өвөлд нь олон мал онд оруулах гэж байгаа мөнгө, төгрөгөө өвс, тэжээлд өгөөд дуусдаг тал бий. Энэ байдлаас гарах шаардлага, бас боломжтой.

Махны үнэ өдрөөс өдөрт нэмэгдэж, тэр хэрээр  хот, суурин газрын иргэдэд хүнд цохилт болдог. Энэ хаврын тухайд?

-Махны үнэ нэгдүгээр сарын эхээр өсч дуулиан болсон. Захуудаар яваад үзэхэд зарим газарт үхрийн нэг кг мах 13 мянган төгрөгт хүрсэн байлаа. Хонины мах 10 мянган төгрөгт хүрсэн. Үүнээс хойш зохицуулалтын арга хэмжээ авсан. Одоо зах зээлд махны үнэ харьцангуй тогтворжлоо. Ямааны ястай мах 6000, үхрийнх 9000 орчим болж байна. Үнийн энэ өсөлт нийлүүлэлттэй холбоотой. Тухайн үед урд хөршийнхөн их хэмжээгээр авлаа. Төрийн зохицуулалт алга гэсэн яриа гарсан. Хууль зөрчсөн бол буруу. Махыг экспортод гаргаж байвал буруу биш. Судалгаагаар дундын зуучлал орох үед нэг кг махны үнэ 2-3 мянган төгрөгөөр нэмэгдэж байгаа юм. Тэгэхээр малчдаас дөрвөн мянган төгрөгөөр нэг кг мах авчхаад хот суурин газарт, хүнсний зах дээр долоон мянган төгрөг болж ирээд байна. Зах зээлд малчид өөрсдөө шууд нийлүүлэхэд харьцангуй гайгүй үнээр хэрэглэгч авдаг. Гэтэл тэдний замыг ченжүүд амдаад авдаг шүүмжлэл бас бий. Малчин арай ахиу үнэ санал болгосон хүнд бүтээгдэхүүнээ борлуулж байгаа нь буруу биш. Ийм учраас малчдын бүтээгдэхүүнийг бага зардлаар эцсийн хэрэглэгчид хүргэх асуудлыг шийдвэрлэх шаардлага тулгарч байгаа юм. Түүхий эд, махны тээвэрлэлт, хадгалалт, борлуулалтын нэгдсэн оновчтой сүлжээ бий болгох зорилт гаргаад байгаа. Өнөөдөр бодит ажил болсон нь Хөдөө аж ахуйн биржийн систем болж байна. Үүнийг цааш нь боловсронгуй болгох хэрэгтэй. Нэг жишээ хэлье. Ноос нэг хэсэг үнэгүйдсэн. Тэгээд дотоодын үйлдвэрт тушаасан нэг кг ноосонд 1000 төгрөгийн урамшуулал өгч эхэлсэн. Өнөөдөр үүнд гажуудал үүссэн. Ноосоо өгсөн малчинд урамшуулал нь очихгүй байна. Урамшуулал бодох явцад гажуудал гарч байгаа. Үүнд Төрийн бус байгууллагуудыг оролцуулдаг. Гэтэл тэр нь танил талдаа өгдөг гэсэн асуудал гарч эхэлсэн. Хамгийн гол нь бид угаах үйлдвэрт тушаасан ноосонд урамшуулал өгч байна. Тэр нь угаагдаад эцсийн бүтээгдэхүүн бололгүй экспортод гарах болжээ. Иймд урамшуулал олгоход тулгарч буй гажуудлыг арилгах нь чухал юм. Ингээд дотоодод бүтээгдэхүүн болж байгаа ноосыг урамшуулах ёстой. Үүнээс гадна ноосны урамшууллын хэмжээг бас харж үзэхээр судалгаа хийж байгаа.

-Тэгвэл энэ судалгаа хэзээ дуусах бол. Энэ оны ноос бэлтгэлд урамшууллын шинэ систем нэвтэрнэ гэж ойлгож болох уу?

-Энэ жилийн ноос бэлтгэл шинэ систем оруулна. Тэгэхээр дотоодын үйлдвэрлэлд тушааж, эцсийн бүтээгдэхүүн болж байгаа ноосны урамшуулал нэмэгдэнэ. Одоо олгож буй урамшуулал нь нэг кг ноосонд 1000-2000 төгрөг гэж тогтоосон. Ийм учраас дээд хэмжээнд нь хүргэж нэмэгдүүлэх бололцоо Засгийн газарт бий.

-Махны экспорт ярихад мал эмнэлгийн үйлчилгээний асуудал заавал гарч ирдэг. Мал эмнэлгийн үйлчилгээг хэрхэн зохион байгуулж байна вэ?

-Ард иргэдийн хүнсний аюулгүй байдлыг хангах, мах экспортолно гэвэл малаа л эрүүлжүүлэх ёстой. Мал амьтны эрүүл мэндийн тухай хууль, Малын генетек нөөцийн тухай хууль батлагдсан. Эдгээр хуулийн дагуу мал эмнэлгийн үйлчилгээг улсын хэмжээнд төрийн босоо тогтолцоотой болгосон. Энэ нь хувийн мал эмнэлгийн салбартай хамтарч ажиллахад төрийн оролцоо зохицуулалтыг оруулж өгсөн. Манай улс онцлогтой. Мал бол үндэсний баялаг. Тэгээд Үндсэн хуульд Төрийн хамгаалалтад байна гээд заасан юм. Иймд малыг эрүүл байлгах ачааг бас төр үүрэлцдэг. Малыг эрүүлжүүлэх, вакцин тариа хийх зардлыг төрөөс олгож байгаа. Тэгэхээр ажил гүйцэтгүүлж байгаа мал эмнэлгийн ажлыг хянаж малыг эрүүлжүүлэх ажлыг энэ оноос эрчимтэй зохион байгуулна. Оны эхэнд таван аймагт ажлын хэсэг ажилласан. Тэгээд мал эмнэлэг үржлийн албыг тусад нь бие даан гаргах болсон.

-Малын тоо толгой хэт өссөн нь бэлчээр доройтох нэг шалтгаан болсон гэдэг. Иймд малын хөлийн татвартай болгох хэрэгтэй гэж байгаа. Ийм татвар авах ёстой юу?

-Малын хөлийн татвартай болсноор бэлчээрийн доройтлын асуудлыг бүрэн шийдэж чадахгүй. Багасгаж магадгүй. Харин малаа эрчимжүүлж тоо толгойг нь оновчтой тогтоох шаардлага бий. Нөгөө талаас бэлчээрийн хамгаалалт, арчилгааг сайжруулах хэрэгтэй. Тухайлбал, ашиглах хуваарь гаргах, худаг ус гаргаж шинэ бэлчээр эргэлтэд оруулах асуудал байгаа юм.

-Хаврын тариалалт удахгүй эхэлнэ. Гэтэл Тариалан эрхлэлтийг дэмжих сангаас зээл авсан нөхдүүд асуудал үүсгэсэн гэж байгаа. Энэ талаар тодорхой мэдээлэл өгнө үү?

-Зээлээ төлөхгүй удсан асуудал гарч байгаа. ХХААХҮ-ийн сайдын эрхлэх ажлын хүрээнд гурван том сан бий. Нэг нь хүн бүрийн танил болсон ЖДҮХС, дараагийнх нь Тариалан эрхлэлтийг дэм­жих сан (ТЭДС), тэгээд Мал хам­гаалах сан (МХС) байна. Эх үүс­вэр чамлахааргүй юм. Бид ТЭДС, МХС-ийн үйл ажиллагааг нарийвчлан судалж үзсэн. Эг нь эдгээр сан газар тариалан, мал аж ахуйн үйлдвэрлэлийг тодорхой хэмжээгээр дэмжиж туслах үүрэгтэй. Тухайлбал, үрээ авч чадахгүй байгаа тариаланчид үрийг нь зээлээр өгдөг. Тэгээд намар ургацаа хураасны дараа төлдөг. Техникийн шинэчлэлт хийхэд нь бөөнөөр нь хямдхан авч ирээд гэрээний үндсэн дээр олгодог. Ингээд бүтээгдэхүүнээ борлуулсан үнэ өртгөөс суутган авдаг журамтай. Тариаланчдад ингэж дэмжлэг үзүүлэн ажиллаж байгаа.

Гэтэл ТЭДС, МХС-д нэлээдгүй хэмжээний өр үүссэн байна. Зээл авсан аж ахуйн нэгжүүд түүнийгээ төлөхгүй тав, арван жилээр хугацаа хэтэрсэн томоохон өрнүүд ч бий. Энэ бүгдийг тооцон гаргасан. Одоо шүүхэд хандана. Түрүүчийг нь шүүхэд өгч байгаа. Бизнесийнх нь нөхцөл байдалд халдахаас өөр аргагүй нөхцөл үүссэн байна. Эдгээр сангуудыг цэгцэлж авна. Жишээ нь МХС-гаас сүүний үйлдвэрлэлийг дэмжих зорилгоор сайн үүлдрийн үнээ авч ирээд зээлээр өгсөн. Тэгээд үүнийг ашиглаад ашиг шимийг хүртчихээд “Чи гунжин үнээ авсан. Үүнийгээ таван жилийн дараа өгөөрэй” гэсэн зээлийн нөхцөлтэй олгосон. Гэтэл технологи алдсан, ном журмаар нь ашиглаагүй учраас нөгөө сайн үүлдрийн үнээ нь байхгүй болсон явдал байна.

-Тэгэхээр эдгээр санд үүссэн өрийн хэмжээ яг хэдэн төгрөгт хүрсэн юм бэ?

-ТЭДС-нд аж ахуйн нэгжүүд 100 тэрбум төгрөгийн өртэй байна. Энэ сан улсын төсвөөс бас зээл авсан байгаа. Тэгээд тариаланчид нь төлөхгүй байгаа учраас энэ сан Сангийн яаманд өртэй болчихсон. Уг өр, алдангийг тооцвол хоёр, гурван зуун тэрбум төгрөгт хүрнэ.

-ТЭДС-гаас бас УИХ-ын гишүүд зээл авсан яриа гарсан. Ийм зүйл байгаа юу?

-Бид судалж байна. УИХ-ын гишүүний нэрээр авсан зээл байхгүй. Тодорхой аж ахуйн нэгжүүдэд зээл олгосон. Аж ахуйн нэгжийн цаана холын, холын холбоогоор хаашаа хөврөхийг би мэдэхгүй. Ер нь бол бүх бүртгэл тооцоо, дансны асуудлыг нь цэгцлээд гаргасан. Өрөө төлж байгаа аж ахуйн нэгжүүдэд тодорхой хугацаа өгсөн. Энэ хугацаанд өрөө төлж барагдуулах ёстой. Хэрэв энэ үүргээ биелүүлэхгүй бол бизнесийн нэр хүндэд халдана, шүүхэд өгнө.

-Хэдий хэрийн хугацаа олгож байгаа вэ?

-Эхнээсээ өгсөн хугацаа нь дуусч байна. Аж ахуйн нэгж болгонд өөр өөр байгаа. Учир нь авсан зээл, төлөлт зэргээс хамаарна. Зарим нь төлөх санаачилгатай байгаа. Боломж гарангуут нь бага багаар төлөөд явдаг. Зарим нь боломж байсаар байтал төлөхгүй “Луу унжаад” яамаа шүүхэд өгчхөөд явж байгаа нь ч бий.

-ЖДҮХС-г орон нутагт нь өгөх хэрэгтэй гэсэн яриа гарах болсон. Та үүнийг юу гэж бодож байна вэ?

-Энэ бол зөв санал. Намайг Сангийн сайдаар ажиллаж байхад төсвийн 40 гаруй сан байсан. Төсвийн тухай хуульд “Засгийн газрын тусгай зориулалтын сан бол төсвийн салшгүй бүрэлдэхүүн хэсэг мөн” гэж заасан. Тухайн үед хоёр үе шаттай зээлийн систем амжилттай туршиж үзсэн юм. Засгийн газар Японы банкнаас 130 сая ам.долларын зээл авч банкаар дамжуулан аж ахуйн нэгжүүдэд олгосон. Тэгэхэд бүрэн төлөгдөж ямар ч хэл ам гараагүй. Тэгэхээр энэ механизмыг хэрэглэх ёстой гэж бодож байна. Засгийн газар бага хүүтэй мөнгө олж ирээд банкинд өгнө. Банк үйл ажиллагааны эрсдэл, зардлаа тооцоод 3-4 хувийн хүүгээс хэтрүүлэхгүй аж ахуйн нэгжид өгнө. Банкаар дамжуулах систем алдагдсанаас болж гажуудал гарсан.

Орон нутгаар нь хуваарилах зарчим нь зүйтэй. Тэгэхдээ банкинд эх үүсвэрийг нь өгч үүний хүрээнд танай орон нутаг төслүүдээ шалгаруулж зээлээ олгох ёстой. Энэ горимд нь оруулна гэж бодож байгаа.

-Улсын сайн малчин шалгаруулах журамд өөрчлөлт орох тухай яриа гарсан. Хэзээнээс өөрчлөгдөх вэ?

-Энэ онд хуучин журмаараа шалгаруулсан. Улсын сайн малчдыг 70 орчим үзүүлэлтээр шалгаруулдаг. Үүнийг боловсронгуй болгох асуудал бий. Жишээ нь газар тариалангийн бүс нутгийг Засгийн газраас тогтоосон. Тэгэхээр энэ бүс нутагт олон малтай аварга малчин шалгаруулах уу үгүй юу гэдэг асуудал гарна. Энэ нутагт эрчимжсэн аж ахуй байх ёстой. Иймд энэ нутагт эрчимжсэн аж ахуй шалгаруулах шалгуур тавьж өгнө. Бэлчээрийн нөөц сайтай тал хээрийн бүс нутагт малын тоо толгой, яс чанар, ашиг шим зэргийг анхаарна.

Энэ онд улсын аварга малчин 128 шалгарсан. Энэ нь малчдын хөдөлмөрийг үнэлж байгаа сайн явдал. Энэ шагналын нэр хүндийг өндөрт өргөх асуудал бий. Сүүлийн үед хавтгайрах хандлага ажиглагдаж байна. Жишээлбэл, 1960-1990 онд долоон хүн Улсын аварга малчин болж байсан. Сүүлийн гурван жилд 460 аварга малчин төрсөн. Малын тоо толгой өсөхөд аваргууд нэмэгдэх нь ойлгомжтой. Гэхдээ малчид Улсын аварга малчин шалгаруулах нь хавтгайрсан гэсэн шүүмжлэл гарах болсон. Ирэх оноос шинэ журам үйлчилнэ.

Дэлгэрэнгүй ...
Сэтгэгдэл үлдээх

Хариулах

Таны имэйл хаягийг нийтлэхгүй. Шаардлагатай талбаруудыг * гэж тэмдэглэсэн

Улс төр

Хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн яам байгуулагдсаны 100 жилийн ойг тохиолдуулан төрийн дээд цол, одон, медаль гардууллаа

Нийтэлсэн

-

Нийтэлч

Хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн яам байгуулагдсаны 100 жилийн ойг тохиолдуулан төрийн дээд цол, одон, медаль гардууллаа.

Хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн яам байгуулагдсаны 100 жилийн ойг тохиолдуулан Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ухнаагийн Хүрэлсүх зарлиг гаргаж, нэр бүхий эрхмүүдийг төрийн дээд цол, одон, медалиар шагналаа.

Гавьяат эдийн засагч цолоор:
  • Хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн салбарын ахмад ажилтан Цэвээний Гэлэгжамц,
Хөдөө аж ахуйн гавьяат ажилтан цолоор:
  • ХХААХҮЯ-ны ахмад ажилтан Дамдиндоржийн Батмөнх,
Аж үйлдвэрийн гавьяат ажилтан цолоор:
  • “Улаанбаатар хивс” ХК-ийн ТУЗ-ийн дарга Цоодолын Зоригт,
Гавьяат механикжуулагч цолоор:
  • Сэлэнгэ аймгийн Хүдэр сумын “Хүдэр Хурниад” ХХК-ийн зөвлөх механикжуулагч Юмжилийн Жигмэддорж,
Гавьяат мал зүйч цолоор:
  • “Монголын махны холбоо” ТББ-ын гүйцэтгэх захирал Нанцагийн Батсуурь,
Гавьяат агрономич цолоор:
  • “Элит үр” ХХК-ийн агрономич Сүрэнжавын Нямжав,
Малын гавьяат эмч цолоор:
  • “Биокомбинат” компанийн Үйлдвэрлэл, технологийн албаны дарга Баянгийн Дуламсүрэн,
Худалдааны гавьяат ажилтан цолоор:
  • “Ви интернэйшнл” ХХК-ийн ерөнхий захирал Дэнсмаагийн Батболд,
Сүхбаатарын одонгоор:
  • Сэлэнгэ аймгийн Хөдөө аж ахуйн газрын дарга асан, “Түмэн бут” ХХК-ийн үүсгэн байгуулагч, Гавьяат механикжуулагч Хандмаагийн Даваахүү,
Хөдөлмөрийн гавьяаны улаан тугийн одонгоор:
  • “Говь” ХК-ийн ахмад ажилтан Түвдэнгийн Санжмятав,
  • Дорноговь аймгийн Хүнс, хөдөө аж ахуйн газрын ахмад ажилтан, агрономич Лхамжавын Гантулга,
  • ХХААХҮЯ-ны Хүнсний үйлдвэрийн бодлогын хэрэгжилтийг зохицуулах газрын дарга Даваасүрэнгийн Довчинсүрэн,
  • ХХААХҮЯ-ны Салбарын хяналтын газрын дарга Баясгалангийн Батшагай,
  • Жижиг, дунд үйлдвэрийн газрын хэлтсийн дарга Алтангэрэлийн Гэрэлзаяа,
  • ХААИС-ийн Агроэкологийн сургуулийн багш Лхамын Даваа,
  • ХХААХҮЯ-ны ахлах шинжээч Хөхөөгийн Алтангэрэл,
Алтан гадас одонгоор:
  • “Хөдөө аж ахуйн корпорац” компанийн ахлах мэргэжилтэн Ядамцоогийн Отгонбаатар,
  • “Доолт жавхлант” ХХК-ийн захирал Багадаваагийн Доржсүрэн,
  • ХХААХҮЯ-ны шинжээч Чойжоогийн Долгорсүрэн,
  • “Хөдөө аж ахуйн корпорац” компанийн Булган салбарын захирал Бодьгэрэлийн Ариунбаатар,
  • ХХААХҮЯ-ны ахлах мэргэжилтэн Нямготовын Цэгмэд,
Хөдөлмөрийн хүндэт медалиар:
  • “Хөдөө аж ахуйн бирж” компанийн ахлах мэргэжилтэн Соёл-Эрдэнийн Алимаа,
  • “Хөдөө аж ахуйн корпорац” компанийн Дархан салбарын захирал Тлеуханы Айгуль,
  • Дорноговь аймгийн Хүнс, хөдөө аж ахуйн газрын Мал аж ахуйн хэлтсийн дарга Наваансамдангийн Наранбаяр,
  • ХХААХҮЯ-ны мэргэжилтэн Шагдарын Цэнд-Аюуш,
  • Жижиг, дунд үйлдвэрийн газрын Хоршоог хөгжүүлэх сангийн мэргэжилтэн Цэрэндоржийн Батгэрэл нарыг шагналаа.

Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх төрийн дээд цол, одон, медаль хүртсэн эрхмүүдэд болон тэдний гэр бүл, хамт олонд ажлын амжилт, сайн сайхан бүхнийг хүсэн ерөөв.

Дэлгэрэнгүй ...

Улс төр

Үндсэн хуулийн цэцийн дүгнэлтийг хүлээн авсантай холбогдуулан боловсруулсан хуулийн төслүүдийг хэлэлцэв

Нийтэлсэн

-

Нийтэлч

Улсын Их Хурлын чуулганы 2025 оны 04 дүгээр сарын 17-ны үдээс хойших нэгдсэн хуралдаанаар Монгол Улсын Их Хурлын сонгуулийн тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийн анхны хэлэлцүүлгийг явууллаа. Хуулийн төслийг Төрийн байгуулалтын байнгын хорооны хуралдаанаар хэлэлцсэн талаарх санал, дүгнэлтийг Улсын Их Хурлын гишүүн Ц.Сандаг-Очир танилцуулсан юм. Монгол Улсын Их Хурлын сонгуулийн тухай хуулийн зарим хэсэг Үндсэн хуулийн холбогдох хэсэг заалтыг зөрчсөн эсэх маргааныг хянан шийдвэрлэсэн тухай Монгол Улсын Үндсэн хуулийн цэцийн 2025 оны гуравдугаар дүгнэлтийг Улсын Их Хурал хүлээн авсан тухай тэрбээр дурдаад, тус хуулийн 41 дүгээр зүйлийн 41.9 дэх хэсэгт “Монгол Улсын Их Хурлын гишүүн сонгуульд нэр дэвшихээр бол хийсэн ажлын тайлангаа энэ хуульд заасан нэр дэвшүүлэх ажиллагаа эхлэхээс өмнө тарааж болох бөгөөд үүнийг сонгуулийн сурталчилгааны материалд тооцохгүй.” гэж, 44 дүгээр зүйлийн 44.6 дахь хэсэгт “Энэ хуульд заасан нэр дэвшүүлэх ажиллагаа эхлэхээс өмнө Улсын Их Хурлын гишүүн хийсэн ажлын тайлангаа танилцуулах зорилгоор сонгогчидтой хийсэн уулзалт болон энэ хуулиар хориглоогүй арга хэмжээ нь сонгогчдын санал татах зорилгоор явуулж байгаа үйл ажиллагаанд хамаарахгүй.” гэж заасан нь Монгол Улсын Үндсэн хуулийн Нэгдүгээр зүйлийн 2 дахь хэсэгт “… тэгш байдал, … хууль дээдлэх нь төрийн үйл ажиллагааны үндсэн зарчим мөн.”, Арван дөрөвдүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт “Монгол Улсад хууль ёсоор оршин суугаа хүн бүр хууль, шүүхийн өмнө эрх тэгш байна.”, мөн зүйлийн 2 дахь хэсэгт “Хүнийг … албан тушаал …-аар нь ялгаварлан гадуурхаж үл болно. …”, Арван зургадугаар зүйлийн 9 дэх заалтад “… Төрийн байгууллагад сонгох, сонгогдох эрхтэй. …” гэснийг тус тус зөрчсөн байна.” гэж Үндсэн хуулийн цэц дүгнэснийг сануулав.

Улсын Их Хурал дээрх дүгнэлтийг хүлээн зөвшөөрсөнтэй холбогдуулан Төрийн байгуулалтын байнгын хорооноос Монгол Улсын Их Хурлын сонгуулийн тухай хуулийн холбогдох хэсэгт өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийг боловсруулах ажлын хэсэг байгуулсныг тэрбээр ахалж ажилласан байна. Ажлын хэсгийн бүрэлдэхүүнд Улсын Их Хурлын гишүүн Б.Батбаатар, О.Номинчимэг, Г.Уянгахишиг, Ө.Шижир нар орсон бөгөөд хуулийн 41 дүгээр зүйлийн 41.9 дэх хэсгийг хүчингүй болгох, 44 дүгээр зүйлийн 44.6 дахь хэсгийг нэр дэвшүүлэх ажиллагаа эхлэхээс өмнө хийсэн ажлын тайлангаа танилцуулах зорилгоор уулзалт зохион байгуулах нь аливаа этгээдэд нээлттэй байхаар өөрчлөх хуулийн төслийг боловсруулжээ. Хуулийн 48 дугаар зүйлийн 48.1 дэх хэсэгт заасан ээлжит сонгуулийн жил эхэлснээр хойш санал авах өдрийг дуустал, нөхөн болон ээлжит бус сонгуулийн тухайд сонгууль товлон зарласан шийдвэр гарснаас хойш санал авах өдрийг дуустал аливаа этгээд өөрөө болон бусдаар дамжуулж сонгогчдын саналыг татах зорилгоор эд зүйл тараахыг хориглосон зохицуулалтад ажлын хэвлэмэл тайлан хамаарахаар байна гэж үзэж 41 дүгээр зүйлийн 41.9 дэх хэсгийг хүчингүй болгохоор төсөлд тусгасан байна. Харин хуулийн 48 дугаар зүйлийн 48.1 дэх хэсэгт заасан эд зүйл тараах гэдэгт хийсэн ажлын цахим тайлан хамаарахгүй гэж ажлын хэсэг үзжээ.

Төрийн байгуулалтын байнгын хорооны хуралдаанаар Монгол Улсын Их Хурлын сонгуулийн тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийг хэлэлцэх үед Улсын Их Хурлын гишүүн С.Зулпхар 41.9 дэх хэсгийг хүчингүй болгохоос өөр хувилбар ярилцсан эсэх, төсөлд аливаа этгээд гэсэн өөрчлөлт оруулж байгаа нь өмнөх зохицуулалтаас өргөжүүлж сонгуулийн жил эхэлснээс нэр дэвшүүлэх ажиллагаа эхлэх хүртэл зохион байгуулсан уулзалтыг агуулга, хэлбэрийн хувьд хянаж чадахгүй байх эрсдэл үүсэх, эсэх талаар асуулт асууж, хариулт авсан байна. Мөн Улсын Их Хурлын гишүүн Ж.Баярмаа ажлын хэсгээс боловсруулсан төсөлд аливаа этгээд хийсэн ажлын тайлангаа танилцуулах зорилгоор уулзалт хийх зохицуулалтыг нээлттэй байхаар тусгасан нь зүйтэй талаар санал хэлжээ. Хуулийн төслийн талаар Улсын Их Хурлын гишүүдээс зарчмын зөрүүтэй санал гараагүй тул Улсын Их Хурлын гишүүн Ц.Сандаг-Очир Монгол Улсын Их Хурлын чуулганы хуралдааны дэгийн тухай хуульд заасны дагуу анхны хэлэлцүүлгээс эцэслэн батлах үе шат руу шилжүүлэх горимын санал гаргасныг Байнгын хорооны хуралдаанд оролцсон гишүүдийн олонх дэмжсэн байна.

Төрийн байгуулалтын байнгын хорооны санал, дүгнэлттэй холбогдуулан Улсын Их Хурлын гишүүн А.Ариунзаяа, Ж.Алдаржавхлан, Ж.Баярмаа, С.Зулпхар, Ц.Мөнхбат, А.Ганбаатар, Ж.Золжаргал асуулт асуув. Улсын Их Хурлын гишүүн А.Ариунзаяа Улсын Их Хурлын гишүүний сонгогч, иргэдтэйгээ уулзсан уулзалтыг сонгуулийн үйл ажиллагаанд хамааруулахгүй гэсэн анхны үзэл баримтлалаар Монгол Улсын Их Хурлын тухай хуульд тусгагдсан. Гэтэл аливаа этгээд гэж томьёолон нээлттэй болгосноор сонгуулийн сурталчилгааны 18 хоногийг үгүйсгэж байна гэж үзэж байгаагаа илэрхийлээд, хуулийн төсөлд туссан аливаа этгээд, уулзалт зэрэг нь юун тухай өгүүлж буйг тодруулан асуув. Түүний асуултад Улсын Их Хурлын гишүүн, ажлын хэсгийн ахлагч Ц.Сандаг-Очир хариулахдаа Үндсэн хуулийн цэц Улсын Их Хурлын гишүүдэд давуу байдал бий болгосон байна гэж үзсэн тул уг боломжийг хэн бүхэнд нээлттэй болгох нь зүйтэй гэж үзсэн гэлээ. Улсын Их Хурлын гишүүн Ж.Алдаржавхлан гишүүдийг эргэх холбоотой байхыг сонгогчид шаарддаг гэдгийг онцлоод, хэн бүхэнд хийсэн ажлаа тайлагнахад нээлттэй болчихвол сурталчилгааны 18 хоногийг байхгүй болгох хэрэгтэй гэв. Тэрбээр орон нутгийн сонгуулийн зохицуулалттай ижилсүүлж чандлах шаардлагатай гэсэнд Улсын Их Хурлын гишүүн Ц.Сандаг-Очир хуулийн төслийг Үндсэн хуулийн цэцийн гуравдугаар дүгнэлтийн хүрээнд боловсруулсан гэсэн тайлбар өглөө.

Мөн Улсын Их Хурлын гишүүн Ж.Баярмаа сонгуулийн жил Улсын Их Хурлын гишүүд тайлан тавих нь үнэндээ ичгэвтэр зүйл байдаг гээд, аливаа этгээдэд уулзалт хийх эрх олгож байгаа нь дэвшил болж буйг сайшаасан бол Улсын Их Хурлын гишүүн С.Зулпхар гишүүний бүрэн эрх Үндсэн хуульд заасны дагуу төрийн сүлдэндээ тангараг өргөснөөр эхэлж, дараагийн сонгуулиар шинэ сонгогдсон гишүүд тангараг өргөснөөр дуусгавар болдгийг сануулж, хэрэв сонгуулийн жил эхэлснээс хойш иргэд, сонгогчдодоо тайлангаа тавьж чадахгүй бол энэ бүрэн эрхийн хугацаа гурван жил, зургаан сар болчихно гэж тооцож байгаагаа онцлов. Хуулийн төсөлд дурдсан “аливаа этгээд”-д Улсын Их Хурлын гишүүд орно гэдгийг ажлын хэсгийн ахлагч Ц.Сандаг-Очир тодотгоод, хийсэн ажлаа тайлагнаж болохоос бус би нэр дэвшинэ, намайг сонгоорой гэж өөрийгөө сурталчилж болохгүй гэсэн тайлбар өглөө. Улсын Их Хурлын гишүүн Ц.Мөнхбат хэвлэмэл материалуудыг эд зүйл гэж үзэн сонгогчдод тараахыг хориглож байгаа нь зөв гэж үзэж байгаагаа илэрхийлээд, сонгуулийн жил эхлэхээс өмнө тайлангаа хэвлүүлж, тарааж болох, эсэхийг тодруулан асууж, хариулт авлаа. Улсын Их Хурлын гишүүн А.Ганбаатар сонгууль бол иргэдийн сонгох, сонгогдох эрхээ эдлэх тэгш боломж байх учиртайг дурдаад, “аливаа этгээд”-д Улсын Их Хурлын гишүүн орвол тэдэнд заавал давуу байдал үүсэх учир энэ заалтыг бүхэлд нь хүчингүй болгох ёстой гэсэн байр суурьтай байгаагаа хэлсэн юм. Мөн Улсын Их Хурлын гишүүн Ж.Золжаргал хуулийн төслийг дэмжиж байгаагаа илэрхийлж, сонгуулийн сурталчилгааны явцад хориглох зүйлс болон тэдгээрийн хугацааны талаар асууж хариулт авав.

Хэлэлцэж буй асуудлаар асуулт, хариулт явагдсаны дараа Улсын Их Хурлын гишүүд үг хэлж, байр сууриа илэрхийллээ. Улсын Их Хурлын гишүүн, ажлын хэсгийн гишүүн О.Номинчимэг ардчилал, парламентат ёсоо бэхжүүлэхийн тулд шударга, ил тод, нээлттэй сонгуулийг явуулах нь хамгийн чухал гээд үүний тулд сонгуулийн хууль тогтоомжийг шинэчлэх шаардлагатайн дотор ялангуяа зардлыг бууруулах чиглэлээр дорвитой өөрчлөлт хийх хэрэгтэй гэсэн бол Улсын Их Хурлын гишүүн Д.Жаргалсайхан хэвлэмэл материал тараах нь шударга сонгуульд харш зүйл гэдэгтэй санал нэг байгаагаа илэрхийлж, иргэдийн сонгогдох эрхэд эд мөнгөний босго, зардлын дарамт ихээхэн тээг болдгийг ярьж, эрх мэдэлтэй, албан тушаалтай хүмүүс бэлэг тарааж, тууз хайчилж сонгогчдыг татах ажлыг байнга хийдэг тул зөвхөн сонгуулийн жил гэлгүй бусад жилүүдэд ч эд зүйл тараахыг хориглох нь зүйтэй гэв. Улсын Их Хурлын гишүүн Ө.Шижир ч мөн сонгуулийн тухай хууль тогтоомжийг бүхэлд нь шинэчлэн сайжруулах шаардлагатай гэсэн байр суурьтай байгаагаа онцолж, ялангуяа намын санхүүжилт, хандив тусламж, тэдгээрийн зарцуулалтыг ил тод, нээлттэй болгох ёстойг өнгөрсөн 2-3 сонгуулийн үеийн мөнгөний урсгалын жишээ баримтуудаар нотлон өгүүлсэн юм.

Монгол Улсын Их Хурлын сонгуулийн тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийн талаар Улсын Их Хурлын гишүүд үг хэлж дууссан учир санал хураалтыг чуулганы маргаашийн хуралдаанаар явуулахаар тогтлоо.

Дараа нь Монгол Улсын шүүхийн тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийн анхны хэлэлцүүлгийг эхлүүллээ. Хуулийн төслийг Хууль зүйн байнгын хорооны хуралдаанаар хэлэлцсэн талаарх санал дүгнэлтийн мөн Улсын Их Хурлын гишүүн Ц.Сандаг-Очир танилцуулсан юм. Тэрбээр тус хуулийн төслийн ажлын хэсгийг мөнхүү ахалж ажиллажээ.

Монгол Улсын Шүүхийн тухай хуулийн 47 дугаар зүйлийн 47.6 дахь хэсгийн холбогдох зохицуулалт Монгол Улсын Үндсэн хуулийг зөрчсөн гэсэн Үндсэн хуулийн цэцийн 2025 оны хоёрдугаар дүгнэлтийг мөнхүү Улсын Их Хурал хүлээн зөвшөөрсөн учир Хууль зүйн байнгын хороо хуулийн төсөл боловсруулах ажлын хэсгийг байгуулан ажиллуулсан байна.

Ажлын хэсгийн бүрэлдэхүүн Улсын Их Хурлын гишүүн Д.Ганбат, Б.Заяабал, М.Нарантуяа-Нара, Л.Соронзонболд нар ажиллаж, хуулийн төслийг боловсруулахдаа Монгол Улсын Шүүхийн тухай хуулийн 47 дугаар зүйлийн 47.6 дахь хэсэг болон 47.7 дахь хэсгийг хөндөж, шүүгчийн тэтгэвэрт гарах насны дээд хязгаарыг Төрийн албаны тухай хуульд заасан насны хязгаартай нийцүүлэх хүрээнд “60” гэснийг “65” болгох, тэтгэвэр тогтоохтой холбоотой бусад харилцааг холбогдох хууль тогтоомжид заасны дагуу зохицуулахаар тусгасныг Улсын Их Хурлын гишүүн Б.Энхбаяр, П.Сайнзориг, Х.Тэмүүжин нар Үндсэн хуулийн цэцийн дүгнэлтээр Монгол Улсын шүүхийн тухай хуулийн 47 дугаар зүйлийн 47.6 дахь хэсэгт “…шүүгчээр 30, түүнээс дээш жил ажилласан бөгөөд 55 насанд хүрсэн бол өндөр насны тэтгэвэр тогтоолгоно” гэж заасан нь Монгол Улсын Үндсэн хууль зөрчсөн гэснийг Улсын Их Хурал хүлээн зөвшөөрсөн тул Цэцийн дүгнэлтийн хүрээ, хязгаарт багтаан хуулийн төслийг боловсруулах нь зүйтэй талаар асуулт асууж, хариулт авч, байр сууриа илэрхийлжээ. Тэдний саналыг Хууль зүйн байнгын хорооны хуралдаанд оролцсон гишүүдийн олонх зүйтэй гэж үзсэн тул дээрх заалтыг хасаж, хуулийн төсөл боловсруулсан тухайгаа Улсын Их Хурлын гишүүн, ажлын хэсгийн ахлагч Ц.Сандаг-Очир танилцууллаа.

Байнгын хорооны хуралдаанаар уг асуудлыг хэлэлцэх үед Улсын Их Хурлын гишүүдээс зарчмын зөрүүтэй саналын томьёолол гараагүй тул Улсын Их Хурлын гишүүн, Хууль зүйн байнгын хорооны дарга Д.Цогтбаатар хуулийн төслийн анхны хэлэлцүүлгийг эцэслэн батлах үе шаттай нэгтгэн явуулах горимын санал гаргасныг мөнхүү хуралдаанд оролцсон гишүүдийн олонх дэмжжээ.

Хууль зүйн байнгын хорооны санал дүгнэлттэй холбогдуулан Улсын Их Хурлын гишүүн Х.Тэмүүжин үг хэлэв. Тэрбээр Шүүхийн тухай хуулийн дээрх заалт шүүгчийн тэтгэвэрт гарах насны дээд хязгаар хүртэл буюу 60 нас хүрэх хүртэл томилох зарчмыг алдагдуулсан гэж Үндсэн хуулийн цэц дүгнэснийг тайлбарлаж, хуулийн төслийг энэ хүрээнд боловсруулсныг дурдав. Мөн Улсын Их Хурлын гишүүн Л.Сронзонболд ажлын хэсэг насны хязгаарыг “65” гэж төсөлд тусгаад байсныг Үндсэн хуулийн цэцийн дүгнэлтийн хүрээнд хамаарахгүй гэж Байнгын хороо үзэж хассаныг тайлбарлан, аливаа иргэдийн тэтгэвэрт гарах нас, цалин тэтгэврийн асуудлыг ийм байдлаар шийдээд байх нь зохимжгүйг Улсын Их Хурал цаашид анхаарах шаардлагатай гэж үзэж байгаагаа тэмдэглэлээ.

Харин Улсын Их Хурлын гишүүн А.Ариунзаяа дээр дурдсан заалтыг хассанаар цаана нь үлдэж буй зохицуулалт хуулийн өмнө хүн бүр тэгш байх зарчмыг зөрчсөн байна гээд, шүүгчийн өндөр насны тэтгэвэрт гарах насны дээд хязгаар 60 нас байх ба 55 насанд хүрсэн, эс бол шүүгчээр нийт 25 жил ажилласан шүүгч өөрөө хүсвэл өндөр насны тэтгэвэр тогтоолгож болно гэсэн нь Нийгмийн даатгалын тухай хуулиар тогтоосон тэтгэврийн наснаас таван жилийн өмнө тэтгэвэрт гарах боломжийг шүүгчдэд олгож байгааг тайлбарлалаа. Шүүгчийн тухай хуулийн 40.1-д энэ заалт мөн адил байгаа нь хуулийн зөрчил үүсгэж байна гэж тэрбээр анхааруулаад, тэдэнд давуу байдал үүсгэсэн энэхүү хуулийн зөрчлийг арилгах үүднээс Байнгын хороон дээр унасан ажлын хэсгийн саналыг дэмжиж шийдвэрлэх нь зүйтэй гэв. Түүний асуултад Улсын Их Хурлын гишүүн, ажлын хэсгийн ахлагч Ц.Сандаг-Очир хариулахдаа, ерөнхий хууль болон салбарын хуулиуд хоорондоо зөрчилдөх явдал маш их байна. Иймд энэ удаа асуудлыг гагцхүү Цэцийн дүгнэлтийн хүрээнд шийдвэрлээд, цааш цаашдаа хууль хоорондын зөрчлүүдийг арилгах асуудлыг иж бүрнээр авч үзэх ёстой гэж үзсэн гэсэн юм. Түүнчлэн Улсын Их Хурлын гишүүн Ш.Бямбасүрэн шүүхийн хараат бус байдлыг хангах, шүүхийг шинэчлэхийн аль нь илүү чухал вэ гэдэг дээр ажлын хэсэг ямар байр суурьтай байгааг асууж, хариулт авав.

Монгол Улсын шүүхийн тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл болон Хууль зүйн байнгын хорооны санал дүгнэлттэй холбогдуулан үг хэлэх Улсын Их Хурлын гишүүн байгаагүй тул санал хураалтыг мөнхүү чуулганы маргаашийн үдээс өмнөх нэгдсэн хуралдаанаар явуулахаар тогтлоо гэж Улсын Их Хурлын Хэвлэл мэдээллийн газраас мэдээлэв.

Дэлгэрэнгүй ...

Улс төр

Засгийн газрын дотоод үнэт цаас амжилттай арилжаалагдлаа

Нийтэлсэн

-

Нийтэлч

Засгийн газрын дотоод үнэт цаасны анхдагч зах зээлийн арилжаа 2025 оны дөрөвдүгээр сарын 16-ны өдөр Монголын хөрөнгийн биржээр дамжин амжилттай зохион байгуулагдлаа.

Энэ удаагийн арилжаагаар Өрийн удирдлагын тухай хуулийн 12.1.3-т заасан “Засгийн газрын дотоод үнэт цаасны зах зээлийг дэмжих” зориулалтын дагуу 6 сарын хугацаатай, 5 тэрбум төгрөгийн үнэт цаас, 2 жилийн хугацаатай, 5 тэрбум төгрөгийн үнэт цаасыг тус тус Монголын хөрөнгийн биржийн Засгийн газрын үнэт цаасны анхдагч арилжааны системээр дамжуулан арилжааллаа.

Өнөөдрийн арилжаанд хөрөнгийн зах зээлийн мэргэжлийн оролцогчид болох банк, даатгал, үнэт цаасны компаниудаас гадна гадаад, дотоодын иргэд оролцсон бөгөөд зарласан нийт дүнгээс 4.4 дахин их буюу 43.7 тэрбум төгрөгийн санал ирж, 6 сарын хугацаатай үнэт цаасны жигнэсэн дундаж хүү 9.466 хувь, 2 жилийн хугацаатай жигнэсэн дундаж хүү 10.477 хувьтай арилжаалагдлаа.

Цаашид дотоод үнэт цаасны зах зээлийн хөгжлийг дэмжих, хөрөнгийн зах зээлд төгрөгийн бондын өгөөжийн муруйг тогтоох зорилгоор Засгийн газрын дотоод үнэт цаасны хуваарийн дагуу 2025 оны 2 дугаар улиралд 2 долоо хоног тутамд богино болон дунд хугацаатай тус бүр 5 тэрбум төгрөгийн үнэт цаас гаргах ба нийт 60 тэрбум төгрөгийн үнэт цаасыг арилжаална.

Засгийн газраас энэ төрлийн үнэт цаасыг тогтмол бага хэмжээгээр арилжаална. Засгийн газрын үнэт цаасанд хөрөнгө оруулах нь хөрөнгө оруулагчдын хувьд хамгийн эрсдэлгүй, хөрвөх чадвар өндөртэй санхүүгийн хэрэгсэл бөгөөд үнэт цаасны хүүгийн орлого нь орлогын албан татвараас чөлөөлөгддөг бөгөөд аж ахуйн нэгжүүдийн хувьд Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил, үйлчилгээ худалдан авах тухай хуулийн дагуу гүйцэтгэлийн болон урьдчилгаа төлбөрийн баталгааг Засгийн газрын дотоод үнэт цаасаар гаргах боломжтой зэрэг олон талын ач холбогдолтой. Засгийн газрын дотоод үнэт цаасны 2025.04.16-ны анхдагч зах зээлийн арилжааны үр дүнг ЭНДЭЭС үзнэ үү.

Эх сурвалж: Монгол Улсын Сангийн яам 

Дэлгэрэнгүй ...
Сутралчилгаа
Нийгэм6 цаг өмнө

ЭХЭМҮТ-д нэг настай хүүхдэд элэг шилжүүлэн суулгах мэс засал амжилттай хийлээ

Улс төр6 цаг өмнө

Хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн яам байгуулагдсаны 100 жилийн ойг тохиолдуулан төрийн дээд цол, одон, медаль гардууллаа

Нийгэм7 цаг өмнө

25 дугаар эмийн сангийн уулзвараас Амарсанаагийн гудамжны уулзвар хүртэлх зорчих хэсгийн урд талын замыг шинэчилж байна

Нийгэм7 цаг өмнө

Өнөөдөр монгол хэл, бичгийн шалгалт эхэллээ

Нийгэм7 цаг өмнө

Хууль зүй, дотоод хэргийн яамны дэргэдэх шинжлэх ухаан, технологи, инновацын салбар зөвлөл хуралдлаа

Нийгэм8 цаг өмнө

АТГ: “Үндэсний энгийн гадаад паспорт олгох, эзэмших, хадгалах журам”-ыг хянав

Улс төр8 цаг өмнө

Үндсэн хуулийн цэцийн дүгнэлтийг хүлээн авсантай холбогдуулан боловсруулсан хуулийн төслүүдийг хэлэлцэв

Нийгэм9 цаг өмнө

ХӨСҮТ: Улаанбурхан өвчний 590 тохиолдол бүртгэгдлээ

Улс төр1 өдөр өмнө

Засгийн газрын дотоод үнэт цаас амжилттай арилжаалагдлаа

Улс төр1 өдөр өмнө

“Бонд форум-2025” өндөрлөлөө

Улс төр1 өдөр өмнө

“Цагаан алт” үндэсний хөтөлбөрийн дүнд жилд хоёр сая гаруй хос гутал үйлдвэрлэдэг болно

Нийгэм1 өдөр өмнө

Үүлэнд зориудаар нөлөөлж хур тунадас нэмэгдүүллээ

Нийгэм1 өдөр өмнө

Ebarimt системийг хэвийн ажиллагаанд оруулахаар ажиллаж байна

Нийгэм1 өдөр өмнө

Дөрвөн сум болон хилийн боомтууд шилэн кабельд холбогдоогүй байна

Улс төр1 өдөр өмнө

Үндэсний их баяр наадмыг зохион байгуулах хорооны хурал болж байна

Нийгэм1 өдөр өмнө

Зөвшөөрөлгүй гүүрийг буулгаж 180 метр үерийн хамгаалалтын даланг шинээр барьж байна

Эдийн засаг1 өдөр өмнө

Үхрийн цул махны үнэ өсөж 22947 төгрөг болжээ

Нийгэм1 өдөр өмнө

Гэр бүлийг дэмжих бодлогодоо хүн ам зүйн асуудлыг голлон анхаарна

Улс төр1 өдөр өмнө

“Бонд Форум-2025” ёслол боллоо

Нийгэм1 өдөр өмнө

АТГ: Иргэн, хуулийн этгээдээс 80 өргөдөл, гомдлыг хүлээн авав

Нийгэм1 өдөр өмнө

Ховд аймагт 3.5 магнитуд хүчтэй газар хөдөлжээ

Нийгэм1 өдөр өмнө

ХӨСҮТ: Улаанбурхан өвчний лабораториор батлагдсан тохиолдол 564 болжээ

Нийгэм1 өдөр өмнө

Баянзүрх дүүрэгт шар өвс шатсаны улмаас 12 га талбай өртөж шатжээ

Нийгэм1 өдөр өмнө

“Сэлбэ” нэгдсэн эмнэлэгт хүчилтөрөгч нийлүүлэх агуулахын барилгыг ашиглалтад орууллаа

Нийгэм2 өдөр өмнө

Ховд голд живж байсан хүүгийн амийг аварсан О.Сүлдийг “Шударга журам” медалиар шагнажээ

Улс төр2 өдөр өмнө

Б.Жавхлан: Гадаад валютын албан нөөц 5.2 тэрбум ам.долларт хүрч, өмнөх долоо хоногоос 230 гаруй сая ам.доллароор нэмэгдлээ

Улс төр2 өдөр өмнө

Хангайн бүсийн талаар Засгийн газрын хуралдаанаас дараах шийдвэрүүдийг гаргалаа

Нийгэм2 өдөр өмнө

АТГ: Ашиг сонирхлын зөрчилд хамаарах 68 гомдол, мэдээллийг хянан шалгав

Нийгэм2 өдөр өмнө

Дэлхийн хотуудын хамтын ажиллагааны олон улсын хурал эхэллээ

Улс төр2 өдөр өмнө

Б.Жавхлан: Нүүрсний экспорт 1.9 сая тонноор нэмэгдэж валютын нөөц 5.2 сая ам.доллар боллоо

24 баримт6 жил өмнө

“MCS” хэмээх эзэнт гүрний эцэг болсон Ж.Оджаргалын 24 баримт

Эдийн засаг4 жил өмнө

“Гоо брэнд”-ийн онцлох 24

Бусад4 жил өмнө

ХӨГШРӨЛТИЙН ЭСРЭГ ХАМГИЙН ҮР ДҮНТЭЙ ТАРИЛГА ЭМЧИЛГЭЭ БОЛ SMART PRP

24 баримт6 жил өмнө

М.Энхболдын улс төрд сойсон тод од

Бусад6 жил өмнө

Хагасайн өдөр буюу бямба гаригт Улаанбаатарт бороо орно

Улс төр5 жил өмнө

Р.Батжаргал: Анхны жил 23-хан сая төгрөг өгч, нүүр улайлгаж байлаа. Одоо гуйхаа ч больсон

Эдийн засаг5 жил өмнө

ЭТТ ХК: Нэг сая орчим иргэний 1072 хувьцааны ногдол ашгийг шилжүүлээд байна

Энтертайнмент4 жил өмнө

Д.Пүрэвдорж:  Чингис шүлэг

Улс төр6 жил өмнө

М.Энхболд албан тушаалаасаа огцрохоор болжээ

Энтертайнмент6 жил өмнө

Нүцгэн төрхөө дэлгэцнээ мөнхөлсөн Б.Батмаагийн гэрэл зургаас

Энтертайнмент6 жил өмнө

Харбины мөсөн баримлын тэмцээнд Монголын баг түрүүлжээ

24 баримт3 жил өмнө

Тэргүүн хатагтай Баттулга асан Анжелика

Улс төр6 жил өмнө

Гэрлийн хурдаар хөрөнгөжсөн Ж.Мөнхбатын дараагийн нууц байшин

Энтертайнмент6 жил өмнө

Дуучин А.Түмэн-Өлзий нөхрөөсөө салж, ганц бие болсноо зарлалаа

24 баримт6 жил өмнө

Дуучин А.Хишигдалай /24 Фото/

Улс төр6 жил өмнө

С.Эрдэнэ ерөнхий сайд болно…

Дэлхий дахинд5 жил өмнө

Хятад муур, нохой, сарьсан багваахай зардаг захуудаа нээж эхэллээ

Нийгэм6 жил өмнө

Бодь группийн Л.Болдхуяг, Богд банкны гүйцэтгэх захирал Г.Саруул нарын офшор данс ил боллоо

Улс төр6 жил өмнө

Ж.Батзандан амаа барив

24 баримт6 жил өмнө

Жүжигчин Цэрэнболд: “Нэр алдарт хүрлээ гээд эхнэрээ солидог, голдог эр хүн би биш

Улс төр6 жил өмнө

Сахал Бат-Эрдэнэ Дамбын Хишгээд базуулжээ

Бусад6 жил өмнө

Э. Бат-Үүл, М.Сономпил нарын хэрэг шүүхэд шилжжээ

Улс төр6 жил өмнө

У.Хүрэлсүх дөрвөн гишүүнд УИХ-ын дарга болох санал тавьжээ

Бусад6 жил өмнө

Өнөөдрийн халуухан зургууд… 18+

Улс төр6 жил өмнө

Говь-Алтай аймгийн ИТХ-ын даргын суудлыг булаасан Л.Батжаргал ял сонсох бололтой

Нийгэм6 жил өмнө

Ус, дулааны төлбөр дээр хууль бус төлбөр нэмдэг байсныг илрүүлжээ

Нийгэм6 жил өмнө

Засгийн газрын 182 дугаар тогтоолтой холбогдуулан Нийслэлд мөрдөгдөх Хан-Уул дүүргийн Газрын үнэлгээний бүсийн хил хязгаарын санал авч байна

Энтертайнмент6 жил өмнө

Маргааш “АЛУНГОО-2018” цомын эздийг өргөмжилнө

24 баримт5 жил өмнө

Өвгөн партизаны ач хүүд  цулбуураа атгуулсан алтайчууд

Улс төр6 жил өмнө

Б.Чойжилсүрэн гишүүн хувийн бизнестээ 19 тэрбум төгрөг завшсан уу?

Бусад2 сар өмнө

Тээврийн хэрэгслийн улсын дугаарыг тэгш, сондгойгоор ангилан замын хөдөлгөөнд оролцуулах талаар мэдээлэл өгч байна

Улс төр2 сар өмнө

Засгийн газрын хуралдаанаас гаргасан шийдвэрийг танилцуулж байна /шууд/

Нийгэм2 сар өмнө

“Шинь Шинь” ХХК Байгаль орчны менежментийн тогтолцоо олон улсын стандарт ISO14001:2015 нэвтрүүллээ

Нийгэм7 сар өмнө

“Улаанбаатар хот-Духуа инженеринг дэд бүтцийн хөгжлийн форум” эхэллээ

Нийгэм7 сар өмнө

Багануур дүүрэгт 50 мВт хүчин чадалтай Батарей хураагуурын станц барих ажлыг эхлүүллээ

Нийгэм10 сар өмнө

Уяанаасаа алдуурсан нохой 7-8 насны 2 хүүхдийг хазаж гэмтээсэн байна

Нийгэм10 сар өмнө

74 ширхэг түүх соёлын болон бурхан шашны эд өлгийн зүйл хулгайлсныг илрүүллээ

Бусад11 сар өмнө

Нэр дэвшигчдийн бүртгэл, сонгууль зохион байгуулалтын талаар Сонгуулийн ерөнхий хорооноос мэдээлэл хийлээ

Эдийн засаг11 сар өмнө

Монголбанкнаас Мөнгөний бодлогын шийдвэрийг танилцуулж байна

Нийгэм1 жил өмнө

Гал түймрийн аюулаас сэрэмжлэхийг онцгойлон анхаарууллаа

Эдийн засаг1 жил өмнө

Даатгалын тухай хуулийн төслийг шинэчилж, осол гамшгийн үед төсвийн мөнгөөр хохирол барагдуулдаг байдлыг багасгана

Бусад1 жил өмнө

Хөгжлийн банкны “Самурай” бондын өрийг хугацаанд нь төлж барагдуулахтай холбоотой өрийн дэвтэрт гарын үсэг зурж байна

Бусад1 жил өмнө

Томуу, томуу төст өвчний нөхцөл байдал, эмнэлгийн тусламж үйлчилгээнд тулгарч буй асуудлын талаар

Нийгэм1 жил өмнө

Томуу, томуу төст өвчний нөхцөл байдлыг танилцуулж байна

Бусад1 жил өмнө

Нийслэлийн нийтийн тээвэрт хийсэн парк шинэчлэл, худалдан авалтуудын материалыг АТГ-т шалгуулна

Нийгэм2 жил өмнө

Нийслэлийн Засаг даргад нэр дэвшүүлэх асуудлыг хэлэлцэж байна

Бусад2 жил өмнө

Олон тооны мал хулгайлах гэх хэргийн шүүх хуралдаан болж байна

Нийгэм2 жил өмнө

“Хөгжлийн банк”-ны гэх гэм буруугийн шүүх хурал 45 дахь өдрөө үргэлжилж байна

Нийгэм2 жил өмнө

Хөгжлийн банкны шүүх хурал 40 дэх өдрөө үргэлжилж байна

Улс төр2 жил өмнө

Гэрэгэ бондын төлбөрийг бүрэн төлж барагдууллаа

Нийгэм2 жил өмнө

“Хөгжлийн банк”-ны гэх эрүүгийн хэргийн шүүх хуралдаан /шууд/

Бусад2 жил өмнө

“Хөгжлийн банк”-ны гэх эрүүгийн хэргийн шүүх хуралдаан /шууд/

Улс төр2 жил өмнө

Засгийн газрын ээлжит хуралдаанаас гаргасан шийдвэрийг танилцуулж байна

Бусад2 жил өмнө

“Хөгжлийн банк”-ны гэх эрүүгийн хэргийн шүүх хуралдаан /шууд/

Нийгэм2 жил өмнө

“Хөгжлийн банк”-ны гэх эрүүгийн хэргийн шүүх хуралдаан /ШУУД/

Улс төр2 жил өмнө

Ж.Ганбат: Онцгой дэглэм тогтоосноос хойш нүүрс экспорт 2 дахин борлуулалтын орлого 3,9 дахин өссөн

Бусад2 жил өмнө

Засгийн газрын хуралдаанаас гаргасан шийдвэрийг танилцуулж байна

Улс төр2 жил өмнө

Засгийн газрын хуралдаанаас гаргасан шийдвэрийг танилцуулж байна

Эдийн засаг2 жил өмнө

МОНГОЛБАНК: Бодлогын хүүг хэвээр хадгалах шийдвэр гаргалаа

Улс төр2 жил өмнө

Засгийн газрын хуралдаанаар гаргасан шийдвэрийг танилцуулж байна

Сав шим