Орон нутгийн хөгжлийн сангийн хөрөнгөөр ирэх онд хийгдэх ажилд иргэдийн саналыг авч байгаатай холбогдуулан БЗД-ийн ЗДТГ-ийн Орон нутгийн хөгжил, Хөрөнгө оруулалтын хэрэгжилт хариуцсан мэргэжилтэн Д.Мөнх-Эрдэнээс дараах зүйлийг тодрууллаа.

– Орон нутгийн хөгжлийн сангийн хөрөнгөөр хийгдэх ажилд иргэдээс Smart UB аппликейшнийг ашиглан санал авч байгаа. Тэгэхээр Орон нутгийн хөгжлийн сан гэж чухам юу вэ? Уг сангийн эх үүсвэр хэрхэн бүрддэг вэ?

– Орон нутгийн хөгжлийн нэгдсэн сангаас аймаг, нийслэл, сум, дүүрэг, баг, хороодод хүн амын тоо, нягтралшил, газар нутгийн хэмжээ болон бусад үзүүлэлтийг харгалзан хувиарласан төсвийн хөрөнгийг орон нутгийн хөгжлийн сан гэдэг. Товчхондоо иргэн таны татварт төлсөн хөрөнгөөс буцаагаад таны амьдрах орчин нөхцөлийг сайжруулах зорилгоор орон нутагт нь дахин хуваарлаж байгаа хөрөнгийг хэлж байгаа юм. Орон нутгийн хөгжлийн сангийн хөрөнгийн эх үүсвэр нь НӨАТ, Ашигт малтмалын нөөц ашигласаны төлбөр мөн ОНХС-д зориулсан олон улсын байгууллага, гадаадын хандив тусламж зэргээс бүрддэг.

– ОНХС-гийн хөрөнгөөр ямар ямар ажлууд хийгдэх боломжтой вэ?

– ОНХС-ийн хөрөнгөөр хэрэгжүүлэх боломжтой ажил мөн хориглосон чиг үүргийг журамд тодорхой заасан байдаг. Иргэдээс санал авахад тулгамдаж байгаа олон асуудал, саналуудыг ирүүлдэг. Жишээ нь сургууль, цэцэрлэг барих, дахин төлөвлөлтөд оруулах, авто зам тавих, орон сууц барих зэрэг саналууд ихээр ирүүлдэг. Гэхдээ эдгээр ажлуудыг орон нутгийн хөгжлийн сангийн хөрөнгөөр хийх боломжгүй юм. Учир нь орон нутгийн хөгжлийн нэгдсэн сангаас нийслэл, дүүргийн нэгдсэн санд, нийслэл дүүргийн сангаас хороодод задарч хувиарлагдаж ирэхдээ томоохон бүтээн байгуулалт хийх хэмжээний төсөв хуваарилагддаггүй.

Тэгэхээр ОНХС-ийн хөрөнгөөр хороодод хийх боломжтой ажлууд гэвэл гэрэлтүүлэг, камержуулалт, явган хүний зам, тоглоомын талбай, тохижилтын ажлууд зэрэг яг иргэдийн амьдрах орчныг сайжруулахад чиглэгдсэн ажлуудыг хийх боломжтой. Өөрөөр хэлбэл яг таны амьдрах орчин нөхцөлд шаардлагатай тохижилтын ажлуудыг хийнэ гэсэн үг. Тэгэхээр иргэн таны эрүүл аюулгүй, амьдрах орчин нөхцөлд шаардлагатай ажлуудыг хийдэг учир ОНХС-ийн санал асуулгад иргэдийн идэвх оролцоо, санал санаачлага маш чухал байдаг.

– Баянзүрх дүүргийн хувьд өнгөрсөн онуудад ОНХС-ийн хөрөнгөөр ямар ямар ажлуудыг хийж гүйцэтгэсэн бэ?

– Баянзүрх дүүргийн хувьд ОНХС-ийн хөрөнгөөр өнгөрсөн онуудад олон ажлуудыг хийсэн. Өнгөрсөн 2018 онд Баянзүрх дүүргийн Засаг даргын Тамгын газар нь Дүүргийн орон нутгийн хөгжлийн сангийн 1,082 тэрбум төгрөгийн хөрөнгө оруулалтаар гэр хорооллын гэмт хэрэг зөрчил ихээр гардаг 14 байршилд нийт 438 ширхэг гэрэлтүүлэг, мөн иргэдийн эрүүл аюулгүй орчин нөхцөлд амьдрах боломжийг бүрдүүлэхээр 7 байршилд нийт 8,000 мкв талбайд хүүхдийн тоглоомын талбай, явган зам талбайн тохижилт нийт 22 төсөл арга хэмжээг хэрэгжүүлэхээр төлөвлөн ажилласан.

Төсвийн тухай хууль болон Сангийн сайдын 244 дүгээр тушаалаар батлагдсан Орон нутгийн хөгжлийн сангийн журмын дагуу өнгөрсөн онд Орон нутгийн хөгжлийн сангийн хөрөнгө оруулалтаар хийх төсөл арга хэмжээг төлөвлөхөд нийт 28 хорооны 94 мянга гаруй өрхөд саналын хуудсыг хүргүүлж 79.4%-тай санал асуулга авах ажлыг амжилттай зохион байгуулсан. Иргэдээс ирүүлсэн саналд үндэслэн тохижилтын 14, гэрэлтүүлгийн 26 байршилд зураг төсвийн ажил хийлгэхээр Дүүргийн Худалдан авах ажиллагааны албанд захиалга хүргүүлж шалгарсан байгууллагуудтай гэрээ байгуулан ажиллаж байна.

2019 онд Дүүргийн Орон нутгийн хөгжлийн сангийн хөрөнгө оруулалтаар 1.78 тэрбум төгрөгийн 22 төсөл арга хэмжээ, Орон нутгийн хөгжлийн сангийн хэмнэсэн хөрөнгөөр 5 төсөл арга хэмжээг 178.5 сая төгрөгөөр тус тус хэрэгжүүлэхээр 2018 оны 12 дугаар сарын 14-ний өдрийн Дүүргийн Иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлын хуралдаанаар батлуулаад байна.

– Өмнө нь орон нутгийн хөгжлийн сангийн хөрөнгөөр хийгдэх ажилд иргэдийн саналыг цаасаар авдаг байсан. Энэ жилийн хувьд Smart UB аппликейшнийг ашиглан санал авч байгаа. Ийнхүү санал асуулгыг цахимаар авах нь ямар ач холбогдолтой вэ?

Төсвийн тухай хууль болон Сангийн сайдын 228 дугаар тушаалаар батлагдсан Орон нутгийн хөгжлийн сангийн журамд санал асуулгыг жил бүр явуулна гэж заасан байгаа. Ингэхдээ санал асуулгыг саналын хуудсаар, бүлгийн ярилцлага буюу хэлэлцүүлгийн аргаар мөн цахимаар гэсэн үндсэн 3 хэлбэрээр явуулахаар заагдсан байдаг. Энэ жилийн хувьд ОНХС-ийн санал асуулгыг цахимаар буюу Smart UB аппликейшн ашиглан авч байгаагаараа онцлог юм. Өмнө нь цаасаар авдаг байсныг шинэчлэн ухаалаг утсандаа SMART UB аппликейшн суулгаад санал асуулгад оролцох боломж бүрдээд байгаа юм. Иргэд цахимаар саналаа өгсөнөөр иргэдийн ОНХС-ийн ойлголтыг сайжруулах, оролцоог нэмэгдүүлэх, төсвийн үргүй зардлыг бууруулах, санал авах зардлыг хэмнэх түүнчлэн хороо, дүүргийн албан хаагчдын ажлыг хөнгөвчлөх зэрэг олон ач холбогдолтой. Цахимаар санал авах ажил энэ жил нийслэлийн 6 дүүргийн 42 хороонд хэсэгчлэн явагдаж байгаа юм.

– Баянзүрх дүүргийн хувьд хэдэн хороодод цахим санал асуулга явагдаж байгаа вэ?

Өнгөрсөн жил Баянзүрх дүүргийн 2 хороонд Smart UB аппликейшнээр санал авах ажлыг амжилттай зохион байгуулсан. 2019 онд дүүргийн нийт 28 хороондоо Smart UB аппликейшнээр санал авахаар төлөвлөсөн ч шинэ техник, технологи учраас систем ачааллах, хороодын техникийн хүчин чадал, хөрөнгө мөнгөний боломж зэргээс шалтгаалж Баянзүрх дүүргийн 1, 2, 3, 6, 7-р хороо гэсэн 5 хороодод цахим санал асуулгыг явуулж байгаа. Ийнхүү цаасаар биш цахимаар авч байгаа нь нэгдүгээрт маш эко арга гэж бодож байна.

Мөн хэсгийн ахлагч нарын ажлыг хөнгөвчилсөн, төсвийн зардлыг хэмнэсэн зэрэг олон давуу талтай. Энэ жилийн санал асуулга Баянзүрх дүүргээс гадна Чингэлтэй дүүргийн 1-ээс 19-р хороо, Налайх дүүргийн 1-ээс 7-р хороо, Багануур дүүргийн 1-ээс 5-р хороо, Багахангай дүүргийн 1, 2-р хороо, Хан-уул дүүргийн 4, 6, 9, 17-р хороо тус тус хамрагдаж байна. Санал асуулга дөрөвдүгээр сарын 8-наас тавдугаар сарын 8-ныг хүртэл явагдаж байгаа.

Эх сурвалж: Цэгц Медиа